درخواست بررسی سندی و رجالی و درایه ای حدیثی از خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله (حدیث ثقلین)

با سلام و عرض ادب
2) حدیث ثقلین در متون شیعه و سنی با طرق متعدد و الفاظ مختلف؛ اما با معنا و مضمونی واحد از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله صادر شده که خبر «ابن شاذان قمی» نیز یکی از این طرق می باشد. از آنجا که محتوای این روایت با روایات دیگری که در این موضوع وارد شده اند تعارض مستقری ندارد؛ حدیث نیازی به بررسی نداشته و ما تنها به بحث دلالی آن می پردازیم.

با نگاهی به مضامین حدیث ثقلین به این نکات برخورد می نمائیم:

*من دو چیز در میان شما باقی می گذاردم ما دامی که به آن دو تمسک می جوئید هرگز گمراه نخواهید شد:«إني تارك فيكم أمرين لن تضلوا إن اتبعتموهما كتاب الله وأهل بيتي عترتي»؛[1]«اني قد تركت فيكم أمرين لن تضلوا بعدي ما إن تمسكتم بهما».[2]

*من دو چیز با ارزش(و یا سنگین) در میان شما بجای گذاردم:«إني قد تركت فيكم الثقلين»؛[3]

*من دو خلیفه در میان شما باقی گذاردم:«إني قد تركت فيكم خليفتين».[4]

*یکی از این دو ثقل اکبر و دیگر ثقل اصغر می باشد:«انى تارك فيكم الثقلين الثقل الأكبر والثقل الأصغر».[5]

*یکی از این دو بزرگتر و اعظم از دیگری است:«أحدهما أكبر من الآخر»؛[6]«أحدهما أعظم من الآخر»؛[7]

*این دو هر گز از یکدیگر جدا نخواهند شد تا بر سر حوض کوثر بر من وارد شوند:«وإنهما لن يتفرقا حتى يردا علي الحوض».[8]

*یکی ریسمان کشیده شده از سوی آسمان و دیگری عترت و اهل بیتم می باشند:«كتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض وعترتي أهل بيتي».[9]

*کتاب خدا افضل از عترت می باشد:«أحدهما أفضل من الاخر».[10]

* حقیقت این دو یکی چیز است:«أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ كَهَاتَيْنِ وَ جَمَعَ بَيْنَ مُسَبِّحَتَيْهِ وَ لَا أَقُولُ كَهَاتَيْنِ وَ جَمَعَ بَيْنَ الْمُسَبِّحَةِ وَ الْوُسْطَى»؛[11] آن دو از هم جدا نشوند تا در كنار حوض بر من وارد شوند، مانند اين‏ دو (انگشت كه با هم برابرند) و دو (انگشت سبابه خود را بهم چسباند و نمي گويم مانند اين دو انگشت- و انگشت سبابه و وسطى را بهم چسباند. (يعنى با هم برابرند و اين طور نيست) كه يكى بر ديگرى پيش باشد (و جلو افتد).

*علی علیه السلام افضل از کتاب خدا می باشد چون او ترجمان قرآن است:« أن عليا لكم أفضل من كتاب الله لأنه مترجم‏ لكم‏ عن كتاب الله تعالى».

در روایات دیگری با این مضامین برخورد می نمائیم: «علی مع القرآن و القرآن مع علی»؛‌»ما لله عزّ وجلّ آية هى أكبر منّى»؛[12]« نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِ اللَّهِ نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّه»‏؛[13] «ألم أعمل فيكم بالثقل الأكبر وأترك فيكم الثقل الأصغر»؛[14] «هذا كتاب الله الصامت، وأنا كتاب الله الناطق»؛[15] «أنت تبين لأمتي ما اختلفوا فيه من بعدي»،[16]

4)‌ در مورد روایت ابن شاذان نیز می توان گفت: روایت با اینکه ناظر به بعد نشئه ی ظاهری قرآن است؛‌ که در این نشئه قرآن ثقل اکبر و آنان ثقل اصغرمی باشند؛‌ ودراین نشئه قرآن کلام خدا و اعتبارش بالذات بوده، که نیازی به تایید دیگرى نداشته؛ اما اعتبار سخن پیامبر صلی الله علیه وآله وعترت علیهم السلام نیازمند تایید قرآن است؛ اما با این حال پرده از اسرار و حقائق این قرآن(با توجه به نشئه ی باطن و مقام نورانیت اهل بیت علیهم السلام) تنها با وجود امام کنار خواهد رفت و با وجود اوست که تبیین حقیقی از معارف و احکام آن صورت می پذیرد؛ لذا با توجه به این امر امام علیه السلام با زبان قال مبیّن قرآن صامت بوده و از این جهت برتری بر آن خواهد داشت؛‌هر چند که اعتبار کلام امام علیه السلام به واسطه ی قرآن حاصل می گردد.

آیت الله حسینی تهرانی(ره) در تفسیر آیه ی 105 سوره ی اسری که می فرماید:«وَ بِالْحَقِّ أَنزَلْنَهُ وَ بِالْحَقِّ نَزَلَ وَ مَآ أَرْسَلْناكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَ نَذِيرًا»؛[1]می نویسند:

با آنكه حقِّ عبارت آن بود كه بگويد: ما قرآن را نفرستاديم مگر براى بشارت و بيم؛ زيرا سخن در قرآن است نه در رسول؛‏ بنابراين، اين آيه مي رساند كه رسول الله حقيقت قرآن است و حقّانيّت قرآن در نزول، حقّانيّت رسول خدا در بشارت و بيم است. براين اصل أميرالمؤمنين عليه أفضل صلوات المصلّين در جنگ صفّين كه معاويه با خدعه عمرو عاص قرآن‏ها را بر سر نيزه كرد فرمود: به اين قرآن توجّه نكنيد؛ آنرا با نيزه و تير بيندازيد! منم قرآن ناطق:«أَنَا كِتَابُ اللَهِ النَّاطِقُ».

ولى مردم عوام، سطحى بين هستند. به متون و حقائق فكرشان نمي رسد. در ظاهر و صورت هر چه ببينند، همان را ملاك حقّانيّت مى‏ شمرند. به فرمايش آن حضرت گوش فرا ندادند، و دورش را گرفتند و گفتند: فوراً تسليم حكم حَكمين بشو و قرآن را حَكم كن، و گرنه اينك ترا زير ده هزار قبضه شمشير قطعه قطعه ميكنيم. فرمود: يك ساعت به من مهلت دهيد كه الآن مالك أشتر است كه فتح كند و خود را به خيمه معاويه برساند. گفتند: ابداً مهلتى نيست.[2]

موفق باشید.