جمع بندی عزاداری سائر ائمه (علیه السلام) بعد از امام حسین (علیه السلام) چگونه بود؟

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
عزاداری سائر ائمه (علیه السلام) بعد از امام حسین (علیه السلام) چگونه بود؟

سلام
الهم صل علی محمد و آل محمد
چند وقت پیش یه سوال او مد توی ذهنمی اونم اینکه بعد از امام حسین، ما نه امام دیگه داریم .
حالا از امام سجاد تا امام مهدی(عج) عزاداری ائمه در مورد امام چگونه بوده چون الان بعضی ها دارن به بهانه امام حسین سر شیعیان را با خرافاتی چون قمه زنی و نوحه هایی بی محتوا و انحرافی( که بعضی مداح ها فقط برای پول از کتاب هایی که منبع معتبر ندارد شعر هایی می سازند. )

فقط در این مورد بحث کنیم و موضوعات را منحرف نکنیم( مثلا خرافات چیه؟؟)

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد سید محسن

با سلام
انچه که مسلم و قطعی است این است که امامان معصوم برای تقویت دین و زنده نگه داشتن عاشورا و قیام امام حسین مردم را به احیاء شعائر توصیه مینمودند. این مطلب در روایات و سیره عملی ائمه به وضوح روشن است.

روایاتی در باب عزاداری و احیاء شعائر ازمعصومین به ما رسیده است که به آنها اشاره میشود.

از عبداللّه بن سنان روایت شده است كه در روز عاشورا بر امام جعفر صادق علیه السلام واردشدم، در حالی كه جمع زیادی اطراف ایشان را فرا گرفته بودند و ایشان چهره ای اندوهناك و غمگین و اشكبار داشت. عرض كردم: یابن رسول اللّه، ازچه می گریید؟ خداوند دیده شما را نگریاند. فرمود: آیا تو در بی خبری به سرمی بری؟ مگر نمی دانی در چنین روزی حسین علیه السلام به شهادت رسید؟ گریه به او امان نداد تا سخن بیشتری بگوید و همه مردم به گریه افتادند.(امالی شیخ صدوق مجلس 27)

زید الشحّام نقل می كند كه روزی نزد امام صادق علیه السلام بودیم. جعفر بن عثمان وارد شد و نزدیك امام نشست. امام به او فرمود: شنیده ام كه تو درباره حسین علیه السلام شعر می گویی. جعفر گفت: آری. با درخواست امام، جعفر اشعاری در رثای امام حسین علیه السلام خواند وامام و جمع حاضر گریه كردند. اشك بر چهره امام جاری گشت و فرمود: ای جعفر،فرشتگان مقرّب الهی سخن تو را شنیدند و گریه كردند، همچنان كه ما گریه كردیم. سپس فرمود: «كسی كه برای حسین علیه السلام شعر بگوید، خود گریه كندو دیگران را بگریاند، خدا بهشت را بر او واجب می كند و گناهانش رامی آمرزد.» (سید شرف الدین، فلسفه شهادت و عزاداری حسین بن علی علیه السلام ، ترجمه علی صحّت، تهران، مرتضوی، 351، ص 68.)

محمّد بن سهل می گوید: در ایام تشریق به همراه كمّیت شاعر، خدمت امام جعفر صادق علیه السلام رسیدیم. كمّیت به امام عرض كرد: اجازه می فرمایید: شعر بخوانم؟ حضرت فرمود: بخوان كه این ایّام روزهای بزرگی هستند. پس حضرت خانواده خود را گفت كه نزدیك آیند و به اشعاركمّیت گوش دهند. كمّیت اشعاری در رثای امام حسین علیه السلام خواند. امام در حق كمیّت دعا كرد و برای او آمرزش طلبید.(ابن قولویه، کامل الزیارات، باب 32 ص 112)

