جلوه های زیبای عبادت و بندگی خداوند متعال در گفتار و رفتار پیامبران و قدیسان و مردمان نیک

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
جلوه های زیبای عبادت و بندگی خداوند متعال در گفتار و رفتار پیامبران و قدیسان و مردمان نیک

:Gol::Gol::Gol::Gol:با سلام خدمت تمام دوستان گرامی:Gol::Gol::Gol::Gol:
دوستان عزیز و سروران ارجمند که مایلند گفتارها و رفتارهای پیامبران الهی ، شخصیت های دینی از ادیان مختلف که جلوه گر زیبایی های بندگی خداوند هستند را در این تاپیک بیان نمایند .:Gol:
:Gol:این تاپیک محدودیت در هیچ زمینه ای ندارد و از تمام پیروان ادیان دعوت می شود با مطالب گرانقدر خود تاپیک ما را رونق بخشند .:Gol:
:Gol::Gol::Gol:فقط خواهشمند است دوستان خارج از موضوع تاپیک مطلب قرار ندهند . :Gol::Gol::Gol:

:Gol:حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرمودند :
:Gol:خدایا آنچنان که شایسته توست تو را نشناختیم و آنچنان که شایسته توست تو را عبادت نکردیم:Gol:

[h=4]خدا شناسی علی (ع)
[/h] خدا شناسی علی (علیه‌السلام) به اندازه عظمت و بزرگی خود اوست؛ زیرا خدا را در همه حال حاضر و ناظر بر رفتار و برنامه‌های خویش می‌داند
و او را به چشم دل می‌بیند، عبادت او، عبادت آزادگان است که فقط به شکرانه ذات حق و بدون چشم‌داشت پاداشی صورت می‌پذیرد.

ایشان در این باره می‌فرماید:

گروهی خدا را از روی رغبت و میل (به بهشت) می‌پرستند که این عبادت تاجران و سودجویان است و گروهی خدا را از روی ترس، پرستش می‌کنند که عبادت بردگان است و عده‌ای به سبب شکر نعمت‌های الهی و سپاس (و اینکه حضرت حق را شایسته عبادت می‌دانند) او را می‌پرستند و این عبادت آزادگان است.


آن‌گاه به نوع عبادت خود اشاره می‌کند و می‌فرماید: هیچ‌گاه خداوند را از روی ترس یا به طمع و چشم‌داشت پاداشی نپرستیدم،
بلکه چون خداوند را شایسته پرستش دیدم، او را عبادت کردم.

[h=4]نماز، جلوه عبادت
[/h] در سیره عبادی امام، نماز بزرگ‌ترین جلوه عبادت و اساسی‌ترین نماد بندگی و رکن نخستین و پایه اصلی دین است.
مۆمن کسی است که دوستی، دشمنی، دادن و گرفتن او برای خدا باشد. در بحرانی‌ترین زمان‌ها و مکان‌ها نیز نماز اول وقت امام به تأخیر نمی‌افتاد،
چنان که در جنگ صفین گاه و بی‌گاه به خورشید نگاه می‌کرد و مراقب بود که وقت زوال نگذرد. ابن عباس از حضرت پرسید: ای امیر مۆمنان، چرا گاهی از جنگ دست می‌کشی و به آسمان می‌نگری؟ فرمود: به خورشید و زوال آن نگاه می‌کنم تا وقت نماز را بدانم و نماز اول وقت را از دست ندهم.
ابن عباس با شگفتی پرسید: آیا در هنگامه نبرد که مجال اندیشیدن به چیز دیگری جز جنگ نیست، به نماز اول وقت می‌اندیشی؟
فرمود: ما برای چه با آنان می‌جنگیم؟ آیا برای نماز، نبرد نمی‌کنیم؟

عبادت به معنای اظهار ذلت و بندگی، عالی ترین نوع تذلل و كرنش در برابر پروردگار است. در اهمیت آن همین بس كه در قرآن كریم هدف از آفرینش انسان و بعثت أنبیاء، عبودیت و بندگی پروردگار ذكر شده است.«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ ( ذاریات/ 56) جن و انس را نیافریدم مگر اینكه مرا پرستش كنند.»

