جمع بندی شراکت خانواده در ثواب انفاق مرد

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
شراکت خانواده در ثواب انفاق مرد

با سلام و خسته نباشید
با توجه به اینکه اسلام وظیفه تامین معاش خانواده را بر دوش مردان قرار داده است.اگر مردی از درآمدش کارهای خیر و انفاق انجام دهد ثواب این کارهایش به زن و بچه ش نیز می رسد؟(خانواده او نیز راضی به این کارهای خیر باشند)

[=arial]

با نام الله


[=arial]


[=arial] کارشناس بحث: استاد میقات

[="Tahoma"]با سلام و درود

در این زمینه چند مطلب عرض می شود:

مطلب اول: انفاق کنندگان

اگر در آن درآمد و مالی که مرد انفاق می کند، سهمی نیز برای همسر و فرزندان است، با رضایت همسر و فرزند، آنان نیز خود بطور مستقیم انفاق کننده محسوب می شوند و مشمول آیه ذیل هستند:

«وَ مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبيتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصير»؛ و (كار) كسانى كه اموال خود را براى خشنودى خدا، و تثبيت (ملكات انسانى در) روح خود، انفاق مى ‏كنند، همچون باغى است كه در نقطه بلندى باشد، و بارانهاى درشت به آن برسد، (و از هواى آزاد و نور آفتاب، به حد كافى بهره گيرد،) و ميوه خود را دو چندان دهد (كه هميشه شاداب و با طراوت است.) و خداوند به آنچه انجام مى ‏دهيد، بيناست.(بقره، 265)

مطلب دوم: تعاون در انفاق

اگر مرد حق همسر و فرزند را ادا کرده و برای آن ها در آن مالی که مرد انفاق می کند سهمی نیست؛ آنان به جهت این که بطور غیر مستقیم در انفاق مرد، تاثیر گذار بوده اند، بر کار خیر تعاون و همکاری داشته و ثوابش را می برند:

«وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‏»؛ و (همواره) در راه نيكى و پرهيزگارى با هم تعاون كنيد.(مائده، 2)

این که مرد می تواند کار و فعالیت داشته و درآمد و حقوق دریافت کند، با توجه به آرامش در کانون خانواده و به پشتوانه زحمات همسر و یا فرزندان است، لذا آنان نیز بطور غیر مستقیم در این انفاق شوهر سهیم بوده و ثواب آن را می برند.

مطلب سوم: خداوند آگاه بر همه چیز

رضایت قلبی آنان به انفاق مرد، و آن چه در دل آنان می گذرد، بر خداوند مخفی نیست و خداوند از آن آگاه است:

«يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»؛ آنچه را در آسمانها و زمين است مى ‏داند، و از آنچه پنهان يا آشكار مى ‏كنيد با خبر است و خداوند از آنچه در درون سينه ‏هاست آگاه است. (تغابن، 4)

مأموران الهی نیز همه چیز ـ ولو ذره ای را ـ ثبت و ضبط می کنند:

«وَ ما تَكُونُ في‏ شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُوداً إِذْ تُفيضُونَ فيهِ وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرَ إِلاَّ في‏ كِتابٍ مُبين»؛ در هيچ حال (و انديشه‏اى) نيستى، و هيچ قسمتى از قرآن را تلاوت نمى‏ كنى، و هيچ عملى را انجام نمى‏ دهيد، مگر اينكه ما گواه بر شما هستيم در آن هنگام كه وارد آن مى شويد! و هيچ چيز در زمين و آسمان، از پروردگار تو مخفى نمى ‏ماند حتّى به اندازه سنگينى ذرّه ‏اى، و نه كوچكتر از آن و نه بزرگتر، مگر اينكه (همه آنها) در كتاب آشكار (و لوح محفوظ علم خداوند) ثبت است. (یونس، 61)

مطلب چهارم: محاسبه دقیق

آن چه متعلق و مربوط به انسان است اعم از انجام کار و یا قصد و نیت، و ...، هر چه باشد ـ ولو به اندازه ذره ای ـ مورد محاسبه قرار گرفته و انسان آن را می بیند:

«فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ»؛ پس هر كس هموزن ذرّه ‏اى كار خير انجام دهد آن را مى‏ بيند، و هر كس هموزن ذرّه‏ اى كار بد كرده آن را مى ‏بيند. (زلزله، 7و8)

مطلب پنجم: خداوند عادل

خداوند اعمال انسان ها را محاسبه ثواب و عقاب می دهد، بدون این که ذره ای به کسی ظلم و یا در حق او بی عدالتی شود:

«إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ»؛ خداوند (حتّى) به اندازه سنگينى ذره ‏اى ستم نمى‏ كند.(نساء، 40)

بنابر این:

در انفاق مرد، همسر و فرزندان او به هر میزانی ـ بطور مستقیم یا غیر مستقیم ـ که سهیم باشند، برای آن ها محاسبه شده و از ثواب و پاداش الهی بهره مند خواهند شد.

