سن ازدواج حضرت خدیجه (س)

تب‌های اولیه

12 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
سن ازدواج حضرت خدیجه (س)

سلام
حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر(ص) 25 ساله بوده یا 40ساله؟
لطفا اسناد ودلایل هر دو نظریه را ذکر کنید
موفق باشید

بسمه تعالی
درمورد سن حضرت خدیجه سلام الله علیها هنگام ازدواج با رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، اختلاف زیادی بین مورخین وجود دارد به شکلی که از 25 سال تا 46 سال گفته شده است
الف. 25 سال که قول بیهقی است(1)
ب. 28 سال. بیشتر مورخین این قول را پذیرفته اند.(2)
ج. 30 سال(3)
د. 35 سال.(4)
هـ. 40 سال(5)
و. 44 سال.(6)
ز. 45 سال(7)
ح. 46 سال(8)

و اما دلیل اینکه بر خلاف نظر اکثر مورخین، سن ایشان چهل سال القاء شده، شاید به دلیل فضیلت سازی برای برخی دیگر از همسران پیامبر باشد.والله اعلم.


پی نوشت
[1] دلائل النبوة للبيهقي ط دار الکتب العلمية ج 2 ص 71 والبداية والنهاية ج 2 ص 294 و 295 ومحمد رسول الله، سيرته وأثره في الحضارة ص 45 وراجع: السيرة النبوية لابن کثير ج 1 ص 265 والسيرة الحلبية ج 1 ص 140.
[2] شذرات الذهب ج 1 ص 14 واقتصر عليه في بهجة المحافل ج 1 ص 48 ورواه عن ابن عباس کل من: أنساب الأشراف (قسم حياة النبي (ص)) ص 98 وتهذيب تاريخ دمشق ج 1 ص 303 وسير أعلام النبلاء ج 2 ص 111 ومختصر تاريخ دمشق ج 2 ص 275. والبحار ج 16 ص 12 عن الجنابذي. کلهم عن ابن عباس. ورواه في مستدرک الحاکم ج 3 ص 182 عن ابن إسحاق، دون أن يذکر له قولاً آخر. وراجع سيرة مغلطاي ص 12 والمحبر ص 79 وتهذيب الأسماء ج 2 ص 342 وتاريخ الخميس ج 1 ص 264 والسيرة الحلبية ج 1 ص 140.
[3] راجع: السيرة الحلبية ج 1 ص 140 وتاريخ الخميس ج 1 ص 264 وسيرة مغلطاي ص 12 وتهذيب تاريخ دمشق ج 1 ص 303.
[4] البداية والنهاية ج 2 ص 295 والسيرة النبوية لابن کثير ج 1 ص 265 وراجع: السيرة الحلبية ج 1 ص 140.
[5] أنساب الأشراف (قسم حياة النبي(ص)) ص 98 وسيرة مغلطاي ص 12 والمحبر ص 49 والمواهب اللدنية ج 1 ص 38 و 202 وشذرات الذهب ج 1 ص 14 وتاريخ الخميس ج 1 ص 264 وأسد الغابة (دار الشعب) ج 7 ص 80 والسيرة الحلبية ج 1 ص 140 والسيرة النبوية لدحلان ج 1 ص 55 ط دار المعرفة وراجع: تاريخ الإسلام للذهبي ج 2 ص 152 ومختصر تاريخ دمشق ج 2 ص 275 وتهذيب الأسماء ج 2 ص 342 والطبقات الکبري لابن سعد ط صادر ـ ج 1 ص 132، والبحار ج 16 ص 19 و 12 وتهذيب تاريخ دمشق ج 1 ص 303، عن حکيم بن حزام.
[6] تهذيب تاريخ دمشق ج 1 ص 303 عن الواقدي.
[7] تهذيب الأسماء ج 2 ص 342 ومختصر تاريخ دمشق ج 2 ص 275 عن الواقدي والسيرة الحلبية ج 1 ص 140 وراجع: سيرة مغلطاي ص 12 وتاريخ الخميس ج 1 ص 301.
[8] راجع: أنساب الأشراف (قسم حياة النبي (ص)) ص 98.
[9] دلائل النبوة ج 2 ص 71.
[10] دلائل النبوة ج 2 ص 72 ط دار الکتب العلمية والبداية والنهاية ج 2 ص 295. وغير ذلک کثير.
[11] محمد رسول الله: سيرته، وأثره في الحضارة ص 45.
[12] مستدرک الحاکم ج 3 ص 182.

ممکن است سن دقیق حضرت رو طبق انچه در روایات مورد قبول شیعه امده بیان کنید!
چون از طرفی برای دفاع از حضرت رسول در پاسخ به دشمنان حضرت که بر تعداد زیاد همسران ایشان ایراد میگیرند گفته میشود که اگر بنا بر شهوت رانی بود حضرت در بیست و پنج سالگی با زنی بیوه و چهل ساله ازدواج نمیکرد...

