جمع بندی چند سؤال در مورد آیه های 123 و 124 سوره انعام

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
چند سؤال در مورد آیه های 123 و 124 سوره انعام

سلام. در مورد در مورد آیه های 123 و 124 سوره انعام:

1.با توجه به اینکه می فرماید: «جَعَلْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ أَكَابِرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُواْ فِيهَا» آیا خدا خودش مکرانگیز و عامل انحراف مردمان قراء خواهد بود؟

2.با توجه به اینکه گمراهی مجرمان نتیجۀ عمل فوق از سوی خداست، آیا اینکه می فرماید «سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللّهِ وَعَذَابٌ شَدِيدٌ»، عادلانه است؟

3.آیا اینکه می فرماید: «مَا يَمْكُرُونَ إِلاَّ بِأَنفُسِهِمْ» منطقی است؟ یعنی آیا افراد دیگر اسیر مکر مکّاران نمی شوند و مکّاران فقط خودشان را فریب می دهند؟

با تشکر

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد میقات

[="Tahoma"]«وَ كَذَالِكَ جَعَلْنَا فىِ كلُ‏ِّ قَرْيَةٍ أَكَابرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُواْ فِيهَا وَ مَا يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمْ وَ مَا يَشْعُرُونَ»
و (نيز) اين گونه در هر شهر و آبادى، بزرگان گنهكارى قرار داديم (افرادى كه همه گونه قدرت در اختيارشان گذارديم اما آنها سوء استفاده كرده، و راه خطا پيش گرفتند) و سرانجام كارشان اين شد كه به مكر (و فريب مردم) پرداختند ولى تنها خودشان را فريب مى ‏دهند و نمى ‏فهمند! (انعام/ 123)

«وَ إِذَا جَاءَتْهُمْ ءَايَةٌ قَالُواْ لَن نُّؤْمِنَ حَتىَ‏ نُؤْتىَ‏ مِثْلَ مَا أُوتىِ‏َ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللَّهِ وَ عَذَابٌ شَدِيدُ بِمَا كاَنُواْ يَمْكُرُونَ»
و هنگامى كه آيه ‏اى براى آنها بيايد، مى‏ گويند: «ما هرگز ايمان نمى ‏آوريم، مگر اينكه همانند چيزى كه به پيامبران خدا داده شده، به ما هم داده شود!» خداوند آگاهتر است كه رسالت خويش را كجا قرار دهد! بزودى كسانى كه مرتكب گناه شدند، (و مردم را از راه حق منحرف ساختند،) در مقابل مكر (و فريب و نيرنگى) كه مى ‏كردند، گرفتار حقارت در پيشگاه خدا، و عذاب شديد خواهند شد. (انعام/ 124)

با سلام و درود

1. خیر؛ نسبت اينگونه افعال به خداوند به خاطر آن است كه او مسبب الأسباب و سرچشمه تمام قدرت ها است، و هر كس هر كارى انجام مى ‏دهد، با استفاده از امكاناتى است كه خداوند در اختيار او قرار داده؛ اگر چه جمعى از آن حسن استفاده و بعضى سوء استفاده مى ‏كنند.

به بیان دیگر؛ چنين نسبت هايى براى اثبات عموميت قدرت خداوند است و اين كه هر كارى در اين جهان انجام گيرد خارج از حوزه قدرت خداوند نيست، و حتى گنهكاران و كافران نيز هر عملى انجام مى ‏دهند، به وسيله نيرو و ابزارى است كه خدا به آن ها داده است.

2. وقتی فقط امکانات از خداوند است و آن ها در انجام امور، اختیار دارند، مسئولیت عملشان نیز بر عهده خودشان است، و این عدالت است.

به بیان دیگر؛ ؛ دادن این قدرت و امکانات به انسان، جبرآور نيست و انسان با اختيار خود و آزادى عملى كه دارد با استفاده از ابزارى كه خدا به او داده راه خير يا شرّ را انتخاب مى ‏كند، و براى همين است كه در قرآن هدايت و ضلالت هر دو به خدا نسبت داده شده است.

3. آن ها در ظاهر دیگران را مکر می کنند ولی در واقع خودشان را مکر کرده اند زیرا اثر این سوء رفتار، به خودشان می رسد، چه در دنیا و چه در آخرت.

در جامعه بى ‏ايمان، سردمداران كفر و گناه، همواره در تلاش هستند و نيرنگ ها مى ‏كنند تا از شهوت ها و لذت هاى مادى، بيشتر بهره ببرند، و با اين كار خود، همواره در حال ارتكاب گناه هستند و همواره بر بار گناهان خود مى ‏افزايند.