خیلی ممنون بخاطر پاسخ مفیدتون.
یه سوال دیگه داشتم.من شنیدم که کسی اگر درختی بکارد یا فرزندانش و نوه هایش کار نیکی انجام دهند پاداش آنها برای فرد حتی پس از مرگش نیز محاسبه می شود.چنین موضوعی در قرآن یا احادیث تا چقدر معتبر است؟

[="Tahoma"]

zarif razavi;517519 نوشت:
خیلی ممنون بخاطر پاسخ مفیدتون.
یه سوال دیگه داشتم.من شنیدم که کسی اگر درختی بکارد یا فرزندانش و نوه هایش کار نیکی انجام دهند پاداش آنها برای فرد حتی پس از مرگش نیز محاسبه می شود.چنین موضوعی در قرآن یا احادیث تا چقدر معتبر است؟

با سلام و درود

بله، در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده:

"مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْتَقِصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْ‏ء"؛ یعنی کسی که سنت حسنه ای ایجاد کند، اجر و ثواب آن را و هم چنین اجر و ثواب کسی که به آن عمل کند را نیز می برد، بدون این که چیزی از اجر و ثواب آن ها کم شود.(الخصال، صدوق، ج ‏1، ص 240)

روایت دیگری در همین زمینه از امام صادق علیه السلام وارد شده:

"سِتُّ خِصَالٍ يَنْتَفِعُ بِهَا الْمُؤْمِنُ بَعْدَ مَوْتِهِ وَلَدٌ صَالِحٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يَقْرَأُ فِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ سُنَّةٌ حَسَنَةٌ يُؤْخَذُ بِهَا بَعْدَه‏"؛ امام صادق فرمودند: شش چیز است که مؤمن بعد از مرگش از آن بهره مى گیرد: فرزند شایسته اى که استغفار براى او کند، قرآنى که مردم در آن بخوانند، چاه آبى که حفر کرده، درختى که نشانده، آب جارى که در اختیار مردم بگذارد، سنتّ نیکى که بعد از وى به آن عمل شود.(الخصال، ج ‏1، ص 323، ح 9)

در روایت دیگری نیز چنین آمده:

"إِذَا مَاتَ ابْنُ آدَمَ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا عَنْ ثَلَاثٍ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ وَ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ بَعْدَهُ وَ صَدَقَةٍ جَارِيَة"؛ یعنی زمانی که انسان بمیرد، عملش پايان می يابد، مگر از سه راه: فرزند خوبى كه برايش دعا كند، علم و دانشی که مردم از آن بهره ببرند، صدقه جاريه [مثل وقف و ... ]. (جامع الأخبار، شعیری، ص 105)

پرسش:
اگر مردی از درآمدش کارهای خیر و انفاق انجام دهد ثواب این کارهایش به زن و فرزندش ـ که راضی به این انفاق هستند ـ نیز می رسد؟

پاسخ:
با سلام و درود
در این زمینه چند مطلب عرض می شود:
مطلب اول: انفاق کنندگان
اگر در آن درآمد و مالی که مرد انفاق می کند، سهمی نیز برای همسر و فرزندان است، با رضایت همسر و فرزند، آنان نیز خود بطور مستقیم انفاق کننده محسوب می شوند و مشمول آیه ذیل هستند:
«وَ مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبيتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصير»؛ و (كار) كسانى كه اموال خود را براى خشنودى خدا، و تثبيت (ملكات انسانى در) روح خود، انفاق مى ‏كنند، همچون باغى است كه در نقطه بلندى باشد، و بارانهاى درشت به آن برسد، (و از هواى آزاد و نور آفتاب، به حد كافى بهره گيرد،) و ميوه خود را دو چندان دهد (كه هميشه شاداب و با طراوت است.) و خداوند به آنچه انجام مى ‏دهيد، بيناست.(1)
مطلب دوم: تعاون در انفاق
اگر مرد حق همسر و فرزند را ادا کرده و برای آن ها در آن مالی که مرد انفاق می کند سهمی نیست؛ آنان به جهت این که بطور غیر مستقیم در انفاق مرد، تاثیر گذار بوده اند، بر کار خیر تعاون و همکاری داشته و ثوابش را می برند: «وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‏»؛ و (همواره) در راه نيكى و پرهيزگارى با هم تعاون كنيد.(2)

این که مرد می تواند کار و فعالیت داشته و درآمد و حقوق دریافت کند، با توجه به آرامش در کانون خانواده و به پشتوانه زحمات همسر و یا فرزندان است، لذا آنان نیز بطور غیر مستقیم در این انفاق شوهر سهیم بوده و ثواب آن را می برند.
مطلب سوم: خداوند آگاه بر همه چیز
رضایت قلبی آنان به انفاق مرد، و آن چه در دل آنان می گذرد، بر خداوند مخفی نیست و خداوند از آن آگاه است: «يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»؛ آنچه را در آسمانها و زمين است مى ‏داند، و از آنچه پنهان يا آشكار مى ‏كنيد با خبر است و خداوند از آنچه در درون سينه ‏هاست آگاه است.(3)