از طرف دیگر گفته میشود:

بینا;16252 نوشت:
و اما دلیل اینکه بر خلاف نظر اکثر مورخین، سن ایشان چهل سال القاء شده، شاید به دلیل فضیلت سازی برای برخی دیگر از همسران پیامبر باشد.والله اعلم.

و با همین استدلال ها عده ای میگویند حضرت حتی قبل از پیامبر ازدواج نکرده اند!

بالاخره کدام قول در مورد سن ازدواج حضرت خدیجه در زمان ازدواج با پیامبر و همین طور تعداد ازدواج ها حضرت درست است؟!؟

سلام علیکم

طبق تحقیقاتی که در مورد زندگی حضرت خدیجه داشتم ، متوجه شدم که تحریفاتی در زندگی خدیجه کبری وجود دارد.
اولین مورد از موارد تحریف تاریخ درباره شخصیت این بزرگ بانوی نمونه،مسأله سن ایشان در زمان ازدواج با پیامبر اکرم است به طوریکه شاید بتوان گفت که این مسأله مهمترین آنها و تکیه گاهی برای قابل قبول ساختن سایر تخریب های وارده بر پیکره شخصیت ایشان است.

در هیچ یک از نصوص تاریخی، زمان ولادت دخت فرزانه قریش به طور دقیق بیان نمی شود و تنها زمانی سخن از سن ایشان به میان می آید که بحث از آغازین روزهای ازدواج شکوهمند ایشان با پیامبر اکرم مطرح می شود، که در این حال پیامبر اکرم غالباً بیست و پنج ساله و خدیجه کبری بانویی چهل ساله معرفی می شوند
[1] که پیش از ازدواج با پیامبر اکرم ، ازدواجهایی داشته اند و دارای فرزندانی نیز شده اند.

[1] الكامل في التاريخ، ج 2، ص 39، أنساب الأشراف، البلاذری، ص 98، چ1.

اما علامه سید جعفر مرتضی عاملی در کتاب ( الصحیح من سیرة النبی الاعظم) مینویسند:

در برابر این قول مشهور، اقوال دیگری نیز وجود دارد که بین بیست و پنج تا چهل و شش سال متغیر است به این ترتیب:
ألف - 25 سال .

ب - 28 سنة .

ج - 30 سال .

د - 35 سال .

ه - 44 سنة .

و - 45 سنة .

ز - 46 سنة .[1]

بیهقی، بیست وپنج سالگی را نظر صحیح می داند.


بیهقی می گوید:

«... بلغت خدیجة خمساوستین سنة، ویقال: خمسین سنة، وهو أصح ؛
سن حضرت خدیجه (در هنگام وفات) شصت وپنج ساله بود و برخی دیگر گفته اند در آن وقت ایشان پنجاه ساله بوده است که قول صحیح هم همین است.»[2]

وی در جای دیگر می نویسد:


«أن النبی زُوِّج بهاوهو ابن خمس وعشرین سنة قبل أن یبعثه الله نبیا بخمس عشرة سنة؛

پیامبر9 با خدیجه در سن بیست و پنج سالگی و پانزده سال قبل از بعثت ازدواج کرد.[3]»

بنابراین طبق قول بیهقی وقتی ایشان پانزده سال قبل از بعثت ازدواج نموده باشند بااین حساب سن حضرت خدیجه[=Abo-thar] در زمان ازدواج با پیامبر اکرمبیست و پنج سال بوده است. و این قول را افراد دیگری غیر از بیهقی نیز پذیرفته اند.[4]
اما اکثر محققین و مورخین سن ایشان را در زمان ازدواج بیست و هشت سال می دانند.


نویسنده شذرات الذهب می گوید:

«و رجح کثیرون أنها ابنة ثمان وعشرین». [5]

حاکم نیشابوری نیز فقط همین قول را برای ابن اسحاق (سیره نویس مشهور) نقل می کند.[=Yagut][6]


ابن عساکر و ذهبی و مرحوم إربلی به نقل از ابن عباس می گویند: خدیجه در زمان ازدواج با آن حضرت بیست و هشت ساله بود.[7]

مرحوم إربلی در جای دیگر به نقل از ابن حماد می نویسد: حضرت خدیجه در زمان ازدواج با آن حضرت بیست وهشت ساله بود.[8]

بلاذری در ضمن اقوال مختلف نقل کرده که گفته شده : پیامبر بیست و سه ساله و خدیجه بیست و هشت ساله بوده است.[9]


اما قول چهل سالگی حضرت، به گفته عده ای از مورخین همچون حاکم نیشابوری، ابن عبدالبر و ابن اثیر، قولی شاذ است به این بیان که: تمامی کسانی که سن آن حضرت را در زمان ازدواج چهل سال می دانند، گفته اند: عمر ایشان در زمان وفات شصت وپنج سال بوده است.


