جمع بندی توضیح درباره لباس مشکی در عزاداری امام حسین (ع)

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
توضیح درباره لباس مشکی در عزاداری امام حسین (ع)

سلام.
این سوال یکی از دوستانم هست.
آیا غیر از این روایت از یکی از معصومین که می فرمایند در شادی ما شاد باشید و در غم ما هم غمگین، آیا روایتی هست که به پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین سفارش شده باشد؟
و یا آیا بطور کلی پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین مستحب است؟ و یا فقط جنبه احترام دارد؟

با نام و یاد دوست


کارشناسان بحث: استاد مجید

mehrant;587693 نوشت:
سلام.
این سوال یکی از دوستانم هست.
آیا غیر از این روایت از یکی از معصومین که می فرمایند در شادی ما شاد باشید و در غم ما هم غمگین، آیا روایتی هست که به پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین سفارش شده باشد؟
و یا آیا بطور کلی پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین مستحب است؟ و یا فقط جنبه احترام دارد؟

با صلوات بر محمد وآل محمد
وسلام عرض ادب
کاربر گرامی این بحث قبلا در سایت به صورت مفصل مطرح شده است«پوشیدن لباس سیاه در احادیث» بر روی آن کلیک کنید.
ولی یک حدیث از کتاب محاسن برقی خدمت شما ارسال می گردد:
المحاسن ؛ ج‏2 ؛ ص420
195 عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ طَرِيفِ بْنِ نَاصِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع لَبِسْنَ نِسَاءَ بَنِي هَاشِمٍ السَّوَادَ وَ الْمُسُوحَ وَ كُنَّ لَا يَشْتَكِينَ مِنْ حَرٍّ وَ لَا بَرْدٍ وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَعْمَلُ لَهُنَّ الطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ‏؛ هنگامی که جدّم حسین علیه السّلام کشته شدند، زنان بنی هاشم لباس سیاه و خشن پوشیدند و از گرما و سرما شکایتی نمی کردند و این گونه بود که امام سجاد علیه السّلام برای آن ها غذای ماتم زدگان و عزاداران تهیه می کرد.»
سیاه پوشیدن هاشمیات تحت اشراف امام معصوم حضرت زین العابدین علیه السّلام بوده ایشان نه تنها از این کار نهی نمی فرمودند بلکه فعل امام در عزاداری ایشان به عنوان تقریر، تأیید و رجحان فعل هاشمیات و نوعی خدمت به سیاه پوشان بر عزای حسین علیه السلام است.

________________________________________
برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، 2جلد، دار الكتب الإسلامية - قم، چاپ: دوم، 1371 ق.

مجید;588148 نوشت:
با صلوات بر محمد وآل محمد
وسلام عرض ادب
کاربر گرامی این بحث قبلا در سایت مطرح شده است«پوشیدن لباس سیاه در احادیث»

خیلی ممنون و متشکرم از معرفی این تاپیک که مطالب مفیدی برام داشت.
اما سوال اصلیم چیز دیگری بود
اینو میدونم که جزو سیره اهل بیت بوده پوشیدن لباس مشکی در عزا.اما آیا حدیثی که توصیه به پوشیدن لباس مشکی کرده باشه هم هست؟ یعنی یکی از معصومین مستقیما بگن لباس مشکی بپوشید؟

mehrant;588162 نوشت:
اما سوال اصلیم چیز دیگری بود
اینو میدونم که جزو سیره اهل بیت بوده پوشیدن لباس مشکی در عزا.اما آیا حدیثی که توصیه به پوشیدن لباس مشکی کرده باشه هم هست؟ یعنی یکی از معصومین مستقیما بگن لباس مشکی بپوشید؟

فصل دوم : نقد تعارض در روايات

در بخش هاى قبلى بيان شده كه تعدادى از روايت در منابع شيعه وجود دارد كه بر نهى از سياه‌پوشى دلالت دارد. از طرفى نيز دسته از روايات حاكى از اين است كه خود ائمه عليهم السلام در بعضى موارد عملاً‌ لباس مشكى پوشيده‌اند.
در اين قسمت هر دو دسته را بررسى نموده و سپس در حل تعارض آنها سخن خواهيم گفت.
..


