جمع بندی راه های محرمیت در فقه اهل سنت
تب‌های اولیه
سلام
لطفا راه های مختلف محصول حرمیت از نظر فقه اهل سنت را بفرمایید
ممنون
سوال:
راه هایی که موجب محرمیت در فقه اهل سنت می گردد چیست؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
اسبابی که موجب محرمیت در فقه اهل سنت می گردند، همچون فقه شیعه یا بواسطه ی نسب می باشد و یا بواسطه ی سبب و یا بواسطه ی رضاع و از آنجا که مساله ی رضاع بیشتر محل بحث می باشد ما بدان می پردازیم:
رضاع طفل رضیع:
یکی از اسبابی که موجب محرمیت می گردد مساله ی رضاع و شیر دادن به طفلی است که سن او کمتر از دو سال می باشد، این امر موجب حرمت ازدواج و جواز نگاه به شیر خوار را فراهم می سازد؛ هر چند که این امر موجب اثبات برخی از احکام دیگر همچون میراث و نفقه و...نمی گردد. رضاعی که موجب محرمیت می گردد در نزد اهل سنت دارای سه رکن است:
الف) مرضع و شیر دهنده:
1. لازم است که شیر دهنده زن باشد؛ بنابراین شیر مرد و یا شخص خنثی غیر مشکل به واسطه ی ندرت آن و عدم صلاحیت چنین شیری برای غذای رضیع موجب محرمیت نمی گردد؛ همچنین شیر حیوانات نیز موجب تحریم نمی گردد.[1]
2. سن شیر دهنده: زن شیرده باید بیش از نه سال داشته باشد؛بنابراین شیر دختری که کمتر از نه سال دارد موجب تحریم نمی گرددد؛ البته مالکیه این شرط را نپذیرفته و قائلند که شیردختر صغیرنیز موجب محرمیت می گردد.[2]
3. عدم اعتبار وطی زن: در فقه حنفی لازم نیست که شیر زن بواسطی وطی بوده باشد؛ بلکه اگر زنی بدون اینکه از شوهرش صاحب فرزند شده باشد، دارای شیر باشد و طفل شیر خواری را شیر دهد موجبات محرمیت محقق می گردد.
4. حیات زن شیر ده: در فقه حنفی ومالکی لازم نیست که زن زنده باشد؛ بلکه اگر زنی مرده باشد و از شیر وی به کودکی بخورانند باز موجب محرمیت می گردد.[3] در فقه شافعی معتبر است که زن زنده باشد؛ لذا شیردادن زن مرده موجب محرمیت نمی گردد.[4]
ب) رضیع و طفل شیر خوار:
1. معتبر است که شیر به معده ی شیر خوار برسد؛ به هر شکل که شده[5] و هرچند که طفل بیدار نباشد؛ زیرا ملاک روئیدن گوشت و محکم شدن استخوان و رفع گرسنگی می باشد که این امور با خواب بودن نوزاد نیز محقق می گردد.
2. شیرخوار نبایدبیش از دو سال داشته باشد؛ لذا شیر دادن بعد از دو سالگی موجب تحریم نمی گردد. در مقابل این قول، قول مالکیه قرار دارد که تا دو سال و دو ماه را نیز موجب تحریم دانسته و همچنین قول ابوحنیفه که این میزان را تا دو سال نیم دانسته است.[6]
ج) شیر:
1. عدم اعتبار مکیدن پستان:
آنچه در این میان معتبر است رسیدن شیر به معده ی شیر خوار می باشد؛ حال چه این امر با مکیدن پستان باشد، و چه با ریختن به دهان و یا بینی کودک شیر خوار.
2. خالص بودن شیر: شیر باید خالص باشد و مخلوط با مایعی دیگر نباشد؛ اما اگر این امر به مقدار کمی باشدکه اوصاف شیر را از بین نبرد؛ باز موجب تحریم می گردد؛ اما اگر به میزانی باشد که شیر صفت خود را از دست دهد و غلبه با مایعی باشد که در شیر ریخته شده باشد، فقهای اهل سنت در ثبوت تحریم با چنین شیری اختلاف نظر دارند.
حنفیه و مالکیه قائل به عدم تاثیر می باشند؛ اما در مقابل شافعیه قائل به ثبوت حرمت می باشند در صورت حصول این شرط که مقداری از شیر به شکم طفل برسد. ودر فقه حنبلی نیز در این مورد اختلاف نظر است. همچنین اگر شیر با غذایی مخلوط گردد همین اختلاف موجود می باشد؛ لذا حنفیه قائل به عدم تاثیر چنین شیری در ثبوت محرمیت می باشند.[7]
3. اشتراط تعدد دفعات شیر دادن و عدم اعتبار آن: اهل سنت در اینکه با پنج مرتبه شیر دادن رضاع محقق می گردد اختلاف نظری ندارند؛ اما اگر دفعات کمتر از پنج بار باشد اختلاف نظر و فتوای وجود دارد. حنفیه و مالکیه و در روایتی از احمد و کثیری از صحابه و تابعین معتقدند که صرف عنوان شیر خوردن ولو با یک بار مکیدن نیز باشد موجبات تحریم را فراهم می سازد؛ بنابراین بر اساس نظر این گروه آنچه شرط است رسیدن شیر به شکم طفل است.[8] اما در مقابل شافعیه و حنابله قائل به عدم تحریم چنین رضاعی می باشند.[9] همچنین اهل سنت میزان در تعدد شیر دادن را عرف بیان نموده اند.[10]
موفق باشید.
[/HR] [1] . الموسوعة الفقهية الكويتية،ج22، ص242، وزارة الأوقاف والشئون الإسلامية – الكويت.
[2] . الفقه علی المذاهب الاربعة، عبدالرحمن الجزیری، ج4، ص255.
[3] . الفقه علی المذاهب الاربعة، عبدالرحمن الجزیری، ج4، ص254-255.
[4] . الموسوعة الفقهية الكويتية،ج22، ص242، وزارة الأوقاف والشئون الإسلامية – الكويت.
[5] . غیر از راه گوش و مقعد و راههای غیر معتاد.
[6] . همان، ص247.
[7] .همان، ص243.
[8] . همان، ص244.
[9] . همان، ص244:« :« وَذَهَبَ الشَّافِعِيَّةُ وَالْحَنَابِلَةُ فِي الْقَوْل الصَّحِيحِ عِنْدَهُمْ إِلَى أَنَّ مَا دُونَ خَمْسِ رَضَعَاتٍ لاَ يُؤَثِّرُ فِي التَّحْرِيمِ».
[10] . همان، ص245.