جمع بندی علت و فلسفه بی اشکال بودن دریافت ربا از کافر

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
علت و فلسفه بی اشکال بودن دریافت ربا از کافر

با سلام و احترام

یکی از جاهایی که ربا در انجا حرام نیست ، اینه که مسلمان از کافر (حربی) ربا بگیره...
حال با توجه به اینکه ربا جزو پست ترین پولهایی هست که در دین ما هست ، و اینکه ربا معادل جنگ با خدا و پیغمبر تعریف شده ، فلسفه بی اشکال بودن دریافت ربا از کافر چیست؟

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد هادی

با سلام و عرض ادب و تقدیر از پرسش خوبتان

یکی از حکمت هایی که برای حرمت ربا در آیات و روایات بیان شده «مبارزه با ظلم» است؛ توضیح اینکه:
ظلم ستیزی و عدالت خواهی در اسلام، اصل اساسی و خدشه ناپذیر است. عدالت خواهی، جزء رسالت تمام انبیای الهی می باشد. برقراری عدل مهمترین هدف اقتصادی اسلام است. هر آنچه با عدالت ناسازگار باشد، با اسلام نیز ناسازگار است؛ یعنی عدالت معیاری است برای ارزیابی اسلامی بودن فعالیت‌های اقتصادی. رباخواری با این اصل در تضاد است؛ به همین جهت اسلام آن را حرام کرده است. قرض ربوی، استثمار انسان از انسان و تضییع حقوق افراد فقیر و بینوا توسط سرمایه داران و توانگران می باشد. قرآن در سوره بقره، این مساله را با صراحت بیان کرده است:
قرآن کریم می‌فرماید: « فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُون‏» (بقره:279) یعنی اگر از این عمل زشت (رباخواری) دست بردارید، اصل مال شما متعلق به خودتان است. در این صورت نه به واسطه گرفتن اضافه ظلم کرده اید و نه به دلیل نگرفتن اصل سرمایه، مورد ستم واقع شده اید.
همچنین در روایتی از امام رضا(ع)، علت حرمت ربا ظالمانه بودن آن دانسته شده است. «عِلَّةُ تَحْرِيمِ الرِّبَا بِالنَّسِيئَةِ لِعِلَّةِ ذَهَابِ الْمَعْرُوفِ وَ تَلَفِ الْأَمْوَالِ وَ رَغْبَةِ النَّاسِ فِي الرِّبْحِ وَ تَرْكِهِمُ الْقَرْضَ وَ صَنَائِعَ الْمَعْرُوفِ وَ لِمَا فِي ذَلِكَ مِنَ الْفَسَادِ وَ الظُّلْمِ وَ فَنَاءِ الْأَمْوَال» از امام در رابطه با علت حرمت ربا سؤال می شود، امام می فرماید: «ربا اموال را به تباهی می کشاند، ربا ظالمانه است و موجب فنای اموال می گردد» (علل الشرائع، ج‏2، ص: 483)
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: «لَيْسَ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ أَهْلِ حَرْبِنَا رِبًا نَأْخُذُ مِنْهُمْ وَ لَا نُعْطِيهِم‏» میان ما با کفار حربی ربا وجود ندارد. ما می توانیم از آنها هزار درهم را در مقابل یک درهم بگیریم؛ ولی ربا نمی دهیم. (من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 277)

نتیجه:
زیاد گرفتن مسلمان از کفار حربی رباست ولی حرام نیست؛ چون ملاک حرمت را که رابطه اقتصادی ظالمانه باشد، ندارد. زیرا کفّار حربی کسانی اند که با حکومت اسلامی در جنگند. اموال آنها می تواند جزء غنایم جنگی محسوب شود. تضعیف اقتصادی آنها ظلم نیست بلکه کار نیکو و ستوده می باشد. ضربه اقتصادی به دشمن در پیشبرد اهداف نظامی و شکست او نقش اساسی دارد. بنابراین، در جایی که ظلم صدق نکند معامله ربوی اشکال نخواهد داشت.

برای مطالعه بیشتر ر.ک: «ربا در اسلام» نوشته شهید بهشتی ...

