جمع بندی سه تکبیر آخر نماز

تب‌های اولیه

22 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
سه تکبیر آخر نماز

سلام خدمت کارشناس محترم.
بنده توی تمام سایت های دینی تحقیق کردم و همه کارشناسانشون،سه تکبیری که بعد از سلام نماز گفته میشه(و سر به راست و چپ چرخانده میشه و دست ها به سمت گوش ها برده میشه) رو تأیید میکنند و میگن مستحب است و به روایات مربوطه هم استناد میکنند(روایتی از امیرالمؤمنین(ع) وجود داره که به وضوح این عمل رو بیان میکنه).(Islamquest - Anhar - Shia-news - Porseman - Tebyan).اما سایت شما این عمل بعد از اتمام نماز رو مستحب نمیدونه(Askdin)؛میخواستم بدانم دلیل این اختلاف،با وجود روایات مربوطه چیست؟

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد پیام

البته درپرسمان که خود شما بزرگوار آدرس داده اید هم مستحب نبودن آمده ،دقت بفرمایید:
علت سه تكبير در آخر نماز و نگاه كردن به چپ و مقابل چيست؟


قبل از اينكه به حكمت و اسرار تكبيرات سه گانه آخر نماز بپردازيم شايسته است بعضي احكام شرعي در اين رابطه را يادآوري كنيم تا ضمن شناخت نوع احكام شرعي و اسلامي در اين رابطه ، بتوانيم عادات يا رفتار هاي مرسومي كه بين برخي رواج يافته را بهتر بشناسيم. از نظر شرعي تكبيرات سه گانه در آخر نماز عملي واجب نيست بلكه امري مستحب است و وجوب شرعي ندارد. فقها بر اساس روايات ، قايل به استحباب بلند كردن دست به موازي گوش ها در ضمن اداي هر يك از تكبيرات سه گانه هستند و در عين حال اين عمل همواره مستحب بوده و هيچ وجوب شرعي ندارد. نكته ديگر اينكه نگاه كردن به اطراف به همراه تكبيرات جز اعمال مستحب اهل تسنن بوده و شيعه به استحباب آن اعتقادي ندارد. هرچند بسياري از نمازگزاران پس از سلام نماز، سه مرتبه با حركت سر و يا احيانا تكان دادن مختصر دست، نماز را خاتمه مي بخشند، اما چنين كيفيتي در روايات و منابع فقه توصيه نشد (البته حرام هم نيست!) و در مقابل آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همين حالات سه مرتبه الله اكبر هم بگويد» (مضمون تلفيقي از دو حديث، ر.ك: وسائل الشيعه، ج4 باب 14 (ابواب التعقيب) ح1 و 2؛ عروه الوثقي 1/ صلوه، في التعقيب، الاو

امیر المومنین علیه السلام فرمودند : ... پس زمانی كه سلام (نماز را ) دادی دو دستت را بالا ببر و سه مرتبه تكبیر بگو.

( 8420 ) 2 - ... عن المفضل بن عمر قال قلت لأبی عبد الله ( علیه السلام ) لأی علة یكبر المصلی بعد التسلیم ثلاثا یرفع بها یدیه ؟ فقال لأن النبی صلى الله علیه وآله لما فتح مكة صلى بأصحابه الظهر عند الحجر الأسود فلما سلم رفع یدیه وكبر ثلاثا وقال " لا إله إلا الله وحده وحده أنجز وعده ونصر عبده وأعز جنده وغلب الأحزاب وحده فله الملك وله الحمد یحیی ویمیت ( 1 ) وهو على كل شئ قدیر " ثم أقبل على أصحابه فقال لا تدعوا هذا التكبیر وهذا القول فی دبر كل صلاة مكتوبة فإن من فعل ذلك بعد التسلیم وقال هذا القول كان قد أدى ما یجب علیه من شكر الله تعالى على تقویة الاسلام وجنده

