جمع بندی آیا مفاهیم کلمات به کار رفته در قرآن، اکنون نیز دقیقا مطابق 1400 سال پیش است؟

تب‌های اولیه

12 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آیا مفاهیم کلمات به کار رفته در قرآن، اکنون نیز دقیقا مطابق 1400 سال پیش است؟

هدف از اثبات عدم تحریف قران این است که ما بدانیم مفاهیم قران عینا و بدون هیچ تغییری به ما رسیده اند . حال اگر این عدم تحریف ناپذیری اثبات شود باز هم ما تا رسیدن به هدف که همان رسیدن مفاهیم قران بی کم و کاست به ماست فاصله داریم. علت تغییر مفهوم بسیاری از کلمات در طول زمان است. بسیاری از واژگان ممکن است مفهومش در طول زمان تغییر پیدا کند. همچنین ممکن است یک واژه در یک زمان دو مفهوم داشته باشد که یکی مفهوم رایج و دیگری مفهوم غیر رایج واژه باشد. ولی در طول زمان جای این دو عوض شود و مفهوم رایج واژه جای خود را به مفهوم غیر رایج بدهد. نمونه تغییر مفهوم واژه، کلمه ملت در زبان فارسی است. اکنون مفهوم این واژه معادل واژه فرانسوی nation است.اما در گذشته در زبان فارسی به معنای پیروان یک مذهب به کار میرفته است.. حال ما از کجا بدانیم که مفاهیم واژه ها و اصطلاحات به کار رفته در قران اکنون نیز دقیقا همان است که 1400 سال پیش بوده است؟

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد هدی

با سلام و عرض ادب
علم معنا شناسي واژگان قراني ، علمي است كه براي فهم دقيق كلمات قرآن كريم و معنايي كه در عصر نزول داشته است تدوين شده .در حقيقت علم معنا شناسی به ما ابزار ، روش و شيوه ي مطالعه ی معنا را می دهد، تا از رهگذر آن بتوانیم معنای یک واژه را با یک روش موشکافانه و دقیق دریابیم. در رابطه با واژه ها ي قرآن كريم استفاده از این علم می تواند برای فهم مقصود اصلی و اولیه خداوند کمک بسیار زیادی بنماید و این امیدواری را بوجود آورد که به قصد و مراد اصلی خداوند دست یافته ایم.
اولين گام برای معنا شناسی یک كلمه ، شناخت معنای مفردات آن است. در این مرحله معنا شناس باید موارد زیر را رعایت کند:
الف: شناخت دقیق معنای واژه با استفاده از کتاب های لغت زبان عربی
ب: با توجه به تحولاتی که ممکن است با گذشت زمان در معنا و دلالت واژه رخ داده باشد، معنا شناس ناگزیر است با تفحص در منابع فرهنگی، لغوی و نظم و نثر عرب عصر نزول و شناخت فرهنگ رایج زبان مردم جاهلیت، معنای واژه را در عصر نزول قرآن شناسایی کند.
تا معنایی که در جریان تحولات فرهنگی و اجتماعی برای واژه پدید آمده، موجب گمراهی انسان نگردد.(1)

(1)- با تغيير و تلخيص، ر.ك:مقاله" بررسی واژه طیب در قرآن با توجه به مراحل معناشناسی واژه"،مرضيه رستميان، سايت راسخون

