جمع بندی اخلاق جنگ(اخلاق نظامی)

تب‌های اولیه

14 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
اخلاق جنگ(اخلاق نظامی)

با سلام
از دیدگاه قران(فقط قرآن نه روایات) برای جهاد در راه خدا(جنگ و جهاد اصغر نه جهاد با نفس) چه موارد اخلاقی را باید رعایت نمود؟ لطفا فقط در همین 4چوبه جواب دهید

برچسب: 

[=impact]

[=impact]با نام الله


[=impact]

کارشناس بحث: استاد سینا


[=microsoft sans serif]همانطور که می دانید دین اسلام دینی نیست که بنا وپایه ی آن بر اساس جنگ باشد بلکه در آموزه های اسلام قبل از دستور به جنگ ،دستور به صلح وسازش داده شده است.اما گاهی واکنش دشمنان نسبت به مسلمین به گونه ای است که آنها را مجبور به جنگ می نمایند.ولی در عین حال دستورهای اخلاقی حتی در زمان جنگ مورد توجه ویژه قرار گرفته است ودر کتب اخلاقی با عنوان اخلاق نظامی از آن یاد می شود.مراد از «اخلاق نظامى»، آن دسته از فضايل اخلاقى است كه براى نظاميان، ضرورتى بيشتر دارد و هر كس كه در اين صنف قرار دارد، بايستى به آن آراسته گردد. همچنين عبارت است از دورى از برخى رذايل، كه‏پيراستگى از آنها براى نظاميان ارجحيت دارد.در واقع می توان اینگونه مطرح کرد که اصول اخلاقی اسلام در رابطه با جنگمربوط به سه مرحله می باشد قبل از جنگ،در حین جنگ وبعد از جنگ. اسلام برای هر یک از این مراحل دستورات اخلاقی مهمی ارائه فرموده است.

در مرحله ی اول در آموزه های اسلام قبل از جنگ مسلمانان سفارش شده اند که به دنبال تبیین حقیقت باشند ودر جهت هدایت دشمنان گام بردارند.

[=microsoft sans serif]ادْعُ إِلى‏ سَبيلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدينَ

( مردم را ) به سوی راه پروردگارت با منطقی حکیمانه و ادلّه قانع کننده و با پندی نیک و بیداری بخش و عبرت آموز دعوت کن و با آنان ( مخالفان ) به نیکوترین وجه محاجّه و مجادله نما. ( این وظیفه تو ، و اما آنها ) البته پروردگارت خود داناتر است به کسی که از راه او گم گشته و او داناتر است به هدایت یافتگان.

نحل:125
[=microsoft sans serif]

قران تاکید می کند که چنانچه دشمن تمایل به صلح دارد از نظر اخلاقی مسلمانان نیز موظفند صلح پذیر باشند.


[=microsoft sans serif]وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ

و اگر به صلح و آشتی گرایند ، تو نیز بدان بگرای و بر خدا توکل کن که مسلّما اوست شنوا و دانا.ست

انفال:61
[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]

در آیه‌ی 193 سوره‌ی بقره می‌خوانیم: وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَهٌ وَ یَكُونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمِینَ: «با آنها (دشمنان) پیكار كنید تا آتش فتنه خاموش شود، و اگر آنها خودداری كردند و دست از فتنه‌جویی برداشتند مزاحم آنها نشوید، چرا كه تعدّی جز بر ستمكاران روا نیست

اسلام به مسلمانان سفارش مي‌كند اگر دشمنان شما با شما پيماني بستند، تا زماني كه آن را نشكسته‌اند، شما پيمان را محترم داريد و نقض‌كننده آن نباشيد.

[=microsoft sans serif]إِلاَّ الَّذينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوکُمْ شَيْئاً وَ لَمْ يُظاهِرُوا عَلَيْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلى‏ مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ

مگر کسانی از مشرکان که با آنها پیمان بستید سپس چیزی ( از تعهداتشان ) را از شما کم نگذاشته اند و احدی ( از دشمنانتان ) را بر ضد شما یاری نکرده اند پس پیمان آنها را تا آخر مدتشان به پایان رسانید ، که همانا خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.