وسائل الشیعه ج 6 ص 456 نقل از علل الشرایع شیخ صدوق (چاپ آل البیت)
از مفضل بن عمر نقل شده است كه به امام صادق عرض كردم به چه علتی باید نمازگزار بعد از سلام دادن سه مرتبه در حالی كه دو دستش را بالا می برد تكبیر بگوید ؟ پس حضرت فرمودند : به خاطر اینكه نبی اكرم صلی الله علیه و‌آله وسلم زمانی كه مكه را فتح كردند نماز ظهر را با اصحابشان كنار حجر الاسود اقامه كردند پس زمانی كه سلام دادند سه مرتبه دو دست خود را بالا آوردند و تكبیر گفتند‌ و فرمودند : " لا إله إلا الله وحده وحده أنجز وعده ونصر عبده وأعز جنده وغلب الأحزاب وحده فله الملك وله الحمد یحیی ویمیت وهو على كل شئ قدیر" سپس رو به اصحابشان كردند و فرموند : این تكبیر را و این دعا را بعد از هر نماز واجب ترك نكنید پس اگر كسی این كار را بعد از سلام نماز انجام دهد آن شكری را كه بر عهده اوست نسبت به خدای متعال به خاطر تقویت اسلام و لشگر اسلام به جا آورده است .

البته این بخش جواب فقهی است اما چون آدرس تبیان راداده بودیدآوردم تا نظر کارشناس این انجمن هم تایید گردد:
نظر علمای شیعه در تكبیر بعد از سلام نماز :
علمای شیعه با استناد به روایات ائمه علیهم السلام سه بار تكبیر گفتن بعد از نماز و هر بار دست را تا بالای گوش بردن و روی پا قرار دادن را جزء مستحبات تسلیم (سلام دادن ) ذكر كرده اند به نمونه هایی توجه فرمایید:
ابن زهره حلبی می گوید:
وأن یعقب فیكبر بعد التسلیم ثلاث مرات ، یرفع بها یدیه..
غنیة النزوع ، ص 85 .
و این تعقیبات بگوید پس بعد از سلام سه مرتبه الله اكبر بگوید و دست خود را بالا ببرد.
ابن ادریس می گوید:
ویستحب بعد التسلیم والخروج من الصلاة أن یكبر وهو جالس ثلاث تكبیرات ، یرفع بكل واحدة یدیه إلى شحمتی أذنیه ، ثم یرسلهما إلى فخذیه فی ترسل واحد .
السرائر ابن ادریس حلی ، ص 232.
و بعد از سلام دادن و خارج شدن از نماز مستحب است در حالیكه نشسته است سه مرتبه تكبیر بگوید و در هر مرتبه دو دستش را تا كنار گوشش بالا بیاورد سپس یكباره پایین آورده و روی دو ران خود بگذارد.
علامه حلی می گوید:
ثم ما نقل عن أهل البیت ( علیهم السلام ) بعد التكبیر عقیب التسلیم ثلاث مرات ، یرفع فیها یدیه إلى شحمتی أذنیه ، ویضعهما على فخذیه .
تحریر الاحكام ، ج 1 ، ص 263.
سپس (در مستحبات بعد از نماز) آنچه از اهل بیت علیهم السلام نقل شده است سه مرتبه تكبیر گفتن بعد از سلام نماز است و در هر مرتبه دو دستش را تا كنار گوشش بالا آورده سپس روی دو ران خود بگذارد.
صاحب جواهر می فرماید :
( ثم ) یستحب التعقیب أیضا ( بما روی من ) الأذكار ( والأدعیة ) فی خصوص التعقیب ، وهی كثیرة جدا ، منها التكبیرات الثلاث رافعا یدیه بكل واحدة منها على هیئة الرفع فی غیرها من تكبیرات الصلاة
جواهر الكلام ، ج 10 ، ص 408.
تعقیب نماز به آنچه از اذكار و ادعیه در خصوص تعقیب نقل شده است مستحب است و این اعمال واقعا زیاد است و از جمله آنها سه بار الله اكبر گفتن است كه در هر بار دو دست خود را به همان صورت كه در بقیه تكبیرهای نماز بالا می برد بالا می آورد.
نظر اهل سنت درباره سلام نماز