ب: ‌روايات اثبات سياه پوشي

در علل الشرايع بخشى از روايات سياه‌پوشى را توسط امام صادق عليه السلام اثبات مى‌نمايد:

1. وَبِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ اللُّؤْلُؤِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ بِالْحِيرَةِ فَأَتَاهُ رَسُولُ أَبِي الْعَبَّاسِ الْخَلِيفَةِ يَدْعُوهُ فَدَعَا بِمِمْطَرَةٍ لَهُ أَحَدُ وَجْهَيْهِ أَسْوَدُ وَالْآخَرُ أَبْيَضُ فَلَبِسَهُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام: أَمَا إِنِّي أَلْبَسُهُ وَأَنَا أَعْلَمُ أَنَّهُ مِنْ لِبَاسِ أَهْلِ النَّارِ.

حذيفة بن منصور مى‏گويد: در حيره محضر حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام بودم كه رسول و فرستاده ابى العبّاس خليفه نزد آن حضرت آمد و حضرتش را دعوت نمود، امام عليه السّلام بالاپوش بارانى را كه يك طرفش سياه و طرف ديگرش سفيد بود طلبيده و پوشيدند سپس فرمودند: توجّه داشته باشيد من اين را مى‏پوشم و مى‏دانم كه لباس اهل آتش است.

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين (متوفاي381هـ)، علل الشرائع ج‏2، ص348 ، ناشر: داوري ـ قم،‌ الطبعة: الأولي.

مرحوم كلينى اين روايت با اين سند نقل كرده است:

2. أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام بِالْحِيرَةِ فَأَتَاهُ رَسُولُ أَبِي جَعْفَرٍ الْخَلِيفَةِ يَدْعُوهُ فَدَعَا بِمِمْطَرٍ أَحَدُ وَجْهَيْهِ أَسْوَدُ وَ الْآخَرُ أَبْيَضُ فَلَبِسَهُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَمَا إِنِّي أَلْبَسُهُ وَأَنَا أَعْلَمُ أَنَّهُ لِبَاسُ أَهْلِ النَّار.ِ

الكليني الرازي، أبي جعفر محمد بن يعقوب بن إسحاق (متوفاي328 هـ)، الكافي،ج 6 ص449 ناشر: اسلاميه‏، تهران‏، الطبعة الثانية،1362 هـ.ش.

3. حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْجَعْفَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ قَالَ كَانَتِ الشِّيعَةُ تَسْأَلُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام عَنْ لُبْسِ السَّوَادِ قَالَ فَوَجَدْنَاهُ قَاعِداً عَلَيْهِ جُبَّةٌ سَوْدَاءُ وَقَلَنْسُوَةٌ سَوْدَاءُ وَخُفٌّ أَسْوَدُ مُبَطَّنٌ بِسَوَادٍ قَالَ ثُمَّ فَتَقَ نَاحِيَةً مِنْهُ وَقَالَ أَمَا إِنَّ قُطْنَهُ أَسْوَدُ وَأُخْرِجَ مِنْهُ قُطْنٌ أَسْوَدُ ثُمَّ قَالَ بَيِّضْ قَلْبَكَ وَالْبَسْ مَا شِئْتَ.‏

محمّد بن الحسن از محمّد بن يحيى عطّار، از محمّد بن احمد، از على بن ابراهيم جعفرى، از محمّد بن فضل، از داود رقّى وى مى‏گويد: شيعه از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام راجع به پوشيدن لباس سياه سؤال مى‏كردند و ديديم آن جناب را كه نشسته بودند در حالى كه جبّه‏اى سياه به تن و عرق چينى سياه به سر و موزه‏اى سياه كه در داخلش پنبه سياه بود به پا داشتند، راوى مى‏گويد: سپس حضرت قسمتى از موزه را شكافت و فرمود پنبه‏اى كه داخل آن است سياه مى‏باشد و از آن قسمت شكافته شده مقدارى پنبه سياه بيرون آورد و پس از آن فرمود: دل و قلب خود را [با قبول ولايت ما] سفيدنما و هر چه خواستى بپوش..

مجید;588169 نوشت:
در اين قسمت هر دو دسته را بررسى نموده و سپس در حل تعارض آنها سخن خواهيم گفت.

درباره حل تعارض که صحبتی نکردید...

mehrant;588224 نوشت:
درباره حل تعارض که صحبتی نکردید...

با صلوات بر محمد وآل محمد
تعارض دو دسته از روايات

در دسته اول، روايت نخست از نماز خواندن با عرقچين سياه نهى مى‌كند و در روايات دوم و سوم، سخن در نهى پوشيدن لباس سياه و لباس اعداء ائمه(ع) است.

