برهان پاسکال برای اثبات وجود خدا

کارشناس بحث: استاد رئوف

با سلام خدمت شما دوست گرامی

برهان پاسکال یک برهان عمل گرایانه است که هدف از آن نه اثبات خداوند بلکه اثبات معقولیت اعتقاد به خداوند است. به عبارت دیگر، برهان پاسکال حیث معرفتی نسبت به وجود یا عدم وجود خداوند ندارد بلکه تنها بیانگر آن است که اعتقاد به خداوند معقول تر از اعتقاد نداشتن به آن است.

برای این برهان تقریرهای مختلفی ذکر شده است که معروفترین آنها بدین شرح است:

* اگر به خداوند اعتقاد داشته باشیم:

الف: اگر جهان آخرتی وجود داشته باشد و زندگی ابدی داشته باشیم، آنگاه ما سود بی نهایت خواهیم برد.

ب: اگر جهان آخرتی نباشد و ما زندگی ابدی نداشته باشیم، چیزی را از دست نمی دهیم.

* اگر به خداوند اعتقاد نداشته باشیم:

الف: اگر جهان آخرتی وجود داشته باشد و زندگی ابدی داشته باشیم، زیان بی نهایت خواهیم داشت.

ب: اگر جهان آخرتی وجود نداشته باشد و زندگی ابدی نداشته باشیم، چیزی از دست نمی دهیم.

طبق این برهان، فردی که شرط بندی می کند همواره جانبی را انتخاب می کند که بیشترین نفع احتمالی و کمترین ضرر احتمالی را داشته باشد. اگر اعتقاد به خداوند را نیز مانند یک شرط بندی فرض کنیم، بنابراین معقول آن است که بدان اعتقاد داشته باشیم زیرا اگر چنین اعتقادی درست باشد، سود بی نهایت خواهیم داشت و اگر نادرست باشد، چیزی را از دست نمی دهیم. اما در سوی دیگر، اگر به خداوند اعتقاد نداشته باشیم، ممکن است دچار ضرر بی نهایت شویم. بنابراین اعتقاد به خداوند معقول تر است.

در مورد نقد برهان هم مطالب مختلفی بیان شده است که یکی از مهمترین آنها این است که ایمان بایستی از روی معرفت حاصل شود و فرد به درجه ای از معرفت برسد که به وجود خداوند ایمان بیاورد نه اینکه صرفا به سود و ضرر اعتقاد بسنده کند. این ایراد به تمام دلایل عملگرایانه وارد است که مشهورترین آنها همین برهان پاسکال می باشد.

موفق باشید

* برای اطلاع بیشتر می توانید به کتاب درباره خدا، از مایکل پامر، ترجمه نعیمه پورمحمدی، انتشارات علمی فرهنگی، مراجعه کند

سلام
برهان پاسکال کیلویی چند است؟
این برهان در کتاب اصول کافی در مناظره امام صادق و ابن ابی العوجا آمده است:
امام صادق خطاب به ابن ابی العوجا فرمود:اگر مطلب چنان باشند که اینها می گویند (اشاره به مسلمانانی که طواف میکردند کرد) و مسلما هم چنان است که آنان می گویند در این صورت آنان به راه سلامت رفته اند و شما از سعادت به دور مانده اید و در هلاکت خواهید بود واگر مطلب چنان باشد که شما می گویید و قطعا چنان نیست در این صورت شما با مسلمانان مساوی هستید.
ابن ابی العوجا گفت:خدا تو را رحمت کند مگر ما چه می گوییم و آنان چه می گویند اعتقاد ما با آنان یکی است.
امام صادق گفت:چگونه سخن تو وآنان یکی است ؟در حالی که آنان به معاد و پاداش اخروی و کیفر الهی و خدای آسمان معتقدند و آسمان را به وجود خدا آباد می دانند در حالی که شما آسمان را ویرانه ای می پندارید که کسی در آن نیست...(کافی ج1ص74)