جمع بندی تناقض میان آیات قرآن درباره شفاعت

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تناقض میان آیات قرآن درباره شفاعت

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و خسته نباشید.
چرا خداوند در این آیه (در بعضی آیاتدیگر نیز وجود دارد ) می گوید شفاعت وجود ندارد اما تو بعضی آیات مثل ایت الرکسی میگه شفاعت وجود ندارد
بقره
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ

ﺍﻯ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ! ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺯﻯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻳﻢ ﺍﻧﻔﺎﻕ ﻛﻨﻴﺪ ، ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳﺘﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭ ﻧﻪ ﺷﻔﺎﻋﺘﻰ ؛ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﻧﺪ .(254)

بقره
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

ﺧﺪﺍﻯ ﻳﻜﺘﺎ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺍﻭ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮﺩﻯ ﻧﻴﺴﺖ ، ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ﺫﺍﺕ [ ﻭ ﻣﺪﺑﺮ ﻭ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻭ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺕ ] ﺍﺳﺖ ، ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺧﻮﺍﺏ ﺳﺒﻚ ﻭ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﻧﻤﻰ ﮔﻴﺮﺩ، ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻰ ﺍﻭﺳﺖ . ﻛﻴﺴﺖ ﺁﻧﻜﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺍﺫﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻫﺶ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻨﺪ ؟ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﺭﻭﻯ ﻣﺮﺩم ﺍﺳﺖ [ ﻛﻪ ﻧﺰﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺣﺎﺿﺮ ﻭ ﻣﺸﻬﻮﺩ ﺍﺳﺖ ] ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ [ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ] ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺪ . ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﻭ ﺍﺣﺎﻃﻪ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻭ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ. ﺗﺨﺖ [ﺣﻜﻮﻣﺖ ، ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺳﻠﻄﻨﺖ]ﺵ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﻭ ﮔﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺸﻘﺖ ﺁﻭﺭ ﻧﻴﺴﺖ ؛ ﻭ ﺍﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺳﺖ .(255)

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد میقات

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْكافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُون‏»
اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! از آنچه به شما روزى داده ‏ايم، انفاق كنيد! پيش از آن كه روزى فرا رسد كه در آن، نه خريد و فروش است (تا بتوانيد سعادت و نجات از كيفر را براى خود خريدارى كنيد)، و نه دوستى (و رفاقت هاى مادى سودى دارد)، و نه شفاعت؛ (زيرا شما شايسته شفاعت نخواهيد بود.) و كافران، خود ستمگرند؛ (هم به خودشان ستم مى‏ كنند، هم به ديگران). (بقره/ 254)

«مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ‏»
كيست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟! (بنا بر اين، شفاعت شفاعت ‏كنندگان، براى آن ها كه شايسته شفاعتند، از مالكيت مطلقه او نمى‏ كاهد). (بقره/ 255)

با سلام و درود

در قرآن کریم در باره موضوع شفاعت، چند دسته آیه داریم:

1. آیاتی که شفاعت را مختص خداوند می داند، مانند: «ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ‏» (سجده/ 4)، و «قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَةُ جَمِيعاً» (زمر/ 44)، و ... .

2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا هم ثابت می کند، البته مشروط بر اذن الهی، مانند: «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏» (بقره/ 255)، و «وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ‏» (سبأ/ 23)، و ... .

3. آیاتی که شفاعت را نفی می کند، مانند: «يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ» (بقره/ 254)، و «وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ» (بقرة/ 48) و ... .

بیان تفسیری:
بین دسته اول و دوم منافاتی وجود ندارد، اما بین آن ها با دسته سوم، در ابتدا تنافی دیده می شود ولی با دقت روشن می شود که تنافی و تضادی نیست.