اما دسته دوم مى‌گويد:

امام صادق عليه السلام در يك مورد بالاپوش بارانى سياه پوشيد و در نزد خليفه وقت عباسى رفت. در مورد ديگر از عرقچين، جبه و كفش سياه استفاده كرد.

بنا براين از يكطرف نهى از پوشش سياه و از طرف ديگر عمل امام در سياه پوشى كاملاً‌ مشهود است.

سؤال اين است كه اين تعارض را چگونه بايد حل كرد؟

پاسخ تعارض

پاسخ اول: عدم وجود شرايط تعارض در ميان روايات

روايات نهى از پوشش سياه معتبر نيست؛ زيرا از نظر سندي،‌ روايت اول مرسل است؛ ‌چون تعبير (‌عن رجل) دارد و روايت سوم نيز بر طبق يك نقل شيخ صدوق در عيون الاخبار ضعيف است؛ زيرا عبدالله و پدرش از نظر رجالى مجهول است.

فقط روايت دوم مى‌ماند كه از سند تضعيف نشده است. روى اين جهت فقهاء اين روايات نهى از سياه‌پوشى را حمل بر كراهت كرده‌اند و آنهم فقط در نماز مكروه است.

دسته دوم از روايات كه دال بر اثبات سياه‌پوشى توسط امام صادق عليه السلام است روايت اولش طبق نقل مرحوم كلينى مرفوع اما طبق نقل شيخ صدوق معتبراست.

حال با توجه به مطالب فوق، هردو دسته روايت تعارض ندارند؛ ‌زيرا دسته اول موضوع شان كراهت پوشش سياه فقط در نماز است و طبق روايات دسته دوم، امام صادق عليه السلام در حال نماز آن ها را نپوشيد.

تعارض در صورتى است كه در يك مورد نفى و اثبات وارد شود و در اينجا موارد هردو دسته از روايات كاملاً‌ جدا است.

پاسخ دوم: تقيه در پوشش سياه

مقصود ائمه عليهم السلام در دسته اول، نهى از تشبه به اعداء الله است؛ كه مصداق آن در طول تاريخ عده‌اى خاصى است. در يك مقطع تاريخ، مصداق اعداء الله فرعون و در مقطع ديگر حاكمان عباسى است كه هريكى از آنها شعارشان پوشش سياه بود. لذا ائمه عليهم السلام پيروانش را از تشبه به آنان برحذر مى‌دارد؛ اما در حال حاضر پوشيدن لباس سياه مصداق هيچ يك از آن‌ها نيست؛ بلكه در تمام دنيا رنگ سياه نماد حزن، اندوه و عزادارى است؛ پس تشبه به اعداء الله در اين زمان مصداق ندارد.
اما طبق دسته دوم روايات، عمل امام (ع) در پوشش سياه بر حسب «تقيه» است و تقيه يكى از وظايف وجوبى است كه در فقه اسلا مى‌جايگاه ويژه دارد ومورد قبول شيعه و اهل سنت است.
مرحوم شيخ صدوق ذيل حديث پنجم در اين باره مى‏گويد:
فعل ذلك كله تقيةوالدليل على ذلك قوله في الحديث الذي قبل هذا أما إني ألبسه و أنا أعلم أنه من لباس أهل النار و أي غرض كان له عليه السلام في أن صبغ القطن بالسواد إلا لأنه كان متهما عند الأعداء أنه لا يرى لبس السواد فأحب أن يتقي بأجهد ما يمكنه لتزول التهمة عن قلوبهم فيأمن شرهم‏.
امام لباس‏ سياه را از روى تقيّه پوشيد، دليل برآن،‌ فرموده امام عليه السلام در حديث قبلى است كه فرمودند:
توجه داشته باش من لباس سياه مى‏پوشم و مى‏دانم كه آن لباس اهل آتش است.
و هيچ غرض و مقصودى نمى‏توان براى اين تصوّر كرد كه آن حضرت پنبه داخل را نيز سياه قرار داده بودند مگر آنكه حضرتش نزد دشمنان متّهم بودند كه لباس سياه نمى‏پوشند از اين رو آن جناب خواستند شديدا تا آنجايى كه امكان داشت رعايت تقيّه را نموده تا بدين وسيله از دل‏هاى دشمنان تهمت را زايل كرده پس از شرّ آنها در امان باشند.
الصدوق، ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين (متوفاي381هـ)، علل الشرائع، ج‏2، ص348، ناشر: داوري ـ‌ قم،‌ الطبعة: الأولي.

