فهرست عملیات‌های زمینی گسترده ایران در جنگ ایران و عراق

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
فهرست عملیات‌های زمینی گسترده ایران در جنگ ایران و عراق

[h=1][/h]

فهرست عملیات زمینی گسترده ایران در جنگ ایران و عراق مقاله‌ای در باب معرفی ۲۸ عدد از مهمترین عملیات زمینی ایران در طول ۸ سال جنگ ایران و عراق است که با نام عملیات گسترده شناخته می‌شوند. در این مقاله عملیات گسترده بر اساس جبهه عملیاتی به ۳ دسته جبهه شمالی، جبهه میانی و جبهه جنوبی دسته‌بندی می‌شوند. مجموعه اطلاعات معرفی شده برای هر عملیات مشتمل بر:نام عملیات، تاریخ شروع و پایان عملیات، منطقه اجرای عملیات، رمز عملیات، نیروهای عمل‌کننده در هر عملیات و چکیده‌ای از مهمترین دستاوردهای بدست آمده در هر عملیات می‌باشد.
[h=2][/h]

[h=2]جبهه جنوبی[/h]

class: wikitable

[TH]نام عملیات[/TH]
[TH]تاریخ شروع[/TH]
[TH]تاریخ پایان[/TH]
[TH]منطقه نبرد[/TH]
[TH]رمز عملیات[/TH]
[TH]نیروهای عمل‌کننده[/TH]
[TH]نتایج عملیات[/TH]
عملیات دزفول
۲۳ مهر ۱۳۵۹
۲۳ مهر ۱۳۵۹
غرب پل نادری و رودخانه کرخه، سه راه قهوه خانه
[/TD]
[TD]ارتش
تثبیت پل نادری و عقب راندن دشمن از قسمتی از غرب کرخه
عملیات نصر
۱۵ دی ۱۳۵۹
۱۸ دی ۱۳۵۹
هویزه-کرخه‌کور- دشت آزادگان
-
ارتش و
دانشجویان
پیرو خط امام
نیروهای ایرانی بخشی از شهر خرمشهر را آزاد کردند ولی به دلیل پیشروی ناهماهنگ در محورها و نبود پشتیبانی مناسب، مواضع تثبیت نگردیده و نیروهای ایرانی عقب رانده شدند
عملیات توکل
۲۰ دی ۱۳۵۹
۲۰ دی ۱۳۵۹
شمال آبادان- سه‌راهی ماهشهر
-
ارتش
تلاش نیروهای ایرانی در جهت جلوگیری از محاصره آبادان و عبور نکردن نیروهای عراقی از کارون با شکست روبرو شد
عملیات فرمانده کل قوا
۲۱ خرداد ۱۳۶۰
۲۵ خرداد ۱۳۶۰
[/TD]
[TD]
سپاه
[/TD]
[TD]عملیات ثامن الائمه
۵ مهر ۱۳۶۰
۵ مهر ۱۳۶۰
[/TD]
[TD]نصرمن‌الله و فتحٌ‌قریب
ارتش
بازپسگیری ساحل شرقی رودخانه کارون-خارج کردن آبادان از محاصره یکساله-آزادسازی بیش از ۱۵۰ کیلومترمربع از اراضی اشغال شده نوسط ارتش عراق-کلاسیک ترین عملیات نیروهای ایرانی در طول جنگ که کاملا بر پایه اصول نظامی بود
عملیات طریق القدس
۸ آذر ۱۳۶۰
۱۵ آذر ۱۳۶۰
شمال‌و جنوب کرخه- دشت آزادگان
حسین‌بن‌علی
ارتش و سپاه
آزادسازی بستان و ۷۰ روستای منطقه و ۵ پاسگاه مرزی-تصرف مناطق الله اکبر و تنگه چزابه
عملیات فتح المبین
۲ فروردین ۱۳۶۱
۱۰ فروردین ۱۳۶۱
غرب کرخه
یازهرا(س)
ارتش و سپاه
بازپسگیری ۲۵۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران از نیروهای عراقی-آزادسازی جاده استراتژیک دزفول تا دهلران-تصرف چاه‌های نفت ابوقریب در ارتفاعات تینه-اسارت ۱۵۰۰۰ سرباز عراقی توسط نیروهای ایرانی
عملیات بیت المقدس
۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱
۳ خرداد ۱۳۶۱
خرمشهر- دشت آزادگان
یا علی‌ابن‌ابیطالب علیه‌السّلام
ارتش و سپاه
آزادسازی خرمشهر و منطقه هویزه و پادگان حمید-انهدام۲۰٪ از ارتش عراق-آزادسازی۵۰۳۸ کیلومترمربع از مناطق اشغال شده-عقب‌نشینی گسترده نیروهای عراق از استان خوزستان و موضعگیری آنها در اطراف شهر بصره جهت مقابله با حمله احتمالی نیروهای ایرانی
عملیات رمضان
۲۲ تیر ۱۳۶۱
۷ مرداد ۱۳۶۱
شرق بصره
یا صاحب‌الزمان ادرکنی
ارتش و سپاه
موفقیت نیروهای ایرانی در محاصره بصره و شکست در نفوذ و تصرف آن شهر
عملیات محرم
۱۰ آبان ۱۳۶۱
۲۰ آبان ۱۳۶۱
موسیان- ارتفاعات مرزی «میال حمرین»- جنوب‌شرقی دهلران
یا زینب(س)
ارتش و سپاه
از اهداف این عملیات بازیابی روحیه رزمندگان ایرانی بعد از شکست در عملیات رمضان بود-تصرف منابع نفتی موسیان و بیات و همچنین حوضچه‌های نفتی زبیدات که مشتمل بر ۷۰۰ حلقه چاه نفتی بود-تصرف جاده طیب به شهرانی-تصرف جاده تدارکاتی بغداد به بصره-رسیدن نیروهای به نقطه مرزی به طول۵۰ کیلومتر
عملیات والفجر مقدماتی
۱۷ بهمن ۱۳۶۱
۲۱ بهمن ۱۳۶۱
فکه‌-چزابه
یاالله‌-یاالله‌-یاالله
سپاه
لو رفتن طرح عملیات توسط نیروهای سازمان مجاهدین خلق-ناکامی نیروهای ایرانی در تصرف پل غزیله و تصرف شهر العماره
عملیات والفجر ۱
۲۱ فروردین ۱۳۶۲
۲۸ فروردین ۱۳۶۲
جبل فوقی- شمال فکه
یاالله‌-یاالله‌-یاالله
ارتش
دستیابی نسبی نیروهای ایرانی به ارتفاعات موردنظر-ضعف فرماندهی نیروهای زمینی به جهت اتکای بیش از حد به واحد توپخانه-ناکامی در الحاق یگانها به یکدیگر بعد از پایان عملیات-عقب نشینی نیروهای ایرانی به مواضع قبلی بعد از چند روز
عملیات خیبر
۳ اسفند ۱۳۶۲
۲۲ اسفند ۱۳۶۲
هورالهویزه
یا رسول الله
ارتش و سپاه
در محور شمالی عملیات‌(العزیز)نیروهای ایرانی توانستند خود را به رودخانه دجله رسانده و تردد خودروهای راه بصره به بغداد را قطع کنند-تصرف دو جزیره مجنون به مساحت ۱۶۰ کیلومتر مربع‌-تصرف ۵۰ حلقه چاه نفت-استفاده گسترده عراق از سلاح شیمیایی-شروع جنگ نفت‌کشها
عملیات بدر
۱۹ اسفند ۱۳۶۲
۲۶ اسفند ۱۳۶۳
هورالهویزه- شمال بصره
یا فاطمه‌الزّهرا(س)
سپاه
پیشروی کم نیروهای ایرانی در مواضع عراق تا شرق دجله و ناکامی در عبور از آن-ناتوانی آتشباری مناسب نیروهای ایرانی به نیروهای عراق به دلیل کمبود امکانات-عقب نشینی از نیمی از مناطق متصرف شده بعد از یک هفته-شروع جنگ شهرها
عملیات والفجر ۸
۲۰ بهمن ۱۳۶۴
۲۹ فروردین ۱۳۶۵
شبه‌جزیره فاو
یا فاطمه‌الزهرا(س)
سپاه
تصرف شهر فاو، راس‌البیشه، جاده فاو تا بصره-قطع دسترسی عراق به خلیج فارس-گسترده ترین استفاده از سلاح‌های شیمیایی در طول جنگ از جانب ارتش عراق-اسارت ۳۰۰۰ سرباز عراقی توسط نیروهای ایرانی-تصویب قطعنامه ۵۸۲ شورای امنیت-ساخت پل «بعثت»با استفاده از ۵۰۰۰ لوله بر روی اروند رود-مصدومیت شیمیایی بیش از ۱۵۰۰۰ سرباز ایرانی در ۱۷ روز-ورود رابرت مک‌فارلین به تهران
عملیات کربلای ۴
۳ دی ۱۳۶۵
۵ دی ۱۳۶۵
غرب جزیره مینو- ابوالخصیب
محمدرسول‌الله
سپاه
لو رفتن طرح عملیات پیش از آغاز آن توسط هواپیماهای آواکس-مسدود کردن حفر کانال در معبر اصلی محور و پر کردن آن با مازوت جهت زمین گیر کردن نیروهای ایرانی-شکست خودن نیروهای ایرانی در تصرف کردن جزایر ام‌الرّصاص و ابوالخطیب بعد از۴۸ ساعت و دستور توقف عملیات توسط فرماندهان
عملیات کربلای ۵
۱۹/۱۰۱۳۶۵
۴ اسفند ۱۳۶۵
شرق بصره
یا زهرا(س)
سپاه پاسداران
تصویب قطعنامه ۵۹۸-پیشروی ۱۲ کیلومتری به سمت بصره-تصرف ۱۱ قرارگاه ارتش عراق-آزادسازی ۱۵۰ کیلومتر از مساحت ایران-انهدام ۸۱ تیپ و گردان مستقل ارتش عراق-تصرف دریاچه بوبیان-آزادسازی ۴ پاسگاه مرزی ایران
عملیات بیت المقدس ۷
۲۲ خرداد ۱۳۶۷
۲۵ خرداد ۱۳۶۷
شلمچه
یا اباعبدالله‌الحسین
سپاه
هدف از این عملیات صرفاً تضعیف روحیه و ماشین جنگی عراق در قسمت جنوبی کانال پرورش ماهی بود. نیروهای ایرانی با اولین پاتک عراق بدون هیچ مقاومتی به مواضع اولیه خود بازگشند
عملیات لبیک یا خمینی
[/TD]
[TD]
غرب کارون
فنای‌فی‌الله
سپاه
[/TD]

