کسانی که توبه کرده و به مقاماتی رسیده اند

عارف همدانی بدون هیچ توجهی از کنار او گذشت؛ این بی‌توجهی آخوند بر عبید فرّار سخت گران آمد؛ از جای خود حرکت کرد تا این شیخ پیر را تنبیه کند؛ دوید و راه را بر او سد کرد و با لحنی بی‌ادبانه گفت: هی! آشیخ! چرا به من سلام نکردی؟! عارف همدانی ایستاد و گفت: (ما اسمك؟) مگر تو کیستی که من باید حتماً به تو سلام می‌کردم؟ گفت: من عبید فرّارم؛ آخوند ملاحسینقلی به او گفت: ( أ فررتَ من الله ام من رسوله) تو از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟ و سپس راهش را گرفت و رفت.

فردا صبح، آخوند ملا حسینقلی همدانی درس را تمام کرده، رو به شاگردان نمود و گفت: ‌امروز یکی از بندگان خدا فوت کرده هر کس مایل باشد به تشییع جنازه او برویم؛ عده‌ای از شاگردان آخوند به همراه ایشان برای تشییع حرکت کردند؛ ولی با کمال تعجب دیدند آخوند به خانه عبید فرّار رفت؛ آری او از دنیا رفته بود؛ عجبا! این همان یاغی معروف است که آخوند از او به عنوان بنده خدا یاد کرد و در تشییع جنازه او حاضر شد؟!

به هر حال تشییع جنازه تمام شد؛ یکی از شاگردان آخوند به نزد همسر عبید فرار رفته و از او سؤال کرد: چطور شد که او فوت کرد؟ همسرش گفت: نمی‌دانم چه می‌شد؟ او هر شب دیروقت با حال غیرعادی و از خود بی‌خود منزل می‌آمد، ولی دیشب حدود یک ساعت بعد از اذان مغرب و عشا به منزل آمد و در فکر فرو رفته بود و تا صبح نخوابید و در حیاط قدم می‌زند و با خود تکرار می‌کرد: عبید فرّار تو یک عمر است از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟!او تا سحر پیوسته گریه می کرد و سحر نیز جان سپرد؛ عده‌ای از شاگردان آخوند فهمیدند این جمله را آخوند ملاحسینقلی همدانی به او گفته است؛ چون از او سؤال کردند، ایشان فرمودند: من می‌خواستم او را آدم کنم و این کار را نیز کردم، ولی نتوانستم او را در این دنیا نگه دارم. [شرح حال حکیم فرزانه حاج علی محمد نجف آبادی، ص27]عبید فرّار (عبد فرار یعنی بنده بسیار گریزان و در لهجه محلی لقب آن فرد شرور بوده است) از اراذل و اوباس نجف اشرف بود که مردم او را در ظاهر، احترام می‌کردند تا از آزار و اذیت او در امان بمانند؛ این فرد شرور اگر میل به چیزی پیدا می‌کرد یا دوستدار مالی می‌شد، کسی نمی‌توانست او را از دست‌یابی به خواسته‌اش باز دارد؛ در یکی از شبها که آخوند ملاحسینقلی همدانی از زیارت حضرت امیر (ع) باز می‌گشت، عبید فرّار در مسیر راه او ایستاده بود.

عارف همدانی بدون هیچ توجهی از کنار او گذشت؛ این بی‌توجهی آخوند بر عبید فرّار سخت گران آمد؛ از جای خود حرکت کرد تا این شیخ پیر را تنبیه کند؛ دوید و راه را بر او سد کرد و با لحنی بی‌ادبانه گفت: هی! آشیخ! چرا به من سلام نکردی؟! عارف همدانی ایستاد و گفت: مگر تو کیستی که من باید حتماً به تو سلام می‌کردم؟ گفت: من عبید فرّارم؛ آخوند ملاحسینقلی به او گفت: تو از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟ و سپس راهش را گرفت و رفت.

فردا صبح، آخوند ملا حسینقلی همدانی درس را تمام کرده، رو به شاگردان نمود و گفت: ‌امروز یکی از بندگان خدا فوت کرده هر کس مایل باشد به تشییع جنازه او برویم؛ عده‌ای از شاگردان آخوند به همراه ایشان برای تشییع حرکت کردند؛ ولی با کمال تعجب دیدند آخوند به خانه عبید فرّار رفت؛ آری او از دنیا رفته بود؛ عجبا! این همان یاغی معروف است که آخوند از او به عنوان بنده خدا یاد کرد و در تشییع جنازه او حاضر شد؟!