[=&quot]در حقيقت کاری که هر شخصی در ترجمه و تفسير قرآن باید انجام بدهد این است که با بررسی دقیق کلمات، معنایی که در عصر نزول برای مخاطبین قرآن قابل فهم بوده را مورد توجه قرار بدهد و بر اساس آن، آیه را معنا کند. البته از قرون ابتدایی نزول قرآن، تلاش هایی برای جمع آوری معنای کلمات قرآنی در یک مجموعه واحد، صورت گرفته است که اولین و مهم ترین این تلاش ها توسط شخصی به نام «ابن فارس» در کتاب «مقایس اللغه» می باشد[=&quot].
[=&quot]بعد از ابن فارس هم لغت نامه های دیگری نوشته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: «العین» نوشته خلیل بن احمد فراهیدی، «مجمع البحرین» نوشته فخرالدین طریحی، «مفردات» نوشته راغب اصفهانی، «لسان العرب» نوشته ابن منظور و [=&quot]«[=&quot]التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» نوشته حسن مصطفوی[=&quot].
[=&quot]این کتاب ها به زبان عربی نوشته شده که البته بعضی از آن ها به فارسی ترجمه شده اند. در این کتاب ها سعی شده با توجه به کاربردهای مختلف قرآنی و اشعار و [=&quot]ضرب المثلها [=&quot]های عربی، معنای کلمات را بیان کنند.(2)

(2)-با تغيير و تلخيص ، تبيان

بنا بر اين و بر اساس آنچه عرض شد ، يك معنا شناس براي فهم دقيق معناي كلمات قراني و براي رهيافت به معنايي كه در عصر نزول داشته اقدام به تحقيق در كتب لغت و بويژه كتبي كه به زمان نزول نزديكترند - مانند العين و مقاييس اللغه ، مفردات و ...- مي نمايد ضمن اينكه در منابعي مانند ادبيات و اشعار و ضرب المثلهاي بجا مانده از آن زمان نيز به تحقيق و پژوهش مي پردازد تا مشخص نمايد معناي واژه ي مورد نظر در عصر نزول چه بوده است . شما اين روند تحقيقي را در بويژه در تفاسير و بالاخص در تفاسير متقن و علمي نظير الميزان و تسنيم بوفور مشاهده مي نماييد هر چند ساير مفسران گرانقدر نيز از اين شيوه بهره گرفته و ميگيرند .

با تشکر از پاسخ شما
پاسخ شما بخشی از مشکل را حل میکند و باعث میشود احتمال برداشت مفاهیم نادرست کمتر از قبل شود اما نتیجه ای که از این موضوع حاصل میشود این است که فهم معانی قران برای عامه مردم دشوار شده و لذا مجبورند که یا با ادبیات عرب در زمان پیامبر آشنا بشوند یا به جای این نظر کارشناس دینی را در این زمینه بپذیرند. اما پذیرش نظر کارشناس هم در این زمینه خالی از مشکل نیست به این جهت که اولا ممکن است کارشناس سو نیت داشته و با هدفی خاص مفاهیم قران را آنگونه که تمایل دارد تعبیر کند. یا به دلیل گرایشات قلبی به طور ناخود آگاه به سمت مفهومی برود که تمایل دارد در قران وجود داشته باشد . مثلا اگر کارشناس از مسلمانان اهل سنت باشد ممکن است واژه هایی که میتوانند به اثبات لزوم جانشینی پیامبر و ضرورت امامت بینجامد را به گونه ای دیگر معنی کند. گاهی هم کارشناس در این زمینه به حقیقت وفادار است اما خود در تشخیص حقیقت دچار اشتباه میشود. و با توجه به این که علم واژه شناسی و تاریخ علوم ظنی هستند در نهایت نمیتوان در مورد معانی بسیاری از واژه ها به قطعیتی خدشه ناپذیر رسید. یعنی حتی اگر خود ما هم کارشناس خبره ای باشیم باز هم نمیتوانیم مفهوم اصلی بسیاری از واژگان را بدون احتمال اشتباه دریابیم.

خیلی طولانیه
لطفا یکی که خونده بنویسه جواب بلی بود یا خیر

سامان110;669298 نوشت:
خیلی طولانیه
لطفا یکی که خونده بنویسه جواب بلی بود یا خیر
خلاصه مطالب
برای درک مفاهیم قرآن (از جمله کلمات) از علومی مثل واژه شناسی و معنا شناسی استفاده میشه که کارشناسان علوم قرآنی با استفاده از این علوم ، مفهوم به کار رفته در یک کلمهء قرآنی در زمان پیامبر(ص) رو استخراج کرده و با شرایط کنونی تطبیق میدن. پس پاسخ سؤال تا حد زیادی مثبته. یعنی مفاهیم و معنای کلمات قرآن ، اکنون نیز کاربرد و مصداق دارن