سرچرخاندن و الله اكبر گفتن در نماز اهل سنت وجود ندارد بلكه آنها سر را به راست چرخانده و السلام علیكم و رحمة الله گفته سپس به چپ می چرخانند و السلام علیكم و رحمة الله می گویند:
و منها الالتفات بالتسلیمة الاولی جهة الیمین حتی یری خده الایمن والالتفات بالتسلیمة الثانیة جهة‌ الیسار حتی یری خده الایسر و هذا الحكم متفق علیه الا عند المالكیة.
الفقه علی المذاهب الاربعة ، ج 1 ، ص 265 ، كتاب الصلاة ، باب الاشارة بالاصبع السبابة فی التشهد و كیفیة السلام.
و از مستحبات نماز است گرداندن سر در سلام دادن اول به سمت راست تا جایی كه شانه راست دیده شود و به چپ برگرداندن سر در سلام دوم تا جایی كه شانه چپ دیده شود و این حكم مورد اتفاق همه مذاهب جز مذهب مالكی ها می باشد.
ابن قدامه از فقهای حنبلی می گوید:
( مسألة ) ( ثم یسلم عن یمینه السلام علیكم ورحمة الله وعن یساره كذلك ) التسلیم واجب فی الصلاة لا یقوم غیره مقامه...
الشرح الكبیر ابن قدامه ، ج 1 ، ص 588 ، باب التحلل من الصلاة بالتسلیم.
مساله: (سپس با روكردن به سمت راست سلام می دهد و می گوید السلام علیكم ورحمة الله و از سمت چپ نیز به همین صورت ) سلام دادن در نماز واجب است و هیچ چیز جای آن را نمی گیرد...
بنابر این نظر شیعه درباره تكبیر گفتن بعد از سلام نماز به هیچ وجه برگرفته از خلفا نیست و طبق مبانی صحیح مذهب شیعه است .

پیام;617927 نوشت:
البته درپرسمان که خدا شما بزرگوار آدرس داده اید هم مستحب نبودن آمده ،دقت بفرمایید:
علت سه تكبير در آخر نماز و نگاه كردن به چپ و مقابل چيست؟
قبل از اينكه به حكمت و اسرار تكبيرات سه گانه آخر نماز بپردازيم شايسته است بعضي احكام شرعي در اين رابطه را يادآوري كنيم تا ضمن شناخت نوع احكام شرعي و اسلامي در اين رابطه ، بتوانيم عادات يا رفتار هاي مرسومي كه بين برخي رواج يافته را بهتر بشناسيم. از نظر شرعي تكبيرات سه گانه در آخر نماز عملي واجب نيست بلكه امري مستحب است و وجوب شرعي ندارد.

متشکرم.
توی تبیان،پرسمان و سایر سایت ها،این امر را مستحب عنوان کرده اند! ؛ضمن اینکه استحباب آن با روایات و نظر مراجع نیز منافاتی ندارد؛پس انجام این عمل،بدعت در نماز نیست؛بلکه توصیه شده و مستحب است؛درست است؟

conquest;618167 نوشت:
متشکرم.
توی تبیان،پرسمان و سایر سایت ها،این امر را مستحب عنوان کرده اند! ؛ضمن اینکه استحباب آن با روایات و نظر مراجع نیز منافاتی ندارد؛پس انجام این عمل،بدعت در نماز نیست؛بلکه توصیه شده و مستحب است؛درست است؟

امام خامنه ای:
چرخاندن سر به دو طرف بعد از سلام نماز مانعی ندارد ولی استحباب آن ثابت نیست

conquest;618167 نوشت:
متشکرم.
توی تبیان،پرسمان و سایر سایت ها،این امر را مستحب عنوان کرده اند! ؛ضمن اینکه استحباب آن با روایات و نظر مراجع نیز منافاتی ندارد؛پس انجام این عمل،بدعت در نماز نیست؛بلکه توصیه شده و مستحب است؛درست است؟
سلام باز هم دقت بفرمایید چرخاندن سر مستحب نیست ،لطفا مستندات را دوباره ببینید.

آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همين حالات سه مرتبه الله اكبر هم بگويد» (مضمون تلفيقي از دو حديث، ر.ك: وسائل الشيعه، ج4 باب 14 (ابواب التعقيب)مشاهده می شود سخنی از چرخاندن سر نیست.

عبدالرحیم;618413 نوشت:
امام خامنه ای:
چرخاندن سر به دو طرف بعد از سلام نماز مانعی ندارد ولی استحباب آن ثابت نیست

مگر هر کس نباید پیرو مرجع خودش باشد؛مثلا حکمی که آیةا..مکارم شیرازی داده اند(انهار)،محتوای سؤال پرسش کننده را تأیید کرده اند؛آیا ملاک،حکم یک مرجع خاص است؟
پیام;618449 نوشت:
سلام باز هم دقت بفرمایید چرخاندن سر مستحب نیست ،لطفا مستندات را دوباره ببینید.
آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همين حالات سه مرتبه الله اكبر هم بگويد» (مضمون تلفيقي از دو حديث، ر.ك: وسائل الشيعه، ج4 باب 14 (ابواب التعقيب)مشاهده می شود سخنی از چرخاندن سر نیست
.

