جمع بندی ارزش علم لدنی امام و مقام امامت

فلسفه اعطای علم لدنی (حضوری و بدون واسطه) به انبیاء و اوصیاء (امامان معصوم) (ع) رابطه وثیقی با فلسفه انتخاب و انتصاب ایشان از سوی خدای متعال بعنوان پیامبر و امام دارد:

براساس ادله نبوت عامه، خداوند برای هدایت بشر افرادی را از جنس خود بشر از میان آنها به عنوان الگو و هادی برمی گزیند و آنان را از ویژگی هائی چون علم و عصمت برخوردار می کند. بنابر این بدون شک پیامبران و امامان (ع) مورد عنایت الهی قرار گرفته اند. اما این موهبت خدا دادی ناشی از قابلیت و شایستگی اراده معصومین(ع) است یعنی خداوند با علم ازلی و مطلق خود می دانست که عده ای از بندگانش بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد خود بهره برداری می کنند و مطیع محض خداوند خواهند بود، و همین سبب شد که خداوند از میان افراد بشر آنان را برگزیند و تفضلاً پاداش و موهبت ویژه را به آنها عطا نماید و آنان را از علم و اراده ای بر خوردار کند که به واسطه ی آن به مصونیت کامل و مطلق (عصمت) برسند تا در پرتو آن راهنمایانی موثق و مطمئن برای همه افراد بشر گردند.

آیات و روایات فراوانی به این واقعیت گواهی می دهد که به چند نمونه از آن اشاره می شود؛ خداوند متعال در قرآن می فرمایند: چون شکیبائی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما مردم را هدایت می کردند.(1)

امام صادق (ع)در همین زمینه می فرمایند: به درستی که خداوند متعال انسانهایی را از فرزندان آدم انتخاب کرد و تولد آنها را پاک و بدنهای آنان را پاکیزه گردانید و آنها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خویش قرار دارد نه به جهت طلبی که از خداوند داشته باشند، ‌بلکه از آنجا که خداوند در هنگام خلقت می دانست که از او فرمانبرداری می کنند و او را عبادت می نمایند و هیچگونه شرکی [حتی شرک خفی] نسبت به او روا نمی دارند. پس اینان بواسطه ی فرمانبرداری از خداوند به این کرامت و منزلت والا در نزد خداوند نایل شده اند.(2)

البته ناگفته نماند راه رسیدن آن بر هیچ انسانی بسته نمی باشد و کسی که از تمام گناهان دوری کند و واجبات الهی را انجام دهد و درتمام امور مطیع و فرمان بردار مطلق خداوند باشد به مقدار ظرفیت اش از علم لدنی بهره مند می‌‌گردد. بعبارتی علم یاد شده منحصر به پیامبران(علیهم السلام) و امامان(علیهم السلام) نیست و برخی از دیگر اولیای الهی نیز آن را دریافت كرده اند مانند آصف بن برخیا یكی از كارگزاران حضرت سلیمان كه قرآن از او در سوره نمل یاد كرده است. رسیدن به این دانش نیازمند مرتبه بالایی از تقوا، اخلاص و تقرب الی الله است. رزقناالله و ایاکم ان شاء الله

بنابراین، فلسفه انتصاب پیامبران و امامان معصوم (ع) و اعطای مقام عصمت و علم لدنی به ایشان، دارای دلایل عقلی و نقلی بسیاری است که علاوه بر مطالب فوق در ادامه به بیان دیگر ادله مربوطه خواهیم پرداخت.

موفق باشید ...:Gol:

پی نوشت____________________________________________
1. سجده، 24.
2. بحار الانوار، ج 10، ص 170.

در پست اول گفتیم که خداوند به علم ذاتی و ازلیش مي‏دانسته که پیامبران و امامان معصوم (ع) منهاي عصمت و علم لدنی هم با ديگران در مراتب اخلاص و فداکاري و در مراتب کسب علم و معرفت تفاوت دارند، از اين رو، برای تکمیل و حمایت از رسالتی که بر دوش آنها نهاده اين موهبتها را به آنها بخشيده است؛ بنابراين معصومين شايستگي و ويژگي‏هاي ذاتي براي قبول مقام عصمت و علم لدنی داشته‏ اند. از اینرو افاضه و موهبت الهي(علم لدنی و مقام عصمت) بي‏ حساب و بدون جهت نبوده است.به علاوه وقتي فردي لياقت و توان و قابليت برخورداري از مقام نبوت و امامت را از خود نشان داد، طبعا براي موفقيت در اين مقام و مسئوليت نيازمند برخي ابزار و لوازم است. زیرا بدون آن ها امكان موفقيت صد در صدی ندارد.

