مصادیق قربی در آیۀ مودت
تبهای اولیه
مراد از«قربى»هر كه باشد مسلما از برجستهترين مصاديق آن على عليه السلام است. فخر رازى مىگويد: «زمخشرى در كشاف روايت كرده: «چون اين آيه نازل گشت، گفتند: يا رسول الله! خويشاوندانى كه بر ما محبتشان واجب است كيانند؟ فرمود: على و فاطمه و پسران آنان».
از اين روايت ثابت مىگردد كه اين چهار نفر«قرباى»پيغمبرند و می بايست از احترام و دوستى مردم برخوردار باشند، و بر اين مطلب از چند جهت مىتوان استدلال كرد:
1. آيه الا المودة فى القربى.
2. بدون شك، پيامبر اکرم (ص) فاطمه را بسيار دوست مىداشت و مىفرمود: «فاطمه پاره تن من است. بيازارد مرا هر چه او را بيازارد» و نيز على و حسنين را دوست مىداشت، همچنانكه روايات بسيار و متواتر در اين باب رسيده است. پس دوستى آنان بر همه امت واجب است (1) زيرا قرآن مىفرمايد: «و اتبعوه لعلكم تهتدون» (2) از پيغمبر پيروى كنيد، شايد راه يابيد و هدايتشويد. و باز مىفرمايد: «لقد كان لكم فى رسول الله اسوة حسنة» (3) از براى شماست در فرستاده خدا سرمشقى نيكو. و اينها دلالت مىكند كه دوستى آلمحمد - كه على و فاطمه و حسنين هستند - بر همه مسلمين واجب است.» (4)، (5)
موفق باشید ...
پاورقی_______________________________
1- محبت پيغمبر نسبت به آنان جنبه شخصى ندارد، يعنى تنها بدين جهت نيست كه مثلا فرزند يا فرزندزاده او هستند، و اگر كسى ديگر هم به جاى آنها مىبود پيغمبر آنها را دوست مىداشت. پيغمبر از آن جهت آنها را دوست مىداشت كه آنها فرد نمونه بودند و خدا آنها را دوست مىداشت و الا پيغمبر اكرم فرزندان ديگرى هم دوست مىداشت كه آنها فرد نمونه بودند و خدا آنها را دوست مىداشت و الا پيغمبر اكرم فرزندان ديگرى هم داشت كه نه او با آنها به اين شكل محبت داشت و نه امت چنين وظيفهاى داشتند.
2- اعراف/158.
3- احزاب/21.
4- التفسير الكبير فخر رازى، ج27/ص166، چاپ مصر.
5- ر.ک: مجموعه آثار استاد شهید مرتضی مطهری، ج 16.