جمع بندی دانشمندان شیعه در تاریخ

تب‌های اولیه

13 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
دانشمندان شیعه در تاریخ

بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد للَّه ربّ العالمین والصلاه والسلام علی محمّد وآله الطیبین الطاهرین واللعن علی أعدائهم أجمعین.
سلام علیکم و رحمت الله و برکاته
از کارشناسان و دوستان محترم که اطلاعات کافی در مورد دانشمندان شیعه دارند تقاضا دارم که مطالبشون رو در این جا بگذارند

قطعا دانشمندان مسلمانی بودند که قبل از دانشمندان دیگر ادیان به نکات علمی پی برده اند پس لطف کنید مطالبتون رو مستند بیان کنید که بقیه کاربران بتواند با ادله برای دیگران بازگو کنند

و من الله توفیق

با نام و یاد دوست



کارشناس بحث: استاد مقداد

قابل توجه:

موضوع جهت بحث و تبادل نظر میان کاربران باز گذاشته می شود.

خواهشمندم فقط در موضوع اصلی تاپیک مطلب ارسال نمایید

و از بحثهای حاشیه ای و گفتگوهای دونفره خودداری نمایید.

با تشکر

:Gol:


امیر حسین999;541561 نوشت:
با سلام
با توجه به عنوان پست آیا فقط مسلمانان شیعه مد نظرتون هست؟

سلام علیکم و رحمت الله و برکاته
سوال خوبی بود من یادم رفت تو پست اول ذکر کنم

فقط دانشمندان شیعه

به این دلیل که مهجور مانده اند

جابر ابن حیان
به احتمال زیاد شاگرد امام صادق (ع)
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86

هو الحکیم المتعال

باسلام

کلمه‌ی دانشمندان کمی کلی است و مشخص نیست که دقیقا در چه حیطه‌ی مورد نظر است. دانشمند شامل دانشمند علوم تجربی و نجوم و پزشکی و... می‌شود تا دانشمند علوم نقلی مثل تاریخ و حدیث و تفسیر و زبان و تا دانشمند علوم عقلی مثل منطق و حکمت و ریاضیات و... و دقیق معلوم نکرده‌اید که دانشمند کدام حوزه مد نظر شماست و شاید هم همه اش را در نظر داشته‌اید. اما معمولا نام و مشخصات دانشمندان اسلامی در کتب تاریخی خصوصا کتب مربوط به شناخت شخصیت‌ها مثل کتب رجال و هم‌چنین کتبی تاریخی‌تر مانند الفهرست ابن‌ندیم آمده است که البته معمولا مذهب این افراد هم تا جایی که مشخص بوده ذکر شده است. گرچه در بحث مذهب ملاک‌ها متفاوت است و ممکن است کسی در کتب تاریخی شیعه یا سنی ذکر شده باشد که با مبنای دیگری، برعکس منظور گردد.

اما در مورد حکما و فلاسفه‌ی اسلامی خصوصا بیشتر شیعیان می‌توانید به فصل آخر کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری رجوع کنید که تقریبا همه ی حکما و فلاسفه را در 33 طبقه و عرفا را هم از ابتدا تا قرن نهم ذکر کرده‌اند. البته در دیگر علوم در فصول دیگر هم دانشمندان دیگر زمینه‌ها معرفی شده‌اند.

پیوسته متعادل و متعالی

753;541205 نوشت:
از کارشناسان و دوستان محترم که اطلاعات کافی در مورد دانشمندان شیعه دارند تقاضا دارم که مطالبشون رو در این جا بگذارند

قطعا دانشمندان مسلمانی بودند که قبل از دانشمندان دیگر ادیان به نکات علمی پی برده اند پس لطف کنید مطالبتون رو مستند بیان کنید که بقیه کاربران بتواند با ادله برای دیگران بازگو کنند

