جمع بندی درخواست منبع این حدیث: خداوند تنها خوردن را دوست ندارد

کارشناس بحث: استاد صدیقین

سؤال:
منبع حدیث «خداوند تک‌خوری را دوست ندارد» از پیامبر (صلی الله علیه و آله)، چیست؟

پاسخ:
این نکته را به طور کلی عرض می‌کنم که نقل روایات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) بسیار کار شایسته‌ای است و ان شاء الله اجر و ثواب زیادی دارد، اما نقل‌های بی‌سند یا نقل بدون توضیح ـ مطالبی که ممکن است ضعف داشته باشند ـ مناسب نیست؛ علاوه این که ممکن است از روی ناآگاهی مطالبی که از آنان نیست را به آنان نسبت دهیم و از این جهت مسؤولیت شرعی دارد؛ بنابراین بهتر است ابتدا از منبع روایت و درستی آن آگاهی یابیم و سپس اگر خواستیم آن را منتشر کنیم.
در هر صورت، مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب شریف «وسائل الشیعه»، بابی آورده با نام «بَابُ تَأَكُّدِ كَرَاهَةِ أَكْلِ الْإِنْسَانِ زَادَهُ وَحْدَهُ» (روایاتی که دلالت دارند بر اینکه کراهت دارد انسان توشه‌اش را تنها بخورد). ایشان روایات ناظر به این مطلب را در ادامه این عنوان آورده، و از جمله آنها روایتی است که مد نظر شما می‌باشد (البته این روایت، از نظر سندی ضعیف است):
مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ فِي وَصِيَّةِ النَّبِيِّ ص لِعَلِيٍّ ع قَالَ يَا عَلِيُّ لَعَنَ اللَّهُ ثَلَاثَةً آكِلَ زَادِهِ وَحْدَهُ وَ رَاكِبَ الْفَلَاةِ (1) وَحْدَهُ وَ النَّائِمَ فِي بَيْتٍ وَحْدَهُ (2).
روایت شده یکی از سفارش های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به امام علی (علیه السلام) این بود که: ای علی! خداوند سه کس را لعنت نموده (یعنی از رحمت خود به دور می‌دارد): کسی که توشه‌اش را تنها بخورد، و سواره‏‌اى كه تنها رهسپار زمینی بی‌آب شود (= ظاهرا منظور سفر در بیابان خشک و بی‌آب و علف است)، و کسی که تنها در خانه‌ای بخوابد.

منابع:
1. مرحوم طریحی در مجمع البحرین و فیومی در مصباح المنیر می‌نویسند: «الفلاة: الأرض التي لا ماء فيها (فلاة زمینی است که آبی در آن وجود ندارد)» (مجمع البحرين، ج ‏1، ص 332؛ مصباح المنیر، ج 2، ص 481)
2. حر عاملی، محمد، وسائل‏ الشيعه، ج 24، ص 416، ح 30937.