بازگشت همه به سوی خداست

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام خدمت پرسشگر محترم و طلب توفیق الهی
ابتدا لازم است بیان کنیم در چهار آیه از کتاب خدا جمله "إِلَيْهِ الْمَصير" وجود دارد.1- سوره مائده آیه هجدهم 2- سوره غافر آیه سوم. 3- سوره شوری آیه پانزدهم 4- سوره تغابن آیه 3
و اما پاسخ پرسش شما در خود آیه وجود دارد که حتی می توان با خواندن ترجمه آیه هدف آن را فهمید.که بدانیم جهان هستی توسط حرکت به یک سمت و سو یعنی به طرف خدا می رود.
هیچ اشکالی ندارد که بگوییم جهانی که حادث است و موجوداتش از قبل وجود نداشتند و با اراده الهی موجود شدند، بدون درنگ بعد از خلقت به سوی مقصد شان یعنی خالق متعال روانه شوند.زیرا که او مقصد نهایی و آخرین ایستگاه همه موجودات است تا به ابدیت بپیوندند.در نتیجه همه سمت و سوی هستی به سوی خدا است و انسان هم جزیی از آن است.
جهان خلقت زیر نظر خالقی مدبر و توانا به سوی مقصدی روشن در حرکت است. هیچ جزیی از هستی جایی خارج از ملک او نرفته است که بازگردد. یعنی هیچ جزیی از مبدأ خود فاصله نگرفته که دوباره باز گردد. همه عالم محضر خدای متعال است. این محاسبات ما است که برای خود آمد و رفتی فرض می کنیم و چون موجودی جسمانی همراه با حقیقتی روحانی هستیم، ناچاریم صرفا برای مدتی کوتاه در مکانی که دنیا نام دارد زندگی کنیم و امتحان پس دهیم.پس مرگ بهانه ای برای دیدن جهان ابدیت و دروازه ای برای ورود به سامانی ازلی است تا در سرای دیگر ببینیم وعده حق را که انجام شدنی است. و این وعده جز به مرگ و حضور همه جانبه نزد خدای متعال میسر نمی شود.
این گونه تعابیر در کتاب خدا به معنای هشدار به ما انسان ها است که فراموش نکنیم قیامتی هست که در باره آن بیندیشیم و باید در پیشگاه خدا نمره امتحانی خود را که از حاصل کشت در مزرعه دنیا کسب کرده ایم دریافت کنیم و بدانیم همگان روزی در یک جا و در صحرایی به نام محشر جمع می شویم و نتیجه اعمال خود را مشاهده می کنیم.
خدای متعال فرمود:
"فَلِذلِكَ فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ وَ قُلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتابٍ وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ اللَّهُ رَبُّنا وَ رَبُّكُمْ لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ لا حُجَّةَ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمُ اللَّهُ يَجْمَعُ بَيْنَنا وَ إِلَيْهِ الْمَصير"(1)
پس به همين دلیل تو نيز آنان را به سوى اين آيين واحد الهى دعوت كن و آن چنان كه مأمور شده‏اى استقامت نما، و از هوى و هوس هاى آنان پيروى مكن، و بگو:به هر كتابى كه خدا نازل كرده ايمان آورده‏ام و مأمورم در ميان شما عدالت كنم خداوند پروردگار ما و شما است نتيجه اعمال ما از آن ما است و نتيجه اعمال شما از آن شما، خصومت شخصى در ميان ما نيست و خداوند ما و شما را در يك جا جمع مى‏كند، و بازگشت (همه) به سوى اوست.
شبیه به این تعبیر در یکی دیگر از آیات الهی وجود دارد آن جا که می فرماید:"الَّذينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ"(2)
آن ها كه هر گاه مصيبتى به ايشان مى‏رسد، مى‏گويند: ما از آنِ خدایيم و به سوى او بازمى‏گرديم.
در نتیجه:
اولا رفتی نبوده که بازگشتی در آن تصور شود.همه موجودات مبدأیی دارند که محل پدیداری شان است و معادی دارند که باید از مبدأ شان به سوی معادشان حرکت کنند. پس جایی نرفتند تا دوباره بازگردند.جایی به وجود آمدند تا دمی بیاسایند و امتحانی پس دهند و سپس به سمت خدا حرکت کنند.
این آغاز و انجام هر موجودی است.و در خصوص انسان ها، رها کردن تن در خاک و اوج گرفتن در افلاک است.انسان باید معادی داشته باشد که بتواند نتیجه اعمال خود را در آن مشاهده کند و گرنه اصل خلقت، امری کاملا بیهوده می بود.