ممکن است پرسیده شود چرا خداوند ظرفيتي که به ائمه داد(علم لدنی و عصمت) به ما نداد؟ اگر اين کار را مي کرد، ما هم در مقامات عرفاني همچون ائمه بالا مي آمديم؟ و یا چنانکه پرسشگر محترم پرسیدند کسی معتقد شود؛ علمی که به یکباره به کسی ببخشد ارزشی ندارد؟

در پاسخ باید گفت: تفاوت انسان ها در مراتب و درجات شان رابطه مستقيمي با مسئوليت ها و تكاليف آن ها دارد. چه بسا اگر ما در آن موقعيت قرار مي گرفتيم، نمي توانستيم از پس مسئوليت ها برآييم و عواقب سختي در انتظار ما مي بود. چنانکه نوع بشر در همین موقعیت و در همین سطح استعداد و توانایی هایی که دارد عمدتاً در برابر مسئولیتها و تکالیف عادی ناتوان و ضعیف هستند. در واقع مشكل آن جاست كه ممكن است تصور شود که معصوم شدن یا دارا بودن از علم لدنی مزيتي است كه در نشدن و نداشتن آن نيست. در اين صورت تبعيضي بر ما روا داشته شده و یا چون به یکباره به ایشان اعطا شده ارزشی ندارد؟ در حالي كه با توضيح دقيق روشن مي شود كه اصلا اين گونه نيست؛ در واقع ميزان مسئوليت و شدت آزمايش الهي و سطح توقعات خداوند از بنده با مقام و موقعيت و توانایی هایی كه خداوند به او اعطا مي كند، رابطه اي مستقيم دارد. هر چه مقام بالا رود، مسئوليت سنگين تر مي‏شود و تلاش و مجاهدت بيش تري مي‏طلبد.

اين گونه نيست كه اين مقامات را به كسي بدهند و او ديگر خيالش راحت و آسوده باشد، بلكه هر چه مقام بالاتر رود، مسئوليت‏ها بيش تر، تكاليف سنگين تر، هجمه‏ هاي شيطاني بيش تر و تلاش و سختي و مصيبت و امتحان افزايش مي‏يابد، بلكه رسيدن به مقام نبوت و يا مقامات بعد از آن هم تنها با گذراندن سختي‏ها و تلاش‏ها و امتحاناتي سخت امكان پذير است ، مانند امتحانات سخت و دشوار انبیاء الهی و امامان معصوم (ع) نظیر امتحانات حضرت ابراهيم (ع) و ذبح فرزند ؛ امتحانات نبی مکرم اسلام (ص) امتحانات امام علی و امام حسین و دیگر ذوات مقدسه (علیهم صلوات الله)

در هر حال هر انساني در هر موقعيت و وضعيتي كه قرار دارد، اگر به وظايف و تكاليف خود عمل كند و از آزمون هاي خود نمره عالي كسب نمايد، به موفقيت و سعادت كامل رسيده است. در حقیقت، وضعيت انساني عادي كه از هوش و درك و معرفت و ايماني متوسط برخوردار است اما به همه وظايف خود به احسن وجه عمل كرده، همانند وضعيت پيامبري است كه با سطع بالاي معرفت و عنايات الهي و امدادهاي غيبي به وظايف سنگين خود عمل كرده و در آزمون هاي خود نمره عالي گرفته است.

وضعيت اين دو فرد همانند سطح دانش اموز ابتدايي و دانشجوي دكترا است كه اگر هر دو تلاش كنند، قادرند نمره بيست بگيرند. اگر هر دو بيست گرفتند -از يك جهت- وضعيتي مساوي داشته، به يك اندازه قابل تقديرند. شايد بتوان گفت رواياتي كه اشاره به همجواري پيامبران با برخي افراد عادي در بهشت دارد، بياني از اين مطلب و همين حقيقت باشد.

موفق باشید ...:Gol:

بنام خدا

سلام علیکم:Gol:

سؤال: اگر علم لدنی امام و مقام امامت بدون هیچ تلاشی از طرف خدا اعطا شده چه ارزشی می تواند داشته باشد؟

پاسخ و جمعبندی: فلسفه اعطای علم لدنی (حضوری و بدون واسطه) به انبیاء و اوصیاء (امامان معصوم) (ع) رابطه وثیقی با فلسفه انتخاب و انتصاب ایشان از سوی خدای متعال بعنوان پیامبر و امام دارد:

براساس ادله نبوت عامه، خداوند برای هدایت بشر افرادی را از جنس خود بشر از میان آنها به عنوان الگو و هادی برمی گزیند و آنان را از ویژگی هائی چون علم و عصمت برخوردار می کند. بنابر این بدون شک پیامبران و امامان (ع) مورد عنایت الهی قرار گرفته اند. اما این موهبت خدا دادی ناشی از قابلیت و شایستگی معصومین(ع) است یعنی خداوند با علم ازلی و مطلق خود می دانست که عده ای از بندگانش بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد و توانایی های خود بهره برداری می کنند و مطیع محض خداوند خواهند بود، و همین سبب شد که خداوند از میان افراد بشر آنان را برگزیند و تفضلاً پاداش و موهبت ویژه را به آنها عطا نماید و آنان را از علم و اراده ای بر خوردار کند که به واسطه ی آن به مصونیت کامل و مطلق (عصمت) برسند تا در پرتو آن راهنمایانی موثق و مطمئن برای همه افراد بشر گردند.
آیات و روایات فراوانی به این واقعیت گواهی می دهد:

- چون شکیبائی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما مردم را هدایت می کردند.(1)

- امام صادق (ع) در همین زمینه می فرمایند: به درستی که خداوند متعال انسانهایی را از فرزندان آدم انتخاب کرد و تولد آنها را پاک و بدنهای آنان را پاکیزه گردانید و آنها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خویش قرار دارد نه به جهت طلبی که از خداوند داشته باشند، ‌بلکه از آنجا که خداوند در هنگام خلقت می دانست که از او فرمانبرداری می کنند و او را عبادت می نمایند و هیچگونه شرکی [حتی شرک خفی] نسبت به او روا نمی دارند. پس اینان بواسطه ی فرمانبرداری از خداوند به این کرامت و منزلت والا در نزد خداوند نایل شده اند.(2)

البته ناگفته نماند راه رسیدن آن بر هیچ انسانی بسته نمی باشد و کسی که از تمام گناهان دوری کند و واجبات الهی را انجام دهد و درتمام امور مطیع و فرمان بردار مطلق خداوند باشد به مقدار ظرفیت اش از علم لدنی بهره مند می‌‌گردد. بعبارتی علم یاد شده منحصر به پیامبران(علیهم السلام) و امامان(علیهم السلام) نیست و برخی از دیگر اولیای الهی نیز آن را دریافت كرده اند مانند آصف بن برخیا یكی از كارگزاران حضرت سلیمان كه قرآن از او در سوره نمل یاد كرده است. رسیدن به این دانش نیازمند مرتبه بالایی از تقوا، اخلاص و تقرب الی الله است.

ممکن است پرسیده شود چرا خداوند ظرفيتي که به ائمه داد(علم لدنی و عصمت) به ما نداد؟ اگر چنین مي کرد، ما هم تا سطح ائمه بالا مي آمديم؟ و یا چنانکه پرسشگر محترم پرسیدند کسی معتقد شود؛ علمی که به یکباره به کسی ببخشد ارزشی ندارد؟

در پاسخ باید گفت: تفاوت انسان ها در مراتب و درجات شان رابطه مستقيمي با مسئوليت ها و تكاليف آن ها دارد. چه بسا اگر ما در آن موقعيت قرار مي گرفتيم، نمي توانستيم از پس مسئوليت ها برآييم و عواقب سختي در انتظار ما مي بود. چنانکه نوع بشر در همین موقعیت و در همین سطح استعداد و توانایی هایی که دارد عمدتاً در برابر مسئولیتها و تکالیف عادی ناتوان و ضعیف هستند. در واقع مشكل آن جاست كه ممكن است تصور شود که معصوم شدن یا دارا بودن از علم لدنی مزيتي است كه در نشدن و نداشتن آن نيست. در اين صورت تبعيضي بر ما روا داشته شده و یا چون به یکباره به ایشان اعطا شده ارزشی ندارد؟ در حالي كه با توضيح دقيق روشن مي شود كه اصلا اين گونه نيست؛ در واقع ميزان مسئوليت و شدت آزمايش الهي و سطح توقعات خداوند از بنده با مقام و موقعيت و توانایی هایی كه خداوند به او اعطا مي كند، رابطه اي مستقيم دارد. هر چه مقام بالا رود، مسئوليتها سنگين تر شده و تلاش و مجاهدت بيش تري مي‏طلبد.

اين گونه نيست كه اين مقامات را به كسي بدهند و او ديگر خيالش راحت و آسوده باشد، بلكه هر چه مقام بالاتر رود، مسئوليت‏ها بيش تر، تكاليف سنگين تر، هجمه‏ هاي شيطاني بيش تر و تلاش و سختي و مصيبت و امتحان افزايش مي‏يابد، بلكه رسيدن به مقام نبوت و يا مقامات بعد از آن هم تنها با گذراندن سختي‏ها و تلاش‏ها و امتحاناتي سخت امكان پذير است، مانند امتحانات سخت و دشوار انبیاء الهی و امامان معصوم (ع) نظیر امتحانات حضرت ابراهيم (ع) و ذبح فرزند؛ امتحانات نبی مکرم اسلام (ص) امتحانات امام علی و امام حسین و دیگر ذوات مقدسه (علیهم صلوات الله)

نتیجه آنکه اعطای مقامات عصمت و علم لدنی به انبیاء و اوصیاء الهی بدون وجه و دلیل نبوده و این ذوات مقدسه ضمن آنکه در علم ازلی و ابدی الهی و در امتحانات دیگر عوالم وجود نظیر عالم ذر نمره کاملاً قبولی گرفته و بر این اساس، شایستگی خود را به اثبات رسانده اند. این انتخابها و اعطای قابلیتها وابسته به ظرفیت عالی ایشان در مواجهه با امتحانات و دشواری های حیات عینی بوده، و این در حالی است که عموم مردم در برابر کمترین امتحانات و دشواریها عمدتاً شانه خالی کرده و یا جزع و فزع می کنند.

موفق باشید ...:Gol:

پی نوشت__________________________________________ __
1. سجده، 24.
2. بحار الانوار، ج 10، ص 170.