[h=2]جبهه میانی[/h]
class: wikitable

[TH]نام عملیات[/TH]
[TH]شروع عملیات[/TH]
[TH]پایان عملیات[/TH]
[TH]منطقه نبرد[/TH]
[TH]رمز عملیات[/TH]
[TH]نیروهای عمل‌کننده[/TH]
[TH]نتایج عملیات[/TH]
[TD]عملیات کربلای ۱
۹ تیر ۱۳۶۵
۱۹ تیر ۱۳۶۵
ارتفاعات قلاویزان تا شهر مهران
یا اباالفضل‌العباس ادرکنی
سپاه
بازپسگیری شهر مهران و ارتفاعات استراتژیک قلاویزان و حمرین-آزادسازی جاده دهلران به مهران-آزادسازی ۲ پاسگاه مرزی
عملیات کربلای ۶
۲۴ دی ۱۳۶۵
۲۴ دی ۱۳۶۵
شهر نفت شهر و شمال شهر سومار
یا زهرا(س)
ارتش
نیروهای ایرانی در آزادسازی شهر «نفت شهر» ایران و شهر «نفت خانه» عراق شکست خوردند

[h=2]جبهه شمالی[/h]
class: wikitable

[TH]نام عملیات[/TH]
[TH]تاریخ شروع[/TH]
[TH]تاریخ پایان[/TH]
[TH]منطقه نبرد[/TH]
[TH]رمز عملیات[/TH]
[TH]نیروهای عمل‌کننده[/TH]
[TH]نتایج عملیات[/TH]
عملیات والفجر ۴
۲۷ مهر ۱۳۶۲
۳۰ آبان ۱۳۶۲
پنجوین
یاالله‌-یاالله‌-یاالله
ارتش و سپاه
مقاومت بیش از انتظار ارتش عراق در منطقه باعث سرمایه‌گذاری فراوان دو طرف برای پیروزی در این نبرد بود و والفجر۴ را از یک عملیات محدود به یک عملیات گسترده تبدیل کرد. در طی این عملیات ۷۰۰ کیلومترمربع از خاک عراق به تصرف نیروهای ایرانی درآمد.
عملیات قادر
۲۴ تیر ۱۳۶۴
۱۸ شهریور ۱۳۶۴
سیدکان
یا صاحب‌الزمان (عج)
ارتش
به دلیل ناکامی عملیات بدر، ابتکار عمل اینبار به ارتش داده شد و آزادسازی منطقه عمومی اشنویه-پیرانشهر نیز از سپاه به ارتش واگذار شد. اما ارتش نیز در این عملیات ناکام ماند و طی دوماه سه بار در تصرف منطقه شکست خورد و درنهایت دستور توقف عملیات
عملیات کربلای ۱۰
۲۵ فروردین ۱۳۶۶
۵ اردیبهشت ۱۳۶۶
محور بانه- سردشت- ماووت
یا صاحب‌الزمان ادرکنی
سپاه و اتحادیه میهنی کردستان
پیشروی کند نیروهای ایرانی در راههای سخت‌گذر منطقه-ناکامی در تحقق نیمی از اهداف اولیه عملیات-پیشروی۳۴ کیلومتری در خاک عراق-زمینگیری نیروهای دوطرف در ارتفاعات شاخ‌گولان
عملیات بیت المقدس ۲
۲۵ دی ۱۳۶۶
۲ بهمن ۱۳۶۶
ارتفاع قمیش- سلیمانیه- ماووت
یا زهرا(س)
سپاه
نخستین عملیات ایران در زمستان بود که در جهت امتیازگیری برای پایان جنگ پیروزی نسبی را به همراه داشت-تصرف ارتفاعات قمیش، ویولان و تنگه گوجار دستاوردهای این عملیات بود
عملیات والفجر ۱۰
۲۴ اسفند ۱۳۶۶
۲۹ اسفند ۱۳۶۶
حلبچه-سلیمانیه
یا رسول‌الله(ص)
سپاه
آخرین عملیات نظامی ایران بود که از جانب فرماندهان به عنوان آخرین ضربه به ارتش عراق در جهت پذیرفتن قطعنامه۵۹۸ شناخته می‌شود. این عملیات با موفقیت کامل همراه شد و شهرهای حلبچه، دوجیله و خورمال به تصرف نیروهای ایرانی درآمدند-محاصره شهر سلیمانیه عراق-بمباران شیمیایی شهر حلبچه عراق توسط رژیم بعث
عملیات مرصاد
[/TD]
[TD]
استان
کرمانشاه
یا صاحب‌الزمان عجل‌الله تعالی وجه‌الشریف
ارتش و سپاه
شکست کامل عملیات «فروغ جاویدان»-عقب راندن نیروهای مهاجم به پشت مرزهای بین المللی-کشتن۲۰۰۰ تن و دستگیری۲۵۰ تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران-انهدام۴۰۰ دستگاه انواع وسایل نقلیه ارتش عراق که در اختیار نیروهای مهاجم قرار داشت-پذیرش قطعنامه۵۹۸ شورای امنیت توسط صدام حسین-ابراز تمایل بریتانیا برای برقراری مجدد روابط دیپلماتیک-اعزام نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل به مرزهای دو کشور و ایجاد صلح پایدار.

[h=2][/h]
برچسب: 

تاریخ : 1359/06/29

عملیات آلفارد:
جبهه:موقعیت جنوب عراق: شرق بصره
تاریخ:۶/۲۹/۱۳۵۹
نوع تک:محدود
فرماندهی: نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
استعداد نیروهای درگیر ایران : چهارفروندهواپیمای فانتوم مسلح
استعداد نیروهای درگیرعراق :موشک هوای پدافند زمین به هوا
هدف عملیات:بمب باران ومنهدم نمودن پایگاه هوایی کوت در استان میسان وپایگاه "شعیبیه" در استان بصره
شرح عملیات
اولین پاسخ هوایی ایران تنها 2 ساعت بعد از حمله دشمن
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، صدام حسین دیکتاتورعراق با این تصور که با رفتن شاه ایران جای او را در خلیج فارس پر می کند و نقش ژاندارمی خلیج فارس ورهبری اعراب را بازی می کند، از همان روزهای اول پیروزی انقلاب چندین بار دست به تحرکات مرزی زد تا بهانه و انگیزه لازم را به دست آورد.
این تحرکات از تاریخ 13 فروردین ماه سال 1358 شروع شد. در این روز شهر مهران مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت و روز بعد یک گروه از ارتش عراق به شهر قصر شیرین حمله کردند.
در 18 فروردین ماه سال 1358 تاسیسات نفتی مهران نیز مورد حمله عراق قرار گرفت.
در بیست و چهارم خرداد سال 1358 نیروی هوایی عراق پاسگاه های مرزی انجیره، نی خزر و هلاله را در غرب و جنوب کشور بمباران کرد.
در چهاردهم آبان سال 1358 کنسولگری ایران در بصره اشغال و دو دیپلمات آن نیز بازداشت شدند که مردم کرمانشاه بلافاصله به تلافی این عمل کنسولگری عراق در این شهر را اشغال کردند.
در چهاردهم آذر سال 1358 یک گردان عراقی به پایگاه مرزی ایران در منطقه امیرآباد تجاوز کردند و آن جا را تصرف کردند که مردم خرمشهر نیز به تلافی مدرسه عراقی را اشغال کردند و معلم های آن را نیز دستگیر کردند.
در هشتم خرداد ماه سال 1359 عراق بار دیگر به شهر مهران حمله هوایی و توپخانه ای کرد. در این حمله 12 تن از هم میهنان عزیز به شهادت رسیدند و 36 تن نیز زخمی شدند و این درحالی بود که همه آنها غیر نظامی بودند.
در 12 شهریور ماه سال 1359 مهران بار دیگر مورد حملات موشکی قرار گرفت که در این حمله نیز 2 نفر شهید و 5 تن زخمی شدند.
تحرکات عراق بخصوص تحرکات هوایی آنها در این ماه شدت گرفته بود و این دو علت داشت. اول به خاطر این که نیروی هوایی به تازگی از یک کودتای نافرجام رهایی یافته بود و این نیرو درحال بازسازی و سازماندهی بود، و دوم این که نیروی هوایی وهوانیروز ایران در این زمان مشغول کمک به نیروهای دیگر دردفع حملات وخرابکاری های ضد انقلاب در کردستان بودند.
لذا عراق که موقعیت را مناسب دیده بود، بارها حریم هوایی ایران را نقض می کرد و دست به عملیات شناسایی هوایی در خاک ایران می زد. همزمان شهرهای مرزی ایران را از جمله پیرانشهر، پاوه، سردشت، دهلران، قصر شیرین، نفت شهر و موسیان را نیز مورد حملات پراکنده قرار می داد به طوری که تا 31 شهریور سال 1359 جمعا 636 مورد تجاوز زمینی، هوایی، بمباران، غارت احشام مرزنشینان و به آتش کشیدن خطوط لوله های نفتی از سوی عراق به ثبت رسید. ازاین تعداد 148 مورد تجاوز هوایی، 295 مورد تجاوز زمینی و 21 مورد تجاوز دریایی بوده است.
عراق در این زمان تبلیغات وسیعی برای فریب افکار مردم عراق و کشورهای عربی به راه انداخته بود و به منظور جلب حمایت آنان، این جنگ را جنگ عرب با فارس قلمداد می کرد و یادآور جنگ قادسیه می شد و خود را سردار قادسیه دوم می نامید.
نخستین درگیری های هوایی آغاز می شود
در این هنگام نیروی هوایی که وظیفه محافظت از مرزهای هوایی ایران را به عهده داشت، از اوایل شهریور ماه با دیدن وضعیت بحرانی، گشت های هوایی خود را بیشتر کرد و به نیروهای عراقی نیز اخطار نمود که حریم هوایی ایران را نقض نکنند .هشدارهای ایران به دشمن کارساز نبود و سرانجام بعد از حمله 12 شهریور عراق به مهران، دستور رهگیری و شکار هواپیماهای دشمن که وارد مرز ایران می شوند، صادر شد.
در تاریخ 16 شهریور سال 1359 یک فروند بالگردعراقی که کیلومترها در مرز نفوذ کرده بود، با مسلسل یکی از اف 14 های نیروی هوایی سرنگون شد.
در تاریخ 23 شهریور سال 1359 یک فروند بمب افکن سوخو عراقی که با مهمات وارد خاک ایران شده بود، به وسیله موشک دوربرد هواپیمای اف 14 نیروی هوایی سرنگون شد.
در تاریخ 26 شهریور سال 1359 یک فروند شکاری میگ 21 عراقی که وارد حریم هوایی ایران شده بود، بوسیله یک فروند موشک دوربرد هواپیمای اف 14 ایرانی سرنگون شد.
درتاریخ 27 شهریور سال 1359 نیز دو فروند هواپیمای شکاری ما نیز مورد هدف قرار گرفتند که یکی از آنها در منطقه فکه در داخل خاک ایران توسط هواپیمای دشمن هدف قرار گرفت و خلبان آن به شهادت رسید و خلبان هواپیمای دیگر سرلشکر خلبان "حسین لشگری" بود که به اسارت درآمد. او مدت 18 سال در چنگال بعثیون گرفتار بود و سرانجام در سال 1377 آزاد شد.
عراق از زمین و هوا به ایران حمله کرد
صدام حسین در 26 شهریور سال 1359 درمجلس ملی عراق قرارداد 1975 الجزایر را به صورت یک جانبه لغو و آن را در جلوی دوربین تلویزیون پاره می کند. سرانجام عراق نقشه خود را عملی کرد و در 13:45روز 31 شهریور، تجاوز هوایی و زمینی خود را آغاز کرد و 10 مرکز مهم نظامی ایران را توسط جنگنده بمب افکن های خود بمباران نمود و همزمان با حمله هوایی با 12 لشکر مکانیزه نیز از راه زمینی به ایران حمله کرد.
حملات هوایی آغاز شد
در ساعت 13:45 دقیقه با 6 فروند میگ 23 به فرودگاه اهواز، ساعت 14:15 دقیقه با سه فروند میگ 23 به فرودگاه تهران، ساعت 14:45 دقیقه با 4 فروند میگ 21 به فرودگاه همدان و سه فروند میگ به فرودگاه سنندج، هشت فروند میگ به فرودگاه تبریز و با چند فروند هم به شهرهای بوشهر، کرمانشاه و اسلام آباد حمله شد. ولی این پایان کار نبود. در هنگام حمله به فرودگاه مهرآباد تهران، با اعلام اسکرامبل دو فروند فانتوم، این پایگاه اقدام به رهگیری میگ ها می کنند.
در جریان این حمله، جمعا 5 فروند از هواپیماهای عراق ساقط شد که سه فروند آن توسط پدافند فرودگاه همدان، یک فروند توسط خلبانان فرودگاه تبریز و یک فروند هم در غرب تهران مورد هدف فانتوم های ایرانی قرار می گیرد. از این مجموع یکی از خلبانان اقدام به خروج اضطراری از هواپیما می کند که به اسارت درمی آید و مشخص می شود که این شخص یک مصری می باشد.
واکنش سریع نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
خلبان شهید "جواد فکوری" فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، با اعلام وضعیت اضطراری از کلیه فرماندهان پایگاه ها برای جلسه ای دعوت می کنند و درجلسه تاکید می کنند باید جواب قاطع و سریعی به این حملات داده شود.
لذا به پایگاه های سوم و ششم شکاری ماموریت داده می شود تا در عملیات های جداگانه ای و با در نظر گرفتن اصل غافلگیری جوابی سریع به این حمله هوایی عراق داده شود.
دو عملیات در کمتر از دو ساعت
لذا سریعا عملیاتی با نام انتقام از سوی نیروی هوایی طرح ریزی می شود که بر اساس آن دو گروه پروازی به نام های "البرز" و "آلفارد" از دو پایگاه سوم شکاری همدان و پایگاه ششم شکاری بوشهر به پرواز در می آمدند.
طرح عملیات بدین شکل بود که ابتدا در ساعت 16:30 نخستین گروه پروازی با نام البرز از پایگاه ششم به پرواز در می آمد و پایگاه هوایی شعبیه را بمباران می کرد.
سپس در ساعت 17:25 گروه پروازی دوم با نام آلفارد از پایگاه سوم شکاری به پرواز در می آمد و پایگاه هوایی کوت را بمباران می کرد.
پایگاه هوایی بوشهر آماده حمله نخست
برنامه عملیاتی به پایگاه ها ابلاغ شد. پایگاه ششم شکاری زودتر باید وارد عمل می شد پس خلبانان بلافاصله کار روی نقشه و برنامه پروازی البرز را شروع نمودند و بعد از حدود نیم ساعت برنامه پروازی آماده شد و قرار شد با 4 فروند فانتوم مسلح به بمب های 1000 پوندی به پایگاه شعبیه حمله کنند.
خلبان ها هم انتخاب شدند که سرتیپ سپید موی "آذر" به عنوان فرمانده دسته پرواز، شهید "د‍ژپسند" به عنوان شماره 2، شهید یاسینی به عنوان شماره 3، و جناب "فعلی زاده" هم به عنوان شماره 4 انتخاب شدند. سرلشکر خلبان شهید "داوود اکرادی"، سرلشکر خلبان شهید "حسین خلتعبری"، سرتیپ خلبان "مسعود اقدام"، سرگرد خلبان شهید "حسن طالب مهر"، به عنوان کمک ها یا همان افسران ناوبری در این پرواز انتخاب شدند.
شرح عملیات
بعد از چک کردن سیستم ها، در ساعت 16:30 دقیقه بعدازظهر روز 31 شهریور سال 1359 هر چهار فروند هواپیما بر روی باند قرار گرفتند و سپس یکی پس از دیگری در دل آسمان جای گرفتند تا اولین تجربه جنگی خود را کسب کنند.
هر چهار فروند هواپیما در کنار هم از روی بندر دیلم، قروه و خسروآباد گذشتند و پس از عبور از اروندرود، وارد خاک عراق شدند و مسیر را به سمت پایگاه "شعیبیه" در استان بصره پیش گرفتند. در بین راه، هواپیماها از روی پادگان های ام القصر و بصره هم گذشتند ولی عراقی ها که فکر نمی کردند نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این زمان کم بتواند عملیاتی را طرح ریزی و آن را اجرا کند، در خواب فرو رفته بودند و هیچ پدافندی به سوی فانتوم ها شلیک نکرد. در این لحظات، به دلیل غروب آفتاب، تابش نور خورشید مشکلاتی را برای خلبانان به وجود آورده بود که کار را برای پیدا کردن هدف سخت می کرد. ولی تیزپروزان شجاع نیروی هوایی، به هر قیمتی که بود هدف را پیدا کردند. فانتوم ها ارتفاع گرفته و از سمت چپ پایگاه برای رها کردن بمب ها شیرجه رفتند.
ابتدا شماره 1، پشت سر آن شماره 2، پشت سر آن شماره 3 شیرجه رفتند و تمامی بمب های خود را رها کردند. نقل می شود که خلبان هواپیمای چهارم به دلیل این که اکثر هدف ها منهدم شده بود، به سختی هدفی را پیدا و آن را منهدم می کند.
در این حمله صدمات جبران ناپذیری به این پایگاه وارد شد. نکته جالب در این جاست که حتی در این زمان هم چون کسی انتظار حمله را نداشت، حتی یک تیر هم به سوی فانتوم ها شلیک نشد.
فانتوم ها با گردشی سریع، با حداکثر سرعت مسیر پایگاه را در پیش گرفتند و بدون کوچک ترین مزاحمتی در پایگاه هوایی بوشهر فرود آمدند.
به فاصله زمانی 55 دقیقه پایگاه هوایی همدان آماده حمله دوم
در ساعت 17:25 گروه پروازی آلفارد نیز با مرور برنامه پروازی یکی پس از دیگری در دل آسمان جای گرفتند. هدف آنها پایگاه هوایی کوت در استان میسان عراق بود. یک نکته مهم در این عملیات وجود داشت و آن هم هوشیار شدن عراقی ها بود که خلبانان باید بیشتر مواظب اطراف خود بودند. خلبانان پس از رسیدن به هدف، آن جا را به طور کامل بمباران کردند ولی حادثه ای تلخ در راه بود. بلافصله پس از بمباران هواپیماها با یک گردش به سمت مخالف قصد داشتند که راه کشور عزیزمان را در پیش بگیرند که ناگهان یک فروند فانتوم مورد هدف موشک پدافند زمین به هوای پایگاه کوت قرار گرفت و شادی حاصل از این عملیات را از دلاوران تیز پرواز گرفت.
تیزپروازنی که پروازشان جاودانه شد
فانتوم به خلبانی سرلشکر خلبان شهید "خالد حیدری" و کمک سرلشکر خلبان شهید "محمد صالحی" مورد هدف موشک زمین به هوای پایگاه کوت قرار گرفت و این عزیزان همراه با جنگنده خود، در عراق جا ماندند و دوستان خود را تنها گذاشتند.
شاید روح بزرگ آنها عطر امام حسین (ع) را احساس کرده و عشق به امام حسین (ع) روح آنها را به بارگاه مطهرش کشانده بود.
ماندند و پیکر پاک و مطهرشان پیدا نشد.

تاریخ : 1360/03/31

عمليات امام علي ( ع )
زمان عملیات: 31/3/1360
جبهه: جنوبی
مکان عملیات: منطقه عمومي شوش و سوسنگرد و تپه هاي الله اكبر در شمال رود كرخه
نوع تک: نیمه گسترده
فرماندهی: مشترک(سپاه ، ارتش و ستاد جنگ هاي نا منظم)
هدف عملیات: آزاد سازي تپه هاي الله اكبر و عقب راندن دشمن از شمال و شمال غربي شهر سوسنگرد
تلفات دشمن : 300 نفر كشته ، زخمي و اسير
شرح عملیات:
روز 31 ارديبهشت ماه 1360 نيروهاي سپاه پاسداران و ارتش ، به طور مشترك و همزمان از سه محور ، نخستين حمله هماهنگ خود را به اجرا گذاشتند. اين عمليات با فرماندهي مشترك سپاه و ارتش در منطقه الله اكبر به اجرا درآمد. دو عمليات يكي در سوسنگرد و ديگري در شمال كرخه و غرب سوسنگرد انجام شد تا عمليات اصلي در چهار محور فرعي در شمال رود كرخه ، بر روي تپه هاي الله اكبر صورت پذيرد . پس از انجام عمليات امام علي (ع) كه با هدف آزاد سازي اين تپه هاي مهم در منطقه اي به وسعت يكصد كيلومتر مربع انجام شد ، پس از عقب راندن دشمن از محور شمال و شمال غرب سوسنگرد ، نيروهاي خودي با رها كردن آب رودخانه وحشي كرخه در حدفاصل اين رود تا تپه هاي معروف الله اكبر ، از پيش روي مجدد دشمن جلوگيري نموده و طي چند مرحله تك و گريز ، آن ها را از روستاي هوفل تا رو به روي روستاي سيد خلف پس زدند.

نيروهاي صدام تلاش كردند تا با ساخت سد خاكي ، علاوه بر خشك كردن زمين ، به به خط پدافندي خود ثبات و وسعت دهند ، تا آنكه با پايان فصل زمستان و بارندگي ، منطقه شمال كرخه به مرور خشك شد و نيروهاي ايراني مجددا خط پدافندي خود را تا رو به روي روستاي سيد خلف پيش بردند. دشمن نيز در سه مرحله تلاش كرد تا مواضع از دست داده را باز پس گيري و اشغال كند ، اما در تمامي تلاش هاي خود ناكام ماند .
در عمليات امام علي (ع) ، دو گردان از لشگر 92 زرهي اهواز (ارتش) ، دو گردان پياده از سپاه و دو گردان از ستاد جنگ هاي نامنظم شهيد دكتر چمران حضور داشتند .
با اين حمله تپه هاي الله اكبر ، منطقه شحيطيه و اراضي شمال سوسنگرد آزاد شدند . همچنين با عملياتي كه نيروهاي تحت امر سپاه بخ طور همزمان در غرب سوسنگرد و به منظور پشتيباني عمليات اصلي انجام دادند دشمن را تا سه كيلومتري سوسنگرد عقب راندند .
طي اين عمليات 25 دستگاه تانك و نفر بر از تجهيزات و جنگ افزارهاي دشمن منهدم و 20 دستگاه تانك و نفر بر از آنها به غنيمت رزمندگان ايراني در آمد. همچنين در اين عمليات 300 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شده و يا به اسارت نيروهاي خودي در آمدند.
در اين عمليات يك گردان زرهي عراق به نام الكندي تماما به غنيمت نيروهاي خودي در آمد و دشمن توانست تنها يك تانك خود را از مهلكه نجات

تاریخ : 1360/06/27

عمليات شهيد مدني
زمان اجرا : 27/6/1360
مكان اجرا : منطقه عملياتي سوسنگرد
ارگان هاي عمل كننده : نيروهاي زميني ارتش و سپاه
اهداف عمليات : انهدام توان رزمي و نيروهاي دشمن
تلفات دشمن : 1690 كشته ، زخمي و اسير
شرح عملیات:
عمليات شهيد مدني در بيست و هفتم شهريور ماه 1360 ، به منظور انهدام توان رزمي دشمن در منطقه عمومي سوسنگرد ، به صورت محدود صورت گرفت . در اين يورش كوتاه مدت ، نيروهاي سپاه و ارتش توانستند با ياري يكديگر ، ضمن 2 كيلومتر پيشروي و جلوبردن مواضع خودي ، 50 دستگاه تانك دشمن را منهدم و 1690 تن از نيروهاي دشمن را كشته ، زخمي و اسير نمايند .

تلفات نیروهای خودمون چقدر بوده؟

تاریخ : 1360/12/24

نام عملیات : ام الحسنین(س)
زمان اجرا : 24/12/1360

مکان اجرا : کرخه کور (نور)
ارگانهای عمل کننده : سپاه پاسداران اتقلاب اسلامی
اهداف : انجام عملیات انحرافی برای اجرای طرح عملیات فتح المبین و تجزیه قدرت فرماندهی دشمن
تلفات دشمن : 850(کشته، زخمی و اسیر)

عمليات ام الحسنين (س) ، يك عمليات انحرافي موفق
براي اين كه عراق باز نتواند با تمركز نيرو و با خيال آسوده از جبهه‌هايي چون « چزابه » حركاتي غر قابل پيش بيني انجام دهد و براي تجزيه قدرت فرماندهي و تصميم‌گيري دشمن ، از سوي فرماندهان خودي تصميم به اجراي يك عمليات انحرافي در جبهه هاي مختلف - بجز منطقه عملياتي فتح المبين - گرفته شد .
چند طرح مورد نظر بود ، امر به دلايلي تنها طرح «ام الحسنين (س) » به اجرا گذاشته شد . اين عمليات در سه مرحله طي روزهاي 24، 25 و 26 اسفند ماه 1360 در محور حميديه - كرخه كور ( نور) انجام شد و طي آن نيروهايي از ايران با شيوه‌هاي چريكي كه تا آن زمان به كار گرفته نشده بودند در جنوب كرخه ضرباتي به دشمن وارد آوردند .
لطمات و آسيب‌هاي ايران در اين عمليات بسيار ناچيز بود ، اما دشمن بيش از 850 تن كشته ، زخمي و اسير داد و 15 دستگاه تانك و نفربر و 7 قبضه خمپاره انداز آنها منهدم شد .

تاریخ : 1364/04/24

عملیات قادر(نخستین عملیات مستقل ارتش پس از عملیات بدر)
رمز عملیات: یا صاحب الزمان(عج)
زمان عملیات: 18/6/1364
مکان عملیات: سیدکان، چومان مصطفی(جبهه شمالی)
نوع تک: گسترده
فرماندهی: ارتش
سازمان عمل کننده: مشترک
شرح عملیات:
عملیات «قادر» در 24 تیر ماه 1364 نخستین عملیات مستقل ارتش پس از عملیات بدر بود و سرهنگ «علی صیاد شیرازی» فرماندهی آن را بر عهده داشت. در این عملیات یگان‌هایی از سپاه و ارتش حضور داشتند.
این عملیات دو ماهه طی سه مرحله و با نامهای قادر 1، 2 و 3 اجرا شد و هدف از انجام آن در غرب، تسلط بر شهر «سیدکان» استان «اربیل» عراق و آزادسازی بلندی‌های منطقه بود.
رزمندگان ایرانی در ساعت 2 بامداد با رمز «یا صاحب الزمان (عج)» خطوط پدافندی دشمن را شکافته و از غرب شهر «اشنویه» ایران به سوی بلندی‌های «کلاشین» عراق پیشروی کردند. در هر یک از مراحل این عملیات هدف‌هایی تأمین شد، اما عواملی هم‌چون پاتک‌های سنگین دشمن سبب گردید تا سرانجام این عملیات در تاریخ 18 شهریور ماه 1364 با عدم موفقیت کامل روبرو گردد و تنها به انهدام نیروها و ماشین جنگی دشمن اکتفا شود. سرهنگ «حسن آبشناسان» فرمانده تیپ 23 نوهد نیروهای تکاور ارتش در روند این عملیات به شهادت رسید.
نتیجه این عملیات پیوسته، آزادسازی بلند‌ی‌های «سر سپندار»، «کلازرده» و «بربرزیندوست»، آسیب 3 گردان پیاده کماندویی از سپاه پنجم عراق و کشته و زخمی شدن و اسارت 1020 تن از نیروهای دشمن بود.


[/HR]
23 اسفندماه 1366 علاوه بر اینکه یادآور عملیات بیت‌المقدس 3 به فتح سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملکان و ارتفاعات سه‌گانه هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام انجامید شاهد آغاز مجدد جنایات صدام در شهرها بود.


[/HR]
عملیات بیت‌المقدس 3
عملیات بیت‌المقدس 3 در ساعت یک بامداد تاریخ 66/12/24 با رمز مقدس «یاموسی‌بن‌جعفر (ع)» و باهدف آزادسازی ارتفاعات شمال سلیمانیه و پاسخ به شرارت‌های عراق در بمباران مناطق مسکونی، در منطقه عمومی استان سلیمانیه عراق آغاز می‌شود. رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران تحت امر قرارگاه نجف با حمایت موثر هوانیروز از محور شمال به سمت جنوب و در عمق 65 کیلومتری خاک عراق به نیروهای دشمن هجوم می‌برند و با درهم‌کوبیدن پایگاه‌ها و محل استقرار دشمن، موفق می‌شوند در نخستین ساعات عملیات، ارتفاعات اصلی گوجار و هلگان را به تصرف درآورند. رزمندگان اسلام در این حمله موفق، پس از کشته و زخمی کردن صدها تن از نیروهای عراقی روستاهای گواراده را آزاد می‌کنند و همچنین موفق می‌شوند پس از عبور از رودخانه‌های کاناگوری، کان‌خان، گواراده، کانی‌داوود و ملکان، در 20 کیلومتری شهر سلیمانیه استقرار یابند. در این تهاجم، علاوه بر انهدام مقادیر قابل‌توجهی ادوات سنگین و نیمه سنگین دشمن، تعداد 1000 تن از نفرات دشمن کشته و زخمی می‌شوند و تعداد 60 تن از آن‌ها به اسارت درمی‌آیند. همچنین تیپ 604 پیاده عراق از سپاه یکم منهدم و یک فروند هواپیما هدف قرارگرفته و سرنگون می‌شود.
مرحله دوم عملیات
رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران در مرحله دوم این عملیات با تاریک شدن هوا، هجوم گسترده خود را علیه نیروهای دشمن آغاز می‌کنند و طی نبردی بی‌امان، ارتفاعات 1460، 1490، 1526، 1680، 1787 را آزاد و پل ارتباطی ارتفاعات اولاغلو و سلسله جبال گوجار را تحت کنترل درمی‌آورند. واحدهای توپخانه، ضد زره و خط‌شکنان سپاه اسلام، طی این مرحله از عملیات تعداد دیگری از نیروهای دشمن را به هلاکت می‌رسانند و تعدادی را نیز اسیر می‌کنند. حجم آتشباری قوای اسلام به‌قدری است که دشمن نمی‌تواند نیروهای پراکنده خود را برای تحرکات و اقدامات بعدی جمع‌آوری کند.
عراق از حمله به شهرهای ایران دو هدف «جبران شکست نظامی در جبهه‌های نبرد» و «فشار روحی روانی به مردم ایران» را دنبال می‌کرد

شرح عملیات
تجارب حاصل از سلسله عملیات انجام‌شده در منطقه شمال غرب به‌ویژه عملیات بیت‌المقدس 2، مبین وجود نوعی تناقض بود. بدین معنا به دلیل وجود دورنمای روشن نسبت به آینده، در صورت پیشروی در عمق خاک عراق و غافلگیر شدن دشمن نسبت به نیات و اهداف اساسی ایران در این منطقه، هرگونه «سرعت عمل» در شناسایی، طرح‌ریزی و اجرای عملیات می‌توانست مقدمات کسب پیروزی را با به دست آوردن موقعیت‌های مناسب فراهم سازد.
نتایج به‌دست‌آمده عملیات:
سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملکان و ارتفاعات سه‌گانه هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام افتاد. تیپ 604 پیاده سپاه یکم عراق در عملیات منهدم شد.
وقتی آتش شکست شهرها را می‌سوزاند!
عراق از حمله به شهرهای ایران دو هدف «جبران شکست نظامی در جبهه‌های نبرد» و «فشار روحی روانی به مردم ایران» را دنبال می‌کرد. چنین نگرش و اقدامی از سوی عراق، درواقع نشان‌دهنده ضعف عراق در جبهه‌های جنگ بود.
شهرهای ایران درمجموع 4 هزار و 769 بار در طول هشت سال جنگ هشت مرحله مورد هجوم عراق قرار گرفتند. آمار حملات سالیانه به شهرهای ایران به این شرح است: 413 بار در شش ماه آغازین تهاجم سراسری عراق به ایران، در سال 1359، 571 بار در سال 1360، 476 بار در سال 1361، 260 بار در سال 1362، 246 بار در سال 1363، 790 بار در سال 1364، 962 بار در سال 1365، 745 بار در سال 1366 و 306 بار در پنج ماه پایانی جنگ در سال 1367.

هفتمین دور از جنگ شهرها از تاریخ 23 اسفندماه 1366 آغاز شد و تا یازدهم فروردین‌ماه 1367 ادامه یافت

مرحله اول جنگ شهرها
اولین دور از جنگ شهرها دقیقاً از زمانی توسط عراق علیه ایران شروع شد که نیروهای ایران در جبهه‌های جنگ عملیات بدر را به انجام رسانده بودند. در آغازین مرحله جنگ شهرها که از تاریخ 13 اسفند 1363 آغاز و تا 17 فروردین 1364 ادامه یافت، 29 شهر و چندین روستای ایران 118 بار مورد حملات موشکی، هوایی و توپخانه ارتش عراق قرار گرفتند. در اثر این حملات عراق، 1227 نفر از مردم ایران شهید و 4682 تن مجروح شدند. در مقابل، ایران نیز «مقابله‌به‌مثل» را اتخاذ کرد و در همین راستا، 12 فروند موشک زمین به زمین به‌طرف بغداد شلیک کرد.


مرحله هفتم جنگ شهرها
هفتمین دور از جنگ شهرها از تاریخ 23 اسفندماه 1366 آغاز شد و تا یازدهم فروردین‌ماه 1367 ادامه یافت. دراثنای این دوره و در دوم فروردین‌ماه، عراق اعلام کرد 106 موشک علیه شهرهای ایران شلیک کرده است. در هفتم فروردین‌ماه نیز ایران اعلام کرد که عراق اخیراً از موشک‌های جدیدی استفاده کرده است. اعلام این خبر موجب تقویت اخباری شد که از استفاده عراق از موشک‌های «ای‌اس‌ـ 12» حکایت داشت.

به‌هرحال در 15 فروردین‌ماه 1367، دبیر کل سازمان ملل متحد از ایران و عراق خواست که از ادامهٔ جنگ شهرها خودداری کنند. بااین‌وجود، قطع حمله به شهرهای ایران از سوی عراق، با سفر نخست‌وزیر ترکیه به بغداد صورت گرفت.
اما هشتمین و آخرین مرحله از جنگ شهرها در تاریخ 21 فروردین‌ماه 1367 از سوی عراق شروع شد و تا تاریخ 31 فروردین‌ماه ادامه یافت. در این دوره از جنگ شهرها، بیشترین حملات موشکی عراق به تهران، قم و اصفهان صورت گرفت و تا روز حمله ارتش عراق به فاو، حمله به مناطق مسکونی ادامه یافت. پس از تصرف فاو از سوی عراق، این کشور اعلام کرد که از نیمه‌شب روز چهارشنبه 31 فروردین 1367 به جنگ شهرها پایان می‌دهد.


[/HR]
عملیات ام الحسنین یک با رمز یا زهرا (س) بنت رسول‌الله اشفعی در جنوب کرخه نور در منطقه حمیدیه آغاز شد.


[/HR]

عملیاتی برای انهدام دو لشکر دشمن

پس از عملیات موفق «طریق‌القدس» دو طرح پیشنهاد می‌شود: ابتدا عملیات در غرب دزفول و شوش و بعد عملیات در غرب کارون و خرمشهر. پس از بحث و بررسی، سرانجام طرح اول به دلایل زیر به تصویب می‌رسد و دستور تدارک مقدمات عملیات صادر می‌شود.
1- پس از درگیری و تثبیت موقعیت، تعداد زیادی از نیروهای خودی آزادشده و در عملیات بعدی به کار گرفته می‌شوند.
2- وجود دو لشکر 1 و 10 مکانیزه عراق که در منطقه دست‌نخورده و بسیار کارآمد باقی‌مانده بود و خطر جدی برای رزمندگان اسلام محسوب می‌شد؛ زیرا این دو لشکر به خاطر داشتن تجهیزات سنگین و امکانات قوی با انجام هر تحرکی از طرف رزمندگان اسلام، فوراً می‌توانست خود را به منطقه درگیری رسانده و مزاحمت جدی فراهم آورد.
تیپ یک لشکر 10 زرهی که در جنایات هویزه نقش اصلی و اساسی داشت، در منطقه مستقر بود و می‌بایست تاوان تمام جنایات مرتکب شده را پس بدهد. رزمندگان اسلام بااطلاع از این مسئله علاقه‌مند می‌شوند در مقابل این تیپ قرار بگیرند و آن را نابود کنند.
3- آرایش دشمن زمینه مساعدی برای انهدام بود. همه رسانه‌های غربی و حتی رسانه‌های گروهی داخل در موردحمله قریب‌الوقوع ایران خبر می‌دهند. همچنین ماهواره‌های آمریکایی، صدام را از حمله گسترده ایران در غرب دزفول و شوش مطلع می‌کنند. اغفال صدام
صدام پس از ناکامی در گشودن جبهه فعالی چون بستان و تنگه چزابه که با مقاومت دلیرانه رزمندگان اسلام عقیم ماند، دستور آماده‌باش به‌تمامی نیروهایش صادر کرده و از آن‌ها می‌خواهد با انجام عملیاتی گشتی، رزمی، شناسایی و گرفتن اسیر از ایرانی‌ها به چگونگی عملیات پی ببرند.
تعدادی از افراد زبده بعثی انتخاب می‌شوند تا بانفوذ به خاک‌ریزها و سنگرهای کمین نیروهای ایران، از نحوه عملیات مطلع شوند؛ ولی این نیروها باوجود فراگرفتن آموزش‌های لازم در انجام مأموریت خود ناکام می‌مانند.
سردمداران عراق با تمام تجهیزات و به‌کارگیری نیروهای تازه‌نفس، قوای خود را در منطقه شوش و دزفول متمرکز می‌کنند تا در مقابل حمله قریب‌الوقوع ایران مقاومت کنند.
ایران نیز با هوشیاری و آگاهی از تحرکات دشمن، به تحرکات دیگری دست می‌زنند تا دشمن را اغفال کند. بدین منظور تصمیم به اجرای عملیات محدود در منطقه‌ای خاص می‌کند، یعنی عملیات «ام‌الحسنین» در جبهه حمیدیه-کرخه‌نور
این عملیات در سه مرحله طی روزهای 24 و 25 و 26 اسفندماه 1360 در محور حمیدیه کرخه نور انجام گرفت. و طی آن نیروهای ایران با شیوه چریکی که تا آن زمان به کار گرفته نشده بودند، در جنوب کرخه ضرباتی به دشمن وارد آوردند

انحراف از فتح المبین
برای این‌که عراق باز نتواند با تمرکز نیرو و با خیال آسوده از جبهه‌هایی چون «چزابه» حرکاتی غر قابل پیش‌بینی انجام دهد و برای تجزیه قدرت فرماندهی و تصمیم‌گیری دشمن، از سوی فرماندهان خودی تصمیم به اجرای یک عملیات انحرافی در جبهه‌های مختلف - به‌جز منطقه عملیاتی فتح المبین گرفته شد. چند طرح موردنظر بود، اما به دلایلی تنها طرح «ام الحسنین (س)» به اجرا گذاشته شد. این عملیات در سه مرحله طی روزهای 24، 25 و 26 اسفندماه 1360 در محور حمیدیه - کرخه کور (نور) انجام شد و طی آن نیروهایی از ایران با شیوه‌های چریکی که تا آن زمان به کار گرفته نشده بودند در جنوب کرخه ضرباتی به دشمن وارد آوردند. لطمات و آسیب‌های ایران در این عملیات بسیار ناچیز بود، اما دشمن بیش از 850 تن کشته، زخمی و اسیر داد و 15 دستگاه تانک و نفربر و 7 قبضه خمپاره‌انداز آن‌ها منهدم شد.
صدام به تصور حمله گسترده، مقدار زیادی از نیروهایش را به این منطقه عملیاتی اعزام می‌کند تا جلوی حرکت احتمالی را سد کند. با حرکت جدید تا حد زیادی ابتکار عمل از دست بعثیان خارج می‌شود. ماهواره‌های آمریکایی با فیلم‌برداری از منطقه، بار دیگر توجه صدام را به جبهه‌های دزفول و شوش جلب می‌کنند و از تمرکز سنگین قوای ایران در این منطقه خبر می‌دهند. صدام که تا آن لحظه باوجود اقدامات فراوان نمی‌تواند ایران را از عملیات منصرف کند، آخرین تیرترکش را رها می‌سازد و دست به حمله می‌زند.
حمله چریکی
در منطقه سید جابر، بچه‌های شهید چمران مستقر بودند، سید جابر در جنوب حمیدیه و در کنار رودخانه کرخه نور قرار داشت. عمده نیروهای دشمن، در آن‌طرف رودخانه یعنی جنوب مستقر بودند. در آن حوالی دشمن سیل بندی احداث کرده بود که از جاده خرمشهر شروع می‌شد و تا جنوب رودخانه تداوم می‌یافت. روبه روی سید جابر، دشمن یک نعل اسبی داشت که فاصله‌اش با رودخانه حدود چهارصد متر بود. حدود دو گردان دشمن در حوالی نعل اسبی و اطراف آن مستقر بودند.
قرار شد ما در این محور عملیاتی داشته باشیم، البته یک عملیات ایذایی برای فریب دشمن. هدف اصلی، عملیات فتح المبین بود. در غرب اهواز تیپ زرهی دشمن مستقر بود که در پاتک‌ها از آن استفاده می‌کرد.
هدف ما، جلب‌توجه این تیپ و کشاندن آن به‌طرف خودمان بود تا در محور فتح المبین نیروها با فشار کمتری بتوانند عملیات انجام دهند. کل کار اطلاعاتی این عملیات که به ام الحسنین معروف شد بر عهده سپاه خوزستان بود. فرماندهی عملیات را علی هاشمی بر عهده داشت.
کار شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات حدود 45 روز طول کشید. حاج علی برای نام‌گذاری عملیات به برادر روحانی که در جمع بود گفت دوست دارم این عملیات به نام حضرت زهرا (س) نام‌گذاری شود، القاب یا کنیه‌های حضرت را برایم بگو، حاج‌آقا گفتند حضرت زهرا القاب زیادی دارند و شروع به نام بردن از القاب حضرت کردند تا رسید به نام ام الحسنین (س)، حاجی گفت این خیلی جالب! هم‌اسم بی‌بی فاطمه زهرا (س) روی آن است و هم نام امام حسن (ع) و امام حسین (ع). رمز عملیات را فاطمه الزهرا (س) گذاشتند. توان ما در این عملیات سه گردان رزمی بود.
برای اینکه عراق باز نتواند با تمرکز نیرو و با خیال آسوده از جبهه‌هایی چون چزابه، حرکاتی غیرقابل‌پیش‌بینی انجام دهد و برای تجزیه قدرت فرماندهی و تصمیم‌گیری دشمن، از سوی فرماندهان خودی تصمیم به اجرای یک عملیات انحرافی در جبهه‌های مختلف، به‌جز منطقه عملیاتی فتح المبین گرفته شد. چند طرح موردنظر بود اما تنها طرح ام الحسنین (س) به اجرا گذاشته شد. این عملیات در سه مرحله طی روزهای 24 و 25 و 26 اسفندماه 1360 در محور حمیدیه کرخه نور انجام گرفت. و طی آن نیروهای ایران با شیوه چریکی که تا آن زمان به کار گرفته نشده بودند، در جنوب کرخه ضرباتی به دشمن وارد آوردند. لطمات و آسیب‌های ایران در این عملیات بسیار ناچیز بود، اما دشمن بیش از 850 کشته، زخمی و اسیر داد و 15 دستگاه تانک و نفربر و 7 قبضه خمپاره‌انداز آن‌ها منهدم شد.
فردای آن روز دشمن تک سنگینی کرد، چنان‌که حتی از رودخانه کرخه هم عبور کرد و لشکر 6 زرهی عراق درگیر ماجرا شد و این همان چیزی بود که در اهداف عملیات بود، جنگ سختی درگرفت کانون جنگ، منطقه عملیاتی سید جابر بود.


[/HR]
منابع: کتاب نبردهای دشت آزادگان، سایت: فرزندان زهرا/ عاشورا