امام سجّاد عليه السلام از هر فرصتي براي زنده نگه داشتن خاطره عاشورا و ياد امام حسين عليه السلام و يارانش استفاده مي كرد. نقل شده است كه ايشان هنگام نوشيدن آب به شدت مي گريست و وقتي با پرسش اطرافيان در اين باره روبرو مي شد، پاسخ مي داد: «چگونه گريه نكنم، در حالي كه آبي را كه پرندگان و جانوران وحشي از آن آزادانه استفاده مي كردند، بر پدرم منع نمودند؟ ( ابن كثير الدمشقی، البداية و النهاية، بيروت، مكتبه المعارف، 1977 م، ج 9، ص 107)

از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه علي بن حسين عليه السلام پس از شهادت امام حسين عليه السلام تا آخرين لحظات زندگي بر مصيبت پدرش گريه مي كرد و هر گاه مي خواست دست به سوي طعام ببرد و يا آب بنوشد گريه مي كرد، تا جايي كه يكي از غلامانش به او گفت: يابن رسول اللّه صلي الله عليه و آله ، چقدر گريه مي كنيد؟! مي ترسم خود را هلاك كنيد! حضرت در جواب فرمود: «همانا اندوه و غصّه ام را به خدا شكوه مي كنم و مي دانم از خدا آنچه را كه شما نمي دانيد.» امالي صدوق، ترجمه محمدباقر كمره اي، تهران، كتابخانه اسلامي، 1362 ش، مجلس 29، ص 141.

در پاسخ يكي ديگر از كساني كه به گريه هاي شديد ايشان معترض بود، فرمود:واي بر تو! يعقوب پيامبر دوازده فرزند داشت كه خدا يكي را از چشم پدر دور كرد. يعقوب در فراق يوسف به قدري گريه كرد كه دو چشمش نابينا و سفيد شد و كمرش از غصّه يوسف خميده گشت، در حالي كه فرزندش زنده و سالم بود. ولي من با دو چشمم ديدم كه پدر و برادر و عموهايم و هفده تن از اهل بيت در كنارم كشته شدند، چگونه مي توانم گريه نكنم؟»(جعفر بن محمّد بن قولويه، كامل الزيارات، نجف، مطبعة المرتضويه، 1356 ق، باب 32، ص 115.)

در مورد كيفيت و مدت برگزاري مراسم عزاداري در حضور امامان شيعه عليهم السلام نيز از روايات و شواهد تاريخي چنين برمي آيد كه بر خلاف ادعاي پنهاني بودن اين مراسم در زمان ايشان، امامان شيعه عليهم السلام براي رسيدن به اهداف مقدّس خويش، سعي مي كردند اين مراسم را به صورت دسته جمعي، حتي اگر شده با حضور خانواده خويش، علني و در ملأ عام و در هر فرصت ممكن برپا دارند.

ابن قولويه از ابن هارون مكفوف(27) روايت كرده است: خدمت امام جعفر صادق عليه السلام رسيدم، به من فرمود: در مصيبت حسين عليه السلام شعري بخوان. ابوهارون به شيوه رسمي و به قول معروف «كتابي» اشعار خود را خواند. حضرت به او فرمود: به همان نحوي كه نزد قبر آن حضرت مي خواني، مرثيه سرايي كن؛ يعني همراه با حزن و اندوه و سوز و گداز. او مي گويد: پس من اين بيت را خواندم:

اَمِر علي حدثِ الحسينِ فقُل لاِعظُمهِ الزكيّه.
يعني بر مزار حسين گذر كن و به استخوان هاي پاكش بگو. و چون حضرت گريست، من ساكت شدم. فرمود: بخوان. من چند بيت ديگر خواندم، بعد فرمود: باز هم بخوان. من اين بيت را خواندم:
يا مريم قومي فانّه بي مولاكِ و علي الحسينِ فاسعديِ ببكاكِ.

پس حضرت گريست و اهل حرم به ناله و شيون آمدند و چون ساكت شد، فرمود: «اي اباهارون، هر كه شعري در مصيبت حسين عليه السلام بسرايد، پس بگرياند ده نفر را، بر او بهشت واجب است» و سپس نفرات را كم كرد تا به يك نفر رسيد و فرمود: «هر كه بخواند شعري در مصيبت حسين عليه السلام و يك نفر را بگرياند، بهشت بر او واجب است.»( شيخ عباس قمي، منتهي الآمال، تهران، مقدّس، 1379، ص 707 به بعد.)

