سالروز اعلام حکم تحریم تنباکو

[="darkgreen"]ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه سلسله قاجار علاقه بسیاری به گردش و سیر و سیاحت داشت. جمعاً سه بار به اروپا سفر كرد و در هر بار امتیازات بی‌شماری به بیگانگان می‌داد، خصوصاً در سفر سوم خویش امتیاز توتون و تنباكو و همچنین بانك شاهی را به دولت انگلستان داد. سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا بنابه دعوت رئیس‌جمهور فرانسه انجام شد. شاه به اتفاق میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان صدراعظم و همراهان قبل از ورود به فرانسه رهسپار لندن شد و در آنجا مورد استقبال مقامات انگلیسی قرار گرفت و در میهمانیهای رسمی كه به افتخار ورودش برگزار می‌شد شركت می‌كرد، در یكی از این میمانیها ناصرالدین شاه با یكی از دوستان نخست‌وزیر انگلیس به نام (جرالد تالبوت) آشنا شد.
تالبوت اطلاعاتی در زمینه توتون و تنباكوی ایران از اعتمادالسلطنه كسب نمود و با همكاری امین‌السلطان موافقت شاه را نسبت به كسب امتیاز توتون و تنباكو و صدور دخانیات ایران جلب كرد. از طرفی ملكه ویكتوریا برای جلب نظر همراهان شاه ازجمله امین‌السلطان و اعتمادالسلطنه به هر كدام نشانها و هدایایی اهدا كرد و مقدمات كار جهت اخذ امتیازات اقتصادی آماده گردید. پس از بازگشت ناصرالدین شاه و همراهان به ایران، تالبوت جهت تأسیس شركت (كمپانی رژی) برای انحصار امتیاز توتون و تنباكو به تهران آمد.
امین‌السلطان صدراعظم به شاه اظهار داشت كه بابت امضای قرارداد بیست و پنج هزار لیره پاداش خواهد گرفت و نیز هر سال پانزده هزار لیره هم عایدش خواهد شد، در این زمینه امین‌السلطان و كامران میرزا نایب‌السلطنه رشوه‌های كلانی دریافت نمودند.
بنابر این در 28 رجب سال 1308هـ . ق. امتیاز توتون و تنباكوی ایران به مدت 50 سال در اختیار تالبوت و شركای او قرار گرفت. برطبق این قرارداد: ” اجازه‌نامچه‌ای برای فروش و معامله و غیره توتون و تنباكو و سیگار ... حق خالص صاحبان این امتیاز است و احدی جز صاحبان این امتیازنامه حق صدور اجازه‌نامه‌جات مزبور را ندارند.“
در آن زمان معیشت بسیاری از مردم از طریق فروش توتون و تنباكو تأمین می‌شد و زارع و تاجر هیچ نوع اختیاری در تولید و فروش این محصول نداشتند. بنابر این رفته رفته موج اعتراضات در نقاط مختلف ایران خصوصاً شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، تبریز... آغاز شد.
و برخی از تجار از فروش محصول خود به شركت رژی خودداری كردند. در فارس كه گفته می‌شود مرغوبترین تنباكوی ایران را داشت بعضی از تجار محصول خود را برای اینكه به دست بیگانه ندهند به آتش كشیدند. پس از اوج گرفتن مخالفت و درگیری، اقشار مختلف مردم به علمای دینی در شهرهای مختلف رجوع كرده و كسب تكلیف نمودند؛ به طور مثال در اصفهان به آیت‌الله نجفی اصفهانی، در شیراز به سیدعلی‌اكبر فال اسیری، در تهران به شیخ فضل‌الله نوری و میرزاحسن آشتیانی، در تبریز به میرزا جواد مجتهد تبریزی متوسل شدند. میرزا حسن آشتیانی با آیت‌الله محمدحسن شیرازی مكاتبه و كسب تكلیف نمود، آیت‌الله شیرازی ابتدا نامه‌ای به ناصرالدین شاه ارسال نمود و به شاه در مورد عدم سپردن سرمایه مملكت به دست بیگانه هشدار داد، ولی شاه به هشدارهای وی ترتیب اثر نداد.[/]