جمع بندی ارتباط بین موسیقی و معنویت

پرسشگر محترم
سوالات شما در واقع پنج تا بوده که نیازمند تفصیل در پاسخگویی است که در حد ضرورت به آنها پاسخ می دهم ولی در ابتداء سوالات را مجزا و شمرده تبیین می کنم:
1- آیا در روایات بین موسیقی و معنویت ارتباطی هست؟
2-آیا بین موسیقی و آخرالزمان ارتباطی هست ؟
3- آیا روایات بر علیه موسیقی است؟
4- آیا نوع موسیقی هم مهم است ؟
5- آیا در زمان ائمه موسیقی رواج داشته است؟

پاسخ پرسش اول :
شکي نيست که همه نعمت‌هايي که خداي متعال در اين عالم به انسان عطا فرموده مي‌تواند در راه تکامل انسان مورد استفاده قرار گيرد و از جمله نعمت صداي خوب و آهنگين (موسيقي به معناي عام) چنان که استفاده از زيبايي‌هاي طبيعت مي‌تواند انسان را در راه خداشناسي و پي بردن به جلال و جمال الهي کمک کنند؛
ولي از آن‌جا که معمولاً نعمت‌هاي مادي ابزاري دو سويه و شمشيري دو لبه است و ممکن است در راه سقوط انسان به کار گرفته شود، خداي متعال به وسيله انبيا حدود و شرايط استفاده از نعمت‌ها را به صورت احکام ديني بيان فرموده است.
بنابراين استفاده از صداي خوش و آهنگين در صورتي که در مسير تکامل حقيقي انسان قرار گيرد مطلوب است؛ چنان که آواز حضرت داوود يکي از مزاياي بزرگ آن حضرت به شمار مي‌رود، و خواندن قرآن به صوت خوش و هم‌چنين ساير چيزهايي که در توجه انسان به خدا مؤثر است، مانند دعاها و مناجات‌ها، مورد تأکيد قرار گرفته است.
اما آوازهايي که معمولاً غرايز حيواني را تحريک مي‌کند و موجب غفلت انسان از خدا و آخرت مي‌شود مورد نهي قرار گرفته است(1)
هر چه انسان بالاتر مي‌رود، حرف‌هايش عاشقانه‌تر و شورانگيزتر مي‌شود. آنگاه همان‌ طور كه نواختن را در قدم اول رها كرد، خواندن را هم در قدم دوم رها مي‌كند. خواندن اگر غنا نباشد، از بهترين نعمت‌ها است. اگر مي‌خواهيد در بهشت از صوت خوش داوود (قاري بهشت) برخوردار شويد، بايد از گوش خود مواظبت كنيد تا هر چيزي را نشنود. در قدم سوم به جايي مي‌رسيد كه وقتي اشعار يا مطالب اخلاقي -عرفاني را مطالعه مي‌كنيد، اشك از ديدگانتان جاري مي‌شود. اين مرحله، از نواختن و خواندن با صوت، بسيار بالاتر است.(2)
اما در پاسخ پرسش دوم شما باید گفت اولا سوالت مبهمه و ثانیا اگر منظور همان ارتباط موسیقی و آخر الزمانه همین پاسخ کافی است.
پی نوشت :
1.پاسخگو : حضرت آیت الله مصباح یزدی حفظه الله
2-آيت الله جوادي آملي (برگرفته از كتاب«توصيه‌ها، پرسشهاوپاسخها»، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، دفتر نشر معارف.)

3- آیا روایات بر علیه موسیقی است؟ 4- آیا نوع موسیقی هم مهم است ؟
روایات ما بر علیه چیزی نیست بلکه هر چیزی که خلاف دین اسلام باشد قرآن و روایات ما آنها را تایید نمی کند
یعنی هر چیزی که مصداق حرمت پیدا کند جایز نیست و در این موسیقی نوع مهم نیست که سنتی و محلی و ایرانی و عربی و رپ و....باشد بلکه مهم این است اگر حرمت موسیقی بر آن بار شود ممنوعیت ایجاد می شود و آن لهوی و مطرب و شهوانی بودن است که گناه محسوب می شود
اما بد نیست در اینجا نظر بزرگان دین و مراجع تقلید را هم بیان کنیم :
دکتر بهشتی در گفتاری درباره‌ی موسیقی که در سال‌های حضور وی در مرکز اسلامی هامبورگ (1343 تا 1349) ایراد شده به طور اجمال برخی از این مرز بندی ها را مشخص می کند:
" هر آوازه خوانی حرام نیست و هر نوازندگی حرام نیست . آن نوع از آوازه خوانی و آن نوع از نوازندگی که شنونده یا حاضران در یک مجلس را به گناه می کشاند و اهتمام آن ها را به رعایت قوانین پاکی و تقوا ضعیف می کند و اراده ی آن ها را برای گناه نکردن و به گناه آلوده نشدن سست می کند و آن ها را به شرکت در فساد و گناه تشویق می کند، این نوع موسیقی حرام است . اما اگر آوازه خوانی یا حتی موسیقی هست که این اثر را ندارد، حرام نیست .
این رأی برخی دیگر از دانشمندان و فقهاست که این روایات را این طور فهمیده اند.
بنابراین درباره موسیقی در اسلام می توان این طور گفت که هر نوع آوازه خوانی و هر نوع موسیقی که شنونده را به شهوترانی و مخصوصاً به بی پروایی در گنه کاری می کشاند و شنونده را برای ارتکاب فسق و فجور و کارهای خلاف عصمت و پاکی و تقوی بی پروا می کند و انگیزه های شهوت را در او چنان برمی انگیزد تا در ارتکاب گناه ، خدا، قانون ِ خدا، تعالیم پیامبران ، رعایت پاکی و تقوی و رعایشت ارزش های عالی انسانی را «ولو موقتاً» فراموش کند در اسلام حرام است . این قدر مسلم است . اما نمی شود گفت که آوازه خوانی ها و موسیقی های دیگر به طور مسلم در اسلام حرام شده است ."
حضرات آیات عظام : امام ؛ خامنه ای ، مکارم شیرازی ، سیستانی ،تبریزی ، فاضل لنکرانی ، اراکی ، نوری همدانی :
این بزرگواران موسیقی لهوی را حرام می دانند
حضرات آیات عظام :بهجت و وحید خراسانی :
موسیقی لهوی را حرام و غیر لهوی را هم به احتیاط واجب حرام می دانند
حضرات آیات عظام : گلپایگانی و صافی گلپایگانی :
موسیقی را مطلقاً حرام می دانند(1)
1- استفتاءات موجود در مر کز ملی پاسخگویی

5- آیا در زمان ائمه موسیقی رواج داشته است؟
نوع فراوانی روایات گویا این مساله است که موسیقی های حرام در زمان پیامبر اسلام (ص) و ائمه رواج داشته است و زیادی روایات و تفاسیری که از امامان معصوم در ذیل برخی از آیات وارد شده است گویای این مساله است که به فقط چند نمونه از آنها اشاره می کنیم :
[=arial]1- حضرت رسول اکرم (صلي الله وعليه وآله)
[=arial] کسي که به موسيقي گوش کند در قيامت در گوش او سرب آب کرده ريخته ميشود.مستدرک الوسايل باب 78
2- حضرت اميرالمومنين علي (عليه السلام)
[=arial]گوش دادن به موسيقي نفاق و فقر مي آورد. مستدرک الوسايل باب 78
[=arial]3- حضرت امام محمد باقر (عليه السلام)
موسيقي از جمله چيزهايي است که خدا بر نوازنده و شنونده آن وعده عذاب فرموده و سپس آن حضرت آيه 6 سوره لقمان را تلاوت کرده و فرمودند : در اين آيه منظور از لهوالحديث ، موسيقي است . « اصول کافي »
[=arial]4- حضرت امام صادق (عليه السلام)
[=arial] از جمله گناهان کبيره غنا و آلات موسيقي است که انسان را از ياد خدا بازمي دارند و او را در ارتکاب محرمات بي پرده سازد.« جامع الاخبار »
[=arial]5- حضرت امام رضا (عليه السلام)
[=arial] گوش دادن به موسيقي و آلات آن از گناهان کبيره است.[=arial] مستدرک الوسايل باب 79

1. آیا در روایات بین موسیقی و معنویت ارتباطی هست؟ 2-آیا بین موسیقی و آخرالزمان ارتباطی هست ؟
   3- آیا روایات بر علیه موسیقی است؟
   4- آیا نوع موسیقی هم مهم است ؟
   5- آیا در زمان ائمه موسیقی رواج داشته است؟