احکام تقلید
تبهای اولیه
سلام
در رساله آیت الله صافی اینطوری نوشته بود:
مساله 2- ... و مجتهدى كه انسان از او تقليد مىكند - در صورت علم به مخالفت فتواى او با فتواى غير - بنا بر احتياط واجب بايد غير، اعلم از او نباشد مگر آن كه فتواى غير اعلم موافق با احتياط باشد يا فتواى اعلم شاذ و نادر باشد كه در اين صورت بايد به قولى كه احوط است عمل نمايد. و اعلم يعنى كسى كه در فهميدن حكم خدا از تمام مجتهدهاى زمان خود استادتر باشد.
قسمتی که درشت کردم یعنی چه؟
یعنی اگر کسی مقلد ایشان باشه و ایشونو اعلم بدونه در صورتی که فتواشون نادر و شاذ باشه نمیتونه به فتوا ایشون عمل کنه و باید احتیاط کنه؟
و اگه در احتیاط واجب مرجع خودمون هم به ایشون رجوع کردیم در صورتی که فتوای ایشون شاذ و نادر باشه نمیشه به اون عمل کرد؟
سلامدر رساله آیت الله صافی اینطوری نوشته بود:
مساله 2- ... و مجتهدى كه انسان از او تقليد مىكند - در صورت علم به مخالفت فتواى او با فتواى غير - بنا بر احتياط واجب بايد غير، اعلم از او نباشد مگر آن كه فتواى غير اعلم موافق با احتياط باشد يا فتواى اعلم شاذ و نادر باشد كه در اين صورت بايد به قولى كه احوط است عمل نمايد. و اعلم يعنى كسى كه در فهميدن حكم خدا از تمام مجتهدهاى زمان خود استادتر باشد.قسمتی که درشت کردم یعنی چه؟
یعنی اگر کسی مقلد ایشان باشه و ایشونو اعلم بدونه در صورتی که فتواشون نادر و شاذ باشه نمیتونه به فتوا ایشون عمل کنه و باید احتیاط کنه؟و اگه در احتیاط واجب مرجع خودمون هم به ایشون رجوع کردیم در صورتی که فتوای ایشون شاذ و نادر باشه نمیشه به اون عمل کرد؟
سلام علیکم
طبق نظر آیت الله صافی گلپایگانی:
در این صورت باید به قول احوط عمل نمایید.(البته شاذ به این معنا که بین فقهاء شیعه نه فقط فقهای معاصرین)
رجوع در احتیاط را نمی توانید به فتوا شاذ رجوع کنید.
آیا در اصل احتیاط و شرایط آن باید تقلید کرد؟
گاهی با مطالعه نظر مراجع مختلف، بین آنها حدالمقدور جمع زده و به روشی نزدیکتر به احتیاط نسبت به نظر مرجع خودمان عمل میکنیم هرچند مرجعمان در آن مساله احتیاط مستحب یا لفظ بهتر بودن و ...... به کار برده نباشد. آیا این کار از نظر تمام مراجع صحیح است؟
خب چون یک هفته شد پاسخ نیومد یک مثال میزنم:
تيمم بدل از غسل
(احکام وضو، غسل، تیمم؛ پرسمان رهبری-) پرسش 172 . آيا فرقى بين تيمّم بدل از وضو و غسل است؟ كيفيت هر دو را بيان كنيد؟
آيات عظام امام، مكارم و نورى: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در تيمم بدل از غسل، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.[238]
آيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى، صافى و وحيد: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در هر دو، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.[239]
آيه اللّه خامنه اى: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است و احتياط واجب آن است در هر دو، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.[240]
آيه اللّه فاضل: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در هر دو، زدن دست ها بر زمين سه بار انجام گيرد، به اين ترتيب كه دو مرتبه پشت سر هم دست ها را بر زمين زند و بر پيشانى بكشد و يك مرتبه ديگر بر زمين زند و بر پشت دست ها بكشد.[241]
گروه دوم (بهجت، تبریزی، سیستانی، صافی، وحید) اشاره کردن که در هر دو شکل بهتر است که ...؛ ولی گروه اول (امام، مکارم، نوری) اشاره ای نکردن که در هر دو شکل بهتر است گفتن در بدل از غسل آن بهتر است. خب اگه من مقلد امام، مکارم، نوری باشم. میتونم در هر دو شکل دوبار زدن دستها رو بهتر بدونم؟
یا مثلا اینجا:
رساله دانشجویی- پرسش 62 . اگر در اثناى غسل جنابت، حدث اصغر (بول، باد معده و... ) خارج شود، آيا غسل صحيح است؟
آيات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: غسل باطل نمى شود ؛ و آن را تمام كند ؛ ولى بهتر (احتياط مستحب ) است آن را به قصد آنچه بر ذمّه او است (از اتمام يا اعاده ) از سر گيرد. در هر صورت بايد براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو نيز بگيرد.107
آيه اللّه بهجت: لازم نيست غسل را تمام كند و بنابر احتياط واجب بايد آن را به قصد آنچه بر ذمه او است (اتمام يا اعاده )، از سر گيرد و براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو نيز بگيرد.108
آيه اللّه تبريزى: بايد غسل را از سر گيرد و بنابر احتياط واجب، بايد براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو نيز بگيرد.109
آيه اللّه سيستانى: غسل باطل نمى شود ؛ ولى بنابر احتياط واجب، بايد براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو بگيرد.110
آيه اللّه مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد غسل را از سر گيرد و براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو نيز بگيرد.111
آيه اللّه وحيد: بنابر احتياط واجب بايد غسل را تمام كند و دوباره از سر گيرد و براى نماز و هر كارى كه در آن طهارت لازم است، وضو نيز بگيرد.112
من مقلد آیت الله سیستانی باشم، ایشون هیچ اشاره ای مثل احتیاط استحبابی یا بهتر بودن و .. نکردن که غسل دیگه انجام بدیم، آیا اگه مقلد ایشون باشیم و غسل دوم رو انجام بدیم، بهتر بودنی از جهت احتیاط داره؟
آیا در اصل احتیاط و شرایط آن باید تقلید کرد؟گاهی با مطالعه نظر مراجع مختلف، بین آنها حدالمقدور جمع زده و به روشی نزدیکتر به احتیاط نسبت به نظر مرجع خودمان عمل میکنیم هرچند مرجعمان در آن مساله احتیاط مستحب یا لفظ بهتر بودن و ...... به کار برده نباشد. آیا این کار از نظر تمام مراجع صحیح است؟
سلام عليكم
عمل به احتياط بي شك خوب است ؛
اما تشخيص اينكه احتياط به چه صورت است نياز به سوال از كارشناس در آن زمينه دارد چون بعضي موارد مكلف به نظر خودش دارد احتياط مي كند در حالي كه اين خود خلاف احتياط است.
مثلا: مرجعي ترتيب در غسل را شرط نمي داند حال اگر شخص احتياط كند وترتيب را مراعات كند مطمئنا خوب است.
با سلام طبق فرمایش مرجع تقلید مذکور یکی از معیارهای کنار گذاشتن قول اعلم این است که قولش خلاف قاعده و خلاف فتوای مشهور فقهاء باشد و نادر باشدکه در این صورت فتوای که به احتیاط نزدیکتر است عمل شود.