753;541565 نوشت:
فقط دانشمندان شیعه
به این دلیل که مهجور مانده اند

سلام علیکم مؤمن و رحمة الله و برکاته،
حقیر اطلاعات تاریخی کافی برای پاسخ دادن به این پرسش ندارم، یعنی دانشمندی را که حقیر بشناسم قاعدتاً تمامی خوانندگان پیشتر و بیشتر از حقیر می‌شناسند، از جابربن حیان که جناب امیرحسین۹۹۹ معرفی کردند و معروف است که مثلاً به راهنمایی امام صادق علیه‌السلام کاغذ نسوز (برای محافظت کردن از روایات و ... شیعه) را اختراع کردند گرفته تا ابن سینا و زکریای رازی و ابوریحان بیرونی گرفته تا متأخرینی مانند علامه ذوالفنون حضرت آیت‌الله حسن‌زاده آملی که کتاب در زمینه‌ی هندسه‌ی اوقلیدوسی (یکی از دوستانم که کتابشان را خوانده بود بسیار از ایشان تعریف می‌کرد) و تبحر بالا در نجوم و بسیاری علوم دیگر دارند ...
اما اینکه فرمودید دانشمندان شیعه مهجور مانده‌اند از طرفی صحبت درستی است و از طرف دیگر بیشتر از دانشمندان شیعه خود قرآن و احادیث شیعه است که مهجور مانده‌اند و کمتر کسی روی این منابع عظیم علمی (علمی در تمام زمینه‌ها) کار کرده است ... در حالیکه اول و آخر تمامی علوم از علوم ظاهری و باطنی در آنها وجود دارد ... جهان معاصری که با اصل عدم قطعیت به چیزی نزدیک به بن‌بست در کشف حقیقت رسیده است با توسل به این منابع علمی می‌تواند رنسانس دیگری را تجربه کند ... یک رنسانس شیعی که البته وعده‌اش را برای زمان ظهور به ما داده‌اند ... ولی شاید استارت آن را ما باید زودتر بزنیم ...
در هر صورت در پاسخ به سؤال شما به نظر حقیر بزرگترین علمای شیعه که مهجور مانده‌اند خود امامان شیعه علیهم‌السلام هستند ... هم در زمان خودشان که فرمودند «سلونی قبل أن تفقدونی» و هم بعد از ایشان که تنها به بخشی از علوم ایشان پرداخته شد، مدینة‌العلم و باب علم ایشان هستند، برای رسیدن به علم رسول خدا فرمودند که از باب امام علی علیهماالسلام وارد شویم ولی ما ظاهراً این حدیث را باور نکرده‌ایم. شاید بعد از کتبی مانند «السماء و العالم» علامه‌ی مجلسی و «مغز متفکر جهان شیعه» (که نوشته‌ی خارجی‌هاست و متأسفانه آدرس لااقل برخی از احادیث آن را هم در ترجمه‌ی آن ندیدم) که به علوم متفاوت رسیده از اهل بیت علیهم‌السلام (و نه فقط به علوم انسانی) نیز پرداخته‌اند و برخی تفاسیر به صورت‌های جزئی دیگر تلاش علمی زیادی به سبک علوم تجربی جدید بر روی قرآن و احادیث شیعه انجام نگرفته باشد، مگر به صورت پراکنده ...
در بخش طب شکر خدا مدتی است که جریان خوبی به راه افتاده است که تحقیقات وسیعی را بر روی مبانی و روش‌ها و کاربردهای طب سنتی و اسلامی انجام می‌دهند و بازخورد اجتماعی آن هم به نسبت خیلی خوب بوده است ... اما در مورد سایر علوم همچنان ثقلین مهجور هستند.
یا علی

سلام علیکم

طارق;541840 نوشت:
شاید هم همه اش را در نظر داشته‌اید

منظور من در تمامی حوزه ها است
این تاپیک رو زدم که در تمام حوزه ها نشون بدم که چه بزرگوارانی بودند
به طور یقین خیلی از مسایلی که میگن فلان دانشمند غیر مسلمان کشف کرده قبلش دانشمندان مسلمان کسب کرده اند ولی به دلایل مختلف مهجور ماندند
اون چیزی که مد نظر منه اینه که در این تاپیک
دانشمندان رو معرفی
و کارهای مهمی که انجام دادند رو به گوش همگان برسانیم

owari;541869 نوشت:
یعنی دانشمندی را که حقیر بشناسم قاعدتاً تمامی خوانندگان پیشتر و بیشتر از حقیر می‌شناسند، از جابربن حیان که جناب امیرحسین۹۹۹ معرفی کردند و معروف است که مثلاً به راهنمایی امام صادق علیه‌السلام کاغذ نسوز (برای محافظت کردن از روایات و ... شیعه) را اختراع کردند گرفته تا ابن سینا و زکریای رازی و ابوریحان بیرونی گرفته تا متأخرینی مانند علامه ذوالفنون حضرت آیت‌الله حسن‌زاده آملی که کتاب در زمینه‌ی هندسه‌ی اوقلیدوسی (یکی از دوستانم که کتابشان را خوانده بود بسیار از ایشان تعریف می‌کرد) و تبحر بالا در نجوم و بسیاری علوم دیگر دارند ...

