چه کنیم تا گمراه نشویم؟

کارشناس بحث: استاد سینا

اگر بخواهیم به طور کلی به سوال شما پاسخ دهیم باید به دنبال ریشه ی انحراف افراد بگردیم چرا که در طول تاریخ همواره شاهد گمراهی وانحراف افرادی بوده ایم که روزگاری در صف مومنین بوده اند وناگهان جبهه ی خود را عوض نموده ودر گروه باطل قرار گرفته اند وچه بسا شقاوت ابدی را برای خود رقم زدند.عوامل انحراف ازحق برای همه ی انسان ها وجود دارد منتها انان که از ایمان ضعیفی برخوردار باشند ویا در واقع ایمانشان فقط دارای پوسته ی ظاهری است تحت تاثر این عوامل قرار می گیرند ومنحرف می شوند.عوامل انحراف از حق گاهی عوامل اعتقادیست وگاهی اخلاقی ودر بعضی از موارد نیز ممکن است عوامل اجتماعی یا سیاسی باعث دور شدن از حق وانحراف بشود. دنياپرستي، پرهيز نکردن از مال حرام، نداشتن ايمان واقعي، ولايت ­ناپذيري ، بي­ بصيرتي از جمله عوامل انحراف است.

حب دنیا ودنیا پرستی که مصادیق گوناگونی همچون حب نفس ،حب جاه،حب مال وحب مقام را می توان برای ان برشمرد مهمترین عامل گمراهی انسان است..در واقع بنده ی دنیا شدن ،توجه انسان را از هدف اصلی خلقت باز می دارد وهمین امر باعث می شود انسان غرق در دنیا شده ودچار لغزش شود.فراموشى مقام و منزلت و جایگاه انسان در نظام آفرینش؛دون همتى و قناعت به متاع پست دنیا و دلبستن به شهوات و امیال حیوانى و ارضاى بى‏ حد و مرز آن؛سقوط تدریجى و مشغول شدن به رفاه و خوش گذرانى ازعوارض دنیا پرستی است که این عوارض در شرایط سخت ،دست وپاگیر انسان می شود وانسان قافیه را می بازد.

يکي دیگر از عواملی که در روایات بسیارموردتوجه قرارگرفته است پر شدن شکم از مال حرام است چرا که انسان با تکرار این امر، چشم وگوش معنوی خود را ازدست داده ونسبت به دیدن وشنیدن حقایق کور وکر می شود در واقع ندیدن ونشنیدن او نتیجه ی حرام خواری است که به ان عادت نموده است این امر نیز عامل مهمی است که افراد را دچار انحراف می نماید.

از بین عوامل اعتقادی که باعث انحراف می شود می توان از ایمان نام برد چرا که ایمان اگر مستقر باشد ودر قلب انسان رسوخ کرده باشد انحرافی به دنبال نخواهد داشت اما چنانچه ایمان انسان مستودع یا عاریه ای باشد وانسان حقیقت ایمان را بخوبی درک نکرده باشد به راحتی در حوادث روزگار دچار لغزش می شود واین عامل نیز در طول تاریخ موجبات ضلالت افراد زیادی را فراهم اورده است.

خداوند درقران می فرماید: (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُواْ وَ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ في سَبِيلِ اللَّهِ أُوْلَئكَ هُمُ الصَّادِقُونَ)(1)؛ «مؤمنان واقعي تنها کساني هستند که به خدا و رسولش ايمان آورده‏اند، سپس هرگز شک و ترديدي به خود راه نداده و با اموال و جان­هاي خود در راه خدا جهاد کرده‏اند آنها راستگويانند».

در واقع ویژگی هایی همچون عدم شک وتردید ودودلی ، وبذل مال وبذل جان به عنوان شرایط اصلی در ایمان حقیقی مطرح می شوند که هر کس با رجوع به خود می تواند بفهمد که ایا ایمان در وجودش عاریه ای است یا مستقر.چنانچه ایمان با شرایط گفته شده در وجود انسان رسوخ کرده باشد انسان دچار انحراف از حق نمی شود

عمده ­ترين ويژگي خوارج در دورۀ اميرالمؤمنين ولايت ناپذيري و تخريب ولايت است. اين عامل در انحراف آنان و در نهايت در نابودي آنها بسيار مؤثر بود. تعبد در برابر ولایت داشتن از نشانه های ایمان واقعی است که خوارج از آن بی بهره بودند.

یکی دیگر از عواملی که می توان از آن به عنوان عامل اصلی ریزش یاد کرد مساله ی بی بصیرتی وناآگاهی نسبت به موضع حق می باشد.خوارج هرچند در ظاهرآداب شرعی را رعایت می نمودند اما به دلیل عدم بصیرت لازم،دچار لغزش شدند.

بنابراین کسب معرفت بیشتر وبیشتر به ما کمک می کند تا ایمان خود را محکم تر نماییم واز طرفی کنترل شهوات به ما کمک خواهد کرد از دنیا پرستی دور شده وتوان ما را برای درک وآگاهی وبصیرت بالا می برد. وهمه ی اینها در پرتو ترک گناه وتوکل عملی خواهد شد وبه این ترتیب با دارا بودن این صفات ان شا الله همواره در جبهه ی حق قرار خواهیم داشت.

(1)حجرات، آية 15.

پست جمعبندی:

سوال:

چه کنیم که گمراه نشیم!؟؟!؟راه نجاتی هست؟!؟

پاسخ:

اگر بخواهیم به طور کلی به سوال شما پاسخ دهیم باید به دنبال ریشه ی انحراف افراد بگردیم چرا که در طول تاریخ همواره شاهد گمراهی وانحراف افرادی بوده ایم که روزگاری در صف مومنین بوده اند وناگهان جبهه ی خود را عوض نموده ودر گروه باطل قرار گرفته اند وچه بسا شقاوت ابدی را برای خود رقم زدند.عوامل انحراف ازحق برای همه ی انسان ها وجود دارد منتها انان که از ایمان ضعیفی برخوردار باشند ویا در واقع ایمانشان فقط دارای پوسته ی ظاهری است تحت تاثر این عوامل قرار می گیرند ومنحرف می شوند.عوامل انحراف از حق گاهی عوامل اعتقادیست وگاهی اخلاقی ودر بعضی از موارد نیز ممکن است عوامل اجتماعی یا سیاسی باعث دور شدن از حق وانحراف بشود. دنياپرستي، پرهيز نکردن از مال حرام، نداشتن ايمان واقعي، ولايت ­ناپذيري ، بي­ بصيرتي از جمله عوامل انحراف است.

حب دنیا ودنیا پرستی که مصادیق گوناگونی همچون حب نفس ،حب جاه،حب مال وحب مقام را می توان برای ان برشمرد مهمترین عامل گمراهی انسان است..در واقع بنده ی دنیا شدن ،توجه انسان را از هدف اصلی خلقت باز می دارد وهمین امر باعث می شود انسان غرق در دنیا شده ودچار لغزش شود.فراموشى مقام و منزلت و جایگاه انسان در نظام آفرینش؛دون همتى و قناعت به متاع پست دنیا و دلبستن به شهوات و امیال حیوانى و ارضاى بى‏ حد و مرز آن؛سقوط تدریجى و مشغول شدن به رفاه و خوش گذرانى ازعوارض دنیا پرستی است که این عوارض در شرایط سخت ،دست وپاگیر انسان می شود وانسان قافیه را می بازد.

يکي دیگر از عواملی که در روایات بسیارموردتوجه قرارگرفته است پر شدن شکم از مال حرام است چرا که انسان با تکرار این امر، چشم وگوش معنوی خود را ازدست داده ونسبت به دیدن وشنیدن حقایق کور وکر می شود در واقع ندیدن ونشنیدن او نتیجه ی حرام خواری است که به ان عادت نموده است این امر نیز عامل مهمی است که افراد را دچار انحراف می نماید.

از بین عوامل اعتقادی که باعث انحراف می شود می توان از ایمان نام برد چرا که ایمان اگر مستقر باشد ودر قلب انسان رسوخ کرده باشد انحرافی به دنبال نخواهد داشت اما چنانچه ایمان انسان مستودع یا عاریه ای باشد وانسان حقیقت ایمان را بخوبی درک نکرده باشد به راحتی در حوادث روزگار دچار لغزش می شود واین عامل نیز در طول تاریخ موجبات ضلالت افراد زیادی را فراهم اورده است.

خداوند درقران می فرماید: (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُواْ وَ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ في سَبِيلِ اللَّهِ أُوْلَئكَ هُمُ الصَّادِقُونَ)(1)؛ «مؤمنان واقعي تنها کساني هستند که به خدا و رسولش ايمان آورده‏اند، سپس هرگز شک و ترديدي به خود راه نداده و با اموال و جان­هاي خود در راه خدا جهاد کرده‏اند آنها راستگويانند».

در واقع ویژگی هایی همچون عدم شک وتردید ودودلی ، وبذل مال وبذل جان به عنوان شرایط اصلی در ایمان حقیقی مطرح می شوند که هر کس با رجوع به خود می تواند بفهمد که ایا ایمان در وجودش عاریه ای است یا مستقر.چنانچه ایمان با شرایط گفته شده در وجود انسان رسوخ کرده باشد انسان دچار انحراف از حق نمی شود
یکی دیگر از عواملی که می توان از آن به عنوان عامل اصلی ریزش یاد کرد مساله ی بی بصیرتی وناآگاهی نسبت به موضع حق می باشد.خوارج هرچند در ظاهرآداب شرعی را رعایت می نمودند اما به دلیل عدم بصیرت لازم،دچار لغزش شدند.

بنابراین کسب معرفت بیشتر وبیشتر به ما کمک می کند تا ایمان خود را محکم تر نماییم واز طرفی کنترل شهوات به ما کمک خواهد کرد از دنیا پرستی دور شده وتوان ما را برای درک وآگاهی وبصیرت بالا می برد. وهمه ی اینها در پرتو ترک گناه وتوکل عملی خواهد شد وبه این ترتیب با دارا بودن این صفات ان شا الله همواره در جبهه ی حق قرار خواهیم داشت.

(1)حجرات، آية 15.