جمع بندی رابطه خدا و موجودات

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
رابطه خدا و موجودات

رابطه خداوند با دیگر موجودات به چه شکلی است؟برای علیت بین دو ماده تصویر اسانی میتوان تصور کرد مثلا علت باران باریدن وجود ابر و ... است اما تصور رابطه و علیت بین خدا با موجودات دیگر سخت است و شاید بتوان گفت که چون دو موجود مجزا هستند و خداوند لیس کمثله شیئ است بخاطر همین هیچ ربطی بین انها تصور نمیشود و حتی در نتیجه علتی درنیست.البته علت بودن خداوند برا ممکن الوجود ها ثابت شده است اما این چه علتیست و چه رابطه ای؟ پل بین علت و معلول در اینجا چیه؟

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد هادی

با سلام و عرض ادب و تقدیر از پرسش زیبایتان

در ارتباط با پرسش شما توجه به دو نکته ضروری است:

1.علیت در فیزیک با علیت در فلسفه متفاوت است، در علیت به معنای فیزیک اصلِ وجود معلول از علت نیست، برای مثال اصل وجود باران از ابر نیست و یا اصل وجود میز از نجار نیست اما در فلسفه اصل وجود معلول از علت است در حقیقت علت چیزی است که وجود و هستی را به معلول می دهد.
با توجه به تعریف علیت 1، علت باریدن باران وجود ابر نیست؛ چون باران در اصل وجود وابستگی به ابر ندارد، وجود ابر برای باران علت ناقصه است نه تامّه! چون برای باریدن باران علاوه بر اینکه باید ابر باشد بایستی شرایط جوی نیز برای باریدن باران مساعد باشد، صرف وجود ابر برای باران علت محسوب نمی شود. علت آن است که معلول در اصل وجود وابسته به علت باشد به طوری که اگر علت نباشد معلول هم نخواهد بود. (جناب ملاصدرا و علامه طباطبایی و بسیاری از بزرگان همین تعریف را قبول دارند)
در حقیقت میان علت و معلول رابطه تضایف برقرار است، میان بالا و پایین رابطه تضایف وجود دارد زمانی «پایین» مفهوم پیدا می کند که «بالایی» وجود داشته باشد و بالعکس. در علت و معلول نیز این رابطه وجود دارد تصور هر یک از علت و معلول بدون دیگری محال است؛ اگر «علت» هست باید معلول هم باشد و اگر «معلول» هست یقینا علت هم باید وجود داشته باشد.

.................................................................................
1. تعريف علت و معلول : اگر دو موجود داشته باشيم كه يكي از آنها در اصل‏ وجود ، به ديگري وابسته و نيازمند باشد بطوري كه اگر ديگري نباشد آن هم‏ نخواهد بود آن وقت ، آن شي‏ء را علت و اين شي‏ء نيازمند را معلول گويند . پس اگر ميان دو شي‏ء هيچ نياز و وابستگي نباشد ديگر هيچيك علت و معلول يكديگر نيستند و نيز اگر بستگي باشد ولي نه در اصل وجود و هستي باز عليت و معلوليت در كار نيست
(طباطبايي، سيد محمد حسين؛ نهاية الحکمة، قم، دفتر نشر اسلامي، وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم. ص156-157)


2. اینکه فرمودید خالق و مخلوق دو موجود مجزا هستن این سخن با معارف دینی مطابقت ندارد، توضیح اینکه: طبق نظر حکمای الهی معلول تجلی علت است، اینطور نیست که معلول وجودی مستقل از علت خود داشته باشد . مانند اینکه متصور ذهنی شما، تجلی خود شماست که در ذهن شما متجلی و ظاهر شده است. در حقیقت تصورات ذهنی شما وجودی مستقل از خود شما ندارند بلکه ربط محض به شما هستند اگر شما نبودید تصورات ذهنی شما هم وجود نداشت. در منظر علمای حکمت متعالیه عالم هستی نیز تجلی خداست؛ بنابراین ، عالم هستی وجودی مستقل ندارد بلکه ربط محض به خداوند سبحان می باشد.
«معلول چيزي نيست بجز «فقر» و وابستگي وجودي و احتياج و نيستي محض در مقابل خداوند که علت موجودات است» (حکمت متعاليه و ملا صدرا، سید محمد خامنه ای چاپ 1384،انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا)

در حقیقت طبق فرمایش امیر المومنین علی علیه السلام مخلوقات نه جدای از خدا هستند و نه خود خدا! علی علیه السلام فرمود: «مَعَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ لَا بِمُقَارَنَةٍ وَ غَيْرُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ لَا بِمُزَايَلَة» (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏54، ص: 177)
شاید بهترین مثال برای تصور چنین حالتی همان تصورات ذهنی باشد همچنانکه تصورات ذهنی نه جدای از انسان هستند(مستقل از انسان نیستند بلکه ربط محض و نیاز به انسان می باشند) و نه خود انسان هستند. اگر انسان سیبی را در ذهن خود تصور کند، انسان «سیب» نیست و سیب هم «انسان» نیست اما در عین حال سیب ربط و نیاز محض به انسان است.
رابطه مخلوقات عالم نیز اینطور نیست که مستقل و جدای از خداوند سبحان باشند وهمچنین اینطور هم نیست که مخلوقات عین خدا باشند. بلکه مخلوقات ظهور و تجلی ذات پروردگار می باشند.

نتیجه اینکه:

عالم هستی با تمامی عظمت و هیبتش تجلی خداوند سبحان بوده و وابستگی وجودی به خداوند سبحان دارد که اگر وجود خدا (علت) نبود عالم هستی هم وجود نداشت؛ ضمن اینکه معلول وجودی مستقل از علت ندارد بلکه عین ربط و نیاز محض به علت می باشد، بنابراین مخلوقات عالم هستی وجودی مستقل از خدا نداشته و عین ربط و نیاز محض به پرودگار متعال هستند.


موضوع قفل شده است