از اين روايت برمي آيد كه امامان شيعه عليهم السلام عزاداري با سوز و گداز و همراه با گريه و زاري را تشويق و تبليغ مي كردند و براي آن ثواب زيادي قايل بودند. همچنين سعي مي كردند اقوام و بستگان خود را نيز در اين گونه مراسم شركت دهند.

امام صادق عليه السلام با لحني تشويق گونه خطاب به فضيل بن يسار مي فرمايد: «آيا مجلس تشكيل مي دهيد و با هم درباره ما سخن مي گوييد؟» فضيل مي گويد: آري. امام مي فرمايد: «من اين مجالس را دوست دارم. پس هدف ما را زنده نگه داريد. خدا رحمت كند كسي را كه هدف و امر ما را احيا كند. اي فضيل، كسي كه ما را به ياد آورد و يا نزدش از ما ياد شود و از ديدگانش به اندازه بال مگسي اشك بيرون آيد، خداوند گناهانش را بيامرزد.»(سيد شرف الدين، پيشين، ص 7)

گریه امام رضا علیه السلام در حدی بود که فرمود: «همانا روز مصیبت امام حسین علیه السلام پلک چشمان مرا مجروح نموده، اشک مرا جاری ساخته است».(مجلسی بحار الانوار ج 44 ص 284) روزی دعبل، خدمت حضرت رضا علیه السلام آمد. آن حضرت درباره شعر و گریه بر سیدالشهدا علیه السلام فرمود: «ای دعبل! کسی که بر مصایب جدم حسین علیه السلام گریه کند، خداوند گناهان او را می آمرزد». آن گاه حضرت بین حاضران و خانواده خود پرده ای زد تا بر مصایب امام حسین علیه السلام اشک بریزد؛ سپس به دعبل فرمود: «برای امام حسین علیه السلام مرثیه بخوان که تا زنده ای، تو یاری گر و ستاینده ما هستی. تا قدرت داری، از یاری ما کوتاهی مکن». دعبل، در حالتی که اشک از چشمانش می ریخت، اشعاری در رثای امام حسین علیه السلام خواند و صدای گریه امام رضا علیه السلام و اهل بیت آن حضرت، بلند شد.(همان ج 54 ص 257)

بنابر روایات، امام زمان علیه السلام در زمان غیبت و ظهور، بر شهادت جدش گریه می کند. آن حضرت، خطاب به جد بزرگوارش سیدالشهدا علیه السلام می فرماید: «اگر روزگار مرا به تأخیر انداخت و از یاری تو دور ماندم و نبودم تا با دشمنان تو جنگ کنم و با بدخواهان تو پیکار نمایم، هم اکنون، هر صبح و شام بر شما اشک می ریزم و به جای اشک، در مصیبت شما، خون از دیده می بارم و آه حسرت از دل پردرد بر این ماجرا می کشم».(همان ج 101 ص 320)
ماحصل و نتیجه روایات مذکور این است که امامان شیعه اهتمام جدی به تعظیم شعائر دینی داشتندو یکی از این شعائر عزاداری برای اهل بیت است همینطور که در روایات آمده است سفارش به گریه کردن و بر پایی مجالس و حتی به سبک خودشان عزاداری کردن از توصیه های امامان برای اقامه عزا بر سیدالشهداست. به نظر میرسد در این زمان این مجالس گرفتار خرافات و افراط نگردیده بودزیرا چنین گزارشی در تاریخ تشیع و روایات وجود ندارد.

خیلی ممنون
هر کی آداب عزاداری می دونه بگه
یا علی

با سلام و احترام

تعظیم شعائر الهی مورد تاکید امامان معصوم بوده است و از این رهگذر مبانی مذهبی و اعتقادی تشیع راسختر میشود لذا انسان باید برای اشاعه فرهنگ و شعائر اهل بیت مودب به آداب عزاداری گردد.

