جمع بندی سعادت هم در دنیا و هم در آخرت؟

تب‌های اولیه

11 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
سعادت هم در دنیا و هم در آخرت؟

با سلام

آیا این امکان وجود دارد که فرد هم خوشی و لذت در دنیا داشته باشد- البته بدون معصیت- و همچنین از سکرات موت، سختی های برزخ و عذاب های اخروی در امان باشد؟ چنانچه آیه و یا روایتی در این مورد هست بیان بفرمایید. با تشکر

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد هادی

با سلام و عرض ادب و تقدیر و تشکر از پرسش خوبتان

اگر اجازه بفرمایید در ابتدا از پاسخ سایر دوستان بهره ببریم، در نهایت اگر نکته ای برای ارائه بود حقیر نیز بیان خواهم کرد.

منتظر نظرات ارزشمند دوستان هستیم .

یا حق

با عرض سلام دوست محترم!
بر خلاف تصور برخی از مردم در مورد این که خدا تمام ثواب یا عذاب را در آخرت به انسان عنایت می فرماید، بیان قرآن کریم این است که خداوند متعال به مؤمنین نیکوکار هم آرامش دنیایی و هم آخروی می دهد، و به معذَبین، هم عذاب دنیا و هم عذاب آخرت را می چشاند.
قرآن مجید بعد از آن كه گفتار سربازان غزوه احد را نقل می‌كند كه آنها دعا می‌كردند خدایا قدم های ما را استوار كن و بر گروه كافران پیروزمان ساز، می‌فرماید: «فَآتاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْیا وَحُسْنَ ثوَابِ الآخِرَةِ وَاللهُ یحِبُّ المُحْسِنِینَ» یعنی از این رو خداوند پاداش این جهان، و پاداش نیک آن جهان را به آنها داد؛ و خداوند نیکوکاران را دوست مى‏دارد.(آل عمران/148)
البته نکته قابل توجه در این آیه آن است که با این که هم ثواب دنیا و هم ثواب آخرت به آنان عطا می شود، اما خداى تعالى بین ثواب دنیا و ثواب آخرت در تعبیر فرقى قائل شده است. در باره ثواب دنیا تعبیر كرد به ثواب دنیا، ولى در باره آخرت تعبیر كرد به حسن ثواب آخرت، تا اشاره كرده باشد به اینكه ثواب آخرت قابل مقایسه با ثواب دنیا نیست بلكه منزلتى رفیع تر دارد.
«مَنْ كانَ یرِیدُ ثوابَ الدُّنْیا فَعِنْدَ اللهِ ثَوابُ الدُّنْیا والآخِرَةِ وَكانَ اللهُ سَمِیعاً بَصِیراً» یعنی هر كس پاداش دنیا را می‌خواهد پس پاداش دنیا و آخرت نزد خداست و خدا شنوا و بینا است.(نساء/134)
در این آیه شریفه مراد از ثواب دنیا و آخرت، سعادت دنیا و آخرت با هم بوده، و سعادت دنیا و آخرت با هم تنها نزد خداست. پس بنده خدا باید به درگاه او تقرب بجوید، حتى آن هم كه سعادت دنیا و پاداش مادى را در نظر دارد باید از خداى تعالى بخواهد.("ترجمه تفسیر المیزان"، جلد 5، ذیل آیه مذکور)
اما در مقابل ثواب، که هم در دنیاست و هم آخرت، عذاب نیز هم در دنیاست و هم در آخرت. البته همان گونه در آیه 148 سوره آل عمران بیان شد که ثواب آخرت بیشتر است، عذاب آخرت نیز از عذاب دنیا بسیار بزرگ تر است.
و یا «كذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَأَتَاهُمْ الْعَذَابُ مِنْ حَیثُ لایشْعُرُونَ فَأَذَاقَهُمُ اللَّهُ الخِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَلعَذَابُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا یعْلَمُونَ» یعنی كسانى كه پیش از آنان بودند تكذیب كردند، پس از آنجا كه گمان نمی كردند عذاب به سویشان آمد. پس خدا در زندگى دنیا خوارى و رسوایى را به آنان چشانید؛ و اگر معرفت و آگاهى داشتند توجه می كردند كه عذاب آخرت بزرگ تر است.(زمر/ 25 و 26)
هم چنین است این بیان در سوره مبارکه رعد که فرمود: «لَّهُمْ عَذَابٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَلَعَذَابُ الآخِرَةِ أَشَقُّ وَمَا لَهُم مِّنَ اللهِ مِن وَاقٍ» یعنی براى آنان در زندگى دنیا عذابى است، و مسلماً عذاب آخرت سخت تر و پر مشقت تر است، و آنان را هیچ حافظ و نگه دارنده اى نیست.(رعد/34)
حضرت علی(ع) نیز در خطبة 23 نهج البلاغه می فرمایند: "اِنَّ المْالَ والبَنینَ حَرْثُ الدُّنْیا وَالعَمَلَ الصّالِحَ حَرْثُ الآخِرَةِ وَقَدْ یجْمَعُهَا اللهُ لأَقْوامٍ" یعنی مال و فرزندان متاع دنیا، و كار شایسته، متاع آخرت است؛ و گاهی خداوند هر دو را برای گروهی جمع می‌كند.
و نیز در كلمات قصار(حکمت 269) آن حضرت چنین می‌فرماید: "النَّاسُ فِی الدُّنْیا عَامِلانِ عَامِلٌ عَمِلَ فِی الدُّنْیا لِلدُّنْیا قَدْ شَغَلَتْهُ دُنْیاهُ عَنْ آخِرَتِهِ یخْشَى عَلَى مَنْ یخْلُفُهُ الْفَقْرَ وَیأْمَنُهُ عَلَى نَفْسِهِ فَیفْنِی عُمُرَهُ فِی مَنْفَعَةِ غَیرِهِ وَعَامِلٌ عَمِلَ فِی الدُّنْیا لِمَا بَعْدَهَا فَجَاءَهُ الَّذِی لَهُ مِنَ الدُّنْیا بِغَیرِ عَمَلٍ فَأَحْرَزَ الْحَظَّینِ مَعاً وَمَلَكَ الدَّارَینِ جَمِیعاً فَأَصْبَحَ وَجِیهاً عِنْدَ اللهِ لایسْأَلُ اللهَ حَاجَةً فَیمْنَعُهُ" یعنی مردم در دنیا دو دسته‏اند. یکى آن کس که در دنیا براى دنیا کار کرد، و دنیا او را از آخرتش بازداشت. بر بازماندگان خویش از تهیدستى هراسان، و از تهیدستى خویش در امان است، پس زندگانى خود را در راه سود دیگران از دست مى‏دهد. و دیگرى آن که در دنیا براى آخرت کار مى‏کند، و نعمت‏هاى دنیا نیز بدون تلاش به او روى مى‏آورد، پس بهره هر دو جهان را چشیده، و مالک هر دو جهان مى‏گردد، و با آبرومندى در پیشگاه خدا زندگانی مى‏کند، و حاجتى را از خدا درخواست نمى‏کند جز آن که روا مى‏گردد.
آن چه بد است این است که انسان آرزومند دنیا باشد، والا دنیا را برای زندگی خداپسندانه خواستن به تنها بد نیست که خوب است. سیره اهل بیت به خوبی این را نشان می دهد که دنیا را از خود نمی رانده اند، بلکه از آن استفاده می کرده اند تا آخرتی آباد برای خود بسازند.

با آرزوی توفیق.

البته این نکته را باید اضافه کرد که لذت و خوشی در دنیا نسبی است و برای هر شخصی متفاوت است.

مثلا خوشی یک نفر این است که در امنیت زندگی می کند (در عین حال ممکن است در یک خانه محقر زندگی کند)

برای یک نفر سلامتی اش عین لذت است و برای دیگری عبادت لذت است و ...

ضمنا مطلب شماره 4 پاسخ خوب و کافی بود.

مترصد;799904 نوشت:
با سلام

آیا این امکان وجود دارد که فرد هم خوشی و لذت در دنیا داشته باشد- البته بدون معصیت- و همچنین از سکرات موت، سختی های برزخ و عذاب های اخروی در امان باشد؟ چنانچه آیه و یا روایتی در این مورد هست بیان بفرمایید. با تشکر

سام علیکم
باعرض ادب و احترام به محضر شما کاربر گرامی و محترم

بین این دو موردی که فرمودید تضادی وچودی ندارد،یعنی اینگونه نیست که خوشی و داشتن لذات حلال باعث فرض سختی های آخرت شود و یا نداشتن آنها باعث در امان ماندن از عذاب های الهی!

این دنیا وسیله ای است برای رسیدن به آخرت ،یعنی وقتی از دنیا و لذات حلال آنها در مسیر الهی استفاده میشود میرود در طول رسیدن به قرب الهی و خود این لذات هم میشود الهی!
مثلا ازدواج را فرض بفرمایید،ازدواج یک نوع لذت حلال است،وقتی برای رضای الهی و در مسیر الهی باشد دو نفر هرچقدر به هم ابراز عشق و محبت داشته باشند با اینکه این ابراز ها دارای خوشی و لذت باشد اما چونکه در طول رضای الهی است و برای رسیدن به هدف الهی است دارای برکات معنوی در دنیا و آخرت خواهد بود (پس تضادی بین لذت های حلال دنیایی و در امان ماندن از عذاب های اخروی وجود ندارد بلکه حتی همین لذت های حلال میتواند مانع عذاب های اخروی هم بشود،در موردی که مثلا زدم وقتی زن و شوهر به هم محبت کنند هرچند دارند لذت میبرند اما دارند با این کار رضایت خدارا هم جلب میکنند و خود را از آتش آخرت دور میکنند!)

اما اگرهمین لذت های دنیوی در خلاف هدف اصلی انجام شود،(یعنی به صورت حرام) بله اینجا این لذات باعث عذاب های اخروی میشود و انسان رااز مسیر و هدف اصلیش باز میدارد

اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا
یازهراسلام الله علیها

مترصد;800946 نوشت:
البته این نکته را باید اضافه کرد که لذت و خوشی در دنیا نسبی است و برای هر شخصی متفاوت است.

مثلا خوشی یک نفر این است که در امنیت زندگی می کند (در عین حال ممکن است در یک خانه محقر زندگی کند)

برای یک نفر سلامتی اش عین لذت است و برای دیگری عبادت لذت است و ...

بله این فرمایش نیز صحیح است

بستگی دارد خوشی و لذت را در چه ببینیم! اگر لذت و خوشی را در رضاو خشنودی خداوند ببینیم اصلا دیگر در زندگی برایمان ناخوشی وجود ندارد،و همه چیز برایمان میشود زیبایی و لذت،آنوقت است که حضرت زینب روحی فداها در اوج آن همه مصیبت میفرمانید ما رایت الا جمیلا....

یا اگر انسان لذت ترک لذتهای حرام دنیایی را درک کند دیگر چیزی را در دنیا خوشتر و لذت بخش تر از ترک گناه نمیداند،
اگر لذت ترک لذت بدانی, دگر شهوت نفس، لذت نخوانی....

پس نتیجه اینکه بله امکان پذیر است که فرد هم خوشی و لذت دنیا داشته باشد و هم از سختی های برزخ و عذاب های آخرت در امان باشد

اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا
یازهراسلام الله علیها

مترصد;799904 نوشت:
آیا این امکان وجود دارد که فرد هم خوشی و لذت در دنیا داشته باشد- البته بدون معصیت- و همچنین از سکرات موت، سختی های برزخ و عذاب های اخروی در امان باشد؟ چنانچه آیه و یا روایتی در این مورد هست بیان بفرمایید. با تشکر


با سلام و عرض ادب
از پاسخ های عالی دوستان صمیمانه تقدیر و تشکر می کنم جزاکم الله خیر الجزا
حقیر در تأیید فرمایشات دوستان برخی از آیات و روایات را ذکر می کنم
مردى با نگرانى بامام صادق عليه السّلام عرض كرد بخدا قسم ما سخت گرفتار دنياطلبى شده‏ايم و دوست داريم كه بر مال و ذخائر آن دست يابيم وضع ما چگونه خواهد بود؟ حضرت از او سؤال كرد دوست دارى با مال دنيا چه كنى و درآمدت را در چه راه صرف نمائى؟ جواب داد: 1- قسمتى را در بهبود زندگى خود و عائله‏ام صرف نمايم.
2- صله رحم كنم و به بستگان تهيدستم كمك نمايم. 3- در راه خدا بفقرا و مستمندان بدهم. 4- بسفر عبادت حج و عمره بروم. حضرت فرمود نگران نباش كار تو دنياطلبى مذموم نيست بلكه اين كار خود آخرت‏طلبى است‏
.(الکافی ج 5 ص 172)
شکی نیست که بسیاری از انسان ها فزونی مال و ثروت را دوست دارند و از فزونی ثروت خویش لذت می برند، طبق روایت فوق اگر این لذت، موجب شود انسان از آخرت خویش غافل شود مذموم است اما اگر همین لذت در راستای اهداف خلقت باشد ممدوح است.
اصل خوشی و التذاذ در دنیا از دیدگاه روایات بد نیست؛ بلکه برخی از آیات شریفه‌ی قرآن کریم آن را تجویز کرده و حتى به نكوهش كسانى پرداخته است كه بيهوده خود يا ديگران را از نعمت‌هاى الهى محروم مى كنند.
«قُلْ مَنْ حَرَّمَ زينَةَ اللّهِ الَّتى اَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَالْطَيِّباتِ مِنَ الْرِزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذينَ امَنُوا فى الْحياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقَيامَةِ ...»(اعراف:3) بگو چه كسى زينت خدا را كه براى بندگان خود برآورده و روزی‌هاى پاك و پاكيزه را منع كرده است بگو آن‌ها براى كسانى كه ايمان آورده اند در زندگى دنيا، در قيامت بطور خالص خواهد بود... .
استفاده از نعمت‌ها، و لذّت بردن از آن‌ها از ديد قرآن کریم بى‌اشكال است. آنچه كه در اين رابطه قرآن محكوم كرده عبارت است از ترجيح دادن لذّت‌هاى آنى و لحظه‌اى و كم ارزش بر لذايذ ابدى ارزشمند.
بنابراين، در جواز بهره‌مندى از لذايذ مادّى شکی نيست، بلكه، سخن در این است که دل بستن به لذت های زودگذر جایز نیست، دل بستنی كه انسان را از دست‌يابى به لذايذ ابدى و اخروى باز دارد.
دنیا محلی برای لذت بردن از زندگی معقول و منطقی است دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم به عنایت و حکمت الهی برای رسیدن به هدفی آفریده شده است.این دنیا سرشار از آفاقی و انفسی است و از این بُعد هیچ گاه مورد مذمت واقع نشده،به طوری که با همه جاذبه های دلفریبش می تواند گذر گاهی برای رسیدن به سعادت اخروی باشد که البته این امر ارزشمند و سراسر لذت زا است . روایتی از امام رضا(علیه السلام)به این مطلب اشاره دارد آنجا که فرموده اند:
«از لذائذ دنیوی نصیبی برای کامیابی خویش قرار دهید و تمنّیات دل را از راه‌های مشروع برآورید و مراقبت کنید تا به مردانگی و شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروی نشوید».( الحديت-روايات تربيتى، ج‏3، ص: 132)
حاصل سخن اینکه:
اگر خوشی و لذّت در راستای اهداف خلقت باشد و انسان را دلبسته به لذات دنیوی نکند، به گونه ای که وی را از یاد آخرت بازدارد، نه تنها از سختی های برزخ و قیامت در امان خواهد بود بلکه اگر این لذت و خوشی در راستای اهداف خلقت باشد اجر و پاداش نیز خواهد داشت، همانند لذت محبّت به همسر، لذت عبادت، لذت بزرگ کردن فرزند، لذت کمک به فقرا و نیازمندان و ... .


امام علی (علیه السلام)

«[=microsoft sans serif]النَّاسُ فِي الدُّنْيَا عَامِلَانِ عَامِلٌ عَمِلَ فِي الدُّنْيَا لِلدُّنْيَا قَدْ شَغَلَتْهُ دُنْيَاهُ عَنْ آخِرَتِهِ يَخْشَى عَلَى مَنْ يَخْلُفُهُ الْفَقْرَ وَ يَأْمَنُهُ عَلَى نَفْسِهِ فَيُفْنِي عُمُرَهُ فِي مَنْفَعَةِ غَيْرِهِ وَ [=microsoft sans serif]عَامِلٌ عَمِلَ فِي الدُّنْيَا لِمَا بَعْدَهَا فَجَاءَهُ الَّذِي لَهُ مِنَ الدُّنْيَا بِغَيْرِ عَمَلٍ فَأَحْرَزَ الْحَظَّيْنِ مَعاً وَ مَلَكَ الدَّارَيْنِ جَمِيعاً[=microsoft sans serif] فَأَصْبَحَ وَجِيهاً عِنْدَ اللَّهِ لَا يَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَةً فَيَمْنَعُهُ»

«مردم در دنيا دو دسته اند، يكى آن كس كه در دنيا براى دنيا كار كرد، و دنيا او را از آخرتش بازداشت، بر بازماندگان خويش از تهيدستى هراسان، و از تهيدستى خويش در امان است، پس زندگانى خود را در راه سود ديگران از دست مى دهد. و ديگرى آن كه در دنيا براى آخرت كار مى كند، و نعمت هاى دنيا نيز بدون تلاش به او روى مى آورد، پس بهره هر دو جهان را چشيده، و مالك هر دو جهان مى گردد، و با آبرومندى در پيشگاه خدا صبح مى كند، و حاجتى را از خدا درخواست نمى كند جز آن كه روا مى گردد» حکمت 269

مترصد;799904 نوشت:
آیا این امکان وجود دارد که فرد هم خوشی و لذت در دنیا داشته باشد-

با سلام، گفتني ها را دوستان فرمودند ولي يک چيزي که هست:

ميشه گفت اين بحث، سالبه به انتفاء موضوع است، چون در جاي خودش ثابت شده که لذّات دنيا در حقيقت، لذّت نيستند بلکه حقيقتش دفع ألم است.

به هر حال اگر لذّت ظاهري هم باشد از ديدگاه انسان با ايمان، وسيله براي نيل به آخرت است، لذا جناب موساي کليم (ع) خطاب به قارون فرمود:
[=courier new]
[=courier new]وَ ابْتَغِ فِيمٰا آتٰاكَ اللّٰهُ الدّٰارَ الْآخِرَةَ (در آنچه خداوند به تو ارزاني داشته، سراي آخرت را طلب کن) (قصص: 77)

ولي اگر با اين ديد به لذّات دنيوي نگريسته نشود بلکه به ديد استقلالي نگاه شود، چه بسا موجب معذّب شدن انسان گردد، و آيات و اخبار شاهد بر اين مطلب است.

پرسش:
آیا این امکان وجود دارد که فرد هم خوشی و لذت در دنیا داشته باشد- بدون معصیت- و همچنین از سکرات موت، سختی های برزخ و عذاب های اخروی در امان باشد؟ چنانچه آیه و یا روایتی در این مورد هست بیان بفرمایید.

پاسخ:
لذات دنیوی از یک نگاه به دو قسم تقسیم می شود، لذت های حرام و لذت های حلال، آنچه مسلم است لذات های حرام عذاب اخروی را در پی دارد چرا که چنین لذت هایی حرام و بود و عمل حرام موجب عذاب اخروی خواهد شد. اما لذت های حلال مانند مانند لذت سیر در طبیعت، لذت تربیت فرزند، لذت عبادت و ... اگر در مسیر بندگی خدا باشد نه تنها عذاب اخروی را باعث نمی شود بلکه سبب قرب خواهد شد.
منتهی بر این اساس که مومن زرنگ است باید دقت نمود که لذت های دنیوی، حتی لذت خوردن و آشامیدن را سمت و سوی الهی بخشد، در این صورت حتی خوردن انسان می شود عبادت و معاشقه با همسر می شود عبادت و همین اعمال (لذات دنیوی) سبب قرب الهی می شوند.
مردى با نگرانى به امام صادق(عليه السّلام) عرض كرد به خدا قسم ما سخت گرفتار دنياطلبى شده ‏ايم و دوست داريم كه بر مال و ذخائر آن دست يابيم وضع ما چگونه خواهد بود؟ حضرت از او سؤال كرد دوست دارى با مال دنيا چه كنى و درآمدت را در چه راه صرف نمائى؟ جواب داد:
1- قسمتى را در بهبود زندگى خود و عائله ‏ام صرف نمايم. 2- صله‌ی رحم كنم و به بستگان تهي‌دستم كمك نمايم. 3- در راه خدا به فقرا و مستمندان بدهم. 4- به سفر عبادت حج و عمره بروم. حضرت فرمود نگران نباش، كار تو دنياطلبى مذموم نيست بلكه اين كار خود آخرت‏ طلبى است‏.(1)
امام صادق(علیه السلام) در این روایت به وضوح بیان می فرمایند که لذت جمع آوری مال و ثروت اگر در کار خیر صرف شود عین آخرت طلبی است، و قتی عملی برای آخرت شد می شود عبادت، و عبادت نیز سبب قرب خواهد شد و ... .
مطلب دیگر در این رابطه این است که اصل خوشی و التذاذ در دنیا از دیدگاه روایات بد نیست؛ بلکه برخی از آیات شریفه‌ی قرآن کریم آن را تجویز کرده و حتى به نكوهش كسانى پرداخته است كه بيهوده خود يا ديگران را از نعمت‌هاى الهى محروم مى كنند.
«قُلْ مَنْ حَرَّمَ زينَةَ اللّهِ الَّتى اَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَالْطَيِّباتِ مِنَ الْرِزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذينَ امَنُوا فى الْحياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقَيامَةِ ...»(2) بگو چه كسى زينت خدا را كه براى بندگان خود برآورده و روزی‌هاى پاك و پاكيزه را منع كرده است بگو آن‌ها براى كسانى كه ايمان آورده اند در زندگى دنيا، در قيامت بطور خالص خواهد بود... .
حاصل سخن اینکه:
اگر خوشی و لذّت در راستای اهداف خلقت باشد و انسان را دلبسته به لذات دنیوی نکند، به گونه ای که وی را از یاد آخرت بازدارد، نه تنها از سختی های برزخ و قیامت در امان خواهد بود بلکه اگر این لذت و خوشی در راستای اهداف خلقت باشد اجر و پاداش نیز خواهد داشت، همانند لذت محبّت به همسر، لذت عبادت، لذت بزرگ کردن فرزند، لذت کمک به فقرا و نیازمندان و ... .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
1. الکافی ج 5 ص 172
2.(اعراف:3)

موضوع قفل شده است