جمع بندی مقام حضرت فاطمه (س)

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
مقام حضرت فاطمه (س)

سلام
خسته نباشید
امامت بالاترین مقامی است که فقط انسان های خاص می توانند به این مقام برسند

یکی از امامان فرمودند ما حجت خدا بر مردم هستیم و مادرم فاطمه الزهرا (س) حجت خدا بر ماست

این چه مقامی ست که از امامت هم بالاتر است؟

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد شعیب

سوال:
امامت بالاترین مقامی است که فقط انسان های خاص می توانند به این مقام برسند
یکی از امامان فرمودند ما حجت خدا بر مردم هستیم و مادرم فاطمه الزهرا(عليها السلام ) حجت خدا بر ماست
این چه مقامی ست که از امامت هم بالاتر است؟

پاسخ:
پاسخ اجمالی:
حضرت زهرا(عليها السلام ) از نظر ولایت و حجت بودن و معصوم بودن با ائمه اطهار مشترک است و در یک ردیف قرار دارد فقط از امامت اصطلاحی شان زعامت و رهبری اجتماعی را ندارد که آن هم به خاطر زن بودن ایشان است واز این گذشته با توجه به روایات از ائمه بجز امام علی(عليه السلام ) برتر و افضل هستند و بر آنها حجت می باشند.
جواب تفصیلی:
آنچه که از روایات بر می آید این است که حضرت زهرا(سلام الله عليها) از نظر مقام و منزلت در ردیف پیامبر و ائمه اطهار می باشند و دارای جنبه ای است که ایشان را در کنار 13 نور مقدس دیگر (12 امام و پیامبر اسلام) از دیگر انسان ها حتی پیامبران الهی ممتاز می کند که از آن به ولایت کلیه و عصمت مطلقه نام برده می شود.

شراکت حضرت زهرا در این دو امر با ائمه اطهار چیزی است که از آیات و روایات قابل است:
عصمت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله عليها): دارای ادله و شواهد قرآنی و روایی می باشد که باعث شده همه علمای شیعه و برخی از علمای اهل سنت به معصوم بودن حضرت زهرا(سلام الله عليها) در حد عصمت بقیه امامان و پیامبر اذعان داشته باشند:

1-آیه تطهیر: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكمْ تَطْهِيرًا.(1)
يعني خدا چنين مي خواهد كه رجس (هر پليدي) را از شما خاندان نبوت ببرد و شما را پاك و منزه گرداند.
كه منظور از اهل بيت رسول اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) حضرت زهرا(سلام الله عليها)، امير المؤمنين علي (عليه السلام ) و حسنين (صلوات الله عليهم) مي باشد كه پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) بعد از نزول اين آيه با حديث كساء به اين نكته اذعان كردند. پس با توجه به اين آيه عصمت حضرت فاطمه(سلام الله عليها) ثابت مي شود.(2)

2-روایاتی که در مدح و منزلت خود حضرت زهرا(سلام الله عليها) وارد شده است که به یکی از آنها اشاره می‌شود؛ گفتار رسول اکرم در مورد اینکه: «ان الله تبارک و تعالی یغضب لغضب فاطمه، و یرضی لرضاها» «خداوند خشم می‌گیرد برای خشم فاطمه، و نسبت به خرسندی او خرسند می‌شود».(3)
لازمه این بیان قبول عصمت است، زیرا غیر ممکن و محال است که خداوند به سبب خشم فاطمه خشمگین شود در حالی که او معصوم نباشد.

3-روایاتی که مناقب و منزلت اهل بیت(علیهم‌السلام ) را به طور مشترک بازگو می‌کند. در این مورد نیز به یک نمونه از روایاتی که مورد قبول فریقین (شیعه و سنی) است استدلال می‌کنیم و آن حدیث ثقلین است.
پیامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم)فرمود:
«من در میان شما چیزی را بر جای می‌گذارم که آن را داشته باشید هرگز گمراه نمی‌شوید، کتاب خدا و عترت اهل بیتم که از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه کنار حوض بر من وارد شوند»(4)
استدلال به حدیث چنین است که، کسی که از قرآن جدا نمی‌شود و از او دور نمی‌گردد، به معنی آن است که کاملا همانند قرآن، باطل از پیش و از پشت سر به سراغش نمی‌آید. و اگر احتمالی هر چند بسیار اندک از جدایی اهل بیت(علیهم‌السلام )از قرآن وجود می‌داشت، حضرت رسول اکرم(صلي الله عليه و آله و سلم)در کلام خود برای ما مؤکد نمی‌ساخت که آن دو جدا نمی‌شوند تا زمانی که در کنار حوض بر من وارد شوند.

لذا همان طور که در آیه تطهیر، گفتیم که در حق اهل بیت نازل شده است و هم منابع تفسیر و حدیث متفق هستند که این آیه در حق پیغمبر اکرم(صلي الله عليه و آله و سلم)و علی و فاطمه و حسنین نازل شده است، چنانکه در صحیح مسلم در کتاب فضایل صحابه، باب فضایل اهل بیت(علیهم‌السلام )آمده است(5) در اینجا هم اهل بیت را این پنج تن می‌دانیم.