در حدیث شریفی اما رضا فرمودند (نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همه لنا عباده و کتمان سرنا جهاد فی سبیل الله یجب ان یکتب هذه الحدیث بالذهب)

اداب زیارت

1. یکی از این آداب پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین است. اگر چه پوشیدن لباس مشکی مکروه است اما در عزای امام حسین و معصومین استثناء شده است.

2. در برخورد با یکدیگر تسلیت بگوییم این سنت در بین شیعیان رایج است و با جمله « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَکُم » همدیگر را تسلیت می دهند.

امام باقر (علیه السلام ) : وقتی شیعیان به هم می رسند در مصیبت ابا عبدالله (علیه السلام )این جمله را تکرار نمایند : « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَنا بمُصابنا بالحُسَین (علیه السلام ) وَ جَعَلَنا وَ اِیاکُم مِنَ الطالبینَ بثاره مع وَلیهِ الاِمام المَهدی مِن الِ مُحَمَدٍ علیهمُ السَلامُ.» خداوند اجر ما را به سوگواری و عزاداری بر امام حسین (علیه السلام ) بیفزاید و ما و شما را از خونخواهان او همراه با ولی خود امام مهدی از آل محمد (علیهم السلام ) قرار بدهد . (مستدرک الوسایل،ج2،ص216)

3. برخلاف بنی امیه که روز عاشورا را متبرک میدانستند و شادی میکردند در این روز کسب و کار را تعطیل نمایند و به عزاداری و حزن و انده بپردازند.

4. در این روز زیارت و زیارتخوانی را فراموش نکنیم که توصیه وسفارش اکید امامان معصوم است مانند زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام

5. سفارش به گریه و تباکی نمودن .

در حدیث قدسی آمده که خداوند به حضرت موسی (علیه السلام) فرموند : ای موسی ! هر یک از بندگانم در زمان شهادت فرزند مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) (روز عاشورا) گریه کند یا حالت گریه به خود بگیرد و بر مصیبت سبط پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تعزیت گوید همواره در بهشت خواهد بود(مستدرک سفینه البحار، ج7، ص235)
6. برپایی مجالس عزادر روزعاشورا و شهادت اهل بیت.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید : مجلس گرفتن شما را من دوست می دارم . در مجالس خود « امر ما را » زنده بدارید . خداوند رحمت کند کسی که امر ما را زنده بدارد (وسایل الشیعه، ج10، ص235)

7. اقامه نماز جماعت ظهر عاشورا که امام در میان جنگ نماز را به پا داشتند

8. در روز عاشورا تا حد امکان از لذائذ دوری کنیم.

- امام صادق (علیه السلام) : در روز (عاشورا) از کارهای لذتبخش دوری شود و آداب و سنن سوگواری بر پا گردد و تا زوال خورشید از خوردن و آشامیدن خودداری شود و بعد از آن همان غذایی خورده شود که سوگوارن می خورند. (میزان الحکمه ، ج8 ، ص3783)

9. اخلاص در عزاداری

10. در مراسمات عزاداری مسائل شرعی را رعایت کنیم. صدای سیستم صوتی خارج از مسجد و هیات را ببندیم تا صدای مراسم باعث اذیت دیگران نشود. اگر صاحب مجلس راضی نیست درو دیوار خانه اش مشکی پوش شود به علت زخمی شدن دیوار از این کار صرف نظر کنیم یا رضایت او را جلب کنیم. و موارد دیگر که باید در امور شرعی رعایت شود.

11. خطبا و مداحان از مطالب مستند و واقعی استفاده کنند و سعی در روشنگری داشته باشند و معارف مردم و مخاطبین را بالا ببرند. مداح از اشعار پر مغز با محتوا استفاده نماید از اشعار غلو آمیز و بی سند و مدرک پرهیز کند در اشعار معارف اهل بیت را به مردم برسانیم و موارد دیگر ازاین قبیل که میتوان جزء آداب عزاداری بشماریم.

