آیا «جابر بن یزید جعفی» همان «جابر بن حیان» مشهور است؟

تب‌های اولیه

10 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آیا «جابر بن یزید جعفی» همان «جابر بن حیان» مشهور است؟

اگر علمای متقدم در کتب رجالی نام یک راوی را ذکر کرده سپس آثارش را ذکر کنندو طریق خود را(صحیح یا ضعیف) نسبت به کتب شخص مذکور نیز نقل کنند، صحت نام کتب به همان اسامی ثابت است؟ یعنی مثلا اگر در کتاب معالم العلما بین آثار احمد بن محمد بن عبیدالله بن سلیمان الجوهری نام کتاب "اخبار جابر بن حیان بن یزید الجعفی" آمده باشد، ابن شهرآشوب نیز کتاب را به این اسم قبول دارد و این تسمیه واقعا صحیح است یا صرفا نام کتابی که به وی رسیده نقل شده؟
http://lib.eshia.ir/14035/1/56
می توان گفت جابر بن یزید جعفی همان جابر بن حیان مشهور است؟

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد مجید

با صلوات بر محمد و آل محمد
و سلام و عرض ادب
پرسشگر گرامی زندگی نامه جابر بن یزید جعفی را خدمت شما ارسالمی نمایم:
کنیه جابر
کنیه او در منابع، ابوعبداللّه، [۱] ابومحمد [۲] و ابویزید [۳] آمده اما چون در حدیثی از او با کنیه ابومحمد یاد شده [۴] این کنیه پذیرفتنی‌تر می‌نماید و کنیه ابوعبداللّه مستندی ندارد. [۵]

القاب جابر
در منابع از او با لقب‌هایی چون جُعفی الکوفی، [۶] قدیم [۷] و عربی [۸] یاد شده است.
محمدعلی موحدی ابطحی [۹] احتمال داده است که «عربی قدیم» به معنای کسی باشد که نسب عربی دارد.

نسب جابر
نسب وی به تیره جعفی از قبیله مَذْحِج، که از یمن به کوفه کوچ کرده بودند، می‌رسد. [۱۰] [۱۱]
طوسی در رجال [۱۲] بر اساس گفته ابن قُتَیبه او را اَزْدی دانسته، اما تستری [۱۳] بر آن است که شیخ طوسی، جابر بن یزید و جابر بن زید را که ازدی است، و هر دو نام در معارف ابن قتیبه [۱۴] [۱۵] [۱۶] آمده، خلط کرده است.

پدر و مادر و تاریخ تولد جابر
از نام پدر و مادر و تاریخ تولد جابر اطلاع دقیقی در دست نیست.
اگر وی، بر اساس برخی شواهد تاریخی، در هشتاد سالگی و در سال ۱۲۸ فوت کرده باشد، می‌توان حدس زد که در حدود سال ۵۰ هجری به دنیا آمده [۱۷] اما این محاسبه با سخنِ خود جابر که گفته در نخستین دیدار با امام باقر علیه‌السلام، جوان بوده است [۱۸] سازگار نیست.

سال ورود جابر به مدینه
از زندگی او تا پیش از ورودش به مدینه و درک محضر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام اطلاعات چندانی در دست نیست، اما اگر این روایت را بپذیریم که جابر به هنگام وداع با امام باقر گفته که هجده سال از محضر امام بهره برده است [۱۹] و زمان وداع را اواخر زندگی امام فرض کنیم، سال ورود او به مدینه حدود سال ۹۶ خواهد بود.
منابع:

۱.
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۲.
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۳.
محمد بن اسماعیل بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، ج۱، قسم ۲، ص۲۱۰، دیار بکر: المکتبة الاسلامیة، (بی تا).
۴.
محمد بن عمر کشی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۴۴، المعروف برجال‌الکشی، (تلخیص) محمد بن حسن طوسی، تصحیح و تعلیق محمدباقر بن محمد میرداماد، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۴۰۴.
۵.
تستری، قاموس الرجال، ج۲، ص۵۴۳.
۶.
محمد بن اسماعیل بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، ج۱، قسم ۲، ص۲۱۰، دیار بکر: المکتبة الاسلامیة، (بی تا).
۷.
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۸.
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
۹.
محمدعلی موحدی ابطحی، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال للشیخ الجلیل ابی العباس احمد بن علی النجاشی، ج۵، ص۴۳۴۴، قم ۱۴۱۷.
۱۰.
سمعانی، الانساب، ج۲، ص۶۷ـ ۶۸.
۱۱.
سمعانی، الانساب، ج۵، ص۲۴۰.
۱۲.
محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ج۱، ص۱۲۹، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
۱۳.
تستری، قاموس الرجال، ج۲، ص۵۴۳.
۱۴.
ابن قتیبه، المعارف، ج۱، ص۴۵۳، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰.
۱۵.
ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰.
۱۶.
ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰.
۱۷.
محمدعلی موحدی ابطحی، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال للشیخ الجلیل ابی العباس احمد بن علی النجاشی، ج۵، ص۴۵۴۶، قم ۱۴۱۷.
۱۸.
محمد بن عمر کشی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۳۸، المعروف برجال‌الکشی، (تلخیص) محمد بن حسن طوسی، تصحیح و تعلیق محمدباقر بن محمد میرداماد، چاپ مهدی رجائی، قم ۱۴۰۴.
۱۹.
محمد بن حسن طوسی، الامالی، ج۱، ص۲۹۶، قم ۱۴۱۴.