درسته که اکثرا این بزرگواران را می شناسند
ولی باز شما ها لطف کنید
زندگی نامه و کارهای علمیشون رو بازگو کنید شاید بعضی ها نداند

=========================
معرفی علامه حسن زاده:

[=&quot]شیخ عارف، کامل مکمّل، واصل به مقام منیع قرب فریضه، حضرت راقی به قله های معارف الهی، و نائل به قلّه بلند و رفیع اجتهاد در علوم عقلیه و نقلیه، صاحب علم و عمل، و طود عظیم تحقیق و تفکیر، حِبر فاخر و بحر زاخر و عَلَم علم، عارف مکاشف ربانّی، فقیه صمدانی عالم به ریاضیات عالیه از هیئت و حساب و هندسه، عالم به علوم غریبه و متحقق به حقائق الهیه و اسرار سبحانیه، مفسِّر تفسیر انفسی قرآن فرقان، استاد اکبر، معلم اخلاق، مراقب ادب مع الله و مکمل نفوس شیّقه الی الکمال، آیه الله العظمی حضرت علامه ذوالفنون جناب حسن بن عبدالله طبری آملی (حفظه الله تعالی) که به «حسن زاده» شهرت دارند

[="DarkRed"]باسلام
در طول تاریخ اسلامی، افراد بسیاری بودند که در زمینه گیاه شناسی و زیست شناسی فعالیت های علمی انجام داده اند، برخی از آنها عبارتند از:
1-رشید الدین الصوری (قرن هفتم هجری): وی برای تحقیق در مورد گیاهان، به بیابان ها می رفت و در مورد مشخصات فیزیکی و شیمیایی برگ، ساقه و گل آن ها، به طور صحیح به تحقیق می پرداخت که با روش تحقیق علوم تجربی امروزی نیز مطابق است. نتیجه تحقیقات او در کتاب الادویه المفرده مشاهده می شود.
2-ادریسی: وی بیش از 250 جلد کتاب نوشته است که نیمی از آن ها در مورد گیاهان می باشد. هم چنین، او در مورد 360 گیاه به تحقیق و پژوهش پرداخته است.
3-ابن الاوان اشبیلی: او یکی از گیاه شناسان بزرگ و مسلمان است که در کتاب الفلاحه، درباره اقسام خاک ها، کودها، و طریقة زراعت 585 نوع از نباتات و 50 نوع از درخت های میوه دار تحقیق نموده و هم چنین در مورد عوارض بیماری های نباتات و طرق معالجه آن ها و نحوه بهره برداری از آن ها، کاوش هایی فراوان کرده است. به گفته آلدو میلی، این کتاب در علم کشاروزی تمام قرون وسطی، کامل ترین کتاب به شمار می رود.
4-ابومحمد عبدالله احمدبن بیاطر مالقی: وی نویسنده کتاب الجامع فی الادویه المفرده است. کتاب این دانشمند، در قرن 16 میلادی، با ارزش ترین کتاب درباره گیاه شناسی تلقی شد. او 1400 نوع گیاه و گیاهان دارویی را کاملا توصیف نموده است که 300 قسم آن قبل از او شناخته نشده بود. این محقق، ساختمان شیمیایی گیاهان را تحلیل نموده، تحقیقات اصولی و نظریات بسیار دقیقی را درباره بیماری ها و معالجه آن ها به وسیله علم گیاه شناسی اضافه کرده است.
5-ابوحنیفه احمد بن داود دینوری (200-82هـ.ق): او مطالعات خود را در مورد گیاه شناسی و کشاورزی، در کتابی به نام النبات، ارائه داده است.
6-عروضی سمرقندی صاحب چهارمقاله ،در گفتاری از کتابش، درباره پیدایش نباتات و گیاهان مطالبی به قلم آورده و درباره قوای چهارگانه که ضامن پیدایش و بقای نباتات است، سخن گفته است.
7-محمد بن محمود بن احمد طوسی (قرن ششم هجری): او کتابی به نام عجایب المخلوقات درباره جانوران و گیاهان گوناگون نوشته است.
8-حمدالله مستوفی قزوینی (قرن هشتم): او صاحب نزهه القلوب است، که در مورد زمین شناسی، گیاه شناسی و جانور شناسی مطالبی در آن به چشم می خورد.
9-زکریای قزوینی (قرن هشتم هجری): او صاحب کتاب عجایب المخلوفات است که درباره
زیست شناسی نیز مطالبی را بیان کرده است.
10- ابن طفیل (قرن ششم هجری): وی از فلاسفه اسلامی است که در کتابی به نام حی بن یقظان درباره پیدایش انسان صحبت کرده است.
منبع: دائره المعارف طهور[/]