وجه جمع، این است که آن دسته سوم آیات که شفاعت را نفی می کنند، شفاعت بطور استقلال را نفى مى‏ كنند، یعنی پیامشان این است: كسى در آن روز مستقل در شفاعت نيست.(ترجمه تفسير الميزان، ج ‏1، ص 238)

در مورد سؤال شما نیز چنین است، خداوند می فرماید راه های نجاتی که در دنیا وجود دارد، در قیامت نیست؛ لذا در قیامت نمی توانید گناه بفروشید و ثواب خریداری کرده و از عذاب رهایی یابید، کما این که نمی توانید با دوستی های مادی که در این دنیا برقرار کرده اید، در آخرت کاری انجام دهید، زیرا این دوستی ها آن جا کارایی نداشته و نفعی برای شما ندارد.

هم چنین شفاعت در آن جا به حال شما سودى ندارد، زيرا شفاعت هاى مادى كه با مال و ثروت در اين دنيا قابل بدست آوردن است در آن جا وجود نخواهد داشت؛ و شفاعت الهى در سايه كارهاى الهى انجام مى ‏گيرد كه انسان را شايسته و لایق شفاعت مى ‏كند.

بیانی دیگر:
آیه «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏» در واقع پاسخى است به ادعاى واهى بت پرستان كه مى ‏گفتند ما بتها را به خاطر آن مى ‏پرستيم كه در پيشگاه خدا براى ما شفاعت كنند: «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‏»(زمر/ 3)؛ در واقع با يک استفهام انكارى مى‏ گويد هيچ كس بدون فرمان خدا نمى ‏تواند در پيشگاه او شفاعت كند؛ و اين جمله نيز تاكيدى است بر قيوميت خداوند و مالكيت مطلقه او نسبت به تمامى موجودات عالم.(تفسير نمونه، ج ‏2، ص 267)

نکته:
در تحقق تناقض چندین شرط لازم است که یکی از آن ها قابل جمع نبودن آن ها است یعنی وجه جمع عقلی و منطقی بین آن ها وجود نداشته باشد؛ در حالی که این جا وجه جمع عقلی و منطقی وجود دارد؛ لذا تناقضی وجود ندارد.

با سلام

شفاعت در آیات قرآن

به طور کلی، آیات قرآن در مورد شفاعت به سه دسته تقسیم می شوند

1- در دسته اول آیاتی وجود دارد که به طور مطلق بحث شفاعت را نفی کرده اند؛ مانند این آیه بپرهیزید از روزى که احدى بجاى دیگرى جزاء داده نمی شود، و از او شفاعتى پذیرفته نیست، و از او عوضى گرفته نمی شود، و هیچ کس از ناحیه کسى یارى نمى‏گردد و این آیه روزى که در آن نه خرید و فروشى است، و نه رابطه دوستى

2- در دسته دوم به اثبات شفاعت پرداخته شده است، ولی شفاعت را تنها برای خداوند قرار داده است؛ مانند این آیه: بغیر او ، ولى و شفیعى برایشان نیست و آیه بگو شفاعت همه‏اش مال خدا است

3- و در دسته سوم شفاعتِ کسانی پذیرفته شده است که خداوند به آنان اذن بدهد؛ مانند آیه امروز شفاعت سودى نمى‏بخشد، مگر از کسى که رحمان به او اجازه داده باشد، و سخن او را پسندیده باشد، او به آنچه مردم کرده‏اند، و نیز به آنچه آثار پشت سر نهاده‏اند، دانا است، و مردم به او احاطه علمى ندارند

اما آنچه که در مقام جمع بین این سه دسته از آیات باید بدان توجه داشت؛ این است که به جز خدا هیچ موجودی به طور مستقل نمی تواند شفاعت کند و اگر موجودی چنین قدرتی را به دست آورد به واسطه اعطای خداوند به آن شخص است.