بعد استارتر محترم پرسیدن که تا اینجا قبول. اما اختلاف نظر کارشناسان و همچنین تمایلات خواسته و ناخواستهء اونها که ممکنه روی شناخت معنا و مفهوم تاثیر بذاره رو چطور باید حل کرد؟

از این به بعدش رو شما خودت بخون چون من دیگه توضیح نمیدم :khandeh!:

با سلام

mohamadhoseini;669204 نوشت:
پذیرش نظر کارشناس هم در این زمینه خالی از مشکل نیست به این جهت که اولا ممکن است کارشناس سو نیت داشته و با هدفی خاص مفاهیم قران را آنگونه که تمایل دارد تعبیر کند. یا به دلیل گرایشات قلبی به طور ناخود آگاه به سمت مفهومی برود که تمایل دارد در قران وجود داشته باشد . مثلا اگر کارشناس از مسلمانان اهل سنت باشد ممکن است واژه هایی که میتوانند به اثبات لزوم جانشینی پیامبر و ضرورت امامت بینجامد را به گونه ای دیگر معنی کند.

اولا در اتخاذ معناي خاص از يك واژه همواره اينگونه نيست كه كلمه ي مورد نظر داراي معاني متعدد - حال چه نزديك به هم و يا دور از هم - را داشته باشد ، بسياري از واژه ها يك معنا دارند كه در طول زمان تغييري هم نكرده است .
ثانيا در خصوص كلماتي كه ممكن است تغيير معنا داده باشند يا داراي معاني متعددي باشند يا .... مفسر يا معنا شناس ، تنها واژه را جدا از متن، مد نظر قرار نداده و با توجه به قرائن مقاليه و البته قرائن حاليه مورد بررسي قرار ميدهد . نمونه ي بارزش مثالي است كه فرموديد . اهل سنت كلمه ي "ولي" در حديث غدير به معناي دوست و دوستي ميگيرند اما شيعه معتقد است با توجه به قرائن حاليه و مقاليه - يعني هم آيه ي شريفه النبي اولي بالمومنين من انفسهم كه حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله در غدير بدان استناد فرمودند و مفهوم سرپرستي و ولايت دارد و هم قرائني چون نگه داشتن كاروان در گرماي بيابان وجمع كردن تمامي حجاج و بيعت و تبريك و شادباش مسلمانان پس از خطبه غدير به حضرت امير (عليه السلام) و ساير قرائن موجود- شيعه "ولي "را به معناي ولي امر و به معناي ولايت بر مردم ميداند نه دوست و دوستي صرف .لذا معنا شناس ، در بررسي معناي واژه تنها و تنها واژه را مد نظر قرار نمي دهد بلكه از ساير قرائن نيز كمك ميگيرد .

mohamadhoseini;669204 نوشت:
گاهی هم کارشناس در این زمینه به حقیقت وفادار است اما خود در تشخیص حقیقت دچار اشتباه میشود. و با توجه به این که علم واژه شناسی و تاریخ علوم ظنی هستند در نهایت نمیتوان در مورد معانی بسیاری از واژه ها به قطعیتی خدشه ناپذیر رسید. یعنی حتی اگر خود ما هم کارشناس خبره ای باشیم باز هم نمیتوانیم مفهوم اصلی بسیاری از واژگان را بدون احتمال اشتباه دریابیم.