[="DarkRed"]با سلام مجدد
چون به نظرم دانشمندان مسلمان غریبند دوباره پاسخ میدم
ویل دورانت می نویسد:
«علم شیمی تقریبا از ابتکارات مسلمانان است، زیرا مشاهده دقیق و تجزیه علمی و ثبت نتایج را آن ها وارد میدان علم کردند. آنان بسیاری از مواد تجزیه نموده، مواد قلیایی و اسیدی را شناختند و درباره صدها داروی طبی تحقیق کردند. هم چنین، صدها داروی تازه ساختند و از فرضیه تبدیل فلزات به طلا، به شیمی واقعی دست یافتند. بدین ترتیب، در اروپا علم شیمی توسط ترجمه کتب مسلمانان پیشرفت کرد.»

به گفته جرجی زیدان:
«شکی نیست که بسیاری از ترکیبات شیمیایی را مسلمین با تجربیات و عملیات خویش کشف کرده و علم جدید شیمی را پایه گذاری نمودند. دانشمندان اروپایی اعتراف نموده اند که اسید نیتریک، اسید سولفوریک، اسید نیترو، هیدروکلریک، پتاس، جوهر نشادر، کلرید سولفورید، تیزاب پتاس، ساج سبز، الکل و زرنیخ را اولین بار شیمی دانان مسلمان کشف کردند.»

در این میان، گوستاولوبون یادآوری می کند:
«مسلمانان موادی را کشف کردند که مورد نیاز صنعت و شیمی آن زمان بود. پایه فکری آن ها در این زمینه ها بسیار وسیع بوده است. معروف این است که پایه گذار علم شیمی لاوازیه است، ولی باید توجه کرد: این مسلمانان بودند که آزمایشگاه های شیمی وکشف های شیمیایی خود، پایه گذار علم شیمی بوده اند. چه، جابربن حیان اولین کسی بود که اعمال تقطیر، تبخیر، تبلور، انحلال، تجزیه، ترکیب و... را بیان کرد و موادی مثل جوهر شوره، تیزاب سلطانی، نشادر، جیوه قرمز، گازها و....را ساخت و به لحاظ علمی مورد معرفی قرار داد.»
ایزاک آسیموف درباره جابربن حیان می گوید:
«جابربن حیان یکی از بزرگترین شیمی دانان و کیمیاگرانی بود که علم شیمی و کیمیاگری را به مقدرای زیاد بسط داده و درپیشرفت آن، کوشش فراوانی کرده است. کار عمده جابربن حیان این بود که اصل عناصر اربعه یونانی را تغییر داد. او می گفت از آن عناصر، فقط دو جوهر به وجود می آید: گوگرد و جیوه. اولی مظهر احتراق بوده و دومی مظهر خواص فلزی است. از نظر جابر، از ترکیب این دو نوع فلز، با نسبت های مختلف می توان هر نوع فلزی را ساخت. او معتقد بود که این عمل یعمی تبدیل عنصری به عنصر دیگر با وساطت یک جوهر اسرار آمیز انجام می گیرد. وی نام این جوهر را اکسیر نهاده بود. جابربن حیان شیمی دان اهل آزمایش بود و مدت زیادی از عمر خود را در تجزیه و ترکیب و تحلیل مواد گوناگون صرف کرد، تا به آن حد که می توان او را اولین دانشمند اسلامی دانست که علم شیمی را برپایة آزمایش بنا نهاده است. صحت و دقت او درتحقیقات و آزمایش های شیمیایی فوق العاده جالب است. او کلرور آمونیوم (نشادر)، را می شناخت و به چگونگی ساختن سفید آب سرب واقف بود. وی بود که موفق به تهیة اسید نیتریک ضعیف شد و از تقطیر سرکه، اسید اسیتیک قوی تهیه کرد. علاوه بر این، در باب رنگ ها نیز تحقیقات جالبی کرد و روشی هم برای تصفیه و استخراج فلزات عرضه داشت.»
منبع: طهور[/]

753;541205 نوشت:
قطعا دانشمندان مسلمانی بودند که قبل از دانشمندان دیگر ادیان به نکات علمی پی برده اند پس لطف کنید

با سلام
با توجه به عنوان پست آیا فقط مسلمانان شیعه مد نظرتون هست؟

معرفی پایان نامه با عنوان:«نقش دانشمندان شیعه در تحول علوم ریاضی»