به هر حال تشییع جنازه تمام شد؛ یکی از شاگردان آخوند به نزد همسر عبید فرار رفته و از او سؤال کرد: چطور شد که او فوت کرد؟ همسرش گفت: نمی‌دانم چه می‌شد؟ او هر شب دیروقت با حال غیرعادی و از خود بی‌خود منزل می‌آمد، ولی دیشب حدود یک ساعت بعد از اذان مغرب و عشا به منزل آمد و در فکر فرو رفته بود و تا صبح نخوابید و در حیاط قدم می‌زند و با خود تکرار می‌کرد: عبید فرّار تو یک عمر است از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟!او تا سحر پیوسته گریه می کرد و سحر نیز جان سپرد؛ عده‌ای از شاگردان آخوند فهمیدند این جمله را آخوند ملاحسینقلی همدانی به او گفته است؛ چون از او سؤال کردند، ایشان فرمودند: من می‌خواستم او را آدم کنم و این کار را نیز کردم، ولی نتوانستم او را در این دنیا نگه دارم. [شرح حال حکیم فرزانه حاج علی محمد نجف آبادی، ص27]عبید فرّار (عبد فرار یعنی بنده بسیار گریزان و در لهجه محلی لقب آن فرد شرور بوده است) از اراذل و اوباس نجف اشرف بود که مردم او را در ظاهر، احترام می‌کردند تا از آزار و اذیت او در امان بمانند؛ این فرد شرور اگر میل به چیزی پیدا می‌کرد یا دوستدار مالی می‌شد، کسی نمی‌توانست او را از دست‌یابی به خواسته‌اش باز دارد؛ در یکی از شبها که آخوند ملاحسینقلی همدانی از زیارت حضرت امیر (ع) باز می‌گشت، عبید فرّار در مسیر راه او ایستاده بود.

عارف همدانی بدون هیچ توجهی از کنار او گذشت؛ این بی‌توجهی آخوند بر عبید فرّار سخت گران آمد؛ از جای خود حرکت کرد تا این شیخ پیر را تنبیه کند؛ دوید و راه را بر او سد کرد و با لحنی بی‌ادبانه گفت: هی! آشیخ! چرا به من سلام نکردی؟! عارف همدانی ایستاد و گفت: مگر تو کیستی که من باید حتماً به تو سلام می‌کردم؟ گفت: من عبید فرّارم؛ آخوند ملاحسینقلی به او گفت: تو از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟ و سپس راهش را گرفت و رفت.

فردا صبح، آخوند ملا حسینقلی همدانی درس را تمام کرده، رو به شاگردان نمود و گفت: ‌امروز یکی از بندگان خدا فوت کرده هر کس مایل باشد به تشییع جنازه او برویم؛ عده‌ای از شاگردان آخوند به همراه ایشان برای تشییع حرکت کردند؛ ولی با کمال تعجب دیدند آخوند به خانه عبید فرّار رفت؛ آری او از دنیا رفته بود؛ عجبا! این همان یاغی معروف است که آخوند از او به عنوان بنده خدا یاد کرد و در تشییع جنازه او حاضر شد؟!

به هر حال تشییع جنازه تمام شد؛ یکی از شاگردان آخوند به نزد همسر عبید فرار رفته و از او سؤال کرد: چطور شد که او فوت کرد؟ همسرش گفت: نمی‌دانم چه می‌شد؟ او هر شب دیروقت با حال غیرعادی و از خود بی‌خود منزل می‌آمد، ولی دیشب حدود یک ساعت بعد از اذان مغرب و عشا به منزل آمد و در فکر فرو رفته بود و تا صبح نخوابید و در حیاط قدم می‌زند و با خود تکرار می‌کرد: عبید فرّار تو یک عمر است از خدا فرار کرده‌ای یا از رسول خدا؟!او تا سحر پیوسته گریه می کرد و سحر نیز جان سپرد؛ عده‌ای از شاگردان آخوند فهمیدند این جمله را آخوند ملاحسینقلی همدانی به او گفته است؛ چون از او سؤال کردند، ایشان فرمودند: من می‌خواستم او را آدم کنم و این کار را نیز کردم، ولی نتوانستم او را در این دنیا نگه دارم.

