***** این دهان بستی دهان باز شد *****

رمضان، ماه روزه و ماه نهم از ماههای قمری بین شعبان و شوال است، رمضان در لغت‏به معنای تابش گرما و شدت تابش خورشید است. بعضی گویند رمضان به معنی سنگ گرم است که از سنگ گرم، پای روندگان می‏سوزد و شاید ماخوذ از «رمض‏» باشد که به معنی سوختن است چون ماه صیام گناهان را می‏سوزاند به این خاطر، بدین اسم موسوم شده است زیرا ماه رمضان موجب سوختگی و تکلیف نفس است. اما صوم و روزه که در این ماه تکلیف شرعی مسلمانان است عبارت است از احتراز از خوردن و آشامیدن و مفطرات دیگر از طلوع صبح تا غروب.

در قرآن مجید یک بار «رمضان‏» و چهارده بار صوم و صیام و صائمین و صائمات ... آمده است.
شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن ... ماه رمضان است که در آن فرو فرستاده شد قرآن ... دستور روزه در آیه 179 سوره بقره طرح شده است: یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون.

مبارک باد آمد ماه روزه
رهت‏ خوش باد، ای همراه روزه
شدم بر بام تا مه را ببینم
که بودم من به جان دلخواه روزه
نظر کردم کلاه از سر بیفتاد
سرم را مست کرد آن شاه روزه
مسلمانان، سرم مست است از آن روز
زهی اقبال و بخت و جاه روزه
بجز این ماه، ماهی هست پنهان
نهان چون ترک در خرگاه روزه
بدان مه ره برد آن کس که آید
درین مه خوش به خرمنگان روزه
رخ چون اطلسش گر زرد گردد
بپوشد خلعت از دیباه روزه
دعاها اندرین مه مستجاب است
فلکها را بدرد آه روزه
چو یوسف ملک مصر عشق گیرد
کسی کو صبر کرد در چاه روزه
سحوری کم زن ای نطق و خمش آن
ز روزه خود شوند آگاه روزه
(کلیات شمس، جزء و پنجم، ص 137)

باسلام وتقبل الله.
شرح این گونه متن ها بر عهده جناب عالی است

باسلام وسپاس .
در این ساعات وایام سراسر خیر و برکت که دعای اهل ایمان و نیایش اهل عرفان قرین اجابت است
دعا بفرمایید که همگان در نشر معارف بلند توحیدی بیش از پیش موفق باشیم
آن تاپیک برای بتده هم مفید بود که از شرح وتوضیحات علمی ونکته های معرفتی شما بزرگواران بهره علمی و معرفتی می بردم
امید است که با دعای قدسیان و قدیسان این سایت پر معنویت توفیق مجدد برای تداوم بحث تاپیک یاد شده فراهم آید .
شکر شکن شود همه طوطیان هند
ازقند پارسی که به بنگاله می رود

باسلام وسپاس .
در این ساعات وایام سراسر خیر و برکت که دعای اهل ایمان و نیایش اهل عرفان قرین اجابت است
دعا بفرمایید که همگان در نشر معارف بلند توحیدی بیش از پیش موفق باشیم
آن تاپیک برای بتده هم مفید بود که از شرح وتوضیحات علمی ونکته های معرفتی شما بزرگواران بهره علمی و معرفتی می بردم
امید است که با دعای قدسیان و قدیسان این سایت پر معنویت توفیق مجدد برای تداوم بحث تاپیک یاد شده فراهم آید .
شکر شکن شود همه طوطیان هند
ازقند پارسی که به بنگاله می رود