مأموران الهی نیز همه چیز ـ ولو ذره ای را ـ ثبت و ضبط می کنند:
«وَ ما تَكُونُ في‏ شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُوداً إِذْ تُفيضُونَ فيهِ وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرَ إِلاَّ في‏ كِتابٍ مُبين»؛ در هيچ حال (و انديشه‏اى) نيستى، و هيچ قسمتى از قرآن را تلاوت نمى‏ كنى، و هيچ عملى را انجام نمى‏ دهيد، مگر اينكه ما گواه بر شما هستيم در آن هنگام كه وارد آن مى شويد! و هيچ چيز در زمين و آسمان، از پروردگار تو مخفى نمى ‏ماند حتّى به اندازه سنگينى ذرّه ‏اى، و نه كوچكتر از آن و نه بزرگتر، مگر اينكه (همه آنها) در كتاب آشكار (و لوح محفوظ علم خداوند) ثبت است.(4)
مطلب چهارم: محاسبه دقیق
آن چه متعلق و مربوط به انسان است اعم از انجام کار و یا قصد و نیت، و ...، هر چه باشد ـ ولو به اندازه ذره ای ـ مورد محاسبه قرار گرفته و انسان آن را می بیند: «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ»؛ پس هر كس هموزن ذرّه ‏اى كار خير انجام دهد آن را مى‏ بيند، و هر كس هموزن ذرّه‏ اى كار بد كرده آن را مى ‏بيند.(5)
مطلب پنجم: خداوند عادل
خداوند اعمال انسان ها را محاسبه ثواب و عقاب می دهد، بدون این که ذره ای به کسی ظلم و یا در حق او بی عدالتی شود: «إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ»؛ خداوند (حتّى) به اندازه سنگينى ذره ‏اى ستم نمى‏ كند.(6)
بنابر این: در انفاق مرد، همسر و فرزندان او به هر میزانی ـ بطور مستقیم یا غیر مستقیم ـ که سهیم باشند، برای آن ها محاسبه شده و از ثواب و پاداش الهی بهره مند خواهند شد.
مطلب ششم: تاثیر اعمال دنیوی بر حالات اخروی
در روایات متعدد به صراحت بیان شده که برخی از اعمال دنیوی، بعد از مرگ و مردن انسان نیز برای او منفعت دارند، کما این که اعمال نیک فرزند، در سرنوشت والدین و ثواب اخروی آنان تاثیرگذار است؛ از جمله در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده:
"مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْتَقِصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْ‏ء"؛ یعنی کسی که سنت حسنه ای ایجاد کند، اجر و ثواب آن را و هم چنین اجر و ثواب کسی که به آن عمل کند را نیز می برد، بدون این که چیزی از اجر و ثواب آن ها کم شود.(7)

روایت دیگری در همین زمینه از امام صادق علیه السلام وارد شده:
"سِتُّ خِصَالٍ يَنْتَفِعُ بِهَا الْمُؤْمِنُ بَعْدَ مَوْتِهِ وَلَدٌ صَالِحٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يَقْرَأُ فِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ سُنَّةٌ حَسَنَةٌ يُؤْخَذُ بِهَا بَعْدَه‏"؛ امام صادق فرمودند: شش چیز است که مؤمن بعد از مرگش از آن بهره مى گیرد: فرزند شایسته اى که استغفار براى او کند، قرآنى که مردم در آن بخوانند، چاه آبى که حفر کرده، درختى که نشانده، آب جارى که در اختیار مردم بگذارد، سنتّ نیکى که بعد از وى به آن عمل شود.(8)
در روایت دیگری نیز چنین آمده:
"إِذَا مَاتَ ابْنُ آدَمَ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا عَنْ ثَلَاثٍ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ وَ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ بَعْدَهُ وَ صَدَقَةٍ جَارِيَة"؛ یعنی زمانی که انسان بمیرد، عملش پايان می يابد، مگر از سه راه: فرزند خوبى كه برايش دعا كند، علم و دانشی که مردم از آن بهره ببرند، صدقه جاريه [مثل وقف و ... ].(9)

____________

  1. بقره، 265.
  2. مائده، 2.
  3. تغابن، 4.
  4. یونس، 61.
  5. زلزله، 7و8.
  6. نساء، 40.
  7. الخصال، صدوق، نرم افزار جامع الاحادیث نور، ج ‏1، ص 240.
  8. همان، ج ‏1، ص 323، ح 9.
  9. جامع الأخبار، شعیری، نرم افزار جامع الاحادیث نور، ص 105.
موضوع قفل شده است