توبه ایه 4[=microsoft sans serif]

همانطور که گفته شد بعضی از دستورات اخلاقی مربوط به زمان جنگیدن است.

اسلام مسلمانان را به رعايت حدود و قوانين جنگ، در حال درگيري با دشمن توصيه مي كند وازآنان مي خواهد ازحدود خويش تجاوز نكنند

[=microsoft sans serif]وَ قاتِلُوا في‏ سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقاتِلُونَکُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ

و در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند بجنگید و ( وقت جنگ از حدود شرعی و قوانین عقلایی جنگ ) تجاوز نکنید ( بدون عذر قانونی حمله ننمایید ، با هم پیمان متارکه نجنگید ، ضعیفان بی آزار را مکشید ، کشته ها را مثله نکنید و اموال را بی جهت اتلاف ننمایید ) که خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد.

بقره:190[=microsoft sans serif]

در این آیه در واقع به سه نكته اشاره شده: نخست این كه جنگ باید برای خدا و در راه خدا باشد نه به خاطر جاه‌طلبی و انتقام‌جویی.دیگر اینكه جنگ در برابر متجاوز باشد، یعنی تا جنگ بر شما تحمیل نشود دست به اسلحه نبرید.سوم در میدان جنگ از حد تجاوز نكنید و اصول اخلاقی را رعایت كنید بنابراین اگر دشمن اسلحه را بر زمین بگذارد و تسلیم شود نباید به او حمله كرد.در بيشتر آياتى كه دستور و آداب جهاد مطرح شده، قيد «فى سبيل اللّه» به چشم مى‏خورد، به گونه‏اى كه چنين برداشت مى‏شود جهاد بدون اين ويژگى نمى‏تواند اسلامى و مشروع باشد. مفهوم اين «قيد»، چيزى جز اخلاص نيّت نيست كه آن يك ويژگى اخلاقى است.

.
تأكيد اسلام بر اين است كه اگر تصميم به مجازات دشمن گرفتيد، به همان اندازه كه او به شما خسارت وارد كرده است، به او خسارت بزنيد، نه بيشتر. البته باز هم در عين حال توصيه به اين است كه آنها را در صورت امكان مورد عفو قرار دهيد.

[=microsoft sans serif]وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرينَ

و اگر عقوبت کردید ، همان گونه که مورد عقوبت قرار گرفته اید [ متجاوز را ] به عقوبت رسانید ، و اگر صبر کنید البته آن برای شکیبایان بهتر است.

(نحل:126)[=microsoft sans serif]

توصيه اسلام بر اين است كه در حال درگيري اگر يكي از دشمنان، براي شنيدن پيام اسلام پناهندگي بخواهد و شما بتوانيد و برايتان مقدور باشد، به او پناه دهيد.

[=microsoft sans serif]وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکينَ اسْتَجارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ کَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْلَمُونَ

و اگر یکی از مشرکان ( تحت تعقیب ) از تو پناه خواست او را پناه ده تا کلام خدا را بشنود سپس او را به جایگاه امنش برسان ، زیرا آنها گروهی هستند که نمی دانند.

توبه:6[=microsoft sans serif]

إِلاَّ الَّذينَ يَصِلُونَ إِلى‏ قَوْمٍ بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَهُمْ ميثاقٌ أَوْ جاؤُکُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقاتِلُوکُمْ أَوْ يُقاتِلُوا قَوْمَهُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْکُمْ فَلَقاتَلُوکُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ يُقاتِلُوکُمْ وَ أَلْقَوْا إِلَيْکُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَيْهِمْ سَبيلاً
مگر آنها که با همپیمانان شما ، پیمان بسته اند یