* * * نقد یه اشتباه رایج : هدف وسیله رو توجیه نمی کنه * * *

به نظرم در بین رویکردای اخلاقی ( اخلاق به معنای عام که شامل اخلاق به معنای خاص ، فقه و حقوق ، سیاست ، مباحث دستوری اقتصاد و... میشه) رویکرد غایت گرا معقولتره ، براساس یه رویکرد غایت گرا ، درست برخلاف تلقی عرفی ، دقیقا و منحصرا و فقط هدفه که وسیله رو توجیه می کنه ! ، در رویکرد غایت گرا شما یک یا چندهدف و غایت نهایی دارید که هر آنچه که به تامین اون هدف وغایت نهایی کمک کنه خوبه و به اون عنوان وسیله اطلاق میشه . البته بحث وحدت یا کثرت این غایت نهایی و اینکه این غایت یا غایات چیا هستن و ... خودش بحث جداییه ، همینطور باید دقیقا بررسی کرد که آیا آنچه که ادعا میشه وسیله برای هدف غاییه واقعا وسیله هست یا نه ...

فارغ از این تقسیم بندی های اعتباری ، یک اصل منطقی کلی که موجب می شود ما اصل " هدف وسیله را توجیه می کند " را نپذیریم ، این است که دست یازیدن به هر وسیله ای و تشبث به هر روش ، اگر هم در نهایت منجر به دست یابی به هدف شود ، ما را از اصل خود تهی ساخته و با توجه به این که معمولا اهداف ما زنجیروار در راستای تکامل قرار می گیرد ، می توان این انحراف از مسیر را نوعی تضاد با حرکت کلی به سمت تکامل محسوب کرد که در نهایت ، آن را مردود و باطل می سازد . سوای آن ، بسیاری از اهداف ما ( خصوصا در زمینه های معنوی ) اصولا با چنین مشی و مرامی همخوان نیست و ماکیاولی اندیشیدن ، خود موجب نقض و تخریب آن اهداف است .