شمارش معکوس
تب‌های اولیه
[/HR]
[/HR]
حكومت عراق پس از فروكش كردن آشوب سازمان خلق عرب در خرمشهر، همچنان به توطئه های خود در خوزستان ادامه می داد. در ادامه این روند، علاوه بر اقداماتی نظیر انفجار و خرابكاری كه بوسیله گروه ها و عناصر وابسته انجام می شد. تحركات مرزی عراق از قبیل احداث استحكامات، شناسایی، نقل و انتقال و تجمع نیرو، حركات ایذایی آزمایشی و تخریبی و ... به تدریج افزایش می یافت.
این روند به سه دوره زمانی از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان مرداد 1359، از 1 تا 25 شهریور 1359 و از 26 تا 30 شهریور 1359 قابل تفكیك است.
دوره اول
از 22/11/1357 تا پایان 1358، موارد زیادی از تجاوزهای زمینی و هوایی عراق به منطقه مرزی خرمشهر ثبت شده است. با شروع سال 1359، تحرك ها و تجاوزهای مرزی دشمن گسترش بیشتری یافت و ارتش عراق در پوشش درگیری های مرزی، ضمن مشغول نگه داشتن نیروهای ایران، به تقویت مواضع و تغییر و تحولات یگان هایش در مرز می پرداخت. در یكی از درگیری ها كه در تاریخ 21 خرداد 1359 در منطقه مرزی جوگه - حد فاصل پاسگاه های مومنی و خین - رخ داد، دو تن از اعضای سپاه پاسداران خرمشهر به نامهای عباس فرحان اسدی و موسی بختور به شهادت رسیدند. برخی از گزارش های تیر ماه 1359 نیز حاكی از افزایش تعداد سنگرها، تقویت نیرو و تجهیزات عراق در مرزهای خرمشهر است.
دوره دوم
در شهریور 1359 تحرك و تجاوز زمینی و هوایی و فعالیت های مهندسی ارتش عراق شدت گرفت. پاسگاه های مرزی عراق تقویت شده بود، احداث جاده، خاكریز و سنگر، ایجاد كانال، موانع، مواضع و شناسایی مناطق مهم به وسیله هواپیماهای عراقی انجام می شد. با ایجاد استحكامات و احداث جاده ای سراسری در شمال پاسگاه ها، سلاح سنگین و نیمه سنگین و سربازان بسیاری در مواضع جدید مستقر شدند و در حالی كه عراق تنها در مقابل پاسگاه خین پنج نفربر زرهی، یك تیربار ضد هوایی و خمپاره انداز مستقر كرده بودند، در این پاسگاه فقط یك نفربر زرهی ایران مستقر بود.
دوره سوم
در تاریخ 26 شهریور 1359، رئیس جمهوری عراق (صدام) در نطقی در مجلس این كشور با ملغی اعلام كردن قرارداد 1975 الجزایر و تاكید بر تغییر وضعیت روابط قانونی در شط العرب (اروند رود) به وضع قبل از مارس 1975، گفت: «باید تمام حقوق تصرف شده به حاكمیت كامل عراق بازگردد». در پی این اظهارات، شدت تجاوزات عراق در نوار مرزی منطقه خرمشهر افزایش یافت و شناورهای این كشور بر تحرك خود افزودند. لشكر 5 و تیپ های نیروی مخصوص نیز راهی نوار مرزی شدند. و در مواضع از قبل آماده شده، مستقر گردیدند. در روز 28 شهریور با تیراندازی نیروهای عراقی به پاسگاه خین، درگیری آغاز شد كه تا ساعت 20 همین روز ادامه یافت. گزارش های روز 29 شهریور نیز حاكی از تشدید درگیری ها بود. در همین روز یك قایق ایرانی به بهانه نداشتن پرچم عراق، غرق شد و ترمینال نظامی بندر خرمشهر نیز هدف گلوله قرار گرفت. درگیری های روز 30 شهریور شدیدتر از روز قبل بود و در اروند رود و پاسگاه های مجاور آن ادامه یافت كه خسارت بسیاری به بار آورد. درگیری از ساعت 10 صبح هنگام راهپیمایی مردم شهر جهت بزرگداشت شهدای روز گذشته و محكوم كردن دولت بعث عراق، شروع شد كه در طول اروند رود و پاسگاه های ساحلی ادامه یافت. در مجموع، گزارش ها و شواهد موجود از گسترش و آمادگی هجومی قوای عراقی در آخرین روزهای شهریور 1359 حكایت می كردند، اما قبل از این كه نیروهای ایران از این شواهد به قطعیت یك هجوم گسترده پی بردند و قبل از این كه قادر به كسب آمادگی و تقویت خود باشند، حمله همه جانبه و گسترده ارتش عراق آغاز شد.
همچنین ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران اطلاعیه 7 را مبنی بر اجرای فرمان ریاست جمهور و فرماندهی کل نیروهای مسلح برای احضار پرسنل وظیفه خدمت منقضی 1356 برای تامین نیرو در این روز منتشر کرد.
بامدادی پر از بمب
30 شهریور 1359 بود که خبرگزاری پارس اعلام کرد: بامداد روز 30/6/59 هواپیماهای عراقی مراکز نظامی ایران در منطقه مرزی سومار را به شدت بمباران کردند.
