جمع بندی آدم خوبی هستیم یا نه؟

کارشناس بحث: استاد سمیع

پرسش:
با چه معیار و ملاکی متوجه می شویم انسان خوبی هستیم؟

پاسخ:
«نقد صوفی نه همه صافی و بی غش باشد/ای بسا خرقه که مستوجب آتش باشد
خوش بود گر محک تجربه آید به میان/تا سیه روی شود هر که در او غش باشد»(1)

طلای 24 عیار که معیار است، طلایی را گویند که 24 نخود آن طلا باشد. و هیچ ناخالصی نداشته باشد.
طلای 21 عیار طلایی را می گویند که 21 نخود آن طلا است و 3 نخود آن مس است،و ناخالصی دارد.
طلای 18 عیار طلایی را گویند که 18 نخود آن طلاست و 6 نخود آن مس است و ناخالصی دارد.
طلا فروش ها برای اینکه بفهمند عیار طلایشان چقدر است؟ آیا 21 عیار است و یا 18 عیار (که هر چه عیار، بالاتر باشد طلا ارزش بیشتری خواهد داشت.) یا اینکه این طلا تقلبی است و اصلا عیاری ندارد آن را با سنگی به نام سنگ محک مورد بررسی قرار می دهند.

ائمه اطهار (علیهم السلام) طلای ایمانشان 24 عیار است. ما هم باید طلای ایمان وجود خود را محک بزنیم که آیا اصلا ایمانمان عیاری دارد یا نه؟ و یا اگر دارد چقدر به آن عیار 24 که ائمه (علیهم السلام) باشند نزدیک است. لذا باید با سنگ محک این ایمان خود را محک بزنیم.
قرآن کریم برای ما معیارهایی قرار داده است.
به عنوان نمونه:
در سوره جمعه یکی از بهترین سنگ محک هاست. هر کس می خواهد بداند که آیا پیش خدا ارزشی دارد و یا نه؟ و یا اگر ارزش دارد چه مقدار است، باید از این سنگ محک، استفاده کند:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ هادُوا- إِنْ زَعَمْتُمْ ‏أَنَّكُمْ‏ أَوْلِياءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ- فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِين‏ (1) بگو: اى جماعت يهود، اگر پنداريد كه شما به حقيقت دوستداران خداييد نه مردم ديگر، پس تمنّاى مرگ كنيد اگر راست مى‏‌گوييد.»
اگر چه آیه با یهودیان است، اما فرموده‌اند مورد، مخصص نمی‌شود، و قابل سرایت است.

برای اینکه ما بدانیم این عبادات ما ارزشی پیش خدا دارد. و ما پیش خدا عزیز هستیم، می توانیم خود را با این سنگ، محک بسنجیم. یک خلوتی با خود کنیم آیا آماده مرگ هستیم. آیا کارهای خود را کاملا رسیدگی کرده ایم. نماز، روزه ای حق الناسی و ... به گردن نداریم. اگر به ما بگویند چند لحظه دیگر مرگتان فرا می رسد نگران نیستیم. بلکه از آن استقبال هم می کنیم چون می خواهیم به وصال معشوق برسیم.
یا اینکه تا نام مرگ و موت و عالم قبر می آید، ترس تمام وجودمان را می گیرد، اگر اینگونه باشیم معلوم است کُمیت ما می لنگد. معلوم می شود عیار ایمانمان ضعیف است. چقدر نسبت به این امر آمادگی داریم. هر چه آمادگی بیشتر ارزش ما بیشتر و بالعکس.

امیر المومنین علی (علیه السلام) بود که ایمان عیارش 24 بود که فرمودند: «وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِي طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ‏ أُمِّه‏ (2) به خدا قسم انس پسر ابی طالب به مرگ، از انس طفل، به پستان مادر بیشتر است.»
او عیار ایمانش 24 بود که وقتی سحرگاه نوزده رمضان، در محراب مسجد کوفه صورتش به خون فرق سرش آغشته شد، فرمودند: «فزت و ربّ الکعبه (3) به خدای کعبه رستگار شدم.»

امام حسین (علیه السلام) عیار ایمانش 24 بود که بعد از آن همه داغ های سنگین، هر چه به ظهر عاشورا نزدیک تر می شد، چهره امام برافروخته تر می گشت.
«مرگ اگر مرد است گو نزد من آی/ تا در آغوشش بگیرم تنگ تنگ»
البته ما چون معصوم نیستیم، نمی توانیم از خود عیار 24 را توقع داشته باشیم. اما می توانیم به این عیار، خود را نزدیک کنیم.
این آیه یکی از بهترین آیاتی است که می توانیم خود را با آن بسنجیم.
پی نوشت:
1.جمعه/6.
2.شريف الرضي، محمد بن حسين‏، نهج البلاغة (للصبحي صالح)،ص52، هجرت‏،قم‏، 1414 ق‏.
3.ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على‏، مناقب آل أبي طالب عليهم السلام (لابن شهرآشوب)،ج3،ص312، علامه‏، قم‏[=Traditional Arabic]، 1379 ق‏.
[=Traditional Arabic]