صحیح میفرمایید؛پس چرا در پاسخی که به کاربر(muiacir) داده شده،این عمل تأیید نشده(پاسخ به گونه ای داده شده،که این عمل(بلند کردن دست ها و سه تکبیر گفتن) کلا رد شده؛حتی برای هیچکدام از کاربرها در آن تاپیک،اشاره به این مطلب نشده که بالا آوردن دست ها و گفتن سه مرتبه اللهُ أکبر بدون چرخاندن سر به طرفین مستحب است)؛در لینک Askdin که در ابتدا خدمتتون عرض کردم.

سلام.
بنده که یه چند وقتی هست که میخوام ترکش کنم ولی هی سر نماز فراموش میکن سرم رو تکون ندم ازبس بهش عادت کرده بودم.

conquest;618581 نوشت:
مگر هر کس نباید پیرو مرجع خودش باشد؛مثلا حکمی که آیةا..مکارم شیرازی داده اند(انهار)،محتوای سؤال پرسش کننده را تأیید کرده اند؛آیا ملاک،حکم یک مرجع خاص است؟

سلام علیکم؛
حضرت آیت الله العظمی مکارم چرخاندن سر را مستحب نمی دانند:
[=Times New Roman]سؤال: سه تکبیر آخر نماز و نگاه به سمت راست و چپ در هنگام تکبیر گفتن و همین طور سجده پس از نماز به چه منظور است؟

[=Times New Roman]پاسخ:گفتن سه تکبیر بعد از پایان نماز مستحب است و همچنین انجام سجده شکر و این دو عمل جزو تعقیبات نماز محسوب می شود.

............
[=Times New Roman]سؤال: بعد از گفتن ذکر سلام نماز، آیا مستحب است که هنگام گفتن «الله اکبر» (3 بار) سر خود را نیز به سمت راست و چپ بگردانیم یا نه؟ ب. آیا برگرداندن سر هنگام تکبیر بعد از نماز مصداق خارج شدن از حال نماز است؟ یعنی آیا منافی اعمالی است که گفته‏اند «قبل از خارج شدن از حالت نماز» انجام شوند (مثل تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها)
[=Times New Roman]پاسخ:برگرداندن صورت مربوط به تکبیرات بعد از نماز نیست بلکه اشاره مختصری با صورت خود به هنگام سلام به طرف راست و چپ می کند.

عبدالرحیم;618684 نوشت:
سلام علیکم؛
حضرت آیت الله العظمی مکارم چرخاندن سر را مستحب نمی دانند:
[=Times New Roman]سؤال: بعد از گفتن ذکر سلام نماز، آیا مستحب است که هنگام گفتن «الله اکبر» (3 بار) سر خود را نیز به سمت راست و چپ بگردانیم یا نه؟ ب. آیا برگرداندن سر هنگام تکبیر بعد از نماز مصداق خارج شدن از حال نماز است؟ یعنی آیا منافی اعمالی است که گفته‏اند «قبل از خارج شدن از حالت نماز» انجام شوند (مثل تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها)
[=Times New Roman]پاسخ:برگرداندن صورت مربوط به تکبیرات بعد از نماز نیست بلکه اشاره مختصری با صورت خود به هنگام سلام به طرف راست و چپ می کند.

علیکم السلام.
از پاسخ تکمیلیتون ممنونم.کلام آخر اینکه خوشحال میشوم پاسخ جناب پیام را نیز بشنوم(یا حداقل جناب سجاد) در خصوص پاسخهایی که در تاپیک مشابه داده شده.شما تصور کنید شخصی مطالب آن را بخواند؛محتمل است که عمل مستحب سه تکبیر با بلند کردن دستها را ترک کند.
«نقل قول از(muiacir):کلا نماز رو چجوری باید تمام کنیم؟عرف اینه که سه بار دست ها را تا گوش بالا می آورند و تکبیر میگویند.این درسته؟»
«نقل قول از کارشناس(سجاد):...برای اتمام نماز خواندن تشهد و سلام نماز به صورتی که معمول است ، کافی است و نباید کار خاصی انجام دهید !...»

