جمع بندی تابعیت عمل برای نماز!!

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تابعیت عمل برای نماز!!

[="Indigo"]در حدیثی از امام علی علیه السلام می خوانیم:

« إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک»
بدان که هر چيزي از عمل تو تابع نماز توست
معنای این گفتار امام چیست؟![/]

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد آلاء

بسم الله الحمن الرحیم

عرض ادب و سلام خدمت شما دوست گرامی و محترم ؛

در خصوص معنای عبارت « إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک» که در متن حدیث امام علی علیه السلام آمده است؛ می توان به چند معنا و مفهوم از این عبارت اشاره داشت که انشاالله در ضمن این پست و پست های آتی به بیان آن خواهم پرداخت . اما معنا و مفهوم اول:

روایات و احادیث صادر شده از معصومین علیهم السلام مثل ایات قرآن که گاهی در شرایط و زمان های خاص نازل می شدند و برای فهم بهتر امروزین این آیات باید حادثه یا اتفاقی را که باعث نزول آن آیه یا آیات شده است و اصطلاحا از آن تعبیر به «شان نزول» می کنیم را در نظر بگیریم دارای شان نزول ها و یا زمینه های برای صدور و بیان آن از سوی حضرات معصومین هستند که در نظر گرفتن و یا نادیده گرفتن این زمینه ها و شرایط بیان روایت می تواند کلا فهم ما را در خصوص معنای صحیح آن تحت الشعاع قرار دهد.

از جمله در این روایت که در نهج البلاغه و سایر کتب روایی بیان شده است . صدر و ابتدای حدیثی که این عبارات در آن بیان شده است با این مضمون شروع می شود:
« و من عهد له ع إلى محمد بن أبي بكر رضي الله عنه حين قلده مصر» که اشاره به این مطلب دارد که اصل روایت نامه ای بوده است که امام علی علیه السلام در زمانی که محمد بن ابوبکر را والی مصر می کنند به وی می نویسند و بیان می دارند که این نامه را خود بخوان و برای مردم مصر نیز بیان کن.

« لَمَّا وَلَّى أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ) مُحَمَّدَ بْنَ أَبِي بَكْرٍ مِصْرَ وَ أَعْمَالَهَا كَتَبَ لَهُ كِتَاباً، وَ أَمَرَهُ أَنْ يَقْرَأَهُ عَلَى أَهْلِ مِصْرَ، وَ لِيَعْمَلَ بِمَا وَصَّاهُ بِهِ فِيهِ، وَ كَانَ الْكِتَابُ...»(الأمالي (للطوسي) ؛ النص ؛ ص25)

بنابراین با توجه به این که نامه خطاب به محمد بن ابوبکر است و به عبارتی مخاطب اصلی نامه اوست یکی از احتمالاتی که از این عبارت به نظر می رسد این است که ضمیر «ک» در عربی که به معنای « تو» است در عبارت :« إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک» اولا به محمد بن ابی بکر باز می گردد و بر این اساس به دلیل این که وی به امر سیاست و فرمانداری منتسب شده است ؛ مراد از این که همه چیز عمل تو از نمازت پیروی میکند این است که در خصوص رسیدگی به حال مردم و سامان دهی به احوال مردم ؛ اگر نمازت درست و صحیح باشد ؛ رفتارهای سیاسی و تشخیص های فرماندهی تو نیز درست است و اگر نماز صحیح و درست نباشد در امر حکومت نیز ناتوان خواهی بود . به این معنا که عبارت « کل شیء» به قرینه این که مخاطب اصلی آن فردی است که از سوی امیر مومنان به سیاست و حکمرانی منصوب شده است؛ به تصمیمات و رفتارهای سیاسی و حکومتی محمد بن ابی بکر باز می گردد. البته این یک احتمال است.
ادامه دارد ....

بسم الله الرحمن الرحیم

عرض ادب و سلام و احترام؛

فهیمه.;806968 نوشت:
« إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک»
بدان که هر چيزي از عمل تو تابع نماز توست
معنای این گفتار امام چیست؟!

اما در ادامه بررسی های معنای عبارت مورد نظر در روایت ؛ می توان به مورد زیر اشاره داشت:

شکل کامل این روایت در کتاب و سائل الشیعه و نیز بحارالانوار بیان شده است با این عبارات:

«الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطُّوسِيُّ فِي الْمَجَالِسِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ‏[1] فِي كَيْفِيَّةِ الْوُضُوءِ قَالَ: لَمَّا وَلَّى أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع- مُحَمَّدَ بْنَ أَبِي بَكْرٍ مِصْرَ وَ أَعْمَالَهَا كَتَبَ لَهُ كِتَاباً وَ أَمَرَهُ أَنْ يَقْرَأَهُ عَلَى أَهْلِ مِصْرَ وَ يَعْمَلَ بِمَا وَصَّاهُ فِيهِ وَ ذَكَرَ الْكِتَابَ بِطُولِهِ إِلَى أَنْ قَالَ وَ انْظُرْ إِلَى صَلَاتِكَ كَيْفَ هِيَ فَإِنَّكَ إِمَامٌ لِقَوْمِكَ أَنْ تُتِمَّهَا وَ لَا تُخَفِّفَهَا فَلَيْسَ مِنْ إِمَامٍ يُصَلِّي بِقَوْمٍ يَكُونُ فِي صَلَاتِهِمْ نُقْصَانٌ إِلَّا كَانَ عَلَيْهِ لَا يَنْقُصُ مِنْ صَلَاتِهِمْ شَيْ‏ءٌ وَ تَمِّمْهَا وَ تَحَفَّظْ فِيهَا يَكُنْ لَكَ مِثْلُ أُجُورِهِمْ وَ لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئاً ثُمَّ ارْتَقِبْ وَقْتَ الصَّلَاةِ فَصَلِّهَا لِوَقْتِهَا وَ لَا تُعَجِّلْ بِهَا قَبْلَهُ لِفَرَاغٍ وَ لَا تُؤَخِّرْهَا عَنْهُ لِشُغُلٍ فَإِنَّ رَجُلًا سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ ص عَنْ أَوْقَاتِ الصَّلَاةِ فَقَالَ أَتَانِي جَبْرَئِيلُ ع فَأَرَانِي وَقْتَ الصَّلَاةِ حِينَ زَالَتِ الشَّمْسُ فَكَانَتْ عَلَى حَاجِبِهِ الْأَيْمَنِ ثُمَّ أَرَانِي وَقْتَ الْعَصْرِ فَكَانَ ظِلُّ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مِثْلَهُ ثُمَّ صَلَّى الْمَغْرِبَ حِينَ غَرَبَتِ الشَّمْسُ ثُمَّ صَلَّى الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ حِينَ غَابَ الشَّفَقُ ثُمَّ صَلَّى الصُّبْحَ فَأَغْلَسَ بِهَا وَ النُّجُومُ مُشْتَبِكَةٌ فَصَلِّ لِهَذِهِ الْأَوْقَاتِ وَ الْزَمِ السُّنَّةَ الْمَعْرُوفَةَ وَ الطَّرِيقَ الْوَاضِحَ ثُمَّ انْظُرْ رُكُوعَكَ وَ سُجُودَكَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ أَتَمَّ النَّاسِ صَلَاةً وَ أَخَفَّهُمْ عَمَلًا فِيهَا وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ كُلَ‏ شَيْ‏ءٍ مِنْ‏ عَمَلِكَ‏ تَبَعٌ‏ لِصَلَاتِكَ‏ فَمَنْ ضَيَّعَ الصَّلَاةَ فَإِنَّهُ لِغَيْرِهَا أَضْيَعُ.[2]»
منبع : «وسائل الشيعة ؛ ج‏4 ؛ ص161 و بحارالانوار،ج80،ص15

به نظر می رسد حضرت در ادامه روایتی که در نهج البلاغه به هر دلیل بیان نشده است اما در در منبع فوق بیان شده است؛ بیان داشته اند که مراد از پیروی عمل از نماز چیست؛ در ادامه می فرمایند؛ اگر نماز را ضایع کردی؛ غیر نماز را که می تواند همان عمل باشد؛ ضایع تر کرده ای و به عبارتی بیان می دارند که مراد از پیروی عمل از نماز همان پیروی در ضایع شدن و باطل شدن است.
در توضیح بیشتر باید عرض کنم که شاید بتوان این پیروی در تضییع شدن را به این معنا دانست که فردی که در مقابل خداوند که تمام نعمت های انسان از جانب اوست؛ حق بندگی و ادای نماز را رعایت نمی کند؛ به طور حتم در مقابل دیگران و مسئولیت هایی که در مقابل آنها به میزان کمتری دارد؛ این حق شناسی را رعایت نخواهد کرد؛ به عبارت دیگر؛ مسئولیت بندگی راس تمام مسئولیت شناسی هاست و اگر فردی در مورد نماز کوتاهی نمود سایر حقوق و مسئولیت های مربوط به خود را نیز به خوبی انجام نخواهد داد.