از این جا معلوم می شود: آیاتى که شفاعت را انکار مى‏کنند، اگر بگوییم ناظر به شفاعت در روز قیامت است، شفاعت به طور استقلال را نفى مى‏کند، و می خواهد بفرماید: کسى در آن روز مستقل در شفاعت نیست، که چه خدا اجازه بدهد و چه ندهد او بتواند شفاعت کند، و آیاتى که آن را اثبات مى‏کند، نخست اصالت در آن را براى خدا اثبات مى‏کند، و براى غیر خدا به شرط اذن و تملیک خدا اثبات می نماید، پس شفاعت براى غیر خدا هست، اما با اذن خدا

مقسومی;812035 نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و خسته نباشید.
چرا خداوند در این آیه (در بعضی آیاتدیگر نیز وجود دارد ) می گوید شفاعت وجود ندارد اما تو بعضی آیات مثل ایت الرکسی میگه شفاعت وجود ندارد
بقره
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ

ﺍﻯ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ! ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺯﻯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻳﻢ ﺍﻧﻔﺎﻕ ﻛﻨﻴﺪ ، ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳﺘﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭ ﻧﻪ ﺷﻔﺎﻋﺘﻰ ؛ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﻧﺪ .(254)

بقره
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

ﺧﺪﺍﻯ ﻳﻜﺘﺎ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺍﻭ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮﺩﻯ ﻧﻴﺴﺖ ، ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ﺫﺍﺕ [ ﻭ ﻣﺪﺑﺮ ﻭ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻭ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺕ ] ﺍﺳﺖ ، ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺧﻮﺍﺏ ﺳﺒﻚ ﻭ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﻧﻤﻰ ﮔﻴﺮﺩ، ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻰ ﺍﻭﺳﺖ . ﻛﻴﺴﺖ ﺁﻧﻜﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺍﺫﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻫﺶ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻨﺪ ؟ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﺭﻭﻯ ﻣﺮﺩم ﺍﺳﺖ [ ﻛﻪ ﻧﺰﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺣﺎﺿﺮ ﻭ ﻣﺸﻬﻮﺩ ﺍﺳﺖ ] ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ [ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ] ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺪ . ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﻭ ﺍﺣﺎﻃﻪ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻭ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ. ﺗﺨﺖ [ﺣﻜﻮﻣﺖ ، ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺳﻠﻄﻨﺖ]ﺵ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﻭ ﮔﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺸﻘﺖ ﺁﻭﺭ ﻧﻴﺴﺖ ؛ ﻭ ﺍﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺳﺖ .(255)

با سلام و احترام

یه جا میگه تو قیامت دنبال شفاعت نباش چون شفاعت رو باید از دنبا به دست بیاری و اخرت محل جزاست نه عمل.

یه جا میگه تو دنیا برو دنبال شفاعت و به انتظار اخرت نشین. تو همین دنیا شفیع جور کن اما حواست باشه شفیع جزو اسباب هست. مستقل نیست.
اگه کاری میکنه به اذن من ِخداست. مبادا فکر کنی اگه یکی از بندگان من داره شفاعت می کنه یا نصرت بهت میده یا کمکت می کنه، یه قدرت مستقلی داره و برای من شریک بذاری.
شفیع مثل پارتی بازی نیست هر چه قدر پول بدی آش میخوری. اما نه اینطوری هم... شما اگه از رضا زاده بخوای تو اسباب کشی کمکت کنه میتونه یخچال و کمدتت را به تنهایی بلند کنه و جابه جاشون کنه
اما شما برای اینکه راضیش کنی بیاد کمکت کنه فقط یه بار دعاش کردی...
اگه شما هزار سال دعا می کردی خدا یخچالت رو جابه جا کنه احتمالا جا به جا نمیشد اما یه بار دعای خیر برای رضا زاده کردی بعد یخچالت رو جابه جا کرد. اینا میشه وسیله که باهاش میشه کارایی کرد که به تنهایی نمیتونی انجامش بدی. به همین خاطر این " هر چه قدر پول بدی آش میخوری " خیلی فرق داره با اون چیزی که تو ذهنمون هست.