البته اينگونه نيست كه شما مي فرماييد . معنا شناس و بويژه مفسر قرآن ، در بررسي معناي واژگان قرآني علاوه بر استمداد از علم واژه شناسي و پيشينه ي واژه مورد نظر ، به روايات و اخبار و منقولات و جرياناتي كه در ذيل آيات مربوطه وارد شده و يا از جانب ائمه عليهم السلام وارد شده است نيز نظر دارند و آن اخبار و روايات و منقولات را به عنوان سندي مهم در بكارگيري واژه در معناي خاص تلقي ميكنند .مثلا در ذيل آيه ي شريفه 33 احزاب كه كلمه ي "اهل بيت" آمده ، روايات بسياري - نه فقط از طريق شيعه بلكه از طرق اهل سنت- وارد شده است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله تا شش ماه - در اخبار مختلف عددهاي مختلفي براي آن ذكر شده ، 9 ماه ، سه ماه و ...- پس از نزول اين آيه هر روز بر در خانه حضرت زهرا سلام الله عليها مي رفتند و بر آنان با عنوان"اهل بيت " سلام ميكردند با عباراتي شبيه "السلام عليكم يا اهل بيت النبوه" و يا روايت و حديث شريف" كساء " و نقل ها و اخبار مربوط به آن كه از طريق اهل سنت از ام المومنين ام سلمه وارد شده است همه گوياي اين مطلب است كه "اهل بيت" در چه معناي خاصي بكار رفته است ، در واقع ، بكارگيري اين كلمه در سلام هر روز پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)بر اشخاصي خاص غير از همسرانشان ، بطور دقيق نشاندهنده ي مفهوم و مصداق بكار رفته ي اين كلمه در قرآن است؛ در خصوص بسياري از مفاهيم قرآني چنين جرياناتي وجود دارد كه به رهيافت معنا شناس به مفهوم اصلي و حقيقي بكار رفته در واژه ي قراني مد نظرش كمك بسيار ميكند و او را از معناي خاص آن واژه مطمئن مي سازد . اينها قرائن و اخبار و احوالاتي است كه مفسر يا معنا شناس را از اشتباه و ظن خارج مي كند و اتفاقا او را به قطعيتي خدشه ناپذير مي رساند .


شما اگر به تفاسير متعدد مراجعه ي متعدد داشته باشيد خواهيد ديد كه مفسر - بويژه مفسران دقيق و سخت كوش -چگونه در مقام معنا شناسي دقت و حزم بخرج داده و واژه را از كتب لغت و ادب قرون اوليه گرفته تا بررسي معنايش در ادبيات رايج ، به بحث و بررسي ميگذارند .
و مطلب قابل توجه و تامل ديگر ، وجود منابعي چون فروق اللغات - تفاوت واژگان- است كه به شكلي مستوفي ، كلمات نسبتا مشابه را بررسي كرده و تفاوت معنايي آنان را بيان ميكنند .
لذا در علم واژه و معنا شناسي ، معنا شناس گريزي جز اين ندارد كه از منابع متعدد - از لغت شناسي گرفته تا ادبيات و روايات و اشعار و داستانهاي مرتبط- گذر كرده و معناي كلمه ي مورد نظر را در هر يك از آنها بسنجد و اين گذر و گذار علمي ،براي معنا شناس ،اتقان و اطمينان بخش است و براي ما نيز.

پرسش: بسیاری از واژگان ممکن است مفهومش در طول زمان تغییر پیدا کند. همچنین ممکن است یک واژه در یک زمان دو مفهوم داشته باشد که یکی مفهوم رایج و دیگری مفهوم غیر رایج واژه باشد. ولی در طول زمان جای این دو عوض شود و مفهوم رایج واژه جای خود را به مفهوم غیر رایج بدهد.حال ما از کجا بدانیم که مفاهیم واژه ها و اصطلاحات به کار رفته در قران اکنون نیز دقیقا همان است که 1400 سال پیش بوده است؟
پاسخ: با سلام و عرض ادب
علم معنا شناسي واژگان قراني ، علمي است كه براي فهم دقيق كلمات قرآن كريم و معنايي كه در عصر نزول داشته است تدوين شده .در حقيقت علم معنا شناسی به ما ابزار ، روش و شيوه ي مطالعه ی معنا را می دهد، تا از رهگذر آن بتوانیم معنای یک واژه را با یک روش موشکافانه و دقیق دریابیم. در رابطه با واژه ها ي قرآن كريم استفاده از این علم می تواند برای فهم مقصود اصلی و اولیه خداوند کمک بسیار زیادی بنماید و این امیدواری را بوجود آورد که به قصد و مراد اصلی خداوند دست یافته ایم.
اولين گام برای معنا شناسی یک كلمه ، شناخت معنای مفردات آن است. در این مرحله معنا شناس باید موارد زیر را رعایت کند:
الف: شناخت دقیق معنای واژه با استفاده از کتاب های لغت زبان عربی
ب: با توجه به تحولاتی که ممکن است با گذشت زمان در معنا و دلالت واژه رخ داده باشد، معنا شناس ناگزیر است با تفحص در منابع فرهنگی، لغوی و نظم و نثر عرب عصر نزول و شناخت فرهنگ رایج زبان مردم جاهلیت، معنای واژه را در عصر نزول قرآن شناسایی کند.
تا معنایی که در جریان تحولات فرهنگی و اجتماعی برای واژه پدید آمده، موجب گمراهی انسان نگردد.(1)