حاکم نیشابوری یکی از مورخین و استوانه های علمی اهل تسنن می گوید:

«... عن هشام بن عروة قال توفیت خدیجة بنت خویلد رضی الله عنها وهی ابنة خمس وستین سنة . . . هذا قول شاذ فإن الذی عندی أنها لم تبلغ ستین سنة ؛
هشام از پدرش عروة بن زبیر نقل می کند که حضرت خدیجه در زمان وفات شصت وپنج ساله بود. وی در ادامه می نویسد: قول به شصت وپنج سالگی ایشان، قولی شاذ است و به نظر من سن حضرت خدیجه در زمان وفات به شصت سال نرسیده بود !» [10]


با این تفاصیل اساس قول کسانی که قایل به چهل سالگی ایشان هستند زیر سؤال می رود و وقتی قول به شصت و پنج سالگی ایشان قولی شاذ شد، طبیعتا قول به چهل سالگی ایشان نیز شاذ می شود.

البته حاکم دقیقا مشخص نمی کند که نظر قطعی خودش در مورد سن حضرت خدیجه[=Abo-thar]hدر زمان ازدواج با حضرت رسولکدام است، و فقط یقین می یابیم که معتقد است سن ایشان زیر سی و پنج سال است اما آیا سی ویا بیست وهشت و یا بیست وپنج سال است یا چیز دیگر، مشخص نمی شود![11]

ابن عبدالبر[12] و ابن اثیر[13] نیز قول شصت وپنج سالگی حضرت خدیجه را در زمان وفات، قبول ندارند و از آن به «قیل» تعبیر می کنند.
بنابراین، قول مقبول، آن است که حضرت خدیجه به هنگام ازدواج با پیامبر [=Abo-thar] بیست و پنج ساله و حداکثر بیست و هشت ساله بوده است و قول چهل سال، قولی شاذ است که به دروغ و به دست وقایع نگاران اموی وارد زندگی حضرت شده است تا پرده ای بر روی فضایل و مناقب والای حضرت انداخته و ایشان را زنی سالخورده معرفی کنند تا به زعم خویش مبادا رقیبی برای بعضی از همسران پیامبر[=Abo-thar] پیدا شود.


[1] السيد جعفر مرتضى، الصحيح من سيرة النبي الأعظم (ص)،ج 2، ص 115

[2] بیهقی، دلائل النبوة، ج2، ص71

[3] همان، ص 72

[4] الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ج 2، ص 116 به نقل از محمد رسول الله : سیرته و اثره فی الحضارة، ص 45.

[5] شذرات الذهب، ج1، ص134 ، چ1.

[6] الحاكم النيسابوري، المستدرك،ج 3، ص 182، چ1.

[7] الذهبي، سير أعلام النبلاء،ج 2، ص111 ،چ9 ، ابن أبي الفتح الإربلي، كشف الغمة، ج 2، ص 135، ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، ج 3، ص 193

[8] كشف الغمة، همان، ص 133

[9] انساب الاشراف، ج 1، ص 98

[10] المستدرک، همان

[11] الصحیح من سیرة النبی، همان، ص 117

[12] ابن عبدالبر، الاستیعاب،ج4، ص 1825، چ1.

[13] ابن اثیر، اسد الغابة، ج7، ص 80، قسمت 6874

hoorshid;287679 نوشت:
رای دفاع از حضرت رسول در پاسخ به دشمنان حضرت که بر تعداد زیاد همسران ایشان ایراد میگیرند گفته میشود که اگر بنا بر شهوت رانی بود حضرت در بیست و پنج سالگی با زنی بیوه و چهل ساله ازدواج نمیکرد...

اما در رد این ادعا، همین بس که پیامبر اکرم:doa(1): چیزی حدود 25 سال با خدیجه کبری :doa(8): زندگی کردند و با وجود اینکه در جامعه آن زمان تعدد زوجات امری معمول بود، تا وقتی خدیجه کبری زنده بودند با زن دیگری ازدواج نکردند. و این مطلب در کتابهای اهل سنت و شیعه تاکیید شده است.

آیا خدیجه کبری :doa(8): در زمان ازدواج با پیامبر اکرم:doa(1):بیوه بودند؟



تحریف دیگری که در زمینه زندگی خدیجه کبری :doa(8): وجود دارد، مسأله ازدواجهای پیشین ایشان است.
گفته اند که تمام همسران پیامبر:doa(1): به غیر از عایشه، باکره نبوده اند . در مورد حضرت خدیجه می گویند که پیش از ازدواج با پیامبر :doa(1):، با دو نفر، یکی « عتیق ابن عابد مخزومی » و دیگری « ابوهالة التمیمی »، ازدواج کرده و از آنها صاحب اولاد گشته بود.

اما این تهمت ناروا با واقعیت زندگی ام المؤمنین خدیجه :doa(8):فاصله بسیاری دارد. زیرا این نسبت با عقاید مذهب تشیع ناسازگاری دارد و از لحاظ تاریخی نیز فاقد وجاهت و اعتبار کافی می باشد که در ادامه به تفصیل این دو مورد می پردازیم:

درباره سن رسول خدا(ص)در هنگام ازدواج عموماگفته‏اند:آنحضرت در آن هنگام بیست و پنج‏سال از عمرشریفش گذشته بود.

ولی درباره سن خدیجه علیها السلام اختلافی در روایات‏دیده می‏شود که مشهور در آنها نیز آن است که خدیجه در آن‏هنگام چهل سال داشت.

و در برابر این قول مشهور اقوال دیگری نیز هست مانند قول‏25 سال و 28 سال و 30 سال و 35 و 45 سال... (1) و از برخی نقل‏شده که قول نخست را ترجیح داده‏اند ولی دلیلی برای آن ذکرنکرده است (2) ،و شاید توجیه دیگری را که برخی از نویسندگان‏کرده‏اند بتواند دلیل و یا تاییدی بر این قول و یا قول‏های دوم وسوم نیز باشد که گفته‏اند:

...با توجه به فرزندانی که خدیجه بدنیا آورده می‏توان‏احتمال داد که سن خدیجه کمتر از چهل سال بوده و تاریخ‏نگاران عرب رقم‏«چهل‏»را بدلیل آنکه رقم کاملی است‏انتخاب کرده‏اند (3).

نگارنده گوید:تایید دیگر این گفتار نیز حمل فاطمه‏سلام الله علیها و ولادت آن بانوی محترمه در سال پنجم بعثت‏می‏باشد که انشاء الله در جای خود بطور تفصیل روی آن بحث‏خواهد شد و اکنون بطور اجمال بیان گردید،که چون طبق‏روایات معتبر محدثین شیعه رضوان الله علیهم فاطمه علیها السلام‏مولود اسلام بوده و در سال پنجم بعثت رسول خدا(ص)بدنیا آمده‏موجب ایراد برخی از برادران اهل سنت که ولادت آن بانوی‏عالمیان را پنج‏سال قبل از بعثت دانسته‏اند قرار گرفته،و موجب‏استبعاد آنان شده چون روی روایات شیعه و قول مشهور درباره‏سن حضرت خدیجه در وقت ازدواج با رسول خدا(ص)لازم آیدکه خدیجه در سن 60 سالگی به فاطمه علیها السلام حامله شده‏باشد،و این مطلب روی جریان طبیعی و عادی بعید است،که‏البته این استبعاد پاسخهای دیگری هم دارد و یکی از آنها همین‏است که شنیدید و بقیه را هم انشاء الله تعالی در جای خود ذکر خواهیم کرد...و بهر صورت مشهور همان است که خدیجه در آن‏هنگام چهل ساله بوده ولی قول به اینکه بیست و هشت‏ساله بوده‏نیز خالی از قوت نیست چنانچه در چند حدیث آمده است، (4) و الله‏اعلم.

این را هم بد نیست‏بدانید که:

برخی عقیده دارند خدیجه سلام الله علیها در هنگام ازدواج بارسول خدا(ص)باکره بوده و قبلا شوهری نکرده بود،و در این‏باره به حدیثی که ابن شهر آشوب در مناقب روایت کرده تمسک‏جسته‏اند که می‏گوید:

«...و روی احمد البلاذری و ابو القاسم الکوفی فی‏کتابیهما و المرتضی فی الشافی،و ابو جعفر فی التلخیص:

ان النبی-صلی الله علیه و آله-تزوج بها و کانت‏عذراء...».

«یؤکد ذلک ما ذکر فی کتابی الانوار و البدع:ان رقیه‏و زینب کانتا ابنتی هاله اخت‏خدیجه‏». (5)

یعنی-احمد بلاذری و ابو القاسم کوفی در کتابهای خود وسید مرتضی در کتاب شافی و شیخ ابو جعفر طوسی در کتاب‏تلخیص روایت کرده‏اند که هنگامی که رسول خدا(ص)با36 خدیجه ازدواج کرد آن بانوی محترمه باکره بود،و تایید این گفتارمطلب دیگری است که در کتابهای الانوار و البدع روایت‏شده‏که رقیه و زینب دختران‏«هاله‏»خواهر خدیجه بوده‏اند نه خودخدیجه...

و نیز به گفتار صاحب کتاب الاستغاثه استشهاد کرده‏اند که‏گوید:

«...همه کسانی که اخبار نقل کرده و روایات ازآنها بجای مانده از شیعه و اهل سنت اجماع دارند که‏مردی از اشراف قریش و رؤسای آنها نمانده بود که به‏خواستگاری خدیجه نرود و در صدد آن برنیاید.وخدیجه همه آنها را بازگردانده و یا پاسخ رد به آنها دادو چون رسول خدا(ص)او را بهمسری خویش درآوردزنان قریش بر او خشم کرده و از او کناره‏گیری کردندو به او گفتند:بزرگان و اشراف قریش از توخواستگاری کردند و بهمسری هیچیک از آنها درنیامدی و بهمسری محمد،یتیم ابوطالب که مرد فقیری‏است و مالی ندارد درآمدی؟و با اینحال چگونه اهل‏فهم می‏توانند بپذیرند که خدیجه بهمسری مردی‏اعرابی از بنی تمیم درآمده و بزرگان قریش را نپذیرفته‏باشد؟...و این مطلبی است که مردم صاحب نظر آنرا نمی‏پذیرند...» (6).

و بدنبال آن این بحث عنوان شده که آیا رقیه و ام کلثوم که‏بهمسری عثمان درآمدند و هم چنین زینب که همسر ابو العاص‏بن ربیع گردید دختران صلبی و واقعی رسول خدا(ص)بودند و یاربیبه آنحضرت بوده‏اند... (7).

ولی بنظر نگارنده روایت ابن شهر آشوب با توجه به اینکه‏می‏تواند معنای دیگری داشته باشد که نمونه‏اش درباره برخی ازبزرگ زنان عالم نیز وارد شده و اکنون جای توضیح و بحث‏بیشتردر آن باره نیست نمی‏تواند در برابر آن شهرت بسیاری که درباره‏ازدواج خدیجه قبل از مفتخر شدن بهمسری رسول خدا با دو شوهرخود بود،مقاومت کند...

و چنانچه علامه شوشتری در قاموس الرجال گوید:اصل این‏نسبت نیز مورد تردید است و ابو القاسم کوفی نیز مردفاسد المذهب و بی‏عقلی بوده و سید و شیخ رحمهما الله تعالی نیزاحتمالا قول همان ابو القاسم کوفی را نقل کرده‏اند نه اینکه‏مختار خودشان بوده... (8).

و هم چنین استبعادی که در گفتار صاحب کتاب الاستغاثه بود نیروی برابری با آن شهرت را ندارد.



پی‏ نوشتها:

1 و 2-الصحیح من السیره ج 1 ص 126.

3-تاریخ تحلیلی اسلام ج 1 ص 31-32.

4-مناقب آل ابیطالب-ط قم-ج 1 ص 159.

5-بحار الانوار ج 16 ص 10 و ص 12.

6-الاستغاثه ج 1 ص 70.

7-قاموس الرجال ج 10 ص 431.

8-الصحیح من السیره ج 1 ص 122-126.

الف ) عدم اعتبار کافی از لحاظ تاریخی

علامه سید جعفر مرتضی در کتاب سیره خود پس از نقل این مطلب چنین می نویسد:


« ولی ما در این ادعا تردید داریم، و احتمال جدی می دهیم که بسیاری از این سخنان در این مسأله، به دست سیاست بازان طراحی شده است . در اینجا نمی خواهیم درباره اختلافی که از اسم « ابو هالة » فهمیده می شود، که آیا او « نباش بن زرارة » است یا « زرارة بن نباش » و یا « هند» و یا « مالک»، است و آیا او صحابی بوده و یا خیر، کلام را طولانی کنیم.

همچنین نمی خواهیم بگوییم هند، فرزندی که{ گفته اند } زاییده خدیجه است، از این شوهر است یا از آن ؛ اگر فرزند عتیق باشد دختر است والا پسر خواهد بود ؛ و یا او در جنگ جمل درسپاه علیjکشته شد یا در بصره به مرض طاعون در گذشت . [1]»


همانطور که علامه سید مرتضی بیان نمودند اختلافات بسیاری در مورد نام همسران فرضی خدیجه کبری :doa(8): و همین طور فرزندان احتمالی ایشان از این همسران در کتب اهل سنت وجود دارد تا آنجا که علاوه بر نامشخص بودن تعداد و جنسیت فرزندان، حتی به طور دقیق مشخص نمی شود که ایشان ابتدا با کدامیک از آنها ازدواج نموده است .

شیخ هادی یوسفی در موسوعه تاریخ خود به تعدادی از این اختلافات اشاره نموده است.[2]


ما در اینجا برای جلوگیری از اطاله کلام تنها به چند مورد از این اختلافات اشاره می کنیم.

الف: گفته اند که اول شهید در اسلام فرزند خدیجه است که « حارث بن ابی هالة » نام داشت، و شهادت او در زمانی که پیامبر دعوت به اسلام را آشکار نمود، اتفاق افتاد .

« أول قتيل فى الاسلام الحارث بن أبى هالة، وكانت أمه خديجة قد ولدت الحارث وهندا ابنى أبى هالة...»[3].

اما اینان { که این را می گویند } با روایتی که به سند صحیح از « قتاده » نقل شده است، چه می کنند که : اول شهید در اسلام، سمیه مادر عمار است؟ و نیز با آنچه از « مجاهد » روایت شده است . [4]


ب:
روایت شده است که خدیجه :doa(8): از مادرش خواهری به نام «هاله» داشته است که با مردی مخزومی ازدواج کرد و از او دختری به نام هاله متولد شد. بعد از مرگ همسرش مردی از« تمیم » که ابو هند نام داشت و دو فرزند به نامهای « رقیه» و « زینب » از همسر اولش که مرده بود داشت، با هالة خواهر خدیجه ازدواج کرد و دارای فرزندی به نام « هند » شد. بعد از مردن مرد تمیمی، « هند» به طائفه پدرش ملحق شد و هاله با فرزندان دیگرش باقی ماند و حضرت خدیجه :doa(8):آنها را نزد خود گرد آورد و بعد از ازدواج ایشان با پیامبر :doa(1):هاله از دنیا رفت و بچه ها در خانه پیامبر :doa(1):و خدیجه :doa(8): باقی ماندند و عرب می پندارد که اگر کسی را بزرگ کنی فرزند توست و به همین خاطر به پیامبر نسبت داده شدند. [5]


ج:
پژوهشگر معاصر دکتر نجاح طائی در سیره خود با ادله ای ثابت می کند که مرد مخزومی و مرد تمیمی یک فرد بوده اند نه دو فرد از جمله آنکه :

« آمده است که هاله فرزند هاله بنت خویلد است از همسرش عتیق مخزومی و کنیه مخزومی «ابا هاله» است وحال آنکه می­ینیم که مرد تمیمی نیز با کنیه ابوهاله خوانده می شود ! پس کنیه هر دو یکی است ! و اتفاق ندارند که همسر اولش فرد مخزومی است یا تمیمی !

در نام و کنیه ابی هاله گفته شده است که نامش هند و وی پدر هند است، و درباره ابن عتیق گفته شده است که نامش هند است و او پدر هند است، بنابراین کنیه هر دو، ابو هند نیز می باشد در حالیکه هند فرزند مخزومی است .

و درباره اسم ابی هاله نیز اختلاف دارند که آیا او نباش بن زراره است یا زراره بن نباش یا هند یا مالک یا ابو هند !

وجود این گونه اختلافات سبب می شود تا ما دلیل محکمی برای ادعای خود داشته باشیم که مرد مخزومی و تمیمی یک فرد است و وی ابو هاله همسر هاله بنت خویلد است. »[6]

[1] الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ج2، ص 122

[2] محمد هادی یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی،ج 1، ص 337

[3] ابی هلال عسکری، الاوائل،ج 1، ص 214 ،چ1.

[4] الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج2، ص 124 به نقل از الاصابة، ج4، ص 331 و 335

[5] ابوالقاسم کوفی، الاستغاثه فی البدع الثلاثه،ج 1، ص 68 و 69.

[6] السیرة النبویة، المجلد الاول، نجاح الطائی، ص 150 و 151

این مطالبی که عنوان گردید، گوشه ای از اختلافاتی است که درباره همسران و فرزندان فرضی خدیجه کبری [=Abo-thar]:doa(8): در کتب سیره وارد گردیده است در حالیکه درمقابل این نظر عده قابل توجهی از علماء بر این باورند که خدیجه کبری[=Abo-thar]:doa(8): قبل از پیامبر اکرم[=Abo-thar]:doa(1): با فرد دیگری ازدواج ننموده اند:
ابن شهر آشوب در کتاب گراسنگ خود از چها رچهره برجسته جهان تشیع و تسنن :

«احمد بلاذری »
درکتاب « انساب الاشراف»؛

«ابوالقاسم کوفی » درکتاب « الاستغاثة فی البدع الثلاثة »؛
« سید مرتضی » در کتاب « الشافی فی الامامة» ؛
و « شیخ طوسی » در کتاب « التلخیص » ؛ روایت کرده است که : « پیامبر اکرم [=Abo-thar]:doa(1):در حالی با خدیجه کبری[=Abo-thar]:doa(8): ازدواج کرد که وی باکره بود »، و می افزاید : « تاکید این مطلب در دو کتاب « الانوار»[1] و «البدع»[2] آمده است که : « رقیه و زینب دختران هاله، خواهر خدیجه بوده اند.»[3]

«علامه مجلسی»
همین مطلب را از «ابن شهر آشوب» و«علامه مامقانی» ازطریق علامه مجلسی نقل کرده است.[4]


شیخ ذبیح الله محلاتی نیز همین مطلب را نقل کرده است.[5]


حسین بن حمدان حصینی، متوفای 334ق. با صراحت و قاطعیت می نویسد:

« به جز رسول خدا، هرگز احدی افتخار همسری خدیجه را پیدا نکرد، چنانکه تا خدیجه زنده بود پیامبر اکرم :doa(1):همسر دیگری برنگزید.»[6]
إسماعيل بن محمد بن فضل أصبهاني در کتاب دلائل النبوة، در جریان پیشنهاد حضرت ابوطالب به پیامبر مبنی بر پیشنهاد همکاری در تجارت با خدیجه کبری:doa(8): بر این امر تأکید ورزیده می نویسد:

« ... وَكَانَتْ خَدِيجَةُ امْرَأَةً بَاكِرَةً ذَاتَ شَرَفٍ وَمَالٍ كَثِيرٍ وَتِجَارَةٍ تَبْعَثُ بِهَا إِلَى الشَّامِ فَتَكُونُ عِيرُهَا كَعَامَّةِ عِيرِ قُرَيْشٍ تَسْتَأْجِرُ الرَّجُلَ وَتَدْفَعُ الْمَالَ مُضَارِبَةً ... »
[7]

در تذکرة الخواص ابن جوزی و تاریخ سیستان نیز همین امر بیان شده است.[8]

« ابوالقاسم کوفی » در « الاستغاثه » پس از آنکه دلائلی می آورد تا ثابت کند همسران عثمان، دختران پیامبر [=Abo-thar]:doa(1): نیستند اینگونه می نویسد :

« خاص و عام، از اهل آثار و ناقلین اخبار، همه متفق اند که از بزرگان قریش و رؤسای آنان و جوانمردان ایشان کسی نماند مگر آنکه از خدیجه خواستگاری نمود( و آرزوی همسری او را داشت ) و او از همه امتناع ورزید . وقتی که رسول اکرم [=Abo-thar]:doa(1): وی را تزویج نمود، زنان قریش از او غضبناک شدند و از وی جدا گشتند و به او گفتند : بزرگان و امرای قریش تو را خواستگاری کردند، همه را رد کردی و محمد[=Abo-thar]:doa(1): یتیم و و فقیر و بی سرمایه ابوطالب را به همسری برگزیدی؟!!.
با این توصیف، چگونه در نظر اهل فهم ممکن است خدیجه با مردی بدوی از بنی تمیم ازدواج نماید ولی بزرگان و اشراف قریش، چنانکه بیان شد، امتناع ورزد ؟ آیا صاحب نظران و اندیشمندان، این را محال و سخنی مفتضح نمی دانند ؟ »[=Yagut][=&quot][9]

[=&quot][=&quot][1][=&quot] نام کامل کتاب « الأنوار في مولد النبيّ صلى الله عليه و آله‏ » و از تالیفات « احمد بن عبد الله‏،بكرى» متوفای قرت ششم می باشد.

[2] مقصود همان کتاب « الاستغاثه فی بدع الثلاثه » تالیف ابوالقاسم کوفی می باشد.

[3] ابن شهر آشوب، مناقب ابی طالب،ج 1، ص 138

[4] بحار الأنوار، ج‏22، ص191، علی اکبر مهدی پور، صدف کوثر، به نقل از تنقیح المقال، ج 3، بخش بانوان، ص77.

[5] محلاتی، ریاحین الشریعة،ج2، ص 264 ،چ4.

[6] خصیبی، الهدایة الکبری،ص 40 ،چ4.

[7] اسماعیل إصبهانی، دلائل النبوة،ج 1، ص 178

[8] ر.ک اکرم سادات هاشمی نژاد، سرور زنان جهان ام المومنین خدیجه کبری، ص 55

[9] الاستغاثه فی البدع الثلاثه، ج 1، ص 70

ممکن است در رد اعتقاد ما بر اینکه حضرت خدیجه [=Abo-thar]:doa(8):« عذراء» بوده و قبل از حضرت رسول با کسی ازدواج نکرده اند و در حدود بیست و هشت سال داشته اند این سوال مطرح شود که: چگونه امکان دارد دوشیزه ای زیبا و با شرافت با شرایط حضرت خدیجه [=Abo-thar]:doa(8): در سرزمین جاهلی عربستان که دختران را با سن کم به ازدواج در می آوردند، تا این سن و با وجود خواستگاران بسیار، ازدواج نکرده و بی همسر باشد؟
« سید جعفر مرتضی عاملی » این سوال را این گونه پاسخ می گوید که:


« که پدر ایشان در جنگ فجار و یا قبل از آن کشته شده بود و ایشان تحت سرپرستی عموی خود بود و سرپرست هم قدرت پدر را ندارد تا بتواند او را مجبور به ازدواج کند.
به علاوه اینکه عدم ازدواج زنی شریف و زیبا به مدت طولانی چندان هم سخت و دور از تصور نیست، چون منتظر بود مردی فاضل و با کمالات بیابد که در آن زمان یافتنش سخت بود.»[1]


این نکته نیز قابل تأمل است که بنابر گفته های پیشین، همه بزرگان و ثروتمندان قریش از خواستگاران حضرت خدیجه بوده اند واین گونه اصرار و خواستگاری کردن بر طبق عادات عرب قدیم و جدید فقط از زن باکره قابل تصور است نه بیوه زنان .[2]
تمامی مطالبی که عنوان گردید نشان دهنده این است که نظریه بیوه بودن خدیجه کبری [=Abo-thar]:doa(8): پیش از ازدواج با رسول اکرم [=Abo-thar]:doa(1):به لحاظ تاریخی اعتباری ندارد و پیامبر گرامی اسلام [=Abo-thar]:doa(1):نخستین و تنها همسر ایشان بودند

[1] الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ج 2، ص 124

[2] باقر شریف القرشی، موسوعة سیرة اهل البیت، ج1، ص105، چ1.

ب ) ناسازگاری با مبانی اعتقادی مکتب تشیع

یکی از ضروریات اعتقادی مکتب تشیع،عصمت نبی اکرم اسلام :doa(1): و اهل بیت ایشان، یعنی حضرت زهرا :doa(8):و ائمه هدی [=Abo-thar]:doa(4): می باشد.


عصمت از گناه و فکر گناه و عصمت از اشتباه، در برگیرنده یک قسمت از معنای آیه تطهیر می باشد، اما این آیه نوعی دیگر از عصمت را نیز متوجه این بزرگواران می کند که اغلب در بیان معنای عصمت به دست فراموشی سپرده می شود که عبارت است از دوری هرگونه ناپاکی. این ناپاکی دارای مصادیق بسیاری می باشد که یکی از آن مصادیق، آلودگی آباء و اجداد معصومین : به انجاس زمان جاهلیت می باشد که در این آیه به طور کلی این مساله نفی شده است. مؤیّد ما در این مدعی عباراتی است که در غالب زیارت نامه های وارده از معصومین :doa(4):آمده که فرموده اند:



« کنت نوراً فی اصلاب الشامخه و الارحام المطهره لم تنجسک الجاهلیه بانجاسها ؛
یعنی شما نوری بودید در صلبهای مردان بلند مرتبه و در رحم های زنان پاک که جاهلیت، شما را با آلودگی های خود نیالود.» [1]


حال اگر کسی معتقد باشد که یکی از اجداد پدری یا مادری این بزرگواران عاری از طهارت و آلوده به انجاس جاهلیت باشد، در مسیر انکار این اصل ضروری دین قرار گرفته و از دایره دین خارج می شود.
با بیان این مقدمه، دیگر وجه ناسازگاری بیوه بودن ام المؤمنین [=Abo-thar]:doa(8): واضح و آشکار می شود. زیرا بنابر آنچه در تواریخ محرّف در مورد ایشان وارد شده، ام المؤمنین [=Abo-thar]:doa(8): قبل از ازدواج با رسول خدا [=Abo-thar]:doa(1): با دو کافر بت پرست به نام های عتیق بن عائذ مخزومی و ابوهاله ازدواج نموده و از آنان صاحب اولاد شده بودند که این درست بر خلاف مبانی اعتقادی شیعه است.
زیرا ازدواج ایشان با دو کافر بت پرست، ایشان را از دایره طهارت خارج کرده و قابلیت مادری برای حضرت زهرا [=Abo-thar]:doa(8):و ائمه هدی [=Abo-thar]:doa(4): را از ایشان سلب می کند؛ به علت آنکه حضرت زهرا :doa(8): و ائمه هدی : از مصادیق آیه تطهیر می باشند و می بایست از هرگونه ناپاکی مبرا باشند که یکی از آن ناپاکی ها، آلودگی پدران و مادران ایشان به آلودگی های جاهلیت می باشد. [2]


[1] زیارت جامعه کبیره

[2] سید مجید نبوی، خدیجه سلام الله علیها مادر مومنان،علی غزالی اصفهانی، ص 10 و11.

موضوع قفل شده است