عالم برزخ

دانستنيهاى قرآن

عالم برزخ
كتاب: اعتقاد ما صفحه 70
نويسنده: آية الله مكارم شيرازى
در ميان اين جهان و سراى آخرت، جهان سومى به نام «برزخ» است كه ارواح همه انسانها پس از مرگ تا روز قيامت در آن قرار مى‏گيرند.
«و من ورائهم برزخ الى يوم يبعثون، و پشت‏سر آنها (پس از مرگ) برزخى است تا روز قيامت». (1)
البته از جزئيات آن جهان نيز آگاهى زيادى نداريم و نمى‏توانيم داشته باشيم، اين قدر مى‏دانيم كه ارواح نيكان و صالحانى كه در درجات بالا قرار دارند (مانند ارواح شهدا) در آن جهان، متنعم به نعمتهاى فراوانى هستند: «و لا تحسبن الذين قتلوا فى سبيل الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون، هرگز گمان مبر كسانى كه در راه خدا كشته شدند مردگانند، بلكه آنها زنده‏اند و در پيشگاه پروردگارشان متنعمند». (2)
و نيز ارواح ظالمان و طاغوتها و حاميان آنها در آن جهان معذبند، همان گونه كه قرآن درباره فرعون و آل فرعون مى‏گويد: «النار يعرضون عليها غدوا و عشيا و يوم تقوم الساعة ادخلوا آل فرعون اشد العذاب، عذاب آنها (در برزخ) آتش (دوزخ) است كه هر صبح و شام بر آن عرضه مى‏شوند، و روزى كه قيامت‏بر پا شود (مى‏فرمايد) آل فرعون را داخل سخت‏ترين عذابها كنيد!» (3)
ولى گروه سومى كه گناهان كمترى دارند نه جزء اين دسته‏اند و نه جزء آن دسته، و مشمول هيچ كدام از عذاب و كيفر نيستند، گويى در جهان برزخ در حالتى شبيه به خواب فرو مى‏روند و در رستاخيز بيدار مى‏شوند! «و يوم تقوم الساعة يقسم المجرمون ما لبثوا غير ساعة...و قال الذين اوتوا العلم و الايمان لقد لبثتم فى كتاب الله الى يوم البعث فهذا يوم البعث و لكنكم كنتم لا تعلمون، و روزى كه قيامت‏بر پا شود گنهكاران قسم ياد مى‏كنند كه جز ساعتى در عالم برزخ درنگ نكردند... اما كسانى كه علم و ايمان به آنها داده شده (خطاب به مجرمان) مى‏گويند: شما به فرمان خدا تا روز قيامت (در عالم برزخ) قرار داشتيد، و اكنون روز رستاخيز است ولى شما نمى‏دانستيد!» (4).
در روايات اسلامى نيز از پيغمبر اكرم (ص) آمده است كه فرمود: «القبر روضة من رياض الجنة او حفرة من حفر النيران، قبر يا باغى است از باغهاى بهشت، يا حفره‏اى از حفره‏هاى دوزخ». (5)

پى‏ نوشتها:
------------------------------
1 - سوره مؤمنون، آيه 100.
2 - سوره آل عمران، آيه 169.
3 - سوره مؤمن، آيه 46.
4 - سوره روم، آيه 56.
5 - صحيح ترمذى، جلد 4، كتاب صفة القيامة، باب 26، حديث 2460، در منابع شيعه اين حديث گاه از امير مؤمنان على (ع) و گاه از امام على بن الحسين (ع) نقل شده است (بحار الانوار، جلد 6، صفحه 214 و 218).