میقات;815416 نوشت:
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْكافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُون‏»
اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! از آنچه به شما روزى داده ‏ايم، انفاق كنيد! پيش از آن كه روزى فرا رسد كه در آن، نه خريد و فروش است (تا بتوانيد سعادت و نجات از كيفر را براى خود خريدارى كنيد)، و نه دوستى (و رفاقت هاى مادى سودى دارد)، و نه شفاعت؛ (زيرا شما شايسته شفاعت نخواهيد بود.) و كافران، خود ستمگرند؛ (هم به خودشان ستم مى‏ كنند، هم به ديگران). (بقره/ 254)

«مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ‏»
كيست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟! (بنا بر اين، شفاعت شفاعت ‏كنندگان، براى آن ها كه شايسته شفاعتند، از مالكيت مطلقه او نمى‏ كاهد). (بقره/ 255)

با سلام و درود

در قرآن کریم در باره موضوع شفاعت، چند دسته آیه داریم:

1. آیاتی که شفاعت را مختص خداوند می داند، مانند: «ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ‏» (سجده/ 4)، و «قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَةُ جَمِيعاً» (زمر/ 44)، و ... .

2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا هم ثابت می کند، البته مشروط بر اذن الهی، مانند: «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏» (بقره/ 255)، و «وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ‏» (سبأ/ 23)، و ... .

3. آیاتی که شفاعت را نفی می کند، مانند: «يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ» (بقره/ 254)، و «وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ» (بقرة/ 48) و ... .

بیان تفسیری:
بین دسته اول و دوم منافاتی وجود ندارد، اما بین آن ها با دسته سوم، در ابتدا تنافی دیده می شود ولی با دقت روشن می شود که تنافی و تضادی نیست.

وجه جمع، این است که آن دسته سوم آیات که شفاعت را نفی می کنند، شفاعت بطور استقلال را نفى مى‏ كنند، یعنی پیامشان این است: كسى در آن روز مستقل در شفاعت نيست.(ترجمه تفسير الميزان، ج ‏1، ص 238)

در مورد سؤال شما نیز چنین است، خداوند می فرماید راه های نجاتی که در دنیا وجود دارد، در قیامت نیست؛ لذا در قیامت نمی توانید گناه بفروشید و ثواب خریداری کرده و از عذاب رهایی یابید، کما این که نمی توانید با دوستی های مادی که در این دنیا برقرار کرده اید، در آخرت کاری انجام دهید، زیرا این دوستی ها آن جا کارایی نداشته و نفعی برای شما ندارد.

هم چنین شفاعت در آن جا به حال شما سودى ندارد، زيرا شفاعت هاى مادى كه با مال و ثروت در اين دنيا قابل بدست آوردن است در آن جا وجود نخواهد داشت؛ و شفاعت الهى در سايه كارهاى الهى انجام مى ‏گيرد كه انسان را شايسته و لایق شفاعت مى ‏كند.

بیانی دیگر:
آیه «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏» در واقع پاسخى است به ادعاى واهى بت پرستان كه مى ‏گفتند ما بتها را به خاطر آن مى ‏پرستيم كه در پيشگاه خدا براى ما شفاعت كنند: «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‏»(زمر/ 3)؛ در واقع با يک استفهام انكارى مى‏ گويد هيچ كس بدون فرمان خدا نمى ‏تواند در پيشگاه او شفاعت كند؛ و اين جمله نيز تاكيدى است بر قيوميت خداوند و مالكيت مطلقه او نسبت به تمامى موجودات عالم.(تفسير نمونه، ج ‏2، ص 267)

نکته:
در تحقق تناقض چندین شرط لازم است که یکی از آن ها قابل جمع نبودن آن ها است یعنی وجه جمع عقلی و منطقی بین آن ها وجود نداشته باشد؛ در حالی که این جا وجه جمع عقلی و منطقی وجود دارد؛ لذا تناقضی وجود ندارد.

ممنون جواب سوالم را کاملا گرفتم.