[/HR][1] - تقدم في الحديث 19 من الباب 15 من أبواب الوضوء.

[2] شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة - قم، چاپ: اول، 1409 ق.


سوال:
معنای حدیث « إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک» از حضرت علی علیه السلام چیست؟

پاسخ:
در خصوص معنای عبارت « إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک» که در متن حدیث امام علی علیه السلام آمده است؛ می توان به چند معنا و مفهوم از این عبارت اشاره داشت
اما معنا و مفهوم اول:روایات و احادیث صادر شده از معصومین علیهم السلام مثل ایات قرآن که گاهی در شرایط و زمان های خاص نازل می شدند و برای فهم بهتر امروزین این آیات باید حادثه یا اتفاقی را که باعث نزول آن آیه یا آیات شده است و اصطلاحا از آن تعبیر به «شان نزول» می کنیم را در نظر بگیریم دارای شان نزول ها و یا زمینه های برای صدور و بیان آن از سوی حضرات معصومین هستند که در نظر گرفتن و یا نادیده گرفتن این زمینه ها و شرایط بیان روایت می تواند کلا فهم ما را در خصوص معنای صحیح آن تحت الشعاع قرار دهد.
از جمله در این روایت که در نهج البلاغه و سایر کتب روایی بیان شده است . صدر و ابتدای حدیثی که این عبارات در آن بیان شده است با این مضمون شروع می شود:
« و من عهد له ع إلى محمد بن أبي بكر رضي الله عنه حين قلده مصر» که اشاره به این مطلب دارد که اصل روایت نامه ای بوده است که امام علی علیه السلام در زمانی که محمد بن ابوبکر را والی مصر می کنند به وی می نویسند و بیان می دارند که این نامه را خود بخوان و برای مردم مصر نیز بیان کن.
« لَمَّا وَلَّى أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ) مُحَمَّدَ بْنَ أَبِي بَكْرٍ مِصْرَ وَ أَعْمَالَهَا كَتَبَ لَهُ كِتَاباً، وَ أَمَرَهُ أَنْ يَقْرَأَهُ عَلَى أَهْلِ مِصْرَ، وَ لِيَعْمَلَ بِمَا وَصَّاهُ بِهِ فِيهِ، وَ كَانَ الْكِتَابُ...»(1)

بنابراین با توجه به این که نامه خطاب به محمد بن ابوبکر است و به عبارتی مخاطب اصلی نامه اوست یکی از احتمالاتی که از این عبارت به نظر می رسد این است که ضمیر «ک» در عربی که به معنای « تو» است در عبارت :« إعلم أنّ کلّ شيء من عملک تبع لصلاتک» اولا به محمد بن ابی بکر باز می گردد و بر این اساس به دلیل این که وی به امر سیاست و فرمانداری منتسب شده است ؛ مراد از این که همه چیز عمل تو از نمازت پیروی میکند این است که در خصوص رسیدگی به حال مردم و سامان دهی به احوال مردم ؛ اگر نمازت درست و صحیح باشد ؛ رفتارهای سیاسی و تشخیص های فرماندهی تو نیز درست است و اگر نماز صحیح و درست نباشد در امر حکومت نیز ناتوان خواهی بود . به این معنا که عبارت « کل شیء» به قرینه این که مخاطب اصلی آن فردی است که از سوی امیر مومنان به سیاست و حکمرانی منصوب شده است؛ به تصمیمات و رفتارهای سیاسی و حکومتی محمد بن ابی بکر باز می گردد. البته این یک احتمال است.
شکل کامل این روایت در کتاب و سائل الشیعه و نیز بحارالانوار بیان شده است با این عبارات:

«الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطُّوسِيُّ فِي الْمَجَالِسِ فِي كَيْفِيَّةِ الْوُضُوءِ قَالَ: لَمَّا وَلَّى أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع- مُحَمَّدَ بْنَ أَبِي بَكْرٍ مِصْرَ وَ أَعْمَالَهَا كَتَبَ لَهُ كِتَاباً وَ أَمَرَهُ أَنْ يَقْرَأَهُ عَلَى أَهْلِ مِصْرَ وَ يَعْمَلَ بِمَا وَصَّاهُ فِيهِ وَ ذَكَرَ الْكِتَابَ بِطُولِهِ إِلَى أَنْ قَالَ وَ انْظُرْ إِلَى صَلَاتِكَ كَيْفَ هِيَ فَإِنَّكَ إِمَامٌ لِقَوْمِكَ أَنْ تُتِمَّهَا وَ لَا تُخَفِّفَهَا فَلَيْسَ مِنْ إِمَامٍ يُصَلِّي بِقَوْمٍ يَكُونُ فِي صَلَاتِهِمْ نُقْصَانٌ إِلَّا كَانَ عَلَيْهِ لَا يَنْقُصُ مِنْ صَلَاتِهِمْ شَيْ‏ءٌ وَ تَمِّمْهَا وَ تَحَفَّظْ فِيهَا يَكُنْ لَكَ مِثْلُ أُجُورِهِمْ وَ لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئاً ثُمَّ ارْتَقِبْ وَقْتَ الصَّلَاةِ فَصَلِّهَا لِوَقْتِهَا وَ لَا تُعَجِّلْ بِهَا قَبْلَهُ لِفَرَاغٍ وَ لَا تُؤَخِّرْهَا عَنْهُ لِشُغُلٍ فَإِنَّ رَجُلًا سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ ص عَنْ أَوْقَاتِ الصَّلَاةِ فَقَالَ أَتَانِي جَبْرَئِيلُ ع فَأَرَانِي وَقْتَ الصَّلَاةِ حِينَ زَالَتِ الشَّمْسُ فَكَانَتْ عَلَى حَاجِبِهِ الْأَيْمَنِ ثُمَّ أَرَانِي وَقْتَ الْعَصْرِ فَكَانَ ظِلُّ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مِثْلَهُ ثُمَّ صَلَّى الْمَغْرِبَ حِينَ غَرَبَتِ الشَّمْسُ ثُمَّ صَلَّى الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ حِينَ غَابَ الشَّفَقُ ثُمَّ صَلَّى الصُّبْحَ فَأَغْلَسَ بِهَا وَ النُّجُومُ مُشْتَبِكَةٌ فَصَلِّ لِهَذِهِ الْأَوْقَاتِ وَ الْزَمِ السُّنَّةَ الْمَعْرُوفَةَ وَ الطَّرِيقَ الْوَاضِحَ ثُمَّ انْظُرْ رُكُوعَكَ وَ سُجُودَكَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ أَتَمَّ النَّاسِ صَلَاةً وَ أَخَفَّهُمْ عَمَلًا فِيهَا وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ كُلَ‏ شَيْ‏ءٍ مِنْ‏ عَمَلِكَ‏ تَبَعٌ‏ لِصَلَاتِكَ‏ فَمَنْ ضَيَّعَ الصَّلَاةَ فَإِنَّهُ لِغَيْرِهَا أَضْيَعُ.» (2)(3)
به نظر می رسد حضرت در ادامه روایتی که در نهج البلاغه به هر دلیل بیان نشده است اما در در منبع فوق بیان شده است؛ بیان داشته اند که مراد از پیروی عمل از نماز چیست؛ در ادامه می فرمایند؛ اگر نماز را ضایع کردی؛ غیر نماز را که می تواند همان عمل باشد؛ ضایع تر کرده ای و به عبارتی بیان می دارند که مراد از پیروی عمل از نماز همان پیروی در ضایع شدن و باطل شدن است.
معنای دوم : شاید بتوان این پیروی در تضییع شدن را به این معنا دانست که فردی که در مقابل خداوند که تمام نعمت های انسان از جانب اوست؛ حق بندگی و ادای نماز را رعایت نمی کند؛ به طور حتم در مقابل دیگران و مسئولیت هایی که در مقابل آنها به میزان کمتری دارد؛ این حق شناسی را رعایت نخواهد کرد؛ به عبارت دیگر؛ مسئولیت بندگی راس تمام مسئولیت شناسی هاست و اگر فردی در مورد نماز کوتاهی نمود سایر حقوق و مسئولیت های مربوط به خود را نیز به خوبی انجام نخواهد داد.


منابع:
(1)- طوسی، محمد بن حسن، امالی،قم: دارالثقافه، 1414ق،ص25.
(2)- حر عاملی، وسائل الشیعه، قم : موسسه آل البیت، 1409ق،ج4،ص161.
(3)-مجلسی ، محمد باقر، بحارالانوار ، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق،ج80،
ص15.

موضوع قفل شده است