پست جمع بندی موضوع

پرسش:
سلام
سول این است که آیا غیر از این روایتی که یکی از معصومین می فرمایند: در شادی ما شاد باشید و در غم ما هم غمگین، آیا روایتی هست که به پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین سفارش شده باشد؟
و یا آیا بطور کلی پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین مستحب است؟ و یا فقط جنبه احترام دارد؟

پاسخ:
سلام علیکم
پرسشگر گرامی در این مورد به دو روایت بسنده می شود:
1- وَ فِي الْعِلَلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْجَعْفَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ قَالَ: كَانَتِ الشِّيعَةُ تَسْأَلُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ‏ لُبْسِ‏ السَّوَادِ قَالَ‏ فَوَجَدْنَاهُ‏ قَاعِداً عَلَيْهِ جُبَّةٌ سَوْدَاءُ وَ قَلَنْسُوَةٌ سَوْدَاءُ وَ خُفٌّ أَسْوَدُ مُبَطَّنٌ بِسَوَادٍ ثُمَّ فَتَقَ نَاحِيَةً مِنْهُ وَ قَالَ أَمَا إِنَّ قُطْنَهُ أَسْوَدُ وَ أَخْرَجَ مِنْهُ قُطْناً أَسْوَدَ ثُمَّ قَالَ بَيِّضْ قَلْبَكَ وَ الْبَسْ مَا شِئْتَ.(1)
داود رقّى مى ‏گويد: شيعه از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام راجع به پوشيدن لباس سياه سؤال مى‏ كردند و ديديم آن جناب را كه نشسته بودند در حالى كه جبّه‏ اى سياه به تن و عرق چينى سياه به سر و موزه‏ اى سياه كه در داخلش پنبه سياه بود به پا داشتند، راوى مى‏ گويد: سپس حضرت قسمتى از موزه را شكافت و فرمود پنبه‏ اى كه داخل آن است سياه مى‏ باشد و از آن قسمت شكافته شده مقدارى پنبه سياه بيرون آورد و پس از آن فرمود: دل و قلب خود را [با قبول ولايت ما] سفيد نما و هر چه خواستى بپوش.
2- عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ طَرِيفِ بْنِ نَاصِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع لَبِسْنَ نِسَاءَ بَنِي هَاشِمٍ السَّوَادَ وَ الْمُسُوحَ وَ كُنَّ لَا يَشْتَكِينَ مِنْ حَرٍّ وَ لَا بَرْدٍ وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَعْمَلُ لَهُنَّ الطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ‏.(2)
هنگامی که جدّم حسین علیه السّلام کشته شدند، زنان بنی هاشم لباس سیاه و خشن پوشیدند و از گرما و سرما شکایتی نمی کردند و این گونه بود که امام سجاد علیه السّلام برای آن ها غذای ماتم زدگان و عزاداران تهیه می کرد.

اما این که چرا مردم در مصیبت ها و عزاداری ها لباس سیاه بر تن می کنند یا پرچم های سیاه برپا می نمایند، به خاطر این است که رنگ سیاه، شاد نیست. از این رو با مصیبت زدگی هماهنگ است. این مسئله نه تنها میان ما ایرانیان و مسلمانان بلکه در کشورهای دیگر نیز رایج است و جزء سنّت ها و فرهنگ های کشورها است.
در مورد پوشیدن لباس سیاه در مصیبت و عزای ائمه مخصوصاً حضرت اباعبدالله الحسین(ع) نه تنها کراهت ندارد،‌ بلکه چون از مصادیق تعظیم شعایر اسلامی است و باعث زنده نگه داشتن اهداف امام حسین(ع) می باشد،‌ دارای ثواب و اجر الهی است. و بزرگانی هم چون مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی در روز عاشورا قبای سیاه بر تن می‌کردند.
و سیاه پوشیدن هاشمیات تحت اشراف امام معصوم حضرت زین العابدین علیه السّلام که در روایت فوق آمد نیز نه تنها از این کار نهی نمی فرماید بلکه فعل امام در عزاداری ایشان به عنوان تقریر، تأیید و رجحان فعل هاشمیات و نوعی خدمت به سیاه پوشان بر عزای حسین علیه السلام است.

پی نوشت:
1) وسائل الشيعة ؛ ج‏4 ؛ ص385..
2) المحاسن ؛ ج‏2 ؛ ص420.

موضوع قفل شده است