در مسیر بندگی خدا حركت كردن و عبادت پروردگار امری است كه بدون آن بشر به كمال واقعی خود نخواهد رسید و پله های سعادت را نخواهد پیمود، لكن باید توجه داشت كه اگر چه انسان برای عبادت آفریده شده ولی این عبادت كوچكترین نفعی برای خالق او ندارد و تنها موجبات ترقی و صعود این موجود خاكی را به سوی مراحل عالیه كمال و قرب پروردگار، فراهم می نماید،

از این رو مولای متقیان در نهج البلاغه می فرمایند: «فان الله (سبحانه وتعالی) خلق الخلق حین خلقهم غنیا عن طاعتهم، آمنا من معصیتهم...»‌خداوند سبحان هنگام آفرینش خلق از طاعت و بندگیشان بی نیاز و از معصیت و نافرمانی آنها در امان بود.

از آنجا كه بر طبق آیات قرآن كریم هدف از خلقت بشر و بعثت انبیاء عبادت و بندگی پروردگار است، اولیاء خدا و علماء راستین همواره چون عبدی ذلیل در برابر خالق خویش بوده و لحظه ای از عبادت و راز و نیاز و مناجات با معشوق غافل نبوده اند.

روح عبادت و بندگی بر تمام اعمال آنها حاكم بوده به طوری كه آنها را تابع محض اوامر پروردگار گردانیده و هوای دوست را بر خواسته های خویش ترجیح داه اند، زیرا لازمه ی بندگی خدا، خالص كردن خود از قید بتها و معبودهای ظاهری و باطنی است و هر چه انسان خود را از قید هواها و بتهای نفسانی برهاند به همان میزان توفیق بندگی خدا را می یابد.

شیخ اشراق عبادت و بندگی را از جمله راههای كمال نفس می دانند «ومن الطّرائق العباده الدائمه، مع قرائه الوحی الالهی والمواظبه علی الصلوات فی جنیح اللیل ـ والناس نیام ـ والصّوم واحسنه ما یۆخّر فیه الافطار الی السّحر، لتقع العباده فی اللیل علی الجوع وقراءه آیات فی اللیل مهیجه لرقه و شوق...»‌.

«از جمله راههای كمال نفس، عبادت با مداومت است؛ همراه خواندن قرآن و نماز شب، در آن لحظات كه مردم در خوابند، و روزه، كه بهترین نوع از روزه آن است كه تا به هنگام سحر افطار نكند تا عبادات او در شب با شكم سبك انجام پذیرد.

همچنین باید در دل شب پاره ای چند از قرآن بخواند، آیه هایی كه صفای دل و هیجان روح را زیاد می كند...»

از منظر حضرت آیت الله العظمی بهاء الدینی(ره) نیز « جهان، عرصه عبودیت حق و عبودیت شیطان است. كسانی كه بنده خدا هستند، عبودیت حق و اطاعت از فرمان الهی می كنند....

نبوت ،ولایت ، صلح و صفا و صمیمیت، قدرت غلبه بر قوای طبیعت، تصرف در ماده ی كائنات به اذن خدا، از آثار بندگی و اطاعت حق است .... علی (علیه السلام) حاكم بر خورشید است ، خورشید به فرمان اوست؛ چون بنده ی محض خداست. احیای موتی ، از جریان انداختن آب و همه معجزات انبیاء و اولیاء (علیه السلام) در پرتو بندگی خداست :«العبودیه جوهره كنهها الربوبیه»

علما بزرگوار شیعه و مقربان درگاه الهی مقام بندگی را، بالاترین مقامی می دانند كه انسان می تواند به آن دست پیدا كند. آیت الله قاضی (ره) در اهمیت عبادت و بندگی خدا می فرماید « اما نماز شب پس هیچ چاره ای و گریزی برای مۆمنین از آن نیست، و تعجب از كسی كه می خواهد به كمال دست یابد و در حالی كه برای نماز شب قیام نمی كند و ما نشنیده ایم كه احدی بتواند به آن مقامات دست یابد مگر به وسیله ی نماز شب. برشما باد به قرائت قرآن كریم در شب باصدای زیبا و غم انگیز پس آن نوشیدنی و شراب مۆمنان است.»

و لذا سیره علما و بزرگان دین مملو از عشق به عبادت و بندگی خدا بوده است . در احوالات امام راحل (ره) نقل نموده اند كه « از اوائل جوانی تا زمان رحلت ایشان اصلاً ترك نشد. ایشان در هرحال، در صحت در زندان، در خلاصی، در تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب می خواند.