پرسش:
نحوه عزاداری ائمه (علیهم السلام) برای امام حسین (علیه السلام) به چه صورت بوده است.؟

پاسخ:
آن چه مسلّم و قطعی است این که امامان معصوم برای تقویت دین و زنده نگه داشتن عاشورا و قیام امام حسین (علیه السلام) مردم را به احیاء شعائر توصیه می نمودند. این مطلب در روایات و سیره عملی ائمه به وضوح روشن است.

روایاتی در باب عزاداری و احیاء شعائر ازمعصومین به ما رسیده است که به آن ها اشاره می شود.
از عبداللّه بن سنان روایت شده است كه در روز عاشورا بر امام جعفر صادق (علیه السلام) وارد شدم، در حالی كه جمع زیادی اطراف ایشان را فرا گرفته بودند و ایشان چهره ای اندوهناك و غمگین و اشكبار داشت. عرض كردم: یابن رسول اللّه، از چه می گریید؟ خداوند دیده شما را نگریاند. فرمود: آیا تو در بی خبری به سرمی بری؟ مگر نمی دانی در چنین روزی حسین (علیه السلام) به شهادت رسید؟ گریه به او امان نداد تا سخن بیشتری بگوید و همه مردم به گریه افتادند.(1)

زید الشحّام نقل می كند كه روزی نزد امام صادق (علیه السلام) بودیم. جعفر بن عثمان وارد شد و نزدیك امام نشست. امام به او فرمود: شنیده ام كه تو درباره حسین (علیه السلام) شعر می گویی. جعفر گفت: آری. با درخواست امام، جعفر اشعاری در رثای امام حسین (علیه السلام) خواند و امام و جمع حاضر گریه كردند. اشك بر چهره امام جاری گشت و فرمود: ای جعفر، فرشتگان مقرّب الهی سخن تو را شنیدند و گریه كردند، همچنان كه ما گریه كردیم. سپس فرمود: «كسی كه برای حسین (علیه السلام) شعر بگوید، خود گریه كند و دیگران را بگریاند، خدا بهشت را بر او واجب می كند و گناهانش را می آمرزد.»(2)

محمّد بن سهل می گوید: در ایام تشریق به همراه كمّیت شاعر، خدمت امام جعفر صادق (علیه السلام) رسیدیم. كمّیت به امام عرض كرد: اجازه می فرمایید: شعر بخوانم؟ حضرت فرمود: بخوان كه این ایّام روزهای بزرگی هستند. پس حضرت خانواده خود را گفت كه نزدیك آیند و به اشعار كمّیت گوش دهند. كمّیت اشعاری در رثای امام حسین (علیه السلام) خواند. امام در حق كمیّت دعا كرد و برای او آمرزش طلبید.(3)

امام سجّاد (عليه السلام) از هر فرصتی براي زنده نگه داشتن خاطره عاشورا و ياد امام حسين (عليه السلام) و يارانش استفاده می كرد. نقل شده است كه ايشان هنگام نوشيدن آب به شدت می گريست و وقتی با پرسش اطرافيان در اين باره روبرو می شد، پاسخ می داد: «چگونه گريه نكنم، در حالي كه آبی را كه پرندگان و جانوران وحشی از آن آزادانه استفاده می كردند، بر پدرم منع نمودند.؟(4)

از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است كه علی بن حسين (عليه السلام) پس از شهادت امام حسين (عليه السلام) تا آخرين لحظات زندگيی بر مصيبت پدرش گريه می كرد و هر گاه می خواست دست به سوی طعام ببرد و يا آب بنوشد گريه می كرد، تا جايی كه يكی از غلامانش به او گفت: يابن رسول اللّه، چقدر گريه می كنيد؟! می ترسم خود را هلاك كنيد! حضرت در جواب فرمود: «همانا اندوه و غصّه ام را به خدا شكوه می كنم و می دانم از خدا آن چه را كه شما نمي دانيد.»(5)