آن جماعت غافل، از روي مزاح و تفرج، با وي در مي آميزند، و بساط بذله و شوخي را مي گسترانند، اما زماني که پاسخي دلچسب از آن پير فاني دريافت نکردند، مأيوس شده و سر در راه خويش گرفته و بازگشتند.
اما در همان لحظه بابا رستم، سر بر مي آورد و خطاب به محمد صادق مي گويد: « عجيب جواني هستي! حيف از تو و جواني تو! ...»
اين کلام، آنچنان حاج محمد صادق را مشوش و منقلب مي کند، که فکر ديار را از سر بريده و سه روز و سه شب در برابر آن پير منزوي، زانوي ادب زده و ساکت و سر بزير بر جاي مي ماند و هيچ نمي گويد.
نَفَس پير حقيقت مآبي چون بابا رستم، سنگ آذرين سينه جوان را به گوهري آتشين مبدل کرد. به گونه اي که تا چند سال پس از آن ماجرا، حاج محمد صادق تخته فولادي به درجاتي مي رسد که علماي آن دوران براي بهره گيري از نفس روحانيش، ساعتهاي زيادي را در انتظار به سر مي بردند، تا لحظه اي را هر چند اندک و ناچيز، از معنويات آن پير فرزانه بهره مند گردند[

کل احمد آقا، در مورد آن دوران مي فرمودند:
« من در ايام کودکي، آنقدر شرور بودم که هر اتفاقي که در محله مان رخ مي داد، و سر هر کسي که مي شکست يا هر کتک کاري که در کوچه مي شد، اول همه در خانه ما را مي کوبيدند. گويا مي پنداشتند که هر بلايي که اتفاق مي افتد، زير سر احمد است.
بعضي وقتها که پدرم از جواب دادن و راضي کردن مردم فارغ مي شد، خسته و آشفته به سراغ من مي آمد و فرياد مي زد: کي مي شود که تو ازدواج کني و من از دست تو خلاص شوم؟!»

گاهي اوقات که سر تعريف باز مي شد؛ و سخن از آن دوران به ميان مي آمد، کل احمد آقا با لبخندي شيرين و چهره اي شرم زده مي فرمودند:
« اگر روزي دعوا نمي کرديم و با بچه محله ها بزن و بکوبي نداشتيم، آنروز برايمان نحس بود. آنقدر در مدرسه از دست من عاصي شده بودند که براي مهار کردنم، مبصري کلاس را به من واگذار کردند، تا شايد بدان واسطه مقداري آرام شوم!»

گاهي بعضي افراد از کل احمد آقا مي پرسيدند که رمز موفقيت شما در سلوک چه بوده است؟ ايشان نيز در پاسخ مي فرمودند:
« نفس من خيلي بي باک و لاابالي بود. هيچ نفسي را به چموشي نفس خود نديدم. بخاطر همين هم فشار برزخي من بسيار زياد بود. بايد قدرتي پيدا مي شد تا اين اسب چموش را آرام کند.مخالفت با اين نفس غدار، خيلي از باب ها را برايم باز کرد.

نکته جالب در اينجاست که مرحوم کل احمد آقا، شايد از معدود اشخاصي بودند که به جماعت بزهکار و جاهل پيشه، با ديدي مثبت مي نگريستند؛ و هيچ احدالناسی را به خاطر فساد ظاهر و گناهانش، مذمت نمي کردند. علي الخصوص که برنامه طغيان و ارتکاب گناه، در فواصل عهد جواني صورت گرفته باشد.
لذا هميشه می فرمودند:
«انسان گناهکار، در ذاتش گوهر محبت را داراست. يعني در باطن همه، نور ولايت نهفته است. هر کسي قلبا" اهل بيت عليهم السلام را دوست دارد.
اگر هم از سر غفلت، گناهي از وي سر زند، همان ولايتش دستش را خواهد گرفت و همان اکسير محبت، توبه اش خواهد داد. خداوند بيش از اين حرفها که فکر مي کنيم، وهاب است