مجید;739774 نوشت:
زندگی نامه جابر بن یزید جعفی را خدمت شما ارسالمی نمایم

من که زندگینامه جابر رو نخواستم!
سوالی که داشتم این بود: با توجه به اینکه نام یکی از کتب جوهری، اخبار جابر بن حیان بن یزید جعفی هستش آیا می شه گفت جابر بن حیان همون جابر بن یزیده؟

با صلوات بر محمد و آل محمد
وعرض سلام و ادب
پرسش گر گرامی در کتاب« معجم ‏رجال ‏الحديث» آیه الله خویی در مورد « جابر بن حیان» آمده است:
2009- جابر بن حيان:
الصوفي الطرسوسي أبو موسى، من مشاهير أصحابنا القدماء، كان عالما بالفنون الغريبة و له مؤلفات كثيرة أخذها من الصادق ع،
و قد تعجب غير واحد من عدم تعرض الشيخ و النجاشي لترجمته، و قد كتب في أحواله، و ذكر مؤلفاته كتب عديدة من أراد الاطلاع عليها فليراجعها، قال جرجي زيدان في مجلة الهلال على ما حكي عنه: إنه من تلامذة الصادق ع، و إن أعجب شي‏ء عثرت عليه في أمر الرجل أن الأوروبيين اهتموا بأمره أكثر من المسلمين و العرب، و كتبوا فيه و في مصنفاته تفاصيل، و قالوا: إنه أول من وضع أساس الشيمي الجديد و كتبه في مكاتبهم كثيرة، و هو حجة الشرقي على الغربي إلى أبد الدهر.(1)
ابوموسی جابر بن حیان، کیمیاگر برجسته ایرانی، در سال صد هجری شمسی در شهر توس از توابع خراسان متولد شد. مدت کوتاهی پس از تولدش، پدر او که یک داروساز شناخته شده و پیرو مذهب شیعه بود، به دلیل نقشی که در بر اندازی حکومت اموی داشت، دستگیر شد و به قتل رسید. جابر به نوشته‌های باقی‌مانده از پدرش علاقه‌مند شد و به ادامه حرفه او پرداخت. او با شوق و علاقه به یادگیری علوم دیگر نیز می‌پرداخت. همین، سبب هجرت او از ایران به عراق شد. کتاب‌ها و رسالات متعدد جابر، سال‌ها بعد از او، توجه کیمیاگران اروپایی را به خود جلب کرد. و سال‌ها از آن به عنوان منبع معتبری استفاده می‌کردند. به گفته آن‌ها، این کتاب‌ها تاثیر عمیقی بر تغییر و تصحیح دیدگاه کیمیاگران غربی گذاشته‌است. عاقبت، جابر بن حیان، در سال صد و نود و چهار ه.ش (معادل با ۸۱۵ میلادی) در شهر کوفه عراق درگذشت.مدفن او نیز محل اختلاف است. به اتفاق پژوهشگران بر این باورند که صفت کوفی که در روایات بسیاری به دنبال نام جابر آمده‌است، نشانگر زادگاه او نیست، بلکه حاکی از آن است که وی مدتی در کوفه اقامت داشته‌است.
بنابر این با توجه به زندگی نامه این دو شخصیت مشخص می گردد که جابربن یزید جعفی، جابر بن حیان نمی باشد.
منابع:
1) معجم‏ رجال‏ الحديث، ج4، ص 10.

مجید;740525 نوشت:
با توجه به زندگی نامه این دو شخصیت مشخص می گردد که جابربن یزید جعفی، جابر بن حیان نمی باشد.

شما براساس معجم الرجال و سایر مجامع رجالی پاسخ می دهید!
در حالی که این یک سوال جدید در عرصه علم رجال می باشد.

دقت کنید با توجه به اینکه نام یکی از کتب جوهری، اخبار جابر بن حیان بن یزید جعفی هستش آیا می شه گفت جابر بن حیان همون جابر بن یزیده؟

hosein-110;741188 نوشت:
شما براساس معجم الرجال و سایر مجامع رجالی پاسخ می دهید!
در حالی که این یک سوال جدید در عرصه علم رجال می باشد.
دقت کنید با توجه به اینکه نام یکی از کتب جوهری، اخبار جابر بن حیان بن یزید جعفی هستش آیا می شه گفت جابر بن حیان همون جابر بن یزیده؟

با صلوات بر محمد و آل محمد
و عرض سلام و ادب
لطفا بفرمایید باید از چه منبعی پاسخ سوال شما داده شود؟ متشکرم

مجید;745061 نوشت:
لطفا بفرمایید باید از چه منبعی پاسخ سوال شما داده شود؟

با استدلال و تفکر خودمان

hosein-110;749325 نوشت:
با استدلال و تفکر خودمان

با صلوات بر محمد و آل محمد
عرض سلام وادب
پرسشگر گرامی در علم رجال و درایه نمی شود با استدلال و تفکر خودمان پاسخ بدهیم که این بر داشت را « عن حدسٍ» می نامند، بلکه باید براساس کتب رجالیان افراد را شناخت و ترجمه یا زندگی نامه آن ها را بررسی نمود.

مجید;749453 نوشت:
پرسشگر گرامی در علم رجال و درایه نمی شود با استدلال و تفکر خودمان پاسخ بدهیم که این بر داشت را « عن حدسٍ» می نامند، بلکه باید براساس کتب رجالیان افراد را شناخت و ترجمه یا زندگی نامه آن ها را بررسی نمود.

اما این احتمال بعید نیست. استاد ابوالقاسمی هم نظرشون این بود
موضوع قفل شده است