جمع بندی آیا در این دنیا کسی بی گناه اعدام می شود؟

با سلام و احترام و تبریک به مناسبت میلاد امام عصر(عج)

در پاسخ به سوال شما باید عرض کنم بدون شک در دنیا به وفور در حق انسان ها ظلم می شود و انسان های بی گناه بسیاری اعدام می‌شوند اما به طور کلی ظلم کردن در حق دیگران، و یا صدور رأی اعدام به اشتباه، چه عمدا و چه سهوا لطمه ای به عدالت خداوند نمی‌زند، برای روشن شدن امر باید مقدمه ای عرض کنم:

ببینید اراده خداوند بر دو قسم است: اراده تشریعی، و اراده تکوینی
اراده تشریعی خداوند یعنی او آنچه خوب است را به وسیله امر کردن به آن اراده کرده است، مثل نماز خواندن، روزه گرفتن، خوش اخلاقی و... و از آنچه که بد است با نهی خویش، ترک آن را اراده نموده است، مانند: دزدی و ظلم و دروغ و...؛ و اراده تکوینی خداوند آن چیزی است که در عالم واقع می شود، یعنی هر چه موجود می شود به اراده تکوینی خداوند است، یعنی از سنخ امر و نهی نیست، بلکه از سنخ ایجاد است.(الالهیات، آیت الله سبحانی، ج4، ص126)
پس ابتدا باید بین اراده تشریعی، و اراده تکوینی خداوند تفاوت قائل شد، خداوند هرگز راضی نیست که در حق انسان مظلومی ظلم شود، یا شخص بی گناهی اعدام شود، لذا از لحاظ شرعی چنین عملی حرام بوده و مورد رضایت الهی نیست، لذا از آن نهی کرده است، اما از طرفی لازمه صعود یا سقوط انسان اختیار اوست، یعنی خداوند باید بین اختیار داشتن انسان و وقوع ظلم، یا سلب اختیار کردن از انسان برای عدالت یکی را انتخاب می کرد، لذا در خصوص اراده تکوینی، با توجه به اهمیت اختیار خود انسان و نقشش در تکامل انسان، آن را اراده کرده است.

پس حتی ممکن است در حکومت اسلامی نیز شخص بی گناهی اعدام شود، چرا که قاضی در اسلام طبق ظواهر و ادله حکم می‌کند و اگرچه احتمال دارد در واقع این شخص بی گناه باشد، اما قاضی نمی تواند ادله ای که برای او موجب تشخیص گنهکار شده است را نادیده بگیرد چون از آن طرف ادله می گویند او قاتل است و احتمال پایمال شدن خون مقتول وجود دارد.

براستی اگر خداوند میخواست که در دنیا همواره مانع ظلم در حق دیگران شود، چه اتفاقی می افتاد؟ کسی دهانش را باز می کرد تا فحش دهد نمی توانست! دیگری به قصد دعوا جلو می آمد اما موفق نمیشد ضربه ای بزند! یا به هر طریق دیگری اگر می خواست بر خلاف اراده خود انسان ها اراده کند، دیگر کسی با اختیار خویش مسیر سعادت و شقاوت را بر نمی گزید، بلکه همه بالاجبار نیک سرشت و خوش اخلاق می بودند که ارزشی نداشت، یا اگر میخواست در همه پرونده های قضایی دخالت کرده و شخص مظلوم و بی گناه را همواره معین سازد، یقینا دیگر مجالی برای امتحان باقی نمی ماند.

اما حال که داشتن اختیار برای انسان ها ضرورت دارد، و خداوند آن را برگزیده است، عدالتش اقتضاء می‌کند که عالم آخرتی باشد تا در آن وادی انسانهای مظلوم به حقوق خویش رسیده و انسان‌های ظالم جزای ظلم خویش را ببینند، همان‌طور که قرآن کریم می‌فرماید:

«أَمْ نَجْعَلُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقينَ كَالْفُجَّار»(ص-28)
آيا كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند مانند مفسدان در زمين قرار مى‏دهيم يا پرهيزكاران را چون بدكاران‏؟

یا می فرماید:
«إِنَّ الَّذينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى‏ ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ في‏ بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعيراً»(نساء-10)
بى‏ترديد كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى‏خورند، فقط در شكم خود آتش مى‏خورند، و به زودى در آتش فروزان در آيند.