در پاسخ يكی ديگر از كسانی كه به گريه های شديد ايشان معترض بود، فرمود: "وای بر تو! يعقوب پيامبر دوازده فرزند داشت كه خدا يكی را از چشم پدر دور كرد. يعقوب در فراق يوسف به قدری گريه كرد كه دو چشمش نابينا و سفيد شد و كمرش از غصّه يوسف خميده گشت، در حالی كه فرزندش زنده و سالم بود. ولی من با دو چشمم ديدم كه پدر و برادر و عموهايم و هفده تن از اهل بيت در كنارم كشته شدند، چگونه می توانم گريه نكنم.؟"(6)

در مورد كيفيت و مدت برگزاری مراسم عزاداری در حضور امامان شيعه (عليهم السلام) نيز از روايات و شواهد تاريخی چنين برمی آيد كه بر خلاف ادعای پنهانی بودن اين مراسم در زمان ايشان، امامان شيعه (عليهم السلام) براي رسيدن به اهداف مقدّس خويش، سعيی می كردند اين مراسم را به صورت دسته جمعی، حتی اگر شده با حضور خانواده خويش، علنی و در ملأ عام و در هر فرصت ممكن بر پا دارند.

ابن قولويه از ابن هارون مكفوف روايت كرده است: خدمت امام جعفر صادق (عليه السلام) رسيدم، به من فرمود: در مصيبت حسين (عليه السلام) شعري بخوان. ابوهارون به شيوه رسمی و به قول معروف «كتابی» اشعار خود را خواند. حضرت به او فرمود: به همان نحوی كه نزد قبر آن حضرت مي خوانی، مرثيه سرايی كن؛ يعنی همراه با حزن و اندوه و سوز و گداز. او می گويد: پس من اين بيت را خواندم:
«اَمِر علي حدثِ الحسينِ فقُل لاِعظُمهِ الزكيّه»؛ يعني بر مزار حسين گذر كن و به استخوان های پاكش بگو. و چون حضرت گريست، من ساكت شدم. فرمود: بخوان. من چند بيت ديگر خواندم، بعد فرمود: باز هم بخوان. من اين بيت را خواندم:
«يا مريم قومي فانّه بي مولاكِ و علي الحسينِ فاسعديِ ببكاكِ»
پس حضرت گريست و اهل حرم به ناله و شيون آمدند و چون ساكت شد، فرمود: «اي اباهارون، هر كه شعري در مصيبت حسين (عليه السلام) بسرايد، پس بگرياند ده نفر را، بر او بهشت واجب است» و سپس نفرات را كم كرد تا به يك نفر رسيد و فرمود: «هر كه بخواند شعری در مصيبت حسين (عليه السلام) و يك نفر را بگرياند، بهشت بر او واجب است.»(7)

از اين روايت برمی آيد كه امامان شيعه (عليهم السلام) عزاداری با سوز و گداز و همراه با گريه و زاری را تشويق و تبليغ می كردند و برای آن ثواب زيادی قايل بودند. همچنين سعی می كردند اقوام و بستگان خود را نيز در اين گونه مراسم شركت دهند.

امام صادق (عليه السلام) با لحنی تشويق گونه خطاب به فضيل بن يسار می فرمايد: «آيا مجلس تشكيل می دهيد و با هم درباره ما سخن مي گوييد؟» فضيل می گويد: آری. امام می فرمايد: «من اين مجالس را دوست دارم. پس هدف ما را زنده نگه داريد. خدا رحمت كند كسی را كه هدف و امر ما را احيا كند. ای فضيل، كسی كه ما را به ياد آورد و يا نزدش از ما ياد شود و از ديدگانش به اندازه بال مگسی اشك بيرون آيد، خداوند گناهانش را بيامرزد.»(8)

گریه امام رضا علیه السلام در حدی بود که فرمود: «همانا روز مصیبت امام حسین (علیه السلام) پلک چشمان مرا مجروح نموده، اشک مرا جاری ساخته است».(9)

