وقتی پیامبر خدا در جواب می ماند !

[="Purple"][="Magenta"]پیامبر فرموند: "علمای امّت من افضل از پیامبران بنی اسرائیل هستند".چرا پیامبرانی که برخوردار از وحی بودند،علمای ما پایین ترند؟[/]

پیش از بیان معنای حدیث مشهور پیامبر(ص) توجه به دو مطلب لازم است:
1- واضح است که راه ارتباط و اتصال معنوی با غیب و رسیدن به درجات بالای انسانیت تنها مخصوص پیامبران نیست. قرآن کریم هم اتصال با غیب و ملکوت را ملازم نبوّت نمیداند. در کتاب آسمانی از افرادی سخنی به میان آمده که از زندگی معنوی نیرومندی برخوردار بودند، با فرشتگان همسخن بوده و امور خارق العاده از آنان سر میزد، بدون این که "پیامبر" باشند. بهترین مثال حضرت مریم دختر عمران و مادر حضرت عیسی(ع) است که قرآن داستان‏های حیرت انگیزی را از او نقل کرده است.(1)
درباره مادر موسی (ع) قرآن میگوید: "ما به او وحی کردیم که موسی را شیر بده و آن گاه که بر جان او بیم کردی، او را به دریا بینداز و نترس و غمگین مباش که ما او را به تو باز میگردانیم و او را از رسولان قرار میدهیم".(2) مادران حضرت عیسی و حضرت موسی(ع) پیامبر نبوده‏اند.
قرآن کریم در آیاتی چند راه الهام و رسیدن به مدارج عالیه انسانی و مقامات معنوی را بر همه کسانی که باطن خویش را پاک کنند، باز گذاشته است؛ از جمله میفرماید: "آنان که در راه ما کوشش کنند، ما راه‏های خود را به آنان مینمایانیم".(3)
در کلمات معصومان(ع) این موضوع به خوبی تشریح شده است.
پیامبر(ص) فرمود: "خداوند بندگانی دارد که پیامبر نیستند، اما پیامبر بر آن‏ها رشک میبرد".(4)
علی(ع) فرمود: "خداوند یاد خود را صیقل دل‏ها قرار داده است. دل‏ها بدین وسیله از پس کری، شنوا و از پس کوری، بینا و از پس سرکشی و عناد، مطیع و رام میگردند".
همواره چنین بوده و هست که خداوند در هر برهه‏ای از زمان و در زمان هایی که پیامبری نبوده، بندگانی داشته است و دارد که در سِرّ ضمیرشان با آنان راز میگوید و از راه عقلشان با آنان سخن میگوید".(5)
ملا صدرا، صدرالمتألهین میگوید: "وحی یعنی نزول فرشته بر گوش و بر دل به منظور مأموریت پیامبری، هر چند منقطع شده است و دیگر فرشته‏ای بر کسی نازل نمیشود... ولی باب الهام و اشراق هرگز بسته نشده و نخواهد شد. ممکن نیست این راه مسدود شود".(6)
2- نبوت بر دو قسم است:
الف) نبوّت تشریعی، یعنی پیامبرانی که صاحب شریعت بوده‏اند و قرآن کریم از آنان به "اولوالعزم" تعبیر کرده است.
ب) نبوّت تبلیغی؛ کار این گروه از پیامبران، تعلیم و تبلیغ و ارشاد مردم به تعلیمات پیامبرانِ صاحب شریعت بوده است. غالب پیامبران از گروه دوم هستند؛ در فاصله میان پیامبران صاحب شریعت (مانند نوح و ابراهیم و موسی و عیسی(ع)) پیامبران دیگری آمدند که مبلّغ و مروّج شریعت پیشین بوده‏اند.
هزاران نبی بعد از نوح آمدند که مبلّغ شریعت حضرت نوح بوده‏اند، هم چنین بعد از انبیاء دیگر.
وحی عالیترین مراتب هدایت است. وحی رهنمودهایی دارد که از دسترس حسّ و خیال و عقل و علم بیرون است و چیزی از این امور جانشین وحی نمیشود. امّا وحیی که دارای این ویژگیها میباشد، وحی و نبوّت تشریعی است، نه تبلیغی.(7)
از مطالب فوق نتایج زیر به دست میآید:
برتری علمای امّت خاتم پیامبران(ص) بر انبیای بنی اسرائیل مربوط میشود به آن دسته از پیامبران بنی اسرائیل که نبوّت تبلیغی داشته‏اند.
هم چنین باصرف نظر از مطالب فوق، برخی از دانشمندان خواسته‏اند حدیث پیامبر(ص) را این گونه تفسیر کنند: مقصود از "علما" در حدیث، امامان معصوم(ع) هستند و در روایات زیادی از ائمه(ع) به "علما" تعبیر شده است.(8)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت‏ها:
1. مجموعه آثار، ج 3، (ختم نبوت)، مرتضی مطهری، ص 170، 169.
2. قصص (28) آیه 7.
3. عنکبوت (29) آیه 69.
4. مجموعه آثار، همان، ص 171.
5. نهج البلاغه، صبحی صالح، ص 342، خطبه 222.
6. مجموعه آثار، همان، ص 172، به نقل از مفاتیح الغیب، ص 13.
7. مجموعه آثار، همان، ص 154 و ص 174 - 173.
8. بحارالانوار، ج 35، ص 304، پاورقی شماره 6.
منبع: پاسخگو[/]