نویسنده: محمد زکی سعیدی
مرکز آموزش عالی: جامعه المصطفی العالمیه - مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره) -

نویسنده در این نوشتار سعی در نشان دادن نقش دانشمندان مسلمان شیعه در تحول علوم ریاضی از قرن سوم تا پایان دوره صفویه دارد. نویسنده بر این باور است که در طول تاریخ قید و بندهای مذهبی، تأثیر مستقیمی در رشد یا رکود علمی آن مذهب و جهان اسلام داشته است. در این بین دانشمندان شیعی با استفاده از تساهل فکری این مذهب، در یک جنبش علمی توانسته اند علاوه بر فهم میراث علمی بشر قبل از اسلام به خلاقیت های بزرگی دست بزنند که هنوز برای بشر امروز طراوت و تازگی دارد و با ابتکارات و نوآوری های خود گام های مؤثر و مفیدی در تحول علوم ریاضی برداشته اند که آمار به دست آمده به خوبی نمایانگر این موضوع است.
پرسش اصلی این تحقیق اقدامات علمای ریاضی دان شیعه از قرن سوم تا پایان دوره صفویه در راستای دگرگونی علوم ریاضی و نظرات و آثار آن ها است.نویسنده برای یافتن پاسخ مناسب، خود را ناگزیر از بررسی زندگی علمی آنان می داند و یادآور می شود که به دلیل برخی حوادث تأسف بار تاریخی و تخریب و به یغما بردن آثار تمدنی مسلمانان، تحقیق در این باره مشکل است.به لحاظ روش تحقیق، این پژوهش به روش کتابخانه ای و تحلیلی به بررسی زندگی علمی، تألیفات و نوآوری های علمی دانشمندان شیعی در ریاضیات پرداخته است و هدف پژوهشی آن تبیین و نقش علمای شیعه در علوم ریاضی و اصلاح دیدگاه های منفی در مورد علم پژوهی شیعه است.
پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل تدوین شده است. در فصل اول به مفاهیم و پیشینه دانش ریاضی در تمدن های مهم جهان پرداخته است.فصل دوم و سوم به ترتیب به آغاز و اوج شکوفایی دانش ریاضی توسط ریاضی دانان اسلامی در قرون سوم و چهارم و پنجم می پردازد. در فصل چهارم نیز به ریاضی دانان قرن ششم تا یازدهم پرداخته شده و این دوره زمانی طولانی به عنوان دوره ثبات این علم معرفی گردیده است و در فصل آخر نیر به جمع بندی از مباحث مطرح شده در فصول قبل دست زده است.
قلمرو تحقیق به لحاظ زمانی و مکانی به نقش دانشمندان شیعه در تحول و شکوفایی علم ریاضی از قرن سوم تا یازدهم هجری در قلمرو اسلامی اختصاص دارد.

http://www.sokhanetarikh.com/abstracts-of-theses/101-2012-06-10-05-19-53

شیخ طوسی
محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی، شیخ‌الطایفه و شیخ، از علمای ایرانی شیعه در قرن ۵ قمری. او معاصر سلطان محمود غزنوی، حکومت آل بویه، شیخ صدوق، فردوسی، شیخ مفید و سید مرتضی بوده‌است.

وی در رمضان سال ۳۸۵ هجری قمری در توس زاده شد، گرچه تاریخ دقیق تولد او در دست نیست. از کودکی آغاز به آموختن علوم اسلامی کرد. در سال ۴۰۸، ۲۳سالگی، خراسان را به قصد عراق ترک کرد و به بغداد رفت تا از محضر بزرگ‌ترین دانشمند شیعه آن عصر یعنی شیخ مفید درس آموزی کند.[۱]

شیخ طوسی در دوران جوانی به درجه اجتهاد رسید و کتاب تهذیب الاحکام را در این دوره و با پیشنهاد استادش، شیخ مفید تألیف کرد.[۲][۳] وی پنج سال شاگردی شیخ مفید کرد. بعد از مرگ شیخ نزد شاگرد او سید مرتضی حاضر شد و ۲۳ سال تلمذ کرد.[۴]

سید مرتضی علم الهدی به سال ۴۳۶ درگذشت و پس از وی شیخ طوسی مرجع شیعه شناخته شد. ترکان سلجوقی در سال ۴۴۷ با استفاده از ضعف آل بویه - که شیعه مذهب بودند - به بغداد حمله کردند و با اشغال آن حکومت آل بویه را برانداختند. طوسی تا سال ۴۴۸ در بغداد بود و مجلس درس خود را در همان شهر تشکیل داد اما در سال ۴۴۸ به سبب حمله طغرل به بغداد و انقراض آل بویه بر آزار و اذیت شیعیان توسط اهل سنت و سلجوقیان افزوده شد.

