جمع بندی مراد از عجله در آیه شریفه: «وَ کَانَ الإِنسَانُ عجولا»
تبهای اولیه
سلام
در آیۀ ﴿وَيَدْعُ الإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَکَانَ الإِنسَانُ عَجُولاً﴾ و با استناد به آیات دیگر و همچنین روایات معصومان (علیهم السّلام)، عجله برای انسان چه معنا و مفهومی دارد؟
با تشکر
پرسش:
در آیۀ ﴿وَيَدْعُ الإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَکَانَ الإِنسَانُ عَجُولاً﴾ و با استناد به آیات دیگر و همچنین روایات معصومان (علیهم السّلام)، عجله برای انسان چه معنا و مفهومی دارد؟
پاسخ:
عجله در چند آیه ای که آمده است هر کدام توضیحان خاص خود را دارد مفصل است و باید جداگانه مطرح شوند و در اینجا فقط به همین آیه می پردازیم.
در اين آيه به يكي از پيامدهاي سوء«عجله و شتاب»اشاره مي كند:
«انسان(بر اثرشتابزدگي)به سراغ بديها ميرود،آن گونه كه نيكيها را ميطلبد و انسان همواره«عجول» بوده است، وَيَدْعُ الإنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الإنْسَانُ عَجُولا »(1)
در اين جا واژه انسان،اشاره به طبيعت نخستين انسانهاست،هم در آغاز آيه وهم در پايان آيه كه لفظ انسان در آن تكرار شده است.
«دعا»در اين آيه به معني طلب كردن و خواستن است،خواه با زبان باشد و يا درعمل و از آن جا كه عجول بودن انسان و شتابزدگي او براي كسب منافع بيشتر،گاه سبب مي شود كه جوانب مساله را بررسي نكند و خير و شر خود را نشناسد و خود را به پرتگاه هاي خطرناك بيفكند.
اين«دعا»گاه به صورت لفظي است،يعني،از خداي خود با اصرار فراوان مسائلي راميخواهد كه نه تنها خير او در او نيست،بلكه مايه بدبختي اوست،آن گونه كه امام صادق عليه السلام مي فرمايند:«و اعرف طريق نجاتك و هلاكك كي لا تدعوا الله بشيء عسيفيه هلاكك و انت تظن ان فيه نجاتك قال الله تعالي« وَيَدْعُ الإنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الإنْسَانُ عَجُولا »،راه نجات و هلاك خود را درست بشناس،مبادا از خدا چيزي طلب كني كه هلاك تو در آن است، در حالي كه گمان داري،نجات تو در آن است،خداوند متعال مي فرمايد:«انسان بدي ها را طلب مي كند،آن گونه كه نيكي ها را مي طلبد،زيرا انسان همواره عجول بوده است»(2)
انسان،گاه در عمل اصرار به انجام كارهايي دارد كه ريشه آن هواپرستي و نتيجه آن بدبختي است،اما بر اثر تسويلات شيطان و تزيين هواي نفس،آن را خير و موجب سعادت خويش مي پندارد و از نرسيدن به آن ناراحت مي شود،در حالي كه گذشت زمان چه بسا روشن مي كند كه اگر خواسته او انجام ميگرفت تا پايان عمر بيچاره بود.
در مورد روایات هم این لینک رو مشاهده کنید:
http://www.askdin.com/thread41330.html
پی نوشت ها:
1. أسری / 11
2. تفسير نور الثقلين، حويزى، عبدعلى بن جمعه،ناشر: اسماعيليان، ايران- قم، 1415 ه. ق،چاپ: 4،ج اول،ص 141.