[h=2] حضرت امام (رحمه الله علیه) همواره برنامه ی منظمی در امر زیارت، عبادات، اعمال مستحب و تلاوت قرآن داشتند هیچ گاه از اذكار و نوافل و مستحبات غافل نمی ماند و حتی در حال قدم زدن تسبیح در دست ذكر و زیارت می خواندند.[/h]

فرزند امام می گفت : شبی در ماه رمضان من در پشت بام خوابیده بودم، بلند شدم دیدم كه صدا می آید و بعد متوجه شدم كه آقاست، كه در تاریكی در حال نماز خواندن است و دستهایش را به طرف آسمان دراز كرده و گریه می كند... »

بزرگان دین در مسیر بندگی، جلوه هایی از شوق به لقاء الهی را ظاهر نموده اند كه هر ناظر منصفی را به شگفتی وا می دارد « مرحوم ملكی (ره)، شبها كه برای تهجد و نماز شب به پا می خاست، ابتدا در بسترش مدتی صدا به گریه بلند می كرد؛ سپس بیرون می آمد و نگاه به آسمان می كرد و آیات «ان فی خلق السموات والارض...» (194 / آل عمران)

را می خواند و سر به دیوار می گذاشت و مدتی گریه می كرد و پس از تطهیر نیز كنار حوض مدتی پیش از وضو می نشست و می گریست و خلاصه از هنگام بیدار شدن تا آمدن به محل نماز و خواندن نماز شب چند جا می نشست و بر می خواست و گریه سر می داد و چون به مصلایش می رسید دیگر حالش قابل وصف نبود.

با توجه به آنچه گفته شد و با تأمل در سیره بزرگان علم و معنویت، درمی یابیم این واصل شدگان به حریم قدس، روزگار خود را به عبادت خداوند گذرانده و نیک دریافته اند که برای عبادت خدا آفریده شده اند و راه رسیدن به یقین و مدارج عالی معرفت، عبادت خداوند است، لذا به پیروی از اهل بیت (ع) ، اینان نیز به عبادات و مستحبات، اهمیت بسیار داده، و با وجود آنکه عامل نجات را فضل و رحمت خداوند می دانسته اند، از وظیفه بندگی، غافل نمی شدند.

[h=1]امام رضا(ع)آموزگار عبودیت[/h]


آنچه از جلوه های عبودیت و بندگی آن حضرت در آینه ی اخبار و نقل های تاریخی به یاد مانده ، در بیان فهرست گونه زیر می توان شاهد آن بود:

* شب ها ، کم می خوابید و بیشتر شب را به عبادت سپری می کرد.
* بسیاری از روزها را روزه داشت و بویژه روزهای اول، نیمه و آخر هر ماه را روزه می گرفت . و می فرمود : « ذالک صوم الدهر » اگر کسی این چند روز را روزه گیرد ، به شخصی ماند که تمام عمر ، روزه بوده است.
* سجده هایش بسیار طولانی بود، به گونه ای که اگر پس از نماز صبح به خاک می افتاد، تا دمیدن آفتاب صبحگاهی ، همچنان در سجده بود.
* قرآن بسیار تلاوت می کرد و اُنس امام (ع) با قرآن چنان بود که جز از قرآن نمی گفت، پاسخ او به هر پرسشی، از قرآن بود. تمثیل های او نیز برگرفته از قرآن بود.
* هنگامی که در بستر خواب قرار می گرفت ، به یاد خدا و تلاوت قرآن مشغول می شد.
* در تلاوت آیات نورانی قرآن، اگر به آیه ای می رسید که در آن از دوزخ و کیفر الهی بود، سخت می گریست و از آن به خدا پناهنده می شد.

* به نماز اول وقت اهتمام داشت و روزهایی که روزه داشتند، هنگام افطار، نخست نماز می خواندند.


* نوافل بویژه نماز شب را حتی در سفر رها نمی کرد و چون ثلث آخر شب فرا می رسید از بستر بر می خواست، در حالی که ذکر بر لب داشت. به محل وضو رفته، مسواک می کرد،
وضو می گرفت، به نماز می ایستاد و هر شب علاوه بر نافله شب ، نماز جعفر طیار را نیز می خواند تا هنگام نماز صبح و پس از انجام فریضه صبح، به تعقیبات ادامه داده،
با طلوع خورشید، سجده شکر می کرد و این مرحله عبادی را به انجام می رسانید.


* همواره ذکر خدا را بر زبان داشت.
* از خدا سخت می ترسید.
* در غیر نماز نیز به مناجات با خدا، اُنس داشت.
* بسیار وقت ها، به خواندن نماز اشتغال داشت.
* رجاء بن ابی ضحاک، مأمور شد تا امام را از مدینه به مرو، همراهی کند، خلیفه به وی دستور داد، در تمام شبانه روز و در طول سفر، ملازم و همراه امام (ع) باشد.
در پایان سفر چنین گفت: « به خدا سوگند کسی را نیافتم که از او پرهیزکارتر باشد و بیش از آن گرامی به یاد خدا و در خوف از خدا به سر برد.»

آنگاه او به جلوه های مختلف عبادت امام نیز اشاره می کند، که در این مختصر نمی گنجد.
حضور امام رضا (ع) در میدان عبادت، حضوری انزوا طلبانه نبود و عبادت و بندگی به درگاه خدا را وسیله رها کردن مسئولیت های اجتماعی و پرداختن به واقعیت های زندگی
قرار نداده بود، بلکه آن گرامی در اوج زهد و تقوا ، شخصیتی سازنده و حاضر در میدان های علمی و اجتماعی بود.



[h=2]


تقرب به وسیله نماز

[/h]
امام کاظم (ع ) :افضل ما یتقرب به العبد الی الله بعد المعرفة به ، الصلوة
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است .( تحت العقول ، ص 455 )


عبوديّت و بندگى خداوند چه آثـار و ره آوردى بـراى بندگان دارد؟

پاسخ: ِِپيامبر گرامى براى انسان، استعداد و لياقت بس شگرفى معرفى مى كند و عبوديت و بندگى را يگانه راه سالم و صحيح براى كسب بينش هاى ژرف و شنوايى هاى بلند و ديگر كمالات مى شمارد و بس.

در كتاب هاى اخلاق و سير و سلوك، جمله ى معروفى وجود دارد كه غالباً به طور غير صحيح تفسير مى شود و آن اين كه مى گويند:

«اَلْعُبُودِيَّةُ جَوْهَرَهٌ كُنْهُهَاالرُّّبُوبِيَّةُ».

«بندگى و پيمودن راه قرب به خدا، گوهرى است كه نتيجه ى آن خداوندگارى و كسب قدرت و توانايى بيشتر است».

مقصود از ربوبيّت در اين جمله خدايى نيست، زيرا هيچ گاه «بشر ممكن» نمى تواند از حدود امكانى تجاوز كند، بلكه مقصود از آن «خداوندگارى» و كسب كمالات بيشتر وقدرت و نيروهاى بالاتر است.

مطلب زیبایی از عبادت پیامبر در جایی خواندم که با ذکر منابع برای دوستان اینجا نقل میکنم:
پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) خود را همواره در محضر پروردگارش می دید و این احساس حضور دایم به هیچ وجه به یک عبد اجازه نمی دهد که در بُرهه های مختلف زندگی به کسی جز او بیندیشد. بنابر توصیف امیرالمؤمنین(علیه السلام) از حالات مختلف پیامبر(صلی الله علیه وآله)، آن حضرت همواره چه به وقت جلوس و چه هنگام قیام، خدا را یاد می کرد.(1) همچنین در وصف پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) گفته اند که ایشان بسیار ذکر الهی داشت و از لغو پرهیز کرده، نماز را طول می داد.(2)

بنابر روایتی از امام صادق(علیه السلام) هنگامی که از جانب خداوند، سرزمین مکه، مملوّ از طلا، بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) عرضه شد، ایشان عرض کرد: خداوندا من [ترجیح می دهم ]روزی سیر و روز دیگر گرسنه باشم، و هنگام سیری حمد و شکر تو گویم، و هنگام گرسنگی تو را بخوانم و ذکر تو گویم».(3)

بنابر روایتی دیگر از امام صادق(علیه السلام)، پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) در هر روز 360 بار حمد و ثنای الهی را بر زبان جاری کرده، می گفت: «حمد بسیار گویم خدای عالمیان را در هر حال»،(4) و بنابر نقلی دیگر، آن حضرت در هر صبح و شام به این تعداد حمد الهی می گفت.(5)

لحظات بین الطلوعین نیز برای پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) یکی از بهترین زمان های ذکر الهی بود، و امیر مؤمنان(علیه السلام) در این لحظات از جانب ایشان مأمور می شد

تا رو به مردم نشسته، پاسخگوی آنان باشد، و پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) خود رو به قبله ذکر می گفت.(6)

افزون بر حالات عادی، آن حضرت هنگام نماز، خود را خوشبو می ساخت. ایشان مشکدانی داشت که پس از وضو، با دستان مرطوب آن را در دست می گرفت، و هنگامی که برای نماز [جماعت] خارج می شد مردم از بوی خوشِ آن متوجه حضور پیامبر(صلی الله علیه وآله)می شدند.(7)

ایشان به محض فرارسیدن وقت نماز، برای اقامه نماز،(8) به جماعت،(9) و آن هم در مسجد آماده می شدند. آن حضرت، آبادسازی مساجد را از نشانه های مروّت می دانست(10) و روشن است که اقامه جماعت و نماز در مسجد از بهترین مصادیق آبادسازی و عمران مساجد به شمار می آید.

حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) به مستحبات و نیز ترک مکروهات نماز نیز اهتمام داشت. محض نمونه، هنگام نماز عصای مخصوص خویش را در برابر خود می نهاد تا میان

وی و کسانی که از برابرش عبور می کنند، حایل باشد.(11) گاه نیز برای این منظور از چیزهای دیگری استفاده می کرد.(12)

نمازهای عاشقانه آن حضرت، چون برخاسته از جذبات ربانی و محبتی از جنس وَلَه و شیدایی بود، احساس خستگی و اکراه در ایشان، راه نداشت، و بدین سبب، نمازهایش جز آنجا که به خاطر رعایت حال اضعف المأمومین کوتاه می خواند (13)طول می کشید.(14) البته وضعیت نمازهای جماعت پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)یکسان نبود و به اعتبار میزان تحمل مأمومان، کوتاه تر یا طولانی تر می شد.(15) خود آن حضرت در این باره می فرمود: «گاهی قصد دارم نماز را طولانی سازم، اما چون صدای گریه کودکی را می شنوم به دلیل میزان اشتیاق مادر به کودک (پس از گریه او) نماز را کوتاه می کنم».(16)

نمازهای آن حضرت همواره با سوز و گداز و گریه شدیدِ ناشی از خوف و خشوع و خشیت الهی آمیخته بود. پیش از این، توصیفی از امیرالمؤمنین(علیه السلام) درباره حال پیامبر(صلی الله علیه وآله) به هنگام نماز گذشت.(17)
منابع:
1. السجستانی، سلیمان بن الاشعث، سنن ابی داوود، تحقیق سید محمد اللحام، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1410 ق.
2 . السیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی بکر، الجامع الصغیر، دارالفکر، بیروت، 1401 ق.
3. الصنعانی، ابوبکر عبدالرزاق بن همام، المصنف، تحقیق حبیب الرحمان الاعظمی، [بی جا، بی نا، بی تا].

4. الطبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، داراحیاء التراث العربی، بیروت، [بی تا].

5. الطبرسی، ابومنصور احمد بن علی بن ابی طالب، الاحتجاج، تحقیق سیدمحمدباقر خرسان، دارالنعمان، نجف، 1386ق.

6. الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، چ چهارم، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، 1403 ق.

7. الطوسی، محمدبن الحسن، تهذیب الاحکام، تحقیق سیدحسن خرسان و شیخ محمد آخوندی، چ چهارم، درالکتب الاسلامیة، تهران، 1365.

8. الطوسی، محمدبن الحسن، الامالی، تحقیق مؤسسة البعثة، دارالثقافة للطباعة والنشر والتوزیع، قم، 1414ق.
9. الطوسی، محمدبن الحسن، الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، تحقیق سید حسن موسوی خرسان، چ چهارم، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1363.

10. العاملی، زین الدین علی، رسائل الشهید الثانی، بصیرتی، قم، [بی تا].

11. العاملی، عزالدین شیخ حسین بن عبدالصمد، العقد الحسینی، تصحیح سیدجواد مدرسی یزدی، گلبهار، یزد، [بی تا].

12. القزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، دارالفکر، بیروت، [بی تا].

13. القزوینی، محمد بن یزید بن ماجة، سنن ابن ماجه، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، دارالفکر، بیروت، [بی تا].

14. القمی، علی بن ابراهیم، تفسیرالقمی، تحقیق سید طیب الموسوی الجزائری؛ مؤسسة دارالکتاب، قم، 1404 ق.

15. الموصلی، احمد بن علی، مسند ابی یعلی الموصلی، تحقیق حسین سلیم اسد، دارالمأمون للتراث، بیروت، [بی تا].

16. النسائی، ابوعبدالرحمان احمد بن شعیب، السنن الکبری، تحقیق عبدالغفار سلیمان البنداری و سید کسروی حسن، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1411ق.

17. النیسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت.
عرفان و عبادت در سیره پیامبر اعظم (ص)نویسنده : جباری، محمد رضا