ثانیا همه موجودات به سمت خدا هستند و کسی نیست که بتواند خارج از دایره ملک الهی پدیدار شود و در سمتی دیگر حرکت کند. ثالثا در این آیات، معنای بازگشت به سوی خدا بازگشت به سوی میعاد گاه حق است که برای مومنان بازگشت به سوی خیر و بهشت و برای کافران بازگشت به سوی بد و جهنم است.خدای متعال در آن روز،حاکمیت حق و عدل را نشان می دهد و اتفاقا خوب بودنش در این است که آن روز به عدالت رفتار کند و حق هر کسی را مطابق با رفتار و کردارش بدهد.
رابعا بله ما از سوی خدا آمدیم اما کجا آمدیم؟ معلوم است که وارد این دنیا با این کیفیت زندگی شدیم و سر انجام توسط مرگ به آن سوی دنیا یعنی سرای ابدیت منتقل می شویم تا زندگی جدیدی را که کاملا متفاوت با زندگی دنیا است، تجربه کنیم. و اما چگونه خدا از رگ گردن به ما نزدیک تر است؟ پاسخش کاملا معلوم است که وقتی تمام ذرات عالم وجود حق را شهادت می دهند به این معنا است که حضورش را در جزء جزء وجودشان گواهی می کنند.انسان نیز از این موضوع مستثنی نیست و حتی به دلیل برتری اش بر سایر موجودات، بهتر و بیشتر وجود حق را در درونش حس می کند و این، یعنی نزدیک تر بودن خالق متعال از رگ گردن انسان به خود انسان.دقت کنیم!
پی نوشت ها:
1-سوره شوری،آیه 15
2-سوره بقره،آیه 156

بسم الله الرحمن الرحیم
در پاسخ می توان بیان کرد آیاتی که از بازگشت به سوی حق سخن می گوید، بیشتر به معنای هشدار و عبرت برای ما انسان ها است که بدانیم سر انجام در دادگاه عدل الهی حاضر خواهیم شد و باید پاسخ گوی اعمال مان باشیم.
البته همه انسان ها چون آفریده خدای متعال اند،با فطرتی پاک به دنیا می آیند،اما در گذر روزگار یا از دین خود بر می گردند،یا به دلیل ارتکاب اعمال خلاف از حالت انسانی خود خارج می شوند.
هر مولودی(موجودی) با فطرتی حق طلب به دنیا می آید.و این مطابق آیه قرآن و روایت پیامبر صلوات الله علیه است.
خدای متعال فرمود:
"فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْديلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ"(1)
پس روى خود را متوجّه آيين خالص پروردگار كن! اين فطرتى است كه خداوند، انسان ها را بر آن آفريده دگرگونى در آفرينش الهى نيست. اين است آيين استوار ولى اكثر مردم نمى‏دانند.
و پیامبر بزرگوار اسلام فرمود:
"كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَة"(1)
همان طور که ملاحظه می شود، هر انسانی با فطرت پاک و بهشتی به دنیا می آید و آنانی که فریب دنیا رو می خورند، فطرت شان آلوده می شود و این سنت الهی است و قرار نیست کسانی که مرتکب معصیت الهی می شوند و هر گونه ظلمی را در حق دیگر بندگان روا می دارند در انتظار بازگشت به سوی حق و دریافت رحمت و بخشش الهی باشند که این کاملا با عدالت خداوندی نا سازگار است.
خدای متعال افرادی که به گمراهی کشیده شده اند را از چارپایان گمراه تر می داند و می فرماید:
"وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ"(3)
به يقين، گروه بسيارى از جن و انس را براى دوزخ آفريديم آن ها دل ها (عقل ها) يى دارند كه با آن (انديشه نمى‏كنند، و) نمى‏فهمند و چشمانى كه با آن نمى‏بينند و گوش هايى كه با آن نمى ‏شنوند آن ها هم چون چهارپايان اند بلكه گمراه تر! اينان همان غافلان اند (چرا كه با داشتن همه‏گونه امكانات هدايت، باز هم گمراه اند)
و اما پاسخ به این مطلب که چون از طرف خدا به دنیا آمده ایم و به سوی او باز می گردیم، پس نباید به سوی بدی پیش رویم چون به سوی خدا می رویم،توجیه منطقی ندارد، زیرا خدای متعال در مسیر بازگشت ما به سوی خود،دنیا را قرار داد تا ما را امتحان کند . در نتیجه حضور هر موجودی در این عالم خاکی،طی کردن مسیر دنیا و رسیدن به عالم آخرت است و پیمودن این راه، مستلزم مواجهه با سختی ها و ممنوعیت ها است که اگر با صبوری سختی ها را پشت سر گذاشت و با صبر از ممنوعیت ها چشم پوشید، با کوله باری از خوبی ها به ملاقات کردگار خود می رود و گرنه عاقبتی دیگر در انتظارش خواهد بود.
پی نوشت ها:
1- سوره روم آیه 30
2-علامه مجلسی محمد باقر،بحار الانوار،تهران،انتشارات اسلامیه،چاپ مکرر،جلد 64،ص 134
3- سوره اعراف، آیه 179