در حقيقت کاری که هر شخصی در ترجمه و تفسير قرآن باید انجام بدهد این است که با بررسی دقیق کلمات، معنایی که در عصر نزول برای مخاطبین قرآن قابل فهم بوده را مورد توجه قرار بدهد و بر اساس آن، آیه را معنا کند. البته از قرون ابتدایی نزول قرآن، تلاش هایی برای جمع آوری معنای کلمات قرآنی در یک مجموعه واحد، صورت گرفته است که اولین و مهم ترین این تلاش ها توسط شخصی به نام «ابن فارس» در کتاب «مقایس اللغه» می باشد.



بعد از ابن فارس هم لغت نامه های دیگری نوشته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: «العین» نوشته خلیل بن احمد فراهیدی، «مجمع البحرین» نوشته فخرالدین طریحی، «مفردات» نوشته راغب اصفهانی، «لسان العرب» نوشته ابن منظور و «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» نوشته حسن مصطفوی.



این کتاب ها به زبان عربی نوشته شده که البته بعضی از آن ها به فارسی ترجمه شده اند. در این کتاب ها سعی شده با توجه به کاربردهای مختلف قرآنی و اشعار و ضرب المثل های عربی، معنای کلمات را بیان کنند.(2)
بنا بر اين ، يك معنا شناس براي فهم دقيق معناي كلمات قراني و براي رهيافت به معنايي كه در عصر نزول داشته اقدام به تحقيق در كتب لغت و بويژه كتبي كه به زمان نزول نزديكترند - مانند العين و مقاييس اللغه ، مفردات و ...- مي نمايد ضمن اينكه در منابعي مانند ادبيات و اشعار و ضرب المثلهاي بجا مانده از آن زمان نيز به تحقيق و پژوهش مي پردازد تا مشخص نمايد معناي واژه ي مورد نظر در عصر نزول چه بوده است .

بررسي تاثير گرايشات مفسر و مترجم بر معناي واژگان قراني
در اتخاذ معناي خاص از يك واژه همواره اينگونه نيست كه كلمه ي مورد نظر داراي معاني متعدد - حال چه نزديك به هم و يا دور از هم - را داشته باشد ، بسياري از واژه ها يك معنا دارند كه در طول زمان تغييري هم نكرده است .
همچنين در خصوص كلماتي كه ممكن است تغيير معنا داده باشند يا داراي معاني متعددي باشند يا .... مفسر يا معنا شناس ، تنها واژه را جدا از متن، مد نظر قرار نداده و با توجه به قرائن مقاليه و البته قرائن حاليه مورد بررسي قرار ميدهد . نمونه ي بارزش كلمه ي"ولي"است. اهل سنت كلمه ي "ولي" را در حديث غدير به معناي دوست و دوستي ميگيرند اما شيعه معتقد است با توجه به قرائن حاليه و مقاليه - يعني هم آيه ي شريفه "النبي اولي بالمومنين من انفسهم"(احزاب/6) كه حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله در غدير بدان استناد فرمودند و مفهوم سرپرستي و ولايت دارد و هم قرائني چون نگه داشتن كاروان در گرماي بيابان وجمع كردن تمامي حجاج و بيعت و تبريك و شادباش مسلمانان پس از خطبه غدير به حضرت امير (عليه السلام) و ساير قرائن موجود- شيعه "ولي "را به معناي ولي امر و به معناي ولايت بر مردم ميداند نه دوست و دوستي صرف .لذا معنا شناس ، در بررسي معناي واژه تنها و تنها واژه را مد نظر قرار نمي دهد بلكه از ساير قرائن نيز كمك ميگيرد.
عدم قطعيت معناي واژگان از رهگذر تشخيص نادرست مفسر
معنا شناس و بويژه مفسر قرآن ، در بررسي معناي واژگان قرآني علاوه بر استمداد از علم واژه شناسي و پيشينه ي واژه مورد نظر ، به روايات و اخبار و منقولات و جرياناتي كه در ذيل آيات مربوطه وارد شده و يا از جانب ائمه عليهم السلام وارد شده است نيز نظر دارند و آن اخبار و روايات و منقولات را به عنوان سندي مهم در بكارگيري واژه در معناي خاص تلقي ميكنند .مثلا در ذيل آيه ي شريفه 33 احزاب كه كلمه ي "اهل بيت" آمده ، روايات بسياري - نه فقط از طريق شيعه بلكه از طرق اهل سنت- وارد شده است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله تا شش ماه - در اخبار مختلف عددهاي مختلفي براي آن ذكر شده ، 9 ماه ، سه ماه و ...- پس از نزول اين آيه هر روز بر در خانه حضرت زهرا سلام الله عليها مي رفتند و بر آنان با عنوان"اهل بيت " سلام ميكردند با عباراتي شبيه "السلام عليكم يا اهل بيت النبوه" و يا روايت و حديث شريف" كساء " و نقل ها و اخبار مربوط به آن كه از طريق اهل سنت از ام المومنين ام سلمه وارد شده است همه گوياي اين مطلب است كه "اهل بيت" در چه معناي خاصي بكار رفته است ، در واقع ، بكارگيري اين كلمه در سلام هر روز پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)بر اشخاصي خاص غير از همسرانشان ، بطور دقيق نشاندهنده ي مفهوم و مصداق بكار رفته ي اين كلمه در قرآن است؛ در خصوص بسياري از مفاهيم قرآني چنين جرياناتي وجود دارد كه به رهيافت معنا شناس به مفهوم اصلي و حقيقي بكار رفته در واژه ي قراني مد نظرش كمك بسيار ميكند و او را از معناي خاص آن واژه مطمئن مي سازد . اينها قرائن و اخبار و احوالاتي است كه مفسر يا معنا شناس را از اشتباه و ظن خارج مي كند و اتفاقا او را به قطعيتي خدشه ناپذير مي رساند .
مطلب قابل توجه و تامل ديگر ، وجود منابعي چون فروق اللغات - تفاوت واژگان- است كه به شكلي مستوفي ، كلمات نسبتا مشابه را بررسي كرده و تفاوت معنايي آنان را بيان ميكنند .
لذا در علم واژه و معنا شناسي ، معنا شناس گريزي جز اين ندارد كه از منابع متعدد - از لغت شناسي گرفته تا ادبيات و روايات و اشعار و داستانهاي مرتبط- گذر كرده و معناي كلمه ي مورد نظر را در هر يك از آنها بسنجد و اين گذر و گذار علمي ،براي معنا شناس ،اتقان و اطمينان بخش است و براي ما نيز

.

(1)- با تغيير و تلخيص، ر.ك:مقاله" بررسی واژه طیب در قرآن با توجه به مراحل معناشناسی واژه"،مرضيه رستميان، سايت راسخون
(2)-با تغيير و تلخيص ، تبيان
كليدواژه ها: معناي واژگان قراني، معناي دقيق واژگان قرآني، تاثيرگرايشات مفسردر معناي واژگان،تشخيص نادرست مفسر

موضوع قفل شده است