جمع بندی مقتضی عدالت خدا

کارشناس بحث: استاد هادی

با سلام و عرض ادب و تقدیر از پرسش زیبایتان

وجود تفاوت لازمه نظام هستی است چرا که بدون آن عالمی نیز وجود نخواهد داشت؛ تفاوت در موجودات از آن جا ناشی می شود که رتبه وجودی انسان ها یکسان نبوده و متفاوت است برای مثال اگر رسول اکرم صل الله علیه و اله صادر اول بوده و برتر از سایر موجودات است چون رتبه وجودی حضرت متفاوت با رتبه وجودی سایر موجودات است. تفاوت، جعلی و قراردادی نیست، وجود تفاوت به خاطر رتبه وجودی افراد است.
برای مثال (بر اساس تشکیک وجود) اگر کل عالم هستی را نور ممتد (مثلا نور چراغ) فرض کنیم، نوری که از چراغ ساطع می شود مراتب متفاوتی دارد، مرتبه ای که به چراغ قوه نزدیک است پرنور بوده و مرتبه ای که از چراغ قوه دور است کم نور است؛ خصوصیات هر مرتبه از نور لازمه ذات آن مرتبه است.
خداوند متعال صرفاً فیض وجود را گسترانده(همانند چراغ که صرفا فیض نور را گسترانده) و وجود در ذات خود دارای مراتب می باشد؛ و خصوصیّات هر مرتبه از وجود نیز لازمه ی ذات آن مرتبه می باشد. (علامه طباطبایی درربدایةالحکمة، مرحله پنجم، فصل هشتم اشاره ب این موضوع کرده اند)

شهید مطهری در این رابطه می فرماید:
«وقتی که خلقت با نظام علت و معلول جریان یافت، هر موجودی مرتبه و درجه ای مخصوص خود پیدا می کند که قابل تخلف نیست، مصداق و «وَ ما مِنَّا إِلاَّ لَهُ مَقامٌ مَعْلُوم‏»1می شود. اینجاست که مسئله ی «قدر» پدید می آید، یعنی اندازه ها و همین جاست که مثل بسیار عالی قرآن مفهومش روشن می شود که: «أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَداً رابِيا»2
پس آنچه وجود دارد تفاوت است و تفاوت از ذوات اشیاء یعنی از نفس هستی و از نظام علی و معلولی برمی خیزد». (تجلی پیام، استاد مطهری ص: 410)

.................................................................

1. (صافات 164) و هيچ يك از ما نيست مگر [اينكه‏] براى او [مقام و] مرتبه‏اى معيّن است‏
2. (رعد 17) [همو كه‏] از آسمان، آبى فرو فرستاد. پس رودخانه‏هايى به اندازه گنجايش خودشان روان شدند، و سيل، كفى بلند روى خود برداشت‏

نتیجه اینکه:

بله اگر انسان نگاه جزئی به عالم هستی داشته باشد ممکن است در خیال خود بی عدالتی های فراوانی در عالم هستی ببینید، مثلا اگر به اعضای دانی انسان مثل روده و مایع درون ان نگاه کند و ان را با مغز مقایسه کند ممکن است بگوید سازنده بدن انسان عادل نبوده، چرا مایعِ درون روده ها را از بدترین مایعات قرار داده و مایع درون مغز را از بهترین مایعات و ... . اما وقتی نگاه کلی به انسان می کند و هر کدام از اعضاء و جوارح و کارکردهای ان ها را به هم ربط می دهد متوجه هوش بسیار و عدالت سازنده ان می شود.
در بین اعضای بدن انسان تفاوت وجود دارد اما تبعیض نیست، چون اگر تفاوت نبود انسانی شکل نمی گرفت(وجود این تفاوت نیز به لحاظ تفاوت رتبه وجودی است) در بدنه نظام افرینش نیز هم موجود عالی(صادر اول) هست و هم موجود دانی اما این تفاوت به لحاظ رتبه وجودی است، لذا تفاوت وجود دارد اما تبعیض نه .
« در خلقت اختلاف هست اما تبعیض وجود ندارد. تبعیض یعنى اینکه دو شى که براى هر دوى آنها امکاناتى وجود داشته باشد، این امکان را به یکى بدهند و به دیگرى ندهند چنین چیزى [در خلقت‏] نیست. هر موجودى در هر مرتبه اى که هست، در هر حدى که براى آن ممکن است خیر از ناحیه ى پروردگار [به او] برسد، مى رسد اگر اختلافى در میان اشیاء هست، اختلافى است که از ناحیه امکانات ذاتى خود اشیاء است، تفاوتهاى ذاتى خود اشیاء است.» (مجموعه آثار شهید مطهرى ج 4- توحید)

باسلام
باکمال احترام چگونه تبعیض وستم وجودنداردمگرنه اینکه ذره ای به بنده ای ستم نمیشود
پس افرینش فردکافری که بیزارازدنیاست ومرتکب هرگناهی میشودافرینش اودرعین عدم رضایت وسپس مجازاتش بواسطه گناهانش وکفرش عدالت است!
واماتبعیض چگونه تبعیض نیست اینکه شماشیعه به دنیاامده ایدونهایتادرجایگاه هفتم جهنم جای داریددرحالی که یک کافرمسیری بسیارطولانی باید برود
یاحق