در این زمان عبد الملک وزیر طغرل بیک، به محله‌های شیعه‌نشین حمله کرده، به قتل آنان پرداختند. حتی خانه شیخ حمله کردند تا وی را به قتل برسانند، ولی او را نیافتند و وسایل منزل و کتاب‌های او را آتش زدند و نابود ساختند. گفته‌اند طغرل بیک تا سال ۴۴۹، چندین بار کتاب‌های شیخ طوسی را در ملا عام سوزاند. بعد از این حادثه شیخ از بغداد خارج شد و به نجف رفت و حوزه علمیه نجف را تأسیس کرد. گفته شده که در آنجا ۳۰۰ مجتهد تربیت کرد و چندین کتاب نوشت. نفوذ علمی به گونه‌ای بود که تا ۸۰ سال فتوایی مخالف فتواهای وی صادر نشد.

خاندان شیخ طوسی تا چند نسل همه از علما و فقها بوده‌اند. پسرش شیخ ابو علی ملقب به «مفید ثانی» کتابی به نام «أمالی» دارد و کتاب «النهایة» تألیف پدرش را نیز شرح کرده‌است. همچنین دختران شیخ طوسی نیز فقیهه و فاضله بوده‌اند.

شیخ طوسی در شب دوشنبه ۲۲ محرم سال ۴۶۰ درگذشت و در نجف در خانه خویش به خاک سپرده شد. بنا به وصیت وی، آن جا تبدیل به مسجد شد. این مسجد هم اکنون در قسمت شمال بقعه علوی، به نام مسجد طوسی معروف است.

آثار

تعداد آثار شیخ طوسی به ۵۱ جلد می‌رسد، که از آن جمله‌است:

در حدیث

تهذیب الأحکام، در احادیث فقهی که از کتب اربعه شیعه است؛
الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، در احادیث فقهی که از کتب اربعه محسوب می‌شود؛
کتاب الإمالی، که مطالب جلسات روایی اوست؛

رجال

الابواب معروف به رجال شیخ طوسی‏؛
الفهرست؛
اختیار معرفة الرجال، که شیخ به حذف اشتباهات و اصلاح اصل کتاب رجال کشی‏ اقدام کرد؛

تفسیر

التبیان فی تفسیر القرآن
المسائل الدمشقیه فی تفسیر القرآن
المسائل الرجبیه فی تفسیر آیة من القرآن

فقه

النهایة فی مجرد الفقه و الفتوی
المبسوط فی الفقه
الجمل و العقود فی العبادات
الخلاف فی الاحکام، که شیخ در این کتاب آراء علمای شیعه و مذاهب مختلف اهل سنت را در هر مساله گردآوری کرده‌است؛
الایجاز فی الفرائض
مناسک الحج فی مجرد العمل
المسائل الحلبیه فی الفقه
المسائل الجنبلائیه فی الفقه
المسائل الحائریه فی الفقه
مسأله فی وجوب الجزیه علی الیهود و المنتمین الی الجبابرة
مسأله فی تحریم الفقاع

اصول

العدة فی الاصول
مسأله فی العمل بخبر الواحد و بیان حجیة الاخبار

کلام

تلخیص الشافی
تمهید الاصول
الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد
المفصح فی الامامه
الغیبه، در مورد غیبت امام زمان؛
ما یعلل و ما لایعلل

کتب ادعیه

مصباح المتهج‍ّد و سلاح المتعب‍ّد
انس الوحید
هدایه المسترشد و بصیرة المتعبد فی الادعیه و العبادات

دیگر آثار

النهایه، که در واقع رساله عملیه اوست
عده الاصول، در اصول فقه
تلخیص الشافی، در مباحث مربوط به امامت که در واقع این کتاب گزیده کتاب «الشافی» تألیف استادش سید مرتضی است.

پی نوشتها:

(1). سید محسن امین عاملی، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۱۵۹.
(2). آغا بزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۴، ص ۵۰۴.
(3). میرزا محمد باقر خوانساری، روضات الجنات، ج ۶، ص ۲۳.
(4). سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۱۵۹

دانشمندان شیعه

جمع بندی:

پرسش:
لطفاً اطلاعات کافی در مورد دانشمندان شیعه بیان بفرمایید؟

پاسخ:
از آنجایی که بررسی تک تک دانشمندان بنام شیعه در این مجال نمی گنجد،ضمن معرفی منبعی برای مطالعه در این رابطه،به معرفی یکی از شخصیتهای علمی بنان جهان اسلام و تشیعه می پردازیم.

