چند سوال در مورد مرگ و بعد از مرگ

با سلام خدمت شما دوست گرامی
آنچه از روایات بر می آید این است که علت عذاب قبر یک سری عواملی است که اگر کسی آنها را نداشته باشد عذاب قبر هم ندارد چه معصومین-که جای خود دارند و چه غیر آنها از مومنین صالح. البته طبیعی است که افرادی که این خصوصیات را داشته باشند تعداد کمی هستند .
شیخ صدوق ازحضزت صادق(ع) از پدرش از پدرانش علیهم السلام نقل می کند که: «قال: قال رسول الله صلی الله علیه وءاله: ضغطة القبر للمؤمن کفارة لما کان منه من تضییع النعم؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: فشار قبر برای مؤمن کفاره تضییع نعمت هائی است که نموده است» (علل الشرایع ص 309).
از این روایت نتیجه می گیریم که تمام مومنینی که نعمت های الهی را تضییع کنند فشار قبر خواهند داشت و این تضییع نعمت دایره وسیعی دارد از انجام محرمات گرفته و حتی می تواند برخی از مکروهات و مباحات را نیز در بر بگیرد چه این که زیاده روی در برخی از مباحات که به اسراف و تبذیر منتهی می شود.
پس تنها کسانی فشار قبر نخواهند داشت که یک زندگی کاملا دینی بر طبق ضوابط شرع داشته باشند.
به همین علت است که تعداد افرادی که از فشار قبر رهایی می یابند بسیار کم هستند که روایت امام صادق نیز به همین مضمون اشاره دارد:
ابو بصیر می گوید:«قال: قلت لابی عبدالله علیه السلام: أیفلت من ضغطة القبر أحد؟ قال: فقال: نعوذ بالله منها؛ ما أقل من یفلت من ضغطة القبر!؛ میگوید: من به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: آیا کسی از فشار قبر رهائی پیدا میکند؟ حضرت فرمودند: پناه به خدا از فشار قبر؛ چقدر افرادی که از فشار قبر رهائی پیدا کنند کم هستند».
از برخی از روایات و نقل های تاریخی هم بر می آید که برخی از افراد به دعای معصومین فشار قبر نداشتند:
فرمودند: چون عثمان ،رقیه دختر رسول خدا (ص) را کشت، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر کنار قبر او ایستادند و درحالیکه سر خود را به آسمان بلند نموده و اشگ از چشمانشان جاری بود به مردم فرمودند: من رقیه دخترم را به یاد آوردم و نیز به یاد آوردم آنچه را که به او رسیده بود پس دلم شکست و خواستم که خدا او را از فشار قبر برهاند و عرض کردم: «اللهم هب لی رقیة من ضغطة القبر. فوهبها الله له؛ بار پروردگارا به خاطر من رقیه را از فشار قبر برهان. پس خداوند او را بخاطر پیامبر رهانید»
این روایت نشان می دهد که غیر معصومین هم می توانند عذاب قبر نداشته باشد.

اما چه کنیم که فشار قبر نداشته باشیم:
در روایات وارد شده است که بیشترین علتی که انسان به عذاب قبر مبتلا می شود؛ به دلیل سخن‏چینى و بدخلقى و بی مبالاتى به نجاست بول (ادرار) است.( صدوق، محمد بن علی، اعتقادات(ترجمه حسنى)، ص 69، انتشارات اسلامیه، تهران، 1371ش.)‏ در روایت دیگر از رسول خدا (ص) نقل شده است: «عذاب قبر به سزاى سخن چینى، غیبت و دروغ است».( مجلسی، محمد باقر، ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار(ترجمه محمد باقر کمره ای) ، ج‏2، ص162، انتشارات اسلامیه، تهران، 1364ش.)
پس اولین راه این است که این عوامل را از خود دور کنیم
اما در روایات مواردی نیز به عنوان امان از فشار قبر ذکر کرده است:
1. امام صادق (ع): هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن سوره یاسین است‏. کسی که آن را قرائت کند از فشار قبر ایمن خواهد بود،و ...(صدوق، محمد بن علی،ثواب الاعمال(ترجمه بندرریگى)، ص 223، انتشارات اخلاق، قم،1379ش)

2. امام باقر (ع): کسى که بر تلاوت سوره زخرف مداومت نماید، خداوند در قبر، او را از حشرات و حیوانات سمى زمین و فشار قبر ایمن مى‏نماید تا زمانى که در پیشگاه خداوند حاضر شود.(همان، ص 243.)

3. امام صادق (ع): کسى که بین ظهر پنج‏شنبه تا ظهر جمعه از دنیا برود، خداوند او را از فشار قبر ایمن مى‏گرداند(همان،ص419.)

4. منصور بن حازم گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم پاداش کسى که چهار بار حج بجا آورده چیست؟ فرمود: اى منصور کسى که چهار بار حج بجاى آورد هرگز فشار قبر نبیند.(صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج2، ص 217، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413ق.)

5. امیر المؤمنین (ع) فرمودند: کسى که در هر جمعه سوره نساء را بخواند از فشار قبر ایمن خواهد بود( همان،ص 223.)

6. امام باقر (ع) در ضمن بیان اثرات زیارت امام حسین (ع) می فرمایند: زیارت امام حسین باعث ایمن بودن زائر از عذاب قبر می شود( محدث نوری، مستدرک‏الوسائل، ج 10، ص 309، انتشارات موسسه آل البیت، قم، 1408ق.)

7. پیامبر اسلام (ص) فرمود: سه طایفه از زن ها هستند که عذاب قبر از آنها برداشته شود و با حضرت فاطمه دختر حضرت محمّد (ص) محشور می شوند؛ زنى که بر غیرت شوهرش صبر کند، زنى که با شوهر بد اخلاق بسازد و زنى که مهریه‏اش را ببخشد(دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب (ترجمه رضایى)، ج‏1، ص 413، انتشارات اسلامیه، تهران، 1377ش.)
8. از رسول خدا روایت شده است که صدقه دادن مؤمن از او آفت هاى دنیا و عذاب قبر و عذاب روز قیامت را برطرف می کند.(همان،ج‏1، ص 444.)

اما این که انسان چگونه از این دنیا به بهشت برزخی و آنگاه به بهشت آخرتی وارد شود رمزش فقط در پیروی از دستورات خدا و ایمان و عمل صالح است اگر انسان در مسیر عبودیت خدا قدم بردارد و لغزشی نداشته باشد یا اگر داشته باشد توبه کند دیگر بهانه ای برای عذاب قبر و برزخ برای او نیست.

پس این که انسان یکی از گذشتگان را در خواب ببیند و او خبر هایی از برزخ بدهد امکانش هست اما خواب حجت نیست و می تواند تمثل کارهای روزمره یا گفتار یا رفتار انسان باشد.