سوال:
با توجه به عدالت خداوند، آیا در این دنیا به کسی ستم میشود؟ مثلا کسی بی گناه اعدام میشود؟

پاسخ:
در پاسخ به سوال شما باید عرض کنم بدون شک در دنیا به وفور در حق انسان ها ظلم می شود و انسان های بی گناه بسیاری اعدام می‌شوند اما به طور کلی ظلم کردن در حق دیگران، و یا صدور رأی اعدام به اشتباه، چه عمدا و چه سهوا لطمه ای به عدالت خداوند نمی‌زند، برای روشن شدن امر باید مقدمه ای عرض کنم:

ببینید اراده خداوند بر دو قسم است: اراده تشریعی، و اراده تکوینی
اراده تشریعی خداوند یعنی او آنچه خوب است را به وسیله امر کردن به آن اراده کرده است، مثل نماز خواندن، روزه گرفتن، خوش اخلاقی و... و از آنچه که بد است با نهی خویش، ترک آن را اراده نموده است، مانند: دزدی و ظلم و دروغ و...؛ و اراده تکوینی خداوند آن چیزی است که در عالم واقع می شود، یعنی هر چه موجود می شود به اراده تکوینی خداوند است، یعنی از سنخ امر و نهی نیست، بلکه از سنخ ایجاد است.(1)
پس ابتدا باید بین اراده تشریعی، و اراده تکوینی خداوند تفاوت قائل شد، خداوند هرگز راضی نیست که در حق انسان مظلومی ظلم شود، یا شخص بی گناهی اعدام شود، لذا از لحاظ شرعی چنین عملی حرام بوده و مورد رضایت الهی نیست، لذا از آن نهی کرده است، اما از طرفی لازمه صعود یا سقوط انسان اختیار اوست، یعنی خداوند باید بین اختیار داشتن انسان و وقوع ظلم، یا سلب اختیار کردن از انسان برای عدالت یکی را انتخاب می کرد، لذا در خصوص اراده تکوینی، با توجه به اهمیت اختیار خود انسان و نقشش در تکامل انسان، آن را اراده کرده است.

پس حتی ممکن است در حکومت اسلامی نیز شخص بی گناهی اعدام شود، چرا که قاضی در اسلام طبق ظواهر و ادله حکم می‌کند و اگرچه احتمال دارد در واقع این شخص بی گناه باشد، اما قاضی نمی تواند ادله ای که برای او موجب تشخیص گنهکار شده است را نادیده بگیرد چون از آن طرف ادله می گویند او قاتل است و احتمال پایمال شدن خون مقتول وجود دارد.

براستی اگر خداوند میخواست که در دنیا همواره مانع ظلم در حق دیگران شود، چه اتفاقی می افتاد؟ کسی دهانش را باز می کرد تا فحش دهد نمی توانست! دیگری به قصد دعوا جلو می آمد اما موفق نمیشد ضربه ای بزند! یا به هر طریق دیگری اگر می خواست بر خلاف اراده خود انسان ها اراده کند، دیگر کسی با اختیار خویش مسیر سعادت و شقاوت را بر نمی گزید، بلکه همه بالاجبار نیک سرشت و خوش اخلاق می بودند که ارزشی نداشت، یا اگر میخواست در همه پرونده های قضایی دخالت کرده و شخص مظلوم و بی گناه را همواره معین سازد، باید همواره اعجاز اتفاق می افتاد، علاوه بر این که یقینا دیگر مجالی برای امتحان باقی نمی ماند.

اما حال که داشتن اختیار برای انسان ها ضرورت دارد، و خداوند آن را برگزیده است، عدالتش اقتضاء می‌کند که عالم آخرتی باشد تا در آن وادی انسانهای مظلوم به حقوق خویش رسیده و انسان‌های ظالم جزای ظلم خویش را ببینند، همان‌طور که قرآن کریم می‌فرماید:

«أَمْ نَجْعَلُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقينَ كَالْفُجَّار»(2)
آيا كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند مانند مفسدان در زمين قرار مى‏ دهيم يا پرهيزكاران را چون بدكاران‏؟

یا می فرماید:
«إِنَّ الَّذينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى‏ ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ في‏ بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعيراً»(3)
بى‏ترديد كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى‏خورند، فقط در شكم خود آتش مى‏ خورند، و به زودى در آتش فروزان در آيند.
________________________________

1. الالهیات، آیت الله سبحانی، المركز العالمي للدراسات الإسلامية، چاپ سوم، 1412، قم، ج4، ص126.
2. ص-28.
3. نساء-10.