با سلام و تشکر از جنابعالی

هادی;732290 نوشت:
زیاد گرفتن مسلمان از کفار حربی رباست ولی حرام نیست؛

میخواستم بپرسم ایا ربا گرفتن از کافر حربی فقط بدون اشکال است؟ یا کلا ربا گرفتن از غیر مسلمانان و یا کافران غیر حربی و اهل کتاب نیز بدون اشکال است؟ مثلا ربا گرفتن از یک بودا یا هندو یا یک مسیحی و یا یک لاییک و... که در جنگ با اسلام نیستند ، اشکال دارد؟

من فتوای برخی از مراجع را دیدم گفته اند که از کافر غیر حربی هم میشه نزول گرفت به این شرط که در شریعت اونها ، گرفتن ربا بدون اشکال باشه... حال میخواستم ببینم اساسا کدوم شریعتها هستند که در اونها ربا بدون اشکال هست؟

و یک سوال دیگه اینکه ، ایا مثلا اگر فردی با هر دینی (غیر اسلام ) در مثلا المان ، انگلیس ، روسیه و... زندگی میکرد که در قوانین اون کشور گرفتن ربا قانونی باشه ، مثلا سیستم بانکداری اونها ربا رو پذیرفته باشه و یا موسساتی باشند که ربا بدن، ایا میشه از این فرد اضافی پول و اصطلاحا نزول گرفت؟

من سوالی که در این تاپیک مطرح کرده بودم کمی طولانی تر بود که مدیران عزیز این سایت اون قسمت دوم سوال من رو جدا کردند که البته به نظر من به این بحث مرتبط هست برای همین دوباره اینجا مطرحش میکنم.. شما فرمودید:

هادی;732290 نوشت:
زیرا کفّار حربی کسانی اند که با حکومت اسلامی در جنگند. اموال آنها می تواند جزء غنایم جنگی محسوب شود. تضعیف اقتصادی آنها ظلم نیست بلکه کار نیکو و ستوده می باشد. ضربه اقتصادی به دشمن در پیشبرد اهداف نظامی و شکست او نقش اساسی دارد. بنابراین، در جایی که ظلم صدق نکند معامله ربوی اشکال نخواهد داشت.

حال با توجه به اینکه در بحث ربای از کافر ، هدف تضعیف کافر هست ... آیا با توجه به این حکم ، این موضوع رو میشه به سایر روشهای کسب درامد غیر شرعی از کفار تعمیم داد؟ مثلا گرانفروشی حرام هست اما ایا میشه به یک کافر جنسی رو گران فروخت؟ و....

با تشکر.

مولکول 68;732300 نوشت:
میخواستم بپرسم ایا ربا گرفتن از کافر حربی فقط بدون اشکال است؟ یا کلا ربا گرفتن از غیر مسلمانان و یا کافران غیر حربی و اهل کتاب نیز بدون اشکال است؟ مثلا ربا گرفتن از یک بودا یا هندو یا یک مسیحی و یا یک لاییک و... که در جنگ با اسلام نیستند ، اشکال دارد؟

من فتوای برخی از مراجع را دیدم گفته اند که از کافر غیر حربی هم میشه نزول گرفت به این شرط که در شریعت اونها ، گرفتن ربا بدون اشکال باشه... حال میخواستم ببینم اساسا کدوم شریعتها هستند که در اونها ربا بدون اشکال هست؟

و یک سوال دیگه اینکه ، ایا مثلا اگر فردی با هر دینی (غیر اسلام ) در مثلا المان ، انگلیس ، روسیه و... زندگی میکرد که در قوانین اون کشور گرفتن ربا قانونی باشه ، مثلا سیستم بانکداری اونها ربا رو پذیرفته باشه و یا موسساتی باشند که ربا بدن، ایا میشه از این فرد اضافی پول و اصطلاحا نزول گرفت؟

با سلام مجدد
برادر بزرگوار با توجه به اینکه پرسش حضرت عالی مربوط به انجمن فقه است با عرض معذرت از پاسخ دادن به این پرسش معذورم و از محضرتون تقاضا دارم سوالات فهقی رو در انجمن فقه مطرح بفرمایید تا کارشناسان فقهی پاسخ مبسوطی ارائه بفرماند.
به طور کلی ربا گرفتن از غیر مسلمان جایز است (منتهی پاسخ مبسوط را در انجمن احکام جویا شوید ممکن است برخی مراجع نظر متفاوتی داشته باشند)
گرفتن ربا از غير مسلمان كه حربي است و تحت حمايت دولت اسلامي نيست اشكال ندارد (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج2، ص144 ، س167و توضيح المسائل امام خميني، ملحقات، م2858)

مولکول 68;732300 نوشت:
حال با توجه به اینکه در بحث ربای از کافر ، هدف تضعیف کافر هست ... آیا با توجه به این حکم ، این موضوع رو میشه به سایر روشهای کسب درامد غیر شرعی از کفار تعمیم داد؟ مثلا گرانفروشی حرام هست اما ایا میشه به یک کافر جنسی رو گران فروخت؟ و....

