حقوق در کلام سیدالساجدین(ع)
تبهای اولیه
علی ابن حسین(ع) یا سید الساجدین علی ابن حسین ابن علی ابن ابیطالب(ع)، چهارمین امام بزرگوار شیعیان است.مادر ایشان
،شهربانو دختریزدگرد سوم ـ آخرین پادشاه ساسانی ـ بوده است. زندگی پربرکت حضرت سجاد علیهالسلام را پس از دوران کودکی و
نوجوانی میتوان به چند مقطع تقسیم کرد:
1-همراهی با چدر بزرگوارشان،امام حسین(ع) و حرکت به سمت مدینه
2-پس از واقعه کربلا و حرکت به سمت شام و سپس مدینه
3- برگشت به مدینه و زندکی در آنجا تا هنگام شهادت
ایشان به دست ولید بن عبدالملک مسموم شد و روح مطهرش به عالم قدس پر کشید. مدفن ایشان در جوار عموی بزرگوارش، حضرت
امام حسن مجتبی علیه السلام، است. و کلام آخر زمزمه صلوات خاص آن امام است: " السلام علیه و یوم ولد و یوم استشهد و یوم یبعث
حیا. "
در امالی شیخ صدوق(ره) حدیثی از امام سجاد(ع) نقل شده است که 50 مورد حقوق را نسبت به خداوند،نسبت به خود ، نسبت به
دیگران و نیز نسبت به نفس(بدن) آمده اند* که به ما حقوق متقابل را یادآور می شود و کمک رسان ما در رفتارهای روزمره است تا
سنجیده تر عمل کنیم.
امیدوارم این حقوق برای همگی ما مفید واقع شوند.
---------------
*البته در کتاب های گوناگون نقل های مختلفی بوده است.مثلا در تحف العقول یکی از حقوقی که نقل شده است،حق زیر است:
امّا حقّ خداوند: هیچ شریکی برای او قرار ندهی، پس چون با اخلاص این کار را انجام دهی، او نیز کفایت امر دنیا و آخرت تو را تعهّد
نماید، و آنچه را از آن دو دوست بداری برایت حفظ فرماید.
تحف العقول ، ترجمه جعفری ،ص237
امام سجاد(ع) فرمودند:«حق خودت بر تو اینست که او را در اطاعت خدا بکار بری.»
(امالی شیخ صدوق،ترجمه کمره ای ،ص368)
سَیِّدِ الْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ:«حَقُّ نَفْسِکَ عَلَیْکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَهَا بِطَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلّ.»
(الأمالی( للصدوق) ص: 369)
برگرفته از کتاب رساله حقوق حضرت امام سجاد(ع)،تالیف محمدحسین خورشیدی
حق از واژه هاي سهل و ممتنع است. هر كسي آن را به كار مي برد و معناي آن را نيز در مي يابد اما تعريف آن به غايت دشوار است به علاوه مراجعه به موارد استعمال آن در قرآن و روايات از يك سو و متون فلسفي، كلامي، اخلاقي، و فقهي از سوي ديگر و نيز در علم حقوق، فلسفه حقوق و فلسفه سياست نشان مي دهد
حَقُّ اللِّسَانِ إِکْرَامُهُ عَنِ الْخَنَی وَ تَعْوِیدُهُ الْخَیْرَ وَ تَرْکُ الْفُضُولِ الَّتِی لَا فَائِدَةَ لَهَا وَ الْبِرُّ بِالنَّاسِ وَ حُسْنُ الْقَوْلِ فِیهِمْ
(الأمالی( للصدوق)،ص 369)
و حق زبانت اینست که از دشنامش نگهداری و بسخن خوش بگماری و سخن ناهنجار نگوئی و خوبی بمردم کنی و در باره آنها خوش گوئی
(الأمالی (للصدوق) / ترجمه کمره ای، ص368)
امام سجاد(ع) فرمودند:«حق تو بر گوش این است،بدگوییها و آنچه شنیدن آن روا نیست،با آن نشنوی.»
(امالی شیخ صدوق،ترجمه کمره ای ،ص368)
حَقُّ السَّمْعِ تَنْزِیهُهُ عَنْ سَمَاعِ الْغِیبَةِ وَ سَمَاعِ مَا لَا یَحِلُّ سَمَاعُهُ
(الأمالی( للصدوق) ص: 369)
برگرفته از کتاب رساله حقوق حضرت امام سجاد(ع)،تالیف محمدحسین خورشیدی
حق چشم اینست که آن را از آنچه حلال نیست بپوشی و با آن عبرت گیری.
(امالی شیخ صدوق / ترجمه کمره ای،ص368)
حَقُّ الْبَصَرِ أَنْ تَغُضَّهُ عَمَّا لَا یَحِلُّ لَکَ وَ تَعْتَبِرَ بِالنَّظَرِ بِهِ
الأمالی( للصدوق)، ص: 369
برگرفته از کتاب رساله حقوق حضرت امام سجاد(ع)،تالیف محمدحسین خورشیدی
حق دستت اینست که آن را بدان چه حلال نیست دراز نکنی
(امالی شیخ صدوق / ترجمه کمره ای،ص368)
حَقُّ یَدِکَ أَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَی مَا لَا یَحِلُّ لَکَ
الأمالی( للصدوق)، ص: 369
برگرفته از کتاب رساله حقوق حضرت امام سجاد(ع)،تالیف محمدحسین خورشیدی