شفاعت در قرآن

پرسش:
چرا خداوند در برخی آیات می گوید شفاعت وجود ندارد (بقره/254) ولی در برخی آیات دیگر (بقره/255) می گوید شفاعت وجود دارد؟ آیا این تناقض نیست؟

پاسخ:
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْكافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُون‏»؛ اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! از آنچه به شما روزى داده ‏ايم، انفاق كنيد! پيش از آن كه روزى فرا رسد كه در آن، نه خريد و فروش است (تا بتوانيد سعادت و نجات از كيفر را براى خود خريدارى كنيد)، و نه دوستى (و رفاقت هاى مادى سودى دارد)، و نه شفاعت؛ (زيرا شما شايسته شفاعت نخواهيد بود.) و كافران، خود ستمگرند؛ (هم به خودشان ستم مى‏ كنند، هم به ديگران).(1)
«مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ‏»؛ كيست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟! (بنا بر اين، شفاعت شفاعت ‏كنندگان، براى آن ها كه شايسته شفاعتند، از مالكيت مطلقه او نمى‏ كاهد).(2)
قرآن و شفاعت:
در قرآن کریم در باره موضوع شفاعت، چند دسته آیه داریم:
1. آیاتی که شفاعت را مختص خداوند می داند، مانند: «ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ‏»(3)، و «قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَةُ جَمِيعاً»(4)، و ... .
2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا هم ثابت می کند، البته مشروط بر اذن الهی، مانند: «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏»(5)، و «وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ‏»(6)، و ... .
3. آیاتی که شفاعت را نفی می کند، مانند: «يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ»(7)، و «وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ»(8) و ... .
بیان تفسیری:
بین دسته اول و دوم منافاتی وجود ندارد، اما بین آن ها با دسته سوم، در ابتدا تنافی دیده می شود ولی با دقت روشن می شود که تنافی و تضادی نیست.
وجه جمع، این است که آن دسته سوم آیات که شفاعت را نفی می کنند، شفاعت بطور استقلال را نفى مى‏ كنند، یعنی پیامشان این است: كسى در آن روز مستقل در شفاعت نيست.(9)
در مورد پرسش مطرح شده نیز چنین است، خداوند می فرماید راه های نجاتی که در دنیا وجود دارد، در قیامت نیست؛ لذا در قیامت نمی توانید گناه بفروشید و ثواب خریداری کرده و از عذاب رهایی یابید، کما این که نمی توانید با دوستی های مادی که در این دنیا برقرار کرده اید، در آخرت کاری انجام دهید، زیرا این دوستی ها آن جا کارایی نداشته و نفعی برای شما ندارد.
هم چنین شفاعت در آن جا به حال شما سودى ندارد، زيرا شفاعت هاى مادى كه با مال و ثروت در اين دنيا قابل بدست آوردن است در آن جا وجود نخواهد داشت؛ و شفاعت الهى در سايه كارهاى الهى انجام مى ‏گيرد كه انسان را شايسته و لایق شفاعت مى ‏كند.
بیانی دیگر: آیه «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏» در واقع پاسخى است به ادعاى واهى بت پرستان كه مى ‏گفتند ما بتها را به خاطر آن مى ‏پرستيم كه در پيشگاه خدا براى ما شفاعت كنند: «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‏»(10)؛ در واقع با يک استفهام انكارى مى‏ گويد هيچ كس بدون فرمان خدا نمى ‏تواند در پيشگاه او شفاعت كند؛ و اين جمله نيز تاكيدى است بر قيوميت خداوند و مالكيت مطلقه او نسبت به تمامى موجودات عالم.(11)
نکته: در تحقق تناقض چندین شرط لازم است که یکی از آن ها قابل جمع نبودن آن ها است یعنی وجه جمع عقلی و منطقی بین آن ها وجود نداشته باشد؛ در حالی که این جا وجه جمع عقلی و منطقی وجود دارد؛ لذا تناقضی وجود ندارد.

_________
(1) بقره/ 254.
(2) بقره/ 255.
(3) سجده/ 4.
(4) زمر/ 44.
(5) بقره/ 255.
(6) سبأ/ 23.
(7) بقره/ 254.
(8) بقره/ 48.
(9) طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، نرم افزار جامع تفاسیر نور، ج ‏1، ص 238.
(10) زمر/ 3.
(11) مکارم شیرازی و همکاران، تفسير نمونه، نرم افزار جامع تفاسیر نور، ج ‏2، ص 267.

موضوع قفل شده است