روزی دعبل، خدمت حضرت رضا (علیه السلام) آمد. آن حضرت درباره شعر و گریه بر سید الشهدا (علیه السلام) فرمود: «ای دعبل! کسی که بر مصایب جدم حسین (علیه السلام) گریه کند، خداوند گناهان او را می آمرزد». آن گاه حضرت بین حاضران و خانواده خود پرده ای زد تا بر مصایب امام حسین (علیه السلام) اشک بریزد؛ سپس به دعبل فرمود: «برای امام حسین (علیه السلام) مرثیه بخوان که تا زنده ای، تو یاری گر و ستاینده ما هستی. تا قدرت داری، از یاری ما کوتاهی مکن». دعبل، در حالتی که اشک از چشمانش می ریخت، اشعاری در رثای امام حسین (علیه السلام) خواند و صدای گریه امام رضا (علیه السلام) و اهل بیت آن حضرت، بلند شد.(10)

بنا بر روایات، امام زمان (علیه السلام) در زمان غیبت و ظهور، بر شهادت جدش گریه می کند. آن حضرت، خطاب به جد بزرگوارش سیدالشهدا (علیه السلام) می فرماید: «اگر روزگار مرا به تأخیر انداخت و از یاری تو دور ماندم و نبودم تا با دشمنان تو جنگ کنم و با بدخواهان تو پیکار نمایم، هم اکنون، هر صبح و شام بر شما اشک می ریزم و به جای اشک، در مصیبت شما، خون از دیده می بارم و آه حسرت از دل پر درد بر این ماجرا می کشم.»(11)

تعظیم شعائر الهی مورد تاکید امامان معصوم بوده است و از این رهگذر مبانی مذهبی و اعتقادی تشیع راسخ تر می شود لذا انسان باید برای اشاعه فرهنگ و شعائر اهل بیت مودب به آداب عزاداری گردد.
در حدیث شریفی اما رضا فرمودند «نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همه لنا عباده و کتمان سرنا جهاد فی سبیل الله یجب ان یکتب هذه الحدیث بالذهب.»(12)

ــ آداب زیارت
1. یکی از این آداب پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین است. اگر چه پوشیدن لباس مشکی مکروه است اما در عزای امام حسین و معصومین استثناء شده است.
2. در برخورد با یکدیگر تسلیت بگوییم این سنت در بین شیعیان رایج است و با جمله «اَعظَمَ اللهُ اُجُورَکُم » همدیگر را تسلیت می دهند.
امام باقر (علیه السلام): وقتی شیعیان به هم می رسند در مصیبت ابا عبدالله (علیه السلام)این جمله را تکرار نمایند : «اَعظَمَ اللهُ اُجُورَنا بمُصابنا بالحُسَین (علیه السلام ) وَ جَعَلَنا وَ اِیاکُم مِنَ الطالبینَ بثاره مع وَلیهِ الاِمام المَهدی مِن الِ مُحَمَدٍ علیهمُ السَلامُ.»؛ خداوند اجر ما را به سوگواری و عزاداری بر امام حسین (علیه السلام ) بیفزاید و ما و شما را از خون خواهان او همراه با ولی خود امام مهدی از آل محمد (علیهم السلام) قرار بدهد.(13)
3. برخلاف بنی امیه که روز عاشورا را متبرک می دانستند و شادی می کردند در این روز کسب و کار را تعطیل نمایند و به عزاداری و حزن و انده بپردازند.
4. در این روز زیارت و زیارت خوانی را فراموش نکنیم که توصیه و سفارش اکید امامان معصوم است مانند زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام
5. سفارش به گریه و تباکی نمودن .
در حدیث قدسی آمده که خداوند به حضرت موسی (علیه السلام) فرموند: ای موسی ! هر یک از بندگانم در زمان شهادت فرزند مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) (روز عاشورا) گریه کند یا حالت گریه به خود بگیرد و بر مصیبت سبط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تعزیت گوید همواره در بهشت خواهد بود.(14)
6. برپایی مجالس عزادر روز عاشورا و شهادت اهل بیت.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: مجلس گرفتن شما را من دوست می دارم . در مجالس خود « امر ما را » زنده بدارید . خداوند رحمت کند کسی که امر ما را زنده بدارد.(15)
7. اقامه نماز جماعت ظهر عاشورا که امام در میان جنگ، نماز را به پا داشتند.
8. در روز عاشورا تا حد امکان از لذائذ دوری کنیم.
امام صادق (علیه السلام) فرمود : در روز (عاشورا) از کارهای لذت بخش دوری شود و آداب و سنن سوگواری بر پا گردد و تا زوال خورشید از خوردن و آشامیدن خود داری شود و بعد از آن همان غذایی خورده شود که سوگوارن می خورند.(16)
9. اخلاص در عزاداری
10. در مراسمات عزاداری مسائل شرعی را رعایت کنیم. صدای سیستم صوتی خارج از مسجد و هیات را ببندیم تا صدای مراسم باعث اذیت دیگران نشود. اگر صاحب مجلس راضی نیست در و دیوار خانه اش مشکی پوش شود به علت زخمی شدن دیوار از این کار صرف نظر کنیم یا رضایت او را جلب کنیم. و موارد دیگر که باید در امور شرعی رعایت شود.
11. خطبا و مداحان از مطالب مستند و واقعی استفاده کنند و سعی در روشنگری داشته باشند و معارف مردم و مخاطبین را بالا ببرند. مداح از اشعار پر مغز با محتوا استفاده نماید از اشعار غلو آمیز و بی سند و مدرک پرهیز کند در اشعار معارف اهل بیت را به مردم برسانیم و موارد دیگر از این قبیل که می توان جزء آداب عزاداری بشماریم.