معرفی پایان نامه با عنوان:«نقش دانشمندان شیعه در تحول علوم ریاضی»

نویسنده: محمد زکی سعیدی
مرکز آموزش عالی: جامعه المصطفی العالمیه - مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره) -

نویسنده در این نوشتار سعی در نشان دادن نقش دانشمندان مسلمان شیعه در تحول علوم ریاضی از قرن سوم تا پایان دوره صفویه دارد. نویسنده بر این باور است که در طول تاریخ قید و بندهای مذهبی، تأثیر مستقیمی در رشد یا رکود علمی آن مذهب و جهان اسلام داشته است. در این بین دانشمندان شیعی با استفاده از تساهل فکری این مذهب، در یک جنبش علمی توانسته اند علاوه بر فهم میراث علمی بشر قبل از اسلام به خلاقیت های بزرگی دست بزنند که هنوز برای بشر امروز طراوت و تازگی دارد و با ابتکارات و نوآوری های خود گام های مؤثر و مفیدی در تحول علوم ریاضی برداشته اند که آمار به دست آمده به خوبی نمایانگر این موضوع است.
پرسش اصلی این تحقیق اقدامات علمای ریاضی دان شیعه از قرن سوم تا پایان دوره صفویه در راستای دگرگونی علوم ریاضی و نظرات و آثار آن ها است.نویسنده برای یافتن پاسخ مناسب، خود را ناگزیر از بررسی زندگی علمی آنان می داند و یادآور می شود که به دلیل برخی حوادث تأسف بار تاریخی و تخریب و به یغما بردن آثار تمدنی مسلمانان، تحقیق در این باره مشکل است.به لحاظ روش تحقیق، این پژوهش به روش کتابخانه ای و تحلیلی به بررسی زندگی علمی، تألیفات و نوآوری های علمی دانشمندان شیعی در ریاضیات پرداخته است و هدف پژوهشی آن تبیین و نقش علمای شیعه در علوم ریاضی و اصلاح دیدگاه های منفی در مورد علم پژوهی شیعه است.
پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل تدوین شده است. در فصل اول به مفاهیم و پیشینه دانش ریاضی در تمدن های مهم جهان پرداخته است.فصل دوم و سوم به ترتیب به آغاز و اوج شکوفایی دانش ریاضی توسط ریاضی دانان اسلامی در قرون سوم و چهارم و پنجم می پردازد. در فصل چهارم نیز به ریاضی دانان قرن ششم تا یازدهم پرداخته شده و این دوره زمانی طولانی به عنوان دوره ثبات این علم معرفی گردیده است و در فصل آخر نیر به جمع بندی از مباحث مطرح شده در فصول قبل دست زده است.
قلمرو تحقیق به لحاظ زمانی و مکانی به نقش دانشمندان شیعه در تحول و شکوفایی علم ریاضی از قرن سوم تا یازدهم هجری در قلمرو اسلامی اختصاص دارد.

شیخ طوسی
محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی، شیخ‌الطایفه و شیخ، از علمای ایرانی شیعه در قرن ۵ قمری. او معاصر سلطان محمود غزنوی، حکومت آل بویه، شیخ صدوق، فردوسی، شیخ مفید و سید مرتضی بوده‌است.

وی در رمضان سال ۳۸۵ هجری قمری در توس زاده شد، گرچه تاریخ دقیق تولد او در دست نیست. از کودکی آغاز به آموختن علوم اسلامی کرد. در سال ۴۰۸، ۲۳سالگی، خراسان را به قصد عراق ترک کرد و به بغداد رفت تا از محضر بزرگ‌ترین دانشمند شیعه آن عصر یعنی شیخ مفید درس آموزی کند.[۱]

شیخ طوسی در دوران جوانی به درجه اجتهاد رسید و کتاب تهذیب الاحکام را در این دوره و با پیشنهاد استادش، شیخ مفید تألیف کرد.[۲][۳] وی پنج سال شاگردی شیخ مفید کرد. بعد از مرگ شیخ نزد شاگرد او سید مرتضی حاضر شد و ۲۳ سال تلمذ کرد.[۴]

سید مرتضی علم الهدی به سال ۴۳۶ درگذشت و پس از وی شیخ طوسی مرجع شیعه شناخته شد. ترکان سلجوقی در سال ۴۴۷ با استفاده از ضعف آل بویه - که شیعه مذهب بودند - به بغداد حمله کردند و با اشغال آن حکومت آل بویه را برانداختند. طوسی تا سال ۴۴۸ در بغداد بود و مجلس درس خود را در همان شهر تشکیل داد اما در سال ۴۴۸ به سبب حمله طغرل به بغداد و انقراض آل بویه بر آزار و اذیت شیعیان توسط اهل سنت و سلجوقیان افزوده شد.