بنابراين، آن ها بدون ‏آن كه بدانند، به زيان خود عمل مى ‏كنند و پيوسته موجبات سقوط خود را فراهم مى‏ سازند.

از اینرو، این فقره از آیه شریفه به سرانجام و حقیقت و واقعیت امر اشاره دارد.

میقات;729915 نوشت:

1. خیر؛ نسبت اينگونه افعال به خداوند به خاطر آن است كه او مسبب الأسباب و سرچشمه تمام قدرت ها است، و هر كس هر كارى انجام مى ‏دهد، با استفاده از امكاناتى است كه خداوند در اختيار او قرار داده؛ اگر چه جمعى از آن حسن استفاده و بعضى سوء استفاده مى ‏كنند.

به بیان دیگر؛ چنين نسبت هايى براى اثبات عموميت قدرت خداوند است و اين كه هر كارى در اين جهان انجام گيرد خارج از حوزه قدرت خداوند نيست، و حتى گنهكاران و كافران نيز هر عملى انجام مى ‏دهند، به وسيله نيرو و ابزارى است كه خدا به آن ها داده است.

با سلام. مسئله اینجاست که آیه می فرماید «لیمکروا فیها» یعنی هدف از قرار دادن آنها در آن قراء، این است که در آنجا مکر کنند؛ پس نمی شود گفت که خدا فقط آنها را آنجا قرار داده است و خودشان مکر کرده اند، بلکه خدا آنها را آنجا قرار داده است تا مکر کند. آیا با این وصف، باز هم فعل مفهوم مثبتی دارد؟

[="Tahoma"]

חסר משמעות;730287 نوشت:
با سلام. مسئله اینجاست که آیه می فرماید «لیمکروا فیها» یعنی هدف از قرار دادن آنها در آن قراء، این است که در آنجا مکر کنند؛ پس نمی شود گفت که خدا فقط آنها را آنجا قرار داده است و خودشان مکر کرده اند، بلکه خدا آنها را آنجا قرار داده است تا مکر کند. آیا با این وصف، باز هم فعل مفهوم مثبتی دارد؟

با سلام و درود

«لِيَمْكُرُوا» (تا مكر و نيرنگ به كار زنند) به معنى سرانجام و عاقبت كار آن ها است، نه هدف از خلقت آنان.

به بیان علمی «لام» در «لِيَمْكُرُوا»، لام غايت نيست، بلكه لام عاقبت است و لام صیرورت نیز نامیده می شود.

در قرآن نمونه ‏هاى متعددى دارد، مانند:

«فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً»؛ (هنگامى كه مادر بفرمان خدا او را به دريا افكند) خاندان فرعون او را از آب گرفتند، تا سرانجام دشمن آنان و مايه اندوهشان گردد.(قصص: 28/ Dirol

«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ»؛ من جنّ و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند).(ذاریات: 51/56)

________
ر.ک: مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏4، ص 556؛ التبيان في تفسير القرآن، ج ‏4، ص 261؛ تفسير نمونه، ج ‏5، ص 428.

[="Tahoma"]مکّاران و فریب خود

پرسش:
با توجه به آیه های 123 و 124 سوره انعام، آیا خدا خودش مکرانگیز و عامل انحراف مردمان خواهد بود؟ اگر چنین است آیا مجازات نمودن آن ها، عادلانه است؟ از طرفی مگر افراد دیگر، اسیر مکر مکّاران نمی شوند که آیه می گوید مکّاران فقط خودشان را فریب می دهند؟

پاسخ:
«وَ كَذَالِكَ جَعَلْنَا فىِ كلُ‏ِّ قَرْيَةٍ أَكَابرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُواْ فِيهَا وَ مَا يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمْ وَ مَا يَشْعُرُونَ»؛ و (نيز) اين گونه در هر شهر و آبادى، بزرگان گنهكارى قرار داديم (افرادى كه همه گونه قدرت در اختيارشان گذارديم اما آنها سوء استفاده كرده، و راه خطا پيش گرفتند) و سرانجام كارشان اين شد كه به مكر (و فريب مردم) پرداختند ولى تنها خودشان را فريب مى ‏دهند و نمى ‏فهمند!(1)
«وَ إِذَا جَاءَتْهُمْ ءَايَةٌ قَالُواْ لَن نُّؤْمِنَ حَتىَ‏ نُؤْتىَ‏ مِثْلَ مَا أُوتىِ‏َ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللَّهِ وَ عَذَابٌ شَدِيدُ بِمَا كاَنُواْ يَمْكُرُونَ»؛ و هنگامى كه آيه ‏اى براى آنها بيايد، مى‏ گويند: «ما هرگز ايمان نمى ‏آوريم، مگر اينكه همانند چيزى كه به پيامبران خدا داده شده، به ما هم داده شود!» خداوند آگاهتر است كه رسالت خويش را كجا قرار دهد! بزودى كسانى كه مرتكب گناه شدند، (و مردم را از راه حق منحرف ساختند،) در مقابل مكر (و فريب و نيرنگى) كه مى ‏كردند، گرفتار حقارت در پيشگاه خدا، و عذاب شديد خواهند شد.(2)
با سلام و درود
در ابتدا باید گفت: خیر؛ برداشت شما صحیح نیست؛ زیرا نسبت اين گونه افعال به خداوند به خاطر آن است كه او مسبب الأسباب و سرچشمه تمام قدرت ها است، و هر كس هر كارى انجام مى ‏دهد، با استفاده از امكاناتى است كه خداوند در اختيار او قرار داده؛ اگر چه جمعى از آن حسن استفاده و بعضى سوء استفاده مى ‏كنند.
به بیان دیگر؛ چنين نسبت هايى براى اثبات عموميت قدرت خداوند است و اين كه هر كارى در اين جهان انجام گيرد خارج از حوزه قدرت خداوند نيست، و حتى گنهكاران و كافران نيز هر عملى انجام مى ‏دهند، به وسيله نيرو و ابزارى است كه خدا به آن ها داده است.
ممکن است گفته شود ظاهر تعبیر «لِيَمْكُرُواْ فِيهَا» این است که هدف، ایجاد مکر بوده است، یعنی خدا آن ها را آن جا قرار داده است تا مکر کند. لذا نمی توان گفت آیه مفهوم مثبتی دارد. در پاسخ باید گفت: «لِيَمْكُرُوا» (تا مكر و نيرنگ به كار زنند) به معنى سرانجام و عاقبت كار آن ها است، نه هدف از خلقت آنان.
به بیان علمی «لام» در «لِيَمْكُرُوا»، لام غايت نيست، بلكه لام عاقبت است و لام صیرورت نیز نامیده می شود.
در قرآن نمونه ‏هاى متعددى دارد، مانند:
«فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً»؛ (هنگامى كه مادر بفرمان خدا او را به دريا افكند) خاندان فرعون او را از آب گرفتند، تا سرانجام دشمن آنان و مايه اندوهشان گردد.(3)
«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ»؛ من جنّ و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند)،(4).(5)
مطلب دیگر؛ وقتی فقط امکانات از خداوند است و آن ها در انجام امور، اختیار دارند، مسئولیت عملشان نیز بر عهده خودشان است، و این عدالت است.
به بیان دیگر؛ دادن این قدرت و امکانات به انسان، جبرآور نيست و انسان با اختيار خود و آزادى عملى كه دارد با استفاده از ابزارى كه خدا به او داده راه خير يا شرّ را انتخاب مى ‏كند، و براى همين است كه در قرآن هدايت و ضلالت هر دو به خدا نسبت داده شده است.
مطلب سوم؛ مکر کنندگان و انسان های مکّار، در ظاهر دیگران را مکر می کنند ولی در واقع خودشان را مکر کرده اند؛ زیرا اثر این سوء رفتار، به خودشان می رسد، چه در دنیا و چه در آخرت.
در جامعه بى ‏ايمان، سردمداران كفر و گناه، همواره در تلاش هستند و نيرنگ ها مى ‏كنند تا از شهوت ها و لذت هاى مادى، بيشتر بهره ببرند، و با اين كار خود، همواره در حال ارتكاب گناه هستند و همواره بر بار گناهان خود مى ‏افزايند. بنابراين، آن ها بدون ‏آن كه بدانند، به زيان خود عمل مى ‏كنند و پيوسته موجبات سقوط خود را فراهم مى‏ سازند.
از اینرو، این فقره از آیه شریفه که می فرماید «ولى تنها خودشان را فريب مى ‏دهند»، به سرانجام و حقیقت و واقعیت امر اشاره دارد.

_________

  1. انعام: 6/ 123.
  2. انعام: 6/ 124.
  3. قصص: 28/ 8.
  4. ذاریات: 51/56.
  5. ر.ک: طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج ‏4، ص 556؛ طوسی، التبيان في تفسير القرآن، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج ‏4، ص 261؛ مکارم شیرازی و همکاران، تفسير نمونه، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج ‏5، ص 428.
موضوع قفل شده است