ماحصل و نتیجه روایات مذکور این است که امامان شیعه اهتمام جدی به تعظیم شعائر دینی داشتند و یکی از این شعائر عزاداری برای اهل بیت است همین طور که در روایات آمده است سفارش به گریه کردن و بر پایی مجالس و حتی به سبک خودشان عزاداری کردن از توصیه های امامان برای اقامه عزا بر سیدالشهد است. به نظر می رسد در این زمان این مجالس گرفتار خرافات و افراط نگردیده بود زیرا چنین گزارشی در تاریخ تشیع و روایات وجود ندارد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) امالی شیخ صدوق، ص 127، الاعلمی ، بیروت، 1400ق.
(2) سید شرف الدین، فلسفه شهادت و عزاداری حسین بن علی علیه السلام ، ص 68، ترجمه علی صحّت، تهران، مرتضوی، 1351.
(3) ابن قولویه، کامل الزیارات، باب 32 ص 112، دارالمرتضویه، نجف، 1356ق.
(4) ابن كثير الدمشقی، البداية و النهاية، بيروت، مكتبه المعارف، 1977 م، ج 9، ص 107.
(5) امالي صدوق، ترجمه محمدباقر كمره اي، تهران، كتابخانه اسلامي، 1362 ش، مجلس 29، ص 141.
(6) جعفر بن محمّد بن قولويه، كامل الزيارات، نجف، مطبعة المرتضويه، 1356 ق، باب 32، ص 115.
(7) شيخ عباس قمي، منتهي الآمال، تهران، مقدّس، 1379، ص 707 به بعد.
(8) سید شرف الدین، پیشین، ص 7.
(9) بحار الانوار، مجلسی، ج 44، ص 284، موسسه الوفاء ، بیروت، 1404ق.
(10) همان.
(11) بحار الانوار ج 101، ص 320.
(12) کلینی، کافی، ج 2 ص 226، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
(13) نوری، مستدرک الوسائل، ج 2 ص 216، موسسه آل البیت، قم، 1408ق.
(14) نمازی شاهرودی، مستدرک سفینة البحار، ج 7 ص 235، جامعه مدرسین، قم، بی تا.
(15) شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 10 ص 235، موسسه آل البیت، قم، 1409ق.
(16) ری شهری، میزان الحکمه، ج 8 ص 3783، دارالحدیث، قم 1388ش.
کلیدواژه : عزاداری، ائمه، امام حسین، گریه، تباکی.


موضوع قفل شده است