4- ادله ولایت فاطمه زهرا(علیهاالسلام ) دلالت بر عصمت ایشان دارد بدین معنا که همان گونه که از ولایت ائمه برای عصمت آنها دلیل می آوریم(ادله عقلیه) وقتی که ثابت شود که حضرت زهرا دارای ولایت و همسنگ دیگر ائمه هستند لاجرم باید معصوم باشند.(که در ادامه ادله ولایت ایشان را بررسی می کنیم)

ولايت حضرت زهرا(علیهاالسلام ):
ولایت کبرای حضرت زهرا(علیهاالسلام ) در امتداد ولایت مطلق خداوند قرار دارد، به گونه ای که ایشان به اذن الهی، حق دخل و تصرف در امور عالم را دارد و می تواند نفوس انسان های مستعد را شناخته، به سرمنزل مقصود رهنمون سازد. آیاتی در باب اثبات عصمت و طهارت و علم وهبی و لدنّی ایشان بخصوصه یا در جمله اهل بیت(علیهم‌السلام ) نازل گردیده و روایاتی نیز به طور عام یا خاص درباره حضرت زهرا(علیهاالسلام ) صادر شده اند که از این میان، چهل منقبت درباره آن حضرت استخراج گردیده که همگی بیانگر آنند که ایشان در عالم آفرینش رکن می باشد.

تمامی آیات و روایاتی که درباره ولایت اهل بیت آمده است حضرت زهرا(علیهاالسلام ) را نیز در بر می گیرد چرا که در شان نزول آیه تطهیر از شیعه و سنی نقل شده است که پیامبر 40 روز بر در خانه علی(علیه السلام ) می ایستادند و به اهلبیت بودن آنها را صدا می زدند(6)

حضرت امام باقر(علیه السلام ) در عظمت و جلالت مادرش فاطمه(علیهاالسلام ) مي‏فرمايند:
لقد کانت عليهاالسلام مفروضه الطاعه علي جميع من خلق‏اللَّه من الجن و الانس و الطير و الوحش و الانبيا و الملائکه(7)
اطاعت فاطمه(علیهاالسلام )بر تمام بندگان الهي حتي جن و انس، پرندگان و حيوانات، پيامبران و ملائکه واجب است.
شهيد مطهري مي فرمايد:

«آيه تطهير و حديث ثقلين ناظر به داشتن ولايت اهل بيت(علیهم‌السلام )مي باشد».(8)
علامه اميني مي فرمايد: حضرت زهرا(علیهاالسلام )در مقام ولايت شريك اميرالمؤمنين(علیه السلام ) و حسنين است».(9)

علامه سيدمحمدحسين ميرجهان مي فرمايد: حضرت زهرا(علیهاالسلام )در ولايت مطلقه با پدر و شوهر و دو فرزندانش شركت دارد و هم چنين با همه ائمه نه گانه ديگر از اولاد خود».(10)

پس مشخص شد که حضرت زهرا(علیهاالسلام )در دو شاخصه اصلی عصمت و ولایت همراه ائمه می باشند و تمامی فضایل آنها را دارا می باشند. که این معنای همان حدیث است که فرمود "کلهم نور واحد"( بحار الانوار، ج 26، ص 317) که درباره خلقت نوری حضرات معصومین سخن بسیار است .

اما امامت دارای سه جنبه است که با جمع شدن آنها در یک فرد می تواند مقام امامت راداشته باشد:
1-ولاء پیشوایی، مقام مرجعیت دینی، یعنی مقامی که دیگران باید از ولی پیروی کنند و او را الگوی اعمال و رفتار دینی خویش قرار دهند و دستورات دینی را از او بیاموزند، به عبارت دیگر مقام زعامت دینی.

2-ولاء زعامت، یعنی حق رهبری اجتماعی و سیاسی اجتماع نیازمند رهبر است و آن کسی که باید زمام امور اجتماعی را بدست گیرد و شؤون اجتماعی مردم را اداره کند، ولی امر مسلمین است.

3-ولاء تصرف، یا ولاء معنوی، بالاترین مراحل ولایت است این ولایت نوعی اقتدار و تسلط فوق العاده تکوینی است. مقصود از ولایت تکوینی این است که انسان در اثر پیمودن صراط عبودیت به مقام قرب الهی نائل گردد و اثر وصول به مقام قرب - البته در مراحل عالی آن - این است که معنویت انسانی که خود حقیقت و واقعیتی است در وی متمرکز می شود و با داشتن آن معنویت قافله سالار معنویات مسلط بر ضمائر و شاهد بر اعمال و حجت زمان می شود. زمین هیچگاه از ولی که حامل چنین معنویتی باشد و به عبارت دیگر از انسان کامل خالی نیست.