باسلام وتشکر .
راهکارعملی برای کنترل زبان چيست؟


زبان مهم ترين كليد دانش و فرهنگ و عقيده و اخلاق است و اصلاح آن سرچشمه همه اصلاحات اخلاقي، و انحراف آن سبب انواع انحرافات است.
زبان ترجمان دل و نماينده عقل و كليد شخصيت و مهم ترين دريچه روح است. آن چه بر صفحه روح انسان نقش مي بندد. قبل از هر چيز بر صفحه زبان و در لابلاي گفته هاي او ظاهر مي شود. زبان در عين اينكه يكي از شگفت انگيزترين آفريدهاي پروردگار و از بزرگترين نعمتهاي او است ، مي تواند بسيار خطرناك و سرچشمه گناهان بيشماري باشد و خرمن سعادت انسان را به آتش بكشد.
پيامبر مکرم اسلام زيبايي انسان را در زبان او مي داند. «الجمال في اللسان»( بحار الانوار، ج77، ص 141.) سخن گفتن نعمت بسيار بزرگي است که عامل تفهيم در زندگي اجتماعي آدمي است، هر چه اجتماع بزرگ تر و روابط گسترده تر شود نياز به خوب صبحت کردن و مقيد به آداب گفتگو شدن بيشتر مي شود. در جامعه کساني موفق ترند که بهتر مي توانند خواسته ها و نظريات خود را بيان کنند و يا خوب و فصيح و زيبا سخن گويند، و از آنجا که زبان مهم‏ترين وسيله ارتباط انسان‏ها با يکديگر و اطلاع رساني و مبادله افکار و انديشه‏ها است، مي‏توان آن را از فعال‏ترين عضو بدن ياد کرد، زبان بيش از هر چيز ديگر بر انسان حاکميت دارد، و هميشه در اختيار انسان است از اين رو اگر افسار گسيخته باشد، خطرات آن با خطرات هيچ يک از اعضاء ديگر قابل قياس نيست، آفات و گناهان کبيره‏اي که از زبان برمي‏خيزد، بسيار است که مي‏توان آن را به گفته بعضي به صدها رسانيد مانند: تهمت، دروغ، غيبت، سخن چيني، گواهي به باطل، خودستايي،اشاعه فحشاء و نشر اکاذيب، بيهوده گفتن، ناسزا گويي، خشونت با زبان، اصرار بي‏جا، تکدي گري و چاپلوسي با زبان، مسخره کردن، و آزار رساني به ديگران با زبان، نکوهش ديگران، کفران نعمت با زبان، تبليغ باطل و تشويق به گناه، وعده دروغ، بدزباني، نهي از معروف و امر به منکر با زبان و...
و بعضي از گناهان نيز به طور غيرمستقيم از زبان سرچشمه مي‏گيرد و مي‏تواند رابطه‏اي با زبان داشته باشد، مانند: ريا، حسادت، تکبّر، قتل نفس، زنا و روابط نامشروع و...بر همين اساس از رسول خدا(ص) روايت شده فرمود: «انّ اکثر خطايا ابن آدم في لسانه؛ قطعاً بسياري از گناهان انسان از ناحيه زبان او است.» و نيز فرمود:
«نجاة المؤمن في حفظ اللسان (نجات و رستگاري انسان با ايمان در کنترل زبان است
پس زبان مهم ترين كليد دانش و فرهنگ و عقيده و اخلاق است و اصلاح آن سرچشمه همه اصلاحات اخلاقي، و انحراف آن سبب انواع انحرافات است. زبان ترجمان دل و نماينده عقل و كليد شخصيت و مهم ترين دريچه روح است. آن چه بر صفحه روح انسان نقش مي بندد. قبل از هر چيز بر صفحه زبان و در لابلاي گفته هاي او ظاهر مي شود. زبان در عين اينكه يكي از شگفت انگيزترين آفريدهاي پروردگار و از بزرگترين نعمتهاي او است ، مي تواند بسيار خطرناك و سرچشمه گناهان بيشماري باشد و خرمن سعادت انسان را به آتش بكشد.از اين رو لازم است هر فردي براي كنترل و استفاده صحيح از زبان برنامه اي داشته باشد .
مهمترين اموري كه مي تواند ما را در كنترل زبان و پرگويي ياري كند عبارتند از:
1. توجه جدي به خطرات زبان:
براي پرهيز آسيبهاي زبان قبل از هر چيز توجه كامل به خطرات آن لازم است. هر روز صبح كه انسان از خواب بيدار مي شود بايد به خود توصيه كند كه بايد مراقب خطرات زبانش باشد. زيرا اين عضو مي تواند انسان را به اوج سعادت يا خاك ذلت و شقاوت بكشاند. در حديثي از پيامبر اسلام(ص) چنين آمده است: هنگامي كه فرزندان آدم صبح مي كنند تمام اعضاي بدن به زبان هشدار مي دهند و مي گويند تقواي الهي را در مورد ما رعايت كن، چرا كه اگر تو به راه راست بروي، ما نيز به راه راست مي رويم و اگر تو به راه كج بروي ما نيز به راه كج مي رويم. [اخلاق در قرآن، آيه ا... مكارم شيرازي، ج 1، ص 319]
در ادامه برخي از احاديث هشدار دهنده را متذكر مي شويم
-حديثي از اميرالمومنان عليه السلام : كسي كه سخن بسيار بگويد خطا و لغزش او فراوان مي شود و كسي كه خطا و لغزشش فراوان گردد حياء او كم مي شود و كسي كه حيائش كم شود، پرهيزگاري اش كم مي شود و كسي كه پرهيزگاريش كم شود، قلبش مي ميرد و كسي كه قلبش بميرد، داخل آتش دوزخ مي شود. [نهج البلاغه، كلمات قصار 349]
- الكلام كالدواء قليله ينفع و كثيره قاتل سخن مانند داروست، اندكش مفيد زيادش كشنده است غرر الحكم، شماره 2182
2.سكوت:
از طرف ديگر توجه به اهميت و آثار سكوت در روايات پيشوايان دين و طبيبان روح و جان انسان؛ فرد را از پرگويي نگه مي دارد. هر قدر انسان كمتر سخن بگويد، لغزش هاي او كمتر است و هر قدر بيشتر سكوت كند، سلامت او بيشتر است. علاوه بر اين تمرين و تجربه سكوت سبب مي شود كه انسان زبانش را در اختيار خود بگيرد و از طغيان و سركشي آن بكاهد. بايد توجه داشت كه مراد سكوت مطلق نيست چون بسياري از مسائل مهم زندگي اعم از معنويات و ماديات و عبادات و فرا گرفتن علوم و فضايل و اصلاح در ميان مردم، از طريق سخن گفتن است، بلكه منظور كم سخن گفتن، يا به تعبير ديگر خاموشي در برابر سخنان فساد انگيز يا مشكوك و بي محتوا و مانند آن است.
رواياتي كه ارزش و آثار سکوت را بيان مي كند ر.ک: (ميزان الحکمه، ج 5، ص 435):
1. سکوت طولاني را رعايت کن چون شيطان را از تو مي راند و در امر دين ياور و مددکار توست.
2. سکوت دري از درهاي حکمت است؛ سکوت محبت مي آورد و راهنما به هر کار خير است.
3. انسان ساکت هيبتش زياد است.
4. اگر سخن گفتن نشانه سخنوري است در سکوت سلامت و ايمني از لغزش است.
5. هيچ نگهباني چون سکوت نيست.
در حديثي جامع و جالب از اميرمومنان(ع) مي خوانيم: اگر دوست داري از سلامت نفس برخوردار شوي و عيب ها و كاستي هايت پوشيده بماند، كمتر سخن بگوي و بيشتر خاموش باش تا فكرت قوي و قلبت نوراني گردد. [تصنيف غررالحكم، ص 216، ش 4252 ]البته سكوت همواره امر مطلوبى نيست؛ چنانچه سخن گفتن نيز اين طور است. پس بايستى سخنان را طبقه‏بندى كرد و در موارد لزوم سخن گفت. در موارد غيرضرورى نيز از سخن باز ايستاد؛ مثلاً اگر سخن گفتن براى هدايت كسى يا براى ابراز محبت به همسر و فرزند باشد، بسيار نيكو است. هم‏چنين احوال‏پرسى از ديگران و...؛ ولى اگر سخن لغو و بيهوده و يا خداى ناكرده مشتمل بر گناه باشد، در اين صورت بايستى از آن پرهيز كرد.
سعدي نيز در اين باب سروده است:

حکمت و فلسفه رمضان ؟

این امور مسابل تعبدی است.اسرار آن ها برای کسی به خوبی مشخص نیست.به طور کلی در مورد فلسفه احکام باید اشاره شود :
یکى از مسلّمات اسلامى این است که احکام شرعى تابع و برگرفته از مصالح و مفاسد واقعى است، یعنى هر امر شرعى به علت مصلحت ضرورى است. هر نهى شرعى ناشى از مفسده‏اى است که باید ترک شود. خدا براى این که بشر را به مصالح واقعى که سعادت او در آن است برساند، امورى را واجب یا مستحب کرده و براى این که بشر از مفاسد دور بماند، او را از پاره‏اى کارها منع نموده است. اگر مصالح و مفاسد نبود، نه امرى بود و نه نهى. مصالح و مفاسد و به تعبیر دیگر حکمت‏ها به گونه‏اى است که اگر عقل انسان به آن‏ها آگاه گردد، همان حکم را مى‏کند که شرع کرده است. (1) منتهى عقل انسان قادر به کشف همه ملاکات احکام الهى نیست.
به دیگر سخن: عقل انسان حکم کلى را (که هر حکم الهى و شرعى داراى ملاک و معیاری است) درک مى‏کند، ولى در همه موارد حکم جزئى را که در فلان مورد مثلاً ملاک واقعى چیست، نمى‏تواند درک کند، یعنى مى‏داند آن حکم فلسفه‏اى دارد، ولى نمى‏داند آن فلسفه چیست و چون شرع دستور داده، آن را تعبداً مى‏پذیرد.
اصولا گاهی خداوند دستوری به بشر می دهد که ریشه و فلسفه اش برای بشر کاملا روشن و معلوم نیست. گاهی چون برای فهم آن ها به گذشت زمان و پیشرفت علم بشری نیاز است، یا نمی‌تواند علت و فلسفه محدود در امور خاصی باشد، یا چون اهداف معنوی در آن ها وجود دارد که انسان نتواند همه را درک نماید، یا ممکن است با بیان فلسفه واقعی، انسان­ها دست به تشبیهات و توجیهاتی برای خود زده و از اهداف واقعی دور شوند و در احکام الهی تغییر ایجاد کنند. گاهی اصلا برای آزمایش انسان ها و میزان تعبد و تسلیم آن ها در مقابل پروردگار است. امیر مومنان علی (ع)فرمود:
ابتلی خلقه ببعض ما یجهلون اصله تمییزا بالاختبار لهم؛
خدا مخلوقاتش را با بعضی از اموری که به اصل آن جاهلند، یعنی فلسفه ­اش را نمی­دانند، و به حکمت و نکته­ هایش توجه ندارند، آزمایش می­کند، برای این که خوب­ها از بدها، اطاعت کنندگان از معصیت کاران جدا شوند.(2)
این حکم بر اساس حکم قرآن است،چون در قرآن هم زمان روزه گرفتن با صراحت بیان شده(3) و هم زمان و تعداد روزهایی که باید روزه گرفته شود :
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْه؛ ( 4)
ماه رمضان ماهی است که قرآن که دارای آیات هدایت و دلایل روشن است، برای هدایت در آن نازل شده ،پس با رویت آن ماه، روزه بگیرد .
در آیه زمان روزه گرفتن را ماه رمضان و تعداد روزهای آن را یک ماه تمام بیان می­کند.
غیر از اسرار نهفته در این باب ، فلسفه وجوب روزه در اسلام این است که ماه رمضان ماه نزول قرآن است که از با برکت ترین ماه های سال است .خداوند امت اسلام را در چنین ماهی به مهمانی خود دعوت نموده است. افتخار داده که در برترین ماه ، مهمان خدا باشند .
پى‌نوشت‏ها:
1. مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، نشر صدرا، 1380 ،ج 2، ص 52.
2. نهج البلاغه، نشر موسسه امیر المومنین، قم، 1370 ش ،خطبه 192.
3. بقره (2) آیه 183.
4.همان، آیه 185 .