جمع بندی آیا خلقت پیامبران از روی جبر است؟
تب‌های اولیه
بسم الله الرحمن الرحیم با سلام...آیا خلقت پیامبران بجبر است؟ برای مثال حضرت عیسی(ع) در گهواره به پیامبری رسیده!!!!!یا قبل از خلقت خدا حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) رو خلق کرده و همه از نور آن دو بوجود اومدیم...خب آیا خدا آینده ی این افراد رو اعمال و عظمت این افراد رو دیده این کارو کرده اگه اینطوره پس چرا بدی ها رو در آینده میدیده دست رد بر بوجود آمدنشان نزده؟ حضرت موسی(ع) با دخالت ویژه ی اراده جبارانه ی خدا از قتل در نوزادی خود نجات یافته..چون اگر برای رسیدن به تکامل خدا اراده و اختیار داده چرا براراده ی فرعون دست برد و اراده ی خودش رو قرار داد و حضرت رو از مرگ نجات داد.پس آیا پیامبران اراده ندارند؟ .آیا پیامبران خودشان تلاش می کنند تا پیامبر شوند؟ یعنی راه باز است برای تمام انسان ها پیامبر می شدند؟آیا مثلا حضرت محمد(ص) خودش اعمال او باعث شده که خدا به پیامبری رساندش؟خودشان خواستند؟ خودشان با انجام کارهای شایسته خدا بمقام پیامبری رساندشون یا نه کلا بجبر پیامبر می شوند و کلا تعیین شده بی اختیار پیامبرند؟
پرسش:
آیا پیامبری پیامبران (علیهم السلام) به جبر است.؟
پاسخ:
اصل خلقت بر پایه قانون علت و معلول انجام می‌گیرد. اگر علت خلقت یک انسان به طور کامل، وجود داشته باشد از نظر عقل، به وجود آمدن آن انسان ضروری و تخلف‌ناپذیر است.
سؤال: آیا اراده و اختیار خود این نوزاد در به وجود آمدنش دخالتی داشته است؟
خیر البته نه به این معنا که اراده و اختیاری داشته؛ اما خدا اجازه اعمال آن را نداده؛ بلکه نوزاد انسان قبل از خلقت فاقد اراده و اختیار است و ندارد تا اعمال کند.
با این توصیف روشن می‌شود سخن گفتن از این که آیا قبل از این که پیامبری خلق شود از او در این باره نظر خواهی شده است یا خیر کلام درستی نیست.
بله خداوند مقام نبوت را به افرادی میدهد که شایستگی این مقام را دارند یعنی ظرفیت علمی و عملی پذیرش این مقام را دارا باشند. این مقتضای حکمت الهی و اصلی خدشه‌ناپذیر است؛ اما این که نامش را جبر بگذاریم کم لطفی است؛ زیرا جبر (با ان معنای خاصی که در ذهن عموم مردم دارد) زمانی معنا دارد که قابلیت اراده و اختیار در کار باشد و عرض شد قبل از تولد چنین اراده و اختیاری وجود ندارد.
درباره این که ملاک خدا در این گزینش چیست صرفا می‌دانیم علم خداوند است که می‌داند این افراد شایستگی این مقام را دارند یعنی به علم ازلى و مطلق خود می‌دانست كه عده خاصى از بندگانش ـ هر چند با استعداد معمولى و در شرايط عادى كه همه افراد بشر دارند ـ با اختيار خود، بيش از ديگران و در بالاترين حد ممكن از استعداد خود بهرهبردارى مىكنند و مسير تكامل را مىپيمايند.
در این باره به روایتی از امام صادق (علیه السلام) توجه کنید:
به درستى كه خداوند متعال، انسانهايى را از فرزندان آدم انتخاب كرد و تولد آنها را پاک و بدنهاى آنان را پاكيزه گردانيد و آنها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خويش قرار داد، نه به خاطر طلبى كه از خداوند داشته باشند؛ بلكه از آن جا كه خداوند، در هنگام خلقت مىدانست كه از او فرمانبردارى مىكنند و او را عبادت مىنمايند و هيچ گونه شركى نسبت به او روا نمىدارند. پس اينان به واسطه فرمانبردارى از خداوند به اين كرامت و منزلت والا در نزد خداوند، نايل شدهاند.»(1)
ــــــــــــــــــ
(1) مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 10، ص 170.
در این باره به روایتی از امام صادق توجه کنید:به درستى كه خداوند متعال، انسانهايى را از فرزندان آدم انتخاب كرد و تولد آنها را پاك و بدنهاى آنان را پاكيزه گردانيد و آنها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خويش قرار داد، نه به خاطر طلبى كه از خداوند داشته باشند بلكه از آنجا كه خداوند، در هنگام خلقت مىدانست كه از او فرمانبردارى مىكنند و او را عبادت مىنمايند و هيچ گونه شركى نسبت به او روا نمىدارند. پس اينان به واسطهى فرمانبردارى از خداوند به اين كرامت و منزلت والا در نزد خداوند، نايل شدهاند.» (بحارالانوار/ج10/ص170)
پس با این شرایط راه برای انسانهای معمولی هم بازبوده که پیامبر شوند؟(چون دیگه پیامبری نخواهد بود سوال اول رو گذشتگان آوردم) و ما نیز بدرجات پیامبران برسیم؟
با عرض سلام به شما دوست گرامی
همین که درب نبوت بسته شده است نشان میدهد تا آخرالزمان راه رسیدن به پیامبری برای هیچ انسانی چه معمولی و چه غیرمعمولی باز نیست.
قبل از ختم نبوت هم اگر انسانی شایستگی نبوت میداشت خدا او را به پیامبری مبعوث میکرد و چون جز این 124 هزار پیامبر کسی را به پیامبری برنگزیده است این نشان میدهد راه بر انسانهای دیگر بسته بوده است نه چون خدا بسته است بلکه چون خود شایستگی لازم را نداشته اند.
از آنجا که مقام نبوت مقام شایستگان است نمیتوان انتظار داشت ما انسانهای معمولی به درجه ایشان برسیم (باز عرض میکنیم: نه به این خاطر که خدا مانع رسیدن ما به آن درجه است بلکه بخاطر عدم شایستگی خود ماست).
در پناه حق