جمع بندی بررسی سند روایت ماجرایی كه در زمان حكومت حضرت على (ع) اتفاق افتاده است

کارشناس بحث: استاد مجید

سؤال:
سند این داستان چیست که سه برادر نزد امام علی (علیه السلام) آمدند و گفتند میخواهیم این مرد را که پدرمان را کشته قصاص کنی. امام (علیه السلام) به آن مرد فرمود: چرا او را کشتی؟ آن مرد عرض کرد: من چوپان شتر و بز و ... هستم. یکی از شترهایم شروع به خوردن درختی از زمین پدر اینها کرد، پدرشان شتر را با سنگ زد و شتر مرد، و من همان سنگ را برداشتم و با آن به پدرشان ضربه زدم و او مرد. امام (علیه السلام) فرمود: بر تو حد را اجرا می‌کنم. آن مرد گفت: سه روز به من مهلت دهید. پدرم مرده و برای من و برادر کوچکم گنجی به جا گذاشته پس اگر مرا بکشید، آن گنج تباه می‌شود و به این ترتیب برادرم هم بعد از من تباه می‌شود. امام (علیه السلام) فرمود: چه کسی ضمانت تو را می‌کند؟ مرد به مردم نگاه کرد و گفت این مرد. امام (علیه السلام) فرمود: ای اباذر آیا این مرد را ضمانت می‌کنی؟ ابوذر عرض کرد: بله. امام (علیه السلام) فرمود: تو او را نمی‌شناسی و اگر فرار کند حد را بر تو اجرا می‌کنم! ابوذر عرض کرد: من ضمانتش می‌کنم یا امیرالمؤمنین. آن مرد رفت و سپری شد روز اول و دوم و سوم ... و همه مردم نگران اباذر بودند که بر او حد اجرا نشود ... اندکی قبل از اذان مغرب آن مرد آمد. و در حالی که خیلی خسته بود، بین دستان امام (علیه السلام) قرار گرفت و عرض کرد: گنج را به برادرم دادم و اکنون زیر دستانت هستم تا بر من حد را جاری کنی. امام (علیه السلام) فرمود: چه چیزی باعث شد برگردی در حالی که می‌توانستی فرار کنی؟ آن مرد گفت: ترسیدم که بگویند «وفای به عهد» از بین مردم رفت. امام (علیه السلام) از اباذر سوال کرد: چرا او را ضمانت کردی؟ ابوذر گفت: ترسیدم که بگویند «خیر رسانی و خوبی» از بین مردم رفت. اولاد مقتول متأثر شدند و گفتند: ما از او گذشتیم. امام (علیه السلام) فرمود: چرا؟ گفتند: می‌ترسیم که بگویند «بخشش و گذشت» از بین مردم رفت.

پاسخ:
پس از بررسی‌های به عمل آمده در نرم افزار های موجود این داستان را در آن پیدا نکردم؛ ولی نکته لازم به ذکر این که در ابتدای تاپیک آمده است: «داستانى كه در زمان حكومت حضرت على (علیه السلام) اتفاق افتاده است» و مسلم این است که این حادثه در زمان حکومت امام علی (علیه السلام) اتفاق نیفتاده است؛ زیرا ابوذر غفاری در سال 32 هجری قمری در ربذه از دنیا رفته و حکومت امام علی (علیه السلام) از سال 35 هجری قمری شروع می‌شود. یعنی قبل از رسیدن امام علی (علیه السلام) به حکومت، ابوذر از دنیا رفته است، بنابراین، این واقعه در زمان حکومت امام علی (علیه السلام) اتفاق نیفتاده است.