این پرسش نیز مربوط به انجمن احکام هست ان شاء الله کارشناسان احکام حکم مراجع معظّم را خدمت شما خواهند گفت...

با تشکر

پرسش:
یکی از جاهایی که ربا در انجا حرام نیست، این است که مسلمان از کافر (حربی) ربا بگیرد...
حال با توجه به اینکه ربا جزو پست ترین پول‌هایی هست که در دین ما هست و اینکه ربا معادل جنگ با خدا و پیغمبر تعریف شده، فلسفه بی اشکال بودن دریافت ربا از کافر چیست؟

پاسخ:
یکی از حکمت هایی که برای حرمت ربا در آیات و روایات بیان شده «مبارزه با ظلم» است؛ توضیح اینکه:
ظلم ستیزی و عدالت خواهی در اسلام، اصل اساسی و خدشه‌ناپذیر است. عدالت خواهی، جزء رسالت تمام انبیای الهی می‌باشد. برقراری عدل مهم‌ترین هدف اقتصادی اسلام است. هر آنچه با عدالت ناسازگار باشد، با اسلام نیز ناسازگار است؛ یعنی عدالت معیاری است برای ارزیابی اسلامی بودن فعالیت‌های اقتصادی. رباخواری با این اصل در تضاد است؛ به همین جهت اسلام آن را حرام کرده است. قرض ربوی، استثمار انسان از انسان و تضییع حقوق افراد فقیر و بینوا توسط سرمایه داران و توانگران می‌باشد.

قرآن در سوره بقره، این مساله را با صراحت بیان کرده است:
قرآن کریم می‌فرماید: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُون‏»؛ یعنی اگر از این عمل زشت (رباخواری) دست بردارید، اصل مال شما متعلق به خودتان است. در این صورت نه به واسطه گرفتن اضافه ظلم کرده‌اید و نه به دلیل نگرفتن اصل سرمایه، مورد ستم واقع شده‌اید.(1)

همچنین در روایتی از امام رضا (علیه السلام)، علت حرمت ربا ظالمانه بودن آن دانسته شده است. «عِلَّةُ تَحْرِيمِ الرِّبَا بِالنَّسِيئَةِ لِعِلَّةِ ذَهَابِ الْمَعْرُوفِ وَ تَلَفِ الْأَمْوَالِ وَ رَغْبَةِ النَّاسِ فِي الرِّبْحِ وَ تَرْكِهِمُ الْقَرْضَ وَ صَنَائِعَ الْمَعْرُوفِ وَ لِمَا فِي ذَلِكَ مِنَ الْفَسَادِ وَ الظُّلْمِ وَ فَنَاءِ الْأَمْوَال‏» از امام در رابطه با علت حرمت ربا سؤال می شود، امام می فرماید: «ربا اموال را به تباهی می‌کشاند، ربا ظالمانه است و موجب فنای اموال می‌گردد.»(2)
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: «لَيْسَ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ أَهْلِ حَرْبِنَا رِبًا نَأْخُذُ مِنْهُمْ وَ لَا نُعْطِيهِم‏» پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود میان ما با کفار حربی ربا وجود ندارد. ما می‌توانیم از آن‌ها هزار درهم را در مقابل یک درهم بگیریم؛ ولی ربا نمی‌دهیم.(3)

نتیجه:
زیاد گرفتن مسلمان از کفار حربی رباست ولی حرام نیست؛ چون ملاک حرمت را که رابطه اقتصادی ظالمانه باشد، ندارد. زیرا کفّار حربی کسانی اند که با حکومت اسلامی در جنگند. اموال آن‌ها می‌تواند جزء غنایم جنگی محسوب شود. تضعیف اقتصادی آنها ظلم نیست بلکه کار نیکو و ستوده می‌باشد. ضربه اقتصادی به دشمن در پیشبرد اهداف نظامی و شکست او نقش اساسی دارد. بنابراین، در جایی که ظلم صدق نکند معامله ربوی اشکال نخواهد داشت.

_________
(1) بقره/ 279.
[1]. علل الشرائع، ج‏2، ص: 483
[2]. من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 277.

برای مطالعه بیشتر ر.ک: «ربا در اسلام» نوشته شهید بهشتی.

موضوع قفل شده است