آنچه که باعث شده حضرت زهرا(علیهاالسلام ) امام نباشند همان مقام ولایت زعامت و رهبری سیاسی و اجتماعی است و آن هم به خاطر زن بودن ایشان این قسمت از ولایت را نداشته اند چرا که زعامت و رهبری سیاسی و اجتماعی با جنس زن و روحیات او سازگار نمی باشد.

پس آنچه از فضایل و کمالات و خوبی ها و عصمت و ولایت و... که در ائمه می باشد را حضرت زهرا(علیهاالسلام ) دارا هستند جز این قسمت از امامت-زعامت اجتماعی- که آن هم نه به خاطر نقص در فضایل ایشان باشد بلکه به خاطر جنس ایشان است که نقصی محسوب نمی شود.

پس تمامی وجوه حجت بودن و ولایت تکوینی و تشریعی و ... جز زعامت اجتماعی در حضرت زهرا(علیهاالسلام ) جمع است و بنابر روایات این وجوه فضیلت در ایشان از ائمه جز حضرت علی(علیه السلام ) بالاتر بوده تا جایی که آنها حضرت زهرا(علیهاالسلام ) را حجت بر خود و الگو و اسوه خود معرفی می کردند.

این که گفته شد "کلهم نور واحد" یک مطلب است که آنها را از نظر خلقت و فضایل از انسان های دیگر ممتاز می کند اما در میان خود این چهارده نور مقدس تفاوت درجه و فضایل می باشد که روایات در این باب بسیار است که حضرت محمد(صلي الله عليه و آله و سلم) از همه بالاتر بعد حضرت علی(علیه السلام )و بعد حضرت زهرا(علیهاالسلام )از همه بالاتر می باشند که به اختصار در زیر آنها را می آوریم(احادیث مفصل و دامنه دار می باشند)

حضرت امام حسن عسکري(علیه السلام )در اين باره مي‏ فرمايد:

نحن حجه ‏اللَّه و فاطمه حجه علينا.(11)
ما حجت خدا و فاطمه(علیهاالسلام ) حجت ما مي‏باشد.

و حضرت امام زمان(عجل‏ اللَّه تعالي فرجه الشريف)در توقيع مبارکشان مي‏فرمايند:
و في ابنه رسول‏ اللَّه(صلي الله عليه و آله و سلم)اسوه حسنه(12)
(فاطمه) دختر پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) الگو و اسوه زيبا براي مردم است.

عن سلمان (رض) انه سأل رسول الله(صلي الله عليه و آله و سلم)فقال : { من أفضل خلق الله ؟ فأشار النبيّ (صلي الله عليه و آله و سلم) إلى الحسنين وقال : جدّ هذين . قال سلمان : فمن بعد جدّهما ؟ قال : أبو هذين . قال سلمان : فمن بعد أبيهما ؟ قال : أمّ هذين . قال سلمان : فمن بعد أمّهما ؟ قال : هذان (13)

اين احاديث سه‏ گانه (به عنوان نمونه)، نشان مي‏دهد حضرت فاطمه‏ زهرا(علیهاالسلام )يکي از حجت هاي خداوندي است و جنبه‏ الگويي و رهبري دارد وحضرات ائمه‏ اطهار(علیهم‌السلام ) او را بر خود مقدم، اعمال و رفتار وي را سرمشق شان قرار مي‏دادند...

و پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم)، نيز مي‏فرمايند: ان اللَّه جعل عليا و زوجته و ابنائه حجج علي خلقه ، خداوند متعال علي، همسر و فرزندانش را حجت خود در ميان مردم قرار داده است. (14)

حجت بودن فاطمه(علیهاالسلام )بر امامان(علیهم‌السلام )این است که بر فضل و برتری و کمال و شرف او اعتراف دارند وسخنان او برآنان حجت اطاعت او بر آنان به استننای علی(علیه السلام ) واجب است(15)

پاورقی
1- احزاب 33
2- صحيح مسلم باب فضائل اهل‏بيت النبي ح 6261.
3- المستدرك على الصحيحين:ج6 ص25(11/38) رقم الحدیث 4730
4- سنن ترمذی، ج 12، ص 258
5- با نور فاطمه هدایت شدم، ص218.6-
6- مسند أحمد: 6 / 292.
7- بحرانی اصفهانی، عوالم، ج 11، ص 190، دلائل الامانه، ص 172.
8- مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، ج3، ص280؛ مکارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، ج9، ص61.
9- فاطمه زهرا؛ همان، ص50.
10- ميرجهاني طباطبايي، سيد محمد حسين، خبة العاصمة، تحقيق روح الله عباسي، ص306.
11- بحرانی اصفهانی، عوالم، ج 11، ص 7
12- علامه مجلسی ره، بحار الانوار، ج 52، ص 180
13- الخصائص الفاطميه ج 1 ص 562
14- حسکانی ،عبید الله بن عبد الله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، التابعه لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی، ج 1، ص 76. (عوالم ج 11، ص 107)
15- ر.ک انصاری زنجانی ،اسماعیل، الموسوعه الکبری عن فاطمه الزهراء ،نشر دلیل ما ، ج 19، ص 358

موضوع قفل شده است