این خبرگزاری افزود با این بمباران تلفات و خسارات سنگینی به ارتش ایران وارد شده است. خبرگزاری عراق از سوی دیگر خاطر نشان ساخت روز گذشته، توپخانه ایران با برخورداری از حمایت تانک و زرهپوش دست به حمله علیه پاسگاه های مرزی الشیب واقع در جنوب شرقی عراق زده اند که نیروهای عراقی با پاسخ دادن به آتش آنها و منهدم کردن یک تانک، آن ها را مجبور به عقب نشینی کردند. این خبرگزاری در پایان افزود به نیروهای عراقی در این درگیریها هیچ آسیبی نرسیده است.
و روزنامه میزان هم نوشت: ساعت 08:00 بامداد میگ های عراقی وارد حریم هوایی مناطق مرزی نفت شهر شدند، ولی آتشبار های نیروهای جمهوری اسلامی ایران به سوی میگهای عراقی آتش گشودند و آنها را مجبور به بازگشت به عراق و ترک حریم هوایی ایران کردند.
برابر گزارش های رسیده از خرمشهر، درگیری میان پاسداران مستقر در نهر خین و نیروهای عراقی در مرز شلمچه از ساعت 16 روز 30 شهیریورماه مجددا آغاز شده و تا ساعت 19:00 ادامه یافت. در این درگیری، پاسداران موفق شدند یک ناوچه نظامی متعلق به دولت مزدور عراق را که قصد حمله داشت، منفجرکنند. گزارش رسیده است که احتمالا 10 نفر سرنشینان نظامی این ناوچه کشته و یا مجروح شده باشند.
یک مقام آگاه در اداره کل بنادر و کشتیرانی خرمشهر اطلاع داد که نیروهای بعثی عراق بعد از ظهر روز 30 شهریور از طریق مرز دریایی اروند رود به سوی بندر و کشتیرانی خرمشهر مبادرت به تیراندازی کردند که در جریان آن یک موتور لنج غرق و یک ناوچه نظامی متعلق به گارد ساحلی ژاندارمری منفجر شد.
روزنامه خبر جنوب نیز خبرداد: در تاریخ سی ام شهریور درگیری بین نیروهای عراقی و ایرانی درگرفت که با تلاش سرسختانه ارتش یکی دیگر از پاسگاه های عراقی به نام صدام و پادگان اشله زیر آتش قرارگرفت. در این روز نبرد در مرزهای ایران و عراق در استان خوزستان و مرزهای آبی اروند، به شدت ادامه داشت. نیروهای عراقی حداکثر فشار آتش هوایی و توپخانه و تانکهای خود را در منطقه مرزی پاسگاه فکه ایران قرار داده بودند که با مقاومت جدی و سرسختانه نیروهای ارتش، ژاندارمری و سپاه پاسداران مواجه شدند و در اثر آتش شدید یگانهای زرهی ارتش در پایان روز مجبور به عقب نشینی گردیدند.
آن روز در روزنامه اطلاعات هم مردم خواندند: ساعت 10 صبح دیروز در آبادان صدای انفجار گلوله توپ شنیده شد و به دنبال آن مردم مغازه ها را بستند و شهر به حالت تعطیل درآمد، در همین زمان یک فروند بالگرد ارتش متعلق به هوادریا در کوی ذوالفقاریه سقوط کرد. در این سانحه متاسفانه ناخدا محتاج ،خلبان و دو سرنشین دیگر بالگرد، به درجه رفیع شهادت نائل شدند.
روزنامه کیهان از عملکرد نیروی دریاییی ایران چنین روایت کرده است: نیروی دریایی ایران تاسیسات نظامی و ناوگان عراق را به توپ بست. توپخانه ایران دو ناوچه عراقی را منهدم کرد. پاسگاه انیزی عراق به وسیله نیروی انقلاب منهدم شد. یک میگ عراقی در ناحیه ضدلیبح عراق سقوط کرد. مرزهای جنوبی کشور در کنترل کامل نیروهای ایران است. دکل دیده بانی و بیسیم عراق در ساحل اروند رود منهدم شد. گروه های مختلف برای جنگ با عوامل رژیم بعث عراق اعلام آمادگی کردند.
از سویی رسانه های خارجی بازتابی از وقایع این روز را منعکس کردند.
رادیوصدای آمریکا اعلام کرد: امروز ضد و خوردهای شدید در طول نوار مرزی ایران و عراق در دهانه اروند رود بین نیروهای نظامی ایران و عراق گزارش شده است. به گزارش خبرگزاری عراق در جنوب آبادان نیروهای عراقی پنج ناو ایران را نابود کردند، از طرف دیگر گزارش رادیو ایران حاکی است که در پاسگاه خسروشهر(خسرواباد) خساراتی به نیروهای دریایی ایران وارد شده است، ولی نیروهای نظامی ایران نیز یک کشتی عراقی را غرق کرده و چهار ناو دیگر آن کشور را مجبور به عقب نشینی نموده اند. بنا به گزارش خبرگزاری عراق در ز و خورد منطقه فرودگاه آبادان عده زیادی از نیروهای ایرانی کشته شده اند.