جمع بندی فلسفه ی غسل جمعه در زمان حال

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و احترام

با سلام و احترام
روایتی که فرمودید ناظر به یکی از فوائد غسل جمعه است، اما اینکه بگوییم حکمت و فائده غسل جمعه منحصر در همین است دلیل قاطعی می طلبد و ما چنین دلیلی نداریم، علاوه بر اینکه ادله و قرائن متعددی وجود دارد که نشان می دهد که غسل جمعه علاوه بر پاکیزگی حکمت و فوائد دیگری نیز دارد:

اول: کیفیت غسل
اگر صرف پاکیزگی مراد و هدف از غسل جمعه می بود، غسل جمعه را تبدیل به یک دوش گرفتن ساده و بدون شرائط می ساخت، اما می بینیم اینطور نیست، یعنی اولا ترتیب در شستن شرط است، یعنی حتما ابتدا باید سر و گردن شسته شود، همچنین اگر یک لکه کوچک به اندازه عدس در دستان غسل کننده باشد غسل کامل و صحیح نیست در حالی که این امور معمولا در پاکیزگی نقشی ندارند.
همچنین نیت شرط صحت غسل جمعه است، یعنی اگر کسی از حمام بیرون آمد و فراموش کرده بود نیت غسل کرده و آن را انجام دهد، پاکیزگی حاصل شده اما کفایت از غسل نمی کند و باید دوباره به حمام برود و نیت کرده و غسل را مطابق شرائط به جا آورد.

دوم: قضای غسل جمعه
در روایات دیگری آمده است که اگر کسی به خاطر عذری می‌داند که نمی تواند جمعه غسل کند می تواند آن را پنج شنبه انجام دهد، همان‌طور که از امام صادق(ع) روایت شده است:
« قَالَ لِأَصْحَابِهِ إِنَّكُمْ تَأْتُونَ غَداً مَنْزِلًا لَيْسَ فِيهِ مَاءٌ فَاغْتَسِلُوا الْيَوْمَ لِغَدٍ فَاغْتَسَلْنَا يَوْمَ الْخَمِيسِ لِلْجُمُعَةِ»؛ به اصحابش فرمود: به درستی که شما فردا به منزلی می رسید که آبی در آن نمی یابید، پس امروز پنج شنبه غسل کنید برای جمعه.(حر عاملی، وسائل الشیعه، ج3، ص319)

و همچنین اگر نتوانست جمعه انجام دهد می‌تواند قضای آن را در شنبه انجام دهد، همان‌طور که روایت شده است:

«أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‏ فِي الرَّجُلِ لَا يَغْتَسِلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِي أَوَّلِ النَّهَارِ قَالَ يَقْضِيهِ مِنْ آخِرِ النَّهَارِ فَإِنْ لَمْ يَجِدْ فَلْيَقْضِهِ يَوْمَ السَّبْتِ»؛ امام صادق(ع) در مورد مردی که در ابتدای روز جمعه غسل نکرده بود فرمود: آن را تا آخر روز قضا کند، و اگر نتوانست شنبه قضا کند.(همان، ج3، ص321)
با این روایات معلوم می شود که مراد صرف پاکیزگی برای حضور در نماز جمعه نیست.

سوم: سایر روایات
همچنین برای قضاوت در خصوص یک عبادت و فوائد و حکمت های روایی آن، باید همه روایات را دید، چرا که ممکن است هر روایت به بیان بخشی از آن حکمت ها اشاره کرده باشد، در سایر روایات فوائد دیگری برای غسل جمعه بیان شده است، به عنوان مثال محمد بن سنان در نامه ای از امام رضا(ع) در خصوص علت غسل عید، غسل جمعه و مسائل دیگری سوال می‌کند، امام(ع) در پاسخ می‌فرمایند:

«لِمَا فِيهِ مِنْ تَعْظِيمِ الْعَبْدِ رَبَّهُ وَ اسْتِقْبَالِهِ الْكَرِيمَ الْجَلِيلَ وَ طَلَبِ الْمَغْفِرَةِ لِذُنُوبِهِ وَ لِيَكُونَ لَهُمْ يَوْمَ عِيدٍ مَعْرُوفٍ يَجْتَمِعُونَ فِيهِ عَلَى ذِكْرِ اللَّهِ فَجُعِلَ فِيهِ الْغُسْلُ تَعْظِيماً لِذَلِكَ الْيَوْمِ وَ تَفْضِيلًا لَهُ عَلَى سَائِرِ الْأَيَّامِ وَ زِيَادَةً فِي النَّوَافِلِ وَ الْعِبَادَةِ وَ لِيَكُونَ طَهَارَةً لَهُ مِنَ الْجُمُعَةِ إِلَى الْجُمُعَةِ»(به خاطر آثاری که در آن است مانند تعظیم پروردگار، و آمادگی برای خداوند کریم و جلیل، و طلب مغفرت برای گناهانش، و به این خاطر که عید و جمعه عید معروفی است که مردم برای ذکر خداوند جمع می‌شوند، پس غسل را برای گرامیداشت این روز قرار داد، تا آن را بر سایر ایام برتری داده و از نظر نوافل و عبادات زیادت بخشد، و برای اینکه غسل جمعه موجب طهارت او از این جمعه تا جمعه بعد می‌شود.