جمع بندی جسمی بدون روح

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
جسمی بدون روح

سلام علیکم...
سوالی داشتم.خدا که قادر متعال و تواناست بر انجام هر کاری.آیا می تواند که موجوداتی خلق کند که دارای شعور و اختیار باشند، به مانند انسان، در حالی که روح نداشته باشند.تنها جسمی مادی باشند؟؟یعنی موجودی به مانند انسان، از همه نظر(به عبارتی به ظاهر انسان، و عواطف و عقل و اندیشه انسان)نمی تواند به قدرت خدا وجود داشته باشد، در حالی که روح نداشته باشد.مثلا شما یک ربات را فرض کنید.رباتی که ساخته دست بشر است.ربات روح ندارد.درست است؟؟آیا خدا هم می تواند موجودی به مانند انسان خلق کند در حالی که روح نداشته باشد مانند ربات؟؟آیا ساختن همچین موجودی جزء محالات عقلیست و خدا هم از این دست محالات عقلی را نمی تواند انجام بدهد؟؟
تشـــــــــــــــــــــــــکر

با نام و یاد دوست




کارشناس بحث: استاد طاها

با عرض سلام به شما دوست گرامی

قبل از هر چیز عرض میکنیم:

روح اصطلاحی است که نزد فیلسوفان، در موارد مختلفی بکار رفته است مثلا روح طبیعی، روح نباتی، روح حیوانی، روح انسانی و مواردی از این قبیل.

اگر منظور شما از روح، روح انسانی است باید عرض کنیم:

خداوند موجوداتی را خلق کرده است که با اینکه فاقد روح انسانی اند اما واجد عقل و شعور و اختیارند مثلا جن؛ با این تفاوت که ظاهری دقیقا عین انسان ندارند.

اما موجودی که هم دارای عقل و شعور و اختیار باشد و هم دارای ظاهر انسانی باشد و در عین حال روح انسانی نداشته باشد نیز خلق شده است و آن فرشتگانی هستند که به اذن خداوند تمثل و ظاهر انسانی یافته اند با این تفاوت که حقیقت آنها از سنخ ماده و جسم عنصری نبوده است.

اما درباره موجودی که هم دارای نوعی عقل و شعور و اختیار باشد و هم ظاهری شبیه انسان داشته باشد و هم دارای بدن عنصری و مادی باشد این مورد نیز قبل از خلقت حضرت آدم خلق شده اند که در روایات با تعبیر «نسناس» از آنها یاد شده است؛ موجوداتی شبیه به انسانهای امروزی.

از این گذشته خلق رباتهای هوشمند توسط انسان که در قبال عواطف نیز واکنش نشان میدهند خود نوعی خلقت خداوندی است: لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ. (بقره/284)

بنابراین در یک جمله میتوان گفت: مورد سوال شما نه تنها محال عقلی نیست بلکه (لااقل موارد مشابه آن) تحقق یافته است.

در پناه حق

(جمع بندی):

آیا ممکمن است خداوند قادر موجودی جسمانی خلق کند که دارای شعور و اراده و دیگر ویژگیهای باطنی و ظاهری یک انسان باشد بدون اینکه دارای روح باشد؟

از نظر اسلام و اندیشمندان اسلامی همه موجوداتی که دارای جسم مادی هستند از قبیل: جماد، گیاه، حیوان، انسان، جن و...، دارای نوعی علم و شعور متناسب با مرتبه وجودی خود هستند. قرآن در این باره میفرماید:

«تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ إِنَّهُ كانَ حَليماً غَفُوراً»؛ آسمانهاى هفتگانه و زمين و كسانى كه در آنها هستند، همه تسبيح او میگويند و هر موجودى، تسبيح و حمد او میگويد ولى شما تسبيح آنها را نمیفهميد او بردبار و آمرزنده است. (1)

«ثُمَّ اسْتَوى‏ إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعينَ»؛ سپس به آفرينش آسمان پرداخت، در حالى كه بصورت دود بود، به آن و به زمين دستور داد: به وجود آييد و شكل گيريد، خواه از روى اطاعت و خواه اكراه! آنها گفتند: ما از روى طاعت می آييم و شكل میگيريم! (2)

طبق این قبیل آیات، مساله علم و آگاهی در تمامى موجودات هست، هر جا كه خلقت راه يافته علم نيز بدانجا رخنه كرده است، و هر يك از موجودات به مقدار حظى كه از وجود دارد بهره‏اى از علم دارد، و البته لازمه اين حرف اين نيست كه بگوئيم تمامى موجودات از نظر علم با هم برابرند، و يا بگوئيم علم در همه يك نوع است، و يا همه آنچه را كه انسان میفهمد میفهمند.

و از آنجا كه هيچ موجودى فاقد علم نيست بنا بر اين خيلى آسان است كه بگوييم هيچ موجودى نيست مگر آنكه وجود خود را درك میكند (البته مرحله‏اى از درك) و می‏خواهد با وجود خود احتياج و نقص وجودى خود را كه سراپايش را احاطه كرده اظهار نمايد، احتياج و نقصى كه غناى پروردگار و كمال او آن را احاطه نموده است، پس هيچ موجودى نيست مگر آنكه درك میكند كه ربى غير از خداى تعالى ندارد، پس او پروردگار خود را تسبيح نموده و از داشتن شريك و يا هر عيبى منزه می‏دارد. (3)

فیلسوفان و عرفای اسلامی نیز همسو با معارف قرآنی قایلند: هیچ چیز در این عالم نیست مگر اینکه دارای مرتبه ای از معرفت متناسب با رتبه وجودی خود است. (4)

بنابراین جای تردید نیست که همه موجودات دارای سطحی از آگاهی اند و این امر اختصاصی به انسان ندارد هرچند رتبه و درجه آگاهی در موجودات، گوناگون است.

