جمع بندی وقتی چاره ای غیر از صبر کردن نداریم، چطور مستحق پاداش می شویم؟

کارشناس بحث: استاد سینا

[=microsoft sans serif]همانطور که روشن است معنای لغوی واژه ی «صبر جمیل» «شکیبایى زیبا» می باشد، اما به هر نوع صبری صبر جمیل نمی گویند . صبر جميل که در قرآن کريم آمده است, اشاره به كيفيت صبر دارد. خداى سبحان در قرآن كريم پيامبران را خصوصا و مؤمنين را عموما به صبر دعوت مى‏كند. فاصبر صبرا جميلاً .

صبر جمیل دارای ویژگی هایی است که چنانچه شخصی صبرش دارای چنین خصوصیاتی باشد می توان گفت که او صبری جمیل دارد. مهمترین نکته در صبر جمیل این است که انسان صبر کند برای [=microsoft sans serif]رضای خداوند[=microsoft sans serif] نه این که صبر کند چون مجبور است . شاید در ظاهر امر هر دو صبر به یک شکل باشند، اولی صبر می کند برای خدا و دومی نیز صبر می کند چون مجبور به صبر است اما در باطن ،این دو گروه از هم متفاوتند چرا که صبر از روی اجبار، بدون در نظر گرفتن رضایت خداست و در واقع در این نوع صبر رنگ بندگی و تعبد کم رنگ است اما صبری که شخص برای خداوند و بدین نیت دارد یکی از نشانه های تعبد است.

یکی دیگر از ویژگی های صبر جمیل [=microsoft sans serif]تداوم[=microsoft sans serif] آن است مداومت داشتن بر صبر بدون احساس خستگی شرط سختی است که اگر شخص دارا باشد امتیاز صبر جمیل را بخود اختصاص خواهد داد.

در صبر جمیل، یأس و ناامیدی راه ندارد در حالی که ممکن است در مراتب پایین تر صبر شخص بعد از مدتی ناامید شود.

صبر جمیل توام با[=microsoft sans serif] آرامش[=microsoft sans serif] است و ناله وشکوه وشکایت در آن راه نداردو سخنى که نشان دهنده ناسپاسى و کفران و بى‏‌تابى باشد در این صبر جایی ندارد.

وقتی مشکلاتی برای شخصی پیش می اید و بر او لازم می شود که صبر کند آن شخص می تواند یکی از سه حالت زیر را داشته باشد یا خود را مجبور ببیند و صبر وسکوت کند و در ورای صبرش فلسفه و دلیلی نهفته نباشد ، گاه ممکن است شخص صبر کند و در عین حال خود را مجبور ببیند و لب به گله و شکایت باز کند و در حالت سوم شخص صبر می کند ودر عین حال می داند که چرا صبر کرده و به لزوم صبر توجه دارد وبا وجود مشکلات ،در عین حال شکر گزار خداوند می باشد پس اینجاست که مشخص می شود کسی که صبر جمیل دارد با [=microsoft sans serif]اختیار[=microsoft sans serif] خویش این نوع صبر را انتخاب می کند نه از سر ناچاری و جبر.

وقتی در رابطه با صبر صحبت می کنیم منظورمان این نیست که صبر ما بدون هیچ بازتابی باشد خواه ناخواه انسان در برابر مشکلات صبر می کند اما در عین حال بدنبال رفع موانع نیز می گردد و از تلاش خود دست بر نمی دارد در کنار آن دعا هم می کند و از خداوند نیز طلب رفع مشکل دارد وحتی اگر مصیبتش به گونه ای باشد که قلب او را بدرد آورد طبیعتا گریه هم می کند و اشک هم می ریزد چون انسان است وقلبش کانون عواطف اما هیچ یک از این امور بر خلاف صبر جمیل نیست چرا که نه بی تابی در ان راه دارد و نه یاس و ناامیدی و نه گله وشکایت بدرگاه خدا.

صبر یکی از ویژگی های مهمی است که با توجه به [=microsoft sans serif]ظرفیت و وسعت روحی[=microsoft sans serif] افراد دارای شدت وضعف می باشد. هرچه وسعت روحی بیشتر باشد صبرشخص به صبر جمیل نزدیک تر خواهد بود. شخصی که صبر جمیل دارد در واقع دارای ایمانی قویست چرا که به وعده های الهی (دنیوی و اخروی)معتقد است.
حضرت ایوب (علیه السلام) در آزمون الهی، گرفتار مصائب عظیمی شد تاجایی که همه ی اموال و دارایی و فرزندان خود را از دست دادند.اما اینها همه امتحان الهی بود تا تا درجه شکرگزاری او مشخص شود و به مقام قرب پروردگار نزدیک تر شود. وایشان با صبر جمیل از این امتحان الهی سربلند بیرون آمدند.

عده ای از افراد وقتی به مشکل بر می خورند به ظاهر صبر می کنند اما در عین حال نزد مردم از شرایطی که دارند گله و شکایت می کنند همین شکایت بردن نزد خلق نشان دهنده ی این است که آنها صبر جمیل ندارند بنابراین بین مجبور بودن برای صبر با کسی که نگاهش به صبر نگاه بندگی و تعبد است تفاوت عمیقی وجود دارد.

وقتی که فرزندان حضرت یعقوب (علیه السلام) بر آن حضرت خرده گرفتند و گفتند این قدر یاد یوسف مکن، حضرت فرمودند:
قالَ إنَّما أشکُوا بَثِّی وَ حُزنی إلَی اللّهِ وَ أعلَم مِنَ اللّهِ ما لا تَعلَمُون؛ من غم و اندوهم را تنها به خدا می گویم، نه به دیگران و از خدا چیزهایی می دانم که شما نمی دانید. 1

توجه کنید که صبر هرگز به معنى تحمل بدبختيها و تن دادن ذلت و تسليم در برابر عوامل شكست نيست، بلكه صبر و شكيبايى به معنى پايدارى و استقامت در برابر هر مشكل و حادثه در راه کمال و خدايي شدن انسان است و به همین خاطر خداوند در قرآن به صابران وعده ی پاداش داده است.
آنجا كه مى‏گويد: إِنَّما يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ: صابران پاداش خود را بى‏ حساب مى‏گيرند2

نکته ی دیگر این که راز و نياز با خداى بى‏ نياز در مورد مشكلات و سختى‏ها ناصبورى نيست، بلكه استعانت از ذات متعال براى تحمل فشار و حل مشكلات است و اين يك نوع ثبات قدم و درخواست صبر جهت تحمل سختى‏ها از بارگاه ربوبى است.

[=microsoft sans serif]1 . یوسف- 386
2 .زمر- 10[=microsoft sans serif]