سوره های مکی و مدنی و فواید شناخت آنها
تبهای اولیه
نرم افزار جنّات محصولى از: به پردازشگران نوانديش
دانستنيهاى قرآن
-------------------------------------------------------------
علوم قرآنى/تقسيمات قرآن/سورههاى مكى و مدنى و فوايد شناخت آنها
سورههاى مكى و مدنى و فوايد شناخت آنها
يكى از مسايل مهم علوم قرآنى، مساله شناختسورههاى مكى و مدنى است.
تشخيص آنها به دلايل ذيل ضرورى است:
1 - شناخت تاريخ و مخصوصا تسلسل آيات و سور و تدريجى بودن نزول آنها، ازطريق شناختسورههاى مكى از مدنى است. انسان پيوسته در اين جست و جوستتا هر حادثه تاريخى را بشناسد، در چه زمانى و در كجا اتفاق افتاده، عوامل و اسبابپديد آورنده آن چه بوده است. بدين طريق دانستن سورهها و آيه هاى مكى وتشخيص آنها از آيه ها و سورههاى مدنى از اهميت به سزايى در فهم تاريخ تشريعات اسلامى برخوردار است.
2 - فهم محتواى آيه در استدلالهاى فقهى و استنباط احكام نقش اساسى دارد.
چه بسا آيهاى به ظاهر مشتمل بر حكم شرعى است، ولى چون در مكه نازل شده وهنگام نزول، هنوز آن حكم تشريع نشده بود، بايد يا راه تاويل را پيش گرفت يابه گونه ديگر تفسير كرد. مثلا مساله تكليف كافران به فروع احكام شرعى مورد بحثفقهاست و بيشتر فقها، آنان را در حال كفر، مكلف به فروع نمىدانند. و در اينزمينه دلايل و روايات فراوانى در اختيار دارند، ولى گروه مخالف (كسانى كه كافران را در حال كفر مكلف به فروع مىدانند) به آيه هفتسوره فصلت تمسك جستهاند.
آن جا كه مشركان را به دليل انجام ندادن فريضه زكات مورد نكوهش قرار داده است.
غافل از اين كه سوره فصلت مكى و فريضه زكات در مدينه تشريع شده است. يعنى هنگام نزول آيه ياد شده، زكات حتى بر مسلمانان هم واجب نبوده است، پسچگونه مشركان را مورد عتاب قرار مىدهد؟ اين آيه دو تاويل دارد:
اول، مقصود از زكات در اين جا تنها پرداخت صدقات بوده است كه مشركان ازآن محرومند، زيرا شرط صحت صدقه قصد قربت است كه كافران از انجام آنعاجزند.
دوم، مقصود محروميت از اداى زكات است و آن بدان جهت است كه كفر مانع آنان شده است و اگر ايمان داشتند، از اين فيض محروم نبودند (1).