وجود آگاهی و شعور در موجودات جسمانی خود گواه بر وجود بعدی دیگر غیر از جرم، در موجودات است که اندیشمندان از آن به نفس تعبیر میکنند.(5) اندیشمندان اسلامی قایلند همه موجودات دارای جسم، دارای نوعی نفس هم هستند. (6)

نفس همان است که در عرف گاه به نام روح از آن تعبیر میشود.

روح یا نفس اصطلاحی است که نزد اندیشمندان اسلامی، در موارد مختلفی بکار رفته است همچون نفس طبیعی، نفس نباتی، نفس حیوانی، نفس انسانی و مواردی از این قبیل.

نکته قابل توجه این است که همانگونه که انواع موجودات در سطح شعور و آگاهی با یکدیگر اختلاف دارند نفس (روح) و توانمندیهای نفسانی آنها نیز بسته به رتبه وجودی آنها، گوناگون میشود.

از اینروست که بالعیان میبینیم:
ـ جماد (مانند سنگ و خاک)، حس و حركتی ندارد و آن را رشد و نموّی نيست؛
ـ و نبات (گیاه)، تا حدّى حس و حركت دارد و رشد و نموّ میكند؛
ـ و حیوان، حركات گوناگونی دارد و حسّ آن به مراتب شديدتر و قويتر از حسّ نباتات است و افعال مختلفی از آن بروز میكند که همه از اراده اوست؛
ـ و انسان، موجودى است داراى رشد و نموّ و حس و حركت ارادى و ديگر قواى حيوانى و علاوه بر این افعالى از او صادر می‏شود كه از هيچ حيوانى ساخته نيست. (7)

با این توضیح روشن میشود روح یا نفس انسانی با نفس دیگر انواع موجودات اختلافهای جدی و اساسی دارد.

پس از این مقدمه به پرسش اصلی باز میگردیم: آیا ممکن است خداوند قادر موجودی جسمانی خلق کند که دارای شعور و اراده و دیگر ویژگیهای باطنی و ظاهری یک انسان باشد بدون اینکه دارای روح (نفس) باشد؟

پاسخ این است:

اگر منظور از روح در این پرسش، روح انسانی باشد در این صورت عرض میکنیم:

خداوند موجوداتی را خلق کرده است که با اینکه فاقد روح انسانی اند اما واجد عقل و شعور و اختیارند مثلا جن؛ با این تفاوت که ظاهری دقیقا عین انسان ندارند. (8)

اما موجودی که هم دارای عقل و شعور و اختیار و هم دارای ظاهر انسانی باشد و در عین حال روح انسانی نداشته باشد نیز خلق شده است و آن فرشتگانی هستند که به اذن خداوند تمثل و ظاهر انسانی یافته اند با این تفاوت که حقیقت آنها از سنخ ماده و جسم عنصری نبوده است. (9)

اما درباره موجودی که هم دارای نوعی عقل و شعور و اختیار باشد و هم ظاهری شبیه انسان داشته باشد و هم دارای بدن عنصری و مادی باشد این مورد نیز قبل از خلقت حضرت آدم خلق شده اند که در روایات با تعبیر «نسناس» از آنها یاد شده است؛ موجوداتی شبیه به انسانهای امروزی. (10)

از این گذشته خلق رباتهای هوشمند توسط انسان که در قبال عواطف نیز واکنش نشان میدهند خود نوعی خلقت خداوندی است: «لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ»؛ آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ خداست. (11)

بنابراین در یک جمله میتوان گفت: آنچه در سوال یاد شده آمده است نه تنها محال نیست بلکه (لااقل موارد مشابه آن) تحقق یافته است.

فهرست منابع:

(1) اسراء(17): 44.
(2) فصلت(41): 11.
(3) علامه محمدحسین طباطبایی، تفسير الميزان، ترجمه: سيد محمد باقر موسوى همدانى، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم، 1374ش، چاپ پنجم، قم، ج‏13، ص: 151.
(4) صدر المتألهين شیرازی، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، دار احياء التراث، 1981م‏، چاپ سوم، بيروت، ج‏1، ص: 118.
(5) صدر المتألهين شیرازی، الشواهد الربوبية فى المناهج السلوكية، تصحيح و تعليق: سيد جلال الدين آشتيانى، المركز الجامعى للنشر، 1360ش‏، چاپ دوم، مشهد، ص196: حکمت عرشیه.
(6) همان، ص: 149: الإشراق العاشر.
(7) علامه حسن زاده آملى‏، دروس معرفت نفس‏، انتشارات الف لام ميم، 1381ش‏، چاپ اول، ص: 3.
(8) ناصر مكارم شيرازى، تفسير نمونه، دار الكتب الإسلامية، 1374ش، چاپ اول، تهران، ج‏11، ص: 79.
(9) ترجمه تفسیر الميزان، ج‏14، ص: 45.
(10)علامه محمد باقر مجلسى، بحار الأنوار، مصحح: جمعى از محققان، دار إحياء التراث العربي، 1403ق‏، چاپ دوم، بيروت، ج‏11، ص: 103و106.
(11) بقره(2): 284.

موضوع قفل شده است