در این زمان عبد الملک وزیر طغرل بیک، به محله‌های شیعه‌نشین حمله کرده، به قتل آنان پرداختند. حتی خانه شیخ حمله کردند تا وی را به قتل برسانند، ولی او را نیافتند و وسایل منزل و کتاب‌های او را آتش زدند و نابود ساختند. گفته‌اند طغرل بیک تا سال ۴۴۹، چندین بار کتاب‌های شیخ طوسی را در ملا عام سوزاند. بعد از این حادثه شیخ از بغداد خارج شد و به نجف رفت و حوزه علمیه نجف را تأسیس کرد. گفته شده که در آنجا ۳۰۰ مجتهد تربیت کرد و چندین کتاب نوشت. نفوذ علمی به گونه‌ای بود که تا ۸۰ سال فتوایی مخالف فتواهای وی صادر نشد.

خاندان شیخ طوسی تا چند نسل همه از علما و فقها بوده‌اند. پسرش شیخ ابو علی ملقب به «مفید ثانی» کتابی به نام «أمالی» دارد و کتاب «النهایة» تألیف پدرش را نیز شرح کرده‌است. همچنین دختران شیخ طوسی نیز فقیهه و فاضله بوده‌اند.

شیخ طوسی در شب دوشنبه ۲۲ محرم سال ۴۶۰ درگذشت و در نجف در خانه خویش به خاک سپرده شد. بنا به وصیت وی، آن جا تبدیل به مسجد شد. این مسجد هم اکنون در قسمت شمال بقعه علوی، به نام مسجد طوسی معروف است.

آثار

تعداد آثار شیخ طوسی به ۵۱ جلد می‌رسد، که از آن جمله‌است:

در حدیث

تهذیب الأحکام، در احادیث فقهی که از کتب اربعه شیعه است؛
الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، در احادیث فقهی که از کتب اربعه محسوب می‌شود؛
کتاب الإمالی، که مطالب جلسات روایی اوست؛

رجال

الابواب معروف به رجال شیخ طوسی‏؛
الفهرست؛
اختیار معرفة الرجال، که شیخ به حذف اشتباهات و اصلاح اصل کتاب رجال کشی‏ اقدام کرد؛

تفسیر

التبیان فی تفسیر القرآن
المسائل الدمشقیه فی تفسیر القرآن
المسائل الرجبیه فی تفسیر آیة من القرآن

فقه

النهایة فی مجرد الفقه و الفتوی
المبسوط فی الفقه
الجمل و العقود فی العبادات
الخلاف فی الاحکام، که شیخ در این کتاب آراء علمای شیعه و مذاهب مختلف اهل سنت را در هر مساله گردآوری کرده‌است؛
الایجاز فی الفرائض
مناسک الحج فی مجرد العمل
المسائل الحلبیه فی الفقه
المسائل الجنبلائیه فی الفقه
المسائل الحائریه فی الفقه
مسأله فی وجوب الجزیه علی الیهود و المنتمین الی الجبابرة
مسأله فی تحریم الفقاع

اصول

العدة فی الاصول
مسأله فی العمل بخبر الواحد و بیان حجیة الاخبار

کلام

تلخیص الشافی
تمهید الاصول
الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد
المفصح فی الامامه
الغیبه، در مورد غیبت امام زمان؛
ما یعلل و ما لایعلل

کتب ادعیه

مصباح المتهج‍ّد و سلاح المتعب‍ّد
انس الوحید
هدایه المسترشد و بصیرة المتعبد فی الادعیه و العبادات

دیگر آثار

النهایه، که در واقع رساله عملیه اوست
عده الاصول، در اصول فقه
تلخیص الشافی، در مباحث مربوط به امامت که در واقع این کتاب گزیده کتاب «الشافی» تألیف استادش سید مرتضی است.

پی نوشتها:

(1). سید محسن امین عاملی، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۱۵۹.
(2). آغا بزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۴، ص ۵۰۴.
(3). میرزا محمد باقر خوانساری، روضات الجنات، ج ۶، ص ۲۳.
(4). سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۱۵۹.

موضوع قفل شده است