همانگونه که فرمودید هر شخصی نظر مرجع خود را جستجو نماید ( از بخش احکام ) واینجا بحث احادیث بیان شد والبته تفاوت دیدگاه شیعه واهل سنت در مسئله که نمونه ای از فتاوی هم ذکر شد.

پیام;619198 نوشت:
همانگونه که فرمودید هر شخصی نظر مرجع خود را جستجو نماید ( از بخش احکام ) واینجا بحث احادیث بیان شد والبته تفاوت دیدگاه شیعه واهل سنت در مسئله که نمونه ای از فتاوی هم ذکر شد.

از شما تشکر میکنم؛سربلند و پیروز باشید:Gol:

و تشکر از شمابزرگوار

سلام "اگر پاسخها را کافی میدونید این پست بسته بشه.

فکر نمی کنم چرخاندن سر مستحب باشد!!! دوستان دقت کنید

دوربین مداربستهدوربین مداربستهدوربین مداربسته

پیام;621742 نوشت:
سلام "اگر پاسخها را کافی میدونید این پست بسته بشه.

سلام.بله خواهش میکنم.ضمنا طبق تحقیقی که بنده کردم،اکثر ائمه جماعات مساجد و دانشگاهها اینگونه(با چرخاندن سر به طرفین) تکبیر می گویند و نماز را خاتمه می دهند؛با تصور اینکه این عمل، مستحب است.به هر حال ممنونم.

وبا تشکر از تلاش علمی شما

مرسی از تاپیک خوبی که گذاشتید

جمع بندی:

سوال:
سلام خدمت کارشناس محترم.
بنده توی تمام سایت های دینی تحقیق کردم و همه کارشناسانشون،سه تکبیری که بعد از سلام نماز گفته میشه(و سر به راست و چپ چرخانده میشه و دست ها به سمت گوش ها برده میشه) رو تأیید میکنند و میگن مستحب است و به روایات مربوطه هم استناد میکنند(روایتی از امیرالمؤمنین(ع) وجود داره که به وضوح این عمل رو بیان میکنه).(Islamquest - Anhar - Shia-news - Porseman - Tebyan).اما سایت شما این عمل بعد از اتمام نماز رو مستحب نمیدونه

پاسخ:سلام"
البته درپرسمان که خود شما بزرگوار آدرس داده اید هم مستحب نبودن آمده ،دقت بفرمایید:
علت سه تكبير در آخر نماز و نگاه كردن به چپ و مقابل چيست؟

قبل از اينكه به حكمت و اسرار تكبيرات سه گانه آخر نماز بپردازيم شايسته است بعضي احكام شرعي در اين رابطه را يادآوري كنيم تا ضمن شناخت نوع احكام شرعي و اسلامي در اين رابطه ، بتوانيم عادات يا رفتار هاي مرسومي كه بين برخي رواج يافته را بهتر بشناسيم. از نظر شرعي تكبيرات سه گانه در آخر نماز عملي واجب نيست بلكه امري مستحب است و وجوب شرعي ندارد. فقها بر اساس روايات ، قايل به استحباب بلند كردن دست به موازي گوش ها در ضمن اداي هر يك از تكبيرات سه گانه هستند و در عين حال اين عمل همواره مستحب بوده و هيچ وجوب شرعي ندارد. نكته ديگر اينكه نگاه كردن به اطراف به همراه تكبيرات جز اعمال مستحب اهل تسنن بوده و شيعه به استحباب آن اعتقادي ندارد. هرچند بسياري از نمازگزاران پس از سلام نماز، سه مرتبه با حركت سر و يا احيانا تكان دادن مختصر دست، نماز را خاتمه مي بخشند، اما چنين كيفيتي در روايات و منابع فقه توصيه نشد (البته حرام هم نيست!) و در مقابل آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همين حالات سه مرتبه الله اكبر هم بگويد» (مضمون تلفيقي از دو حديث، ر.ك: وسائل الشيعه، ج4 باب 14 (ابواب التعقيب) ح1 و 2؛ عروه الوثقي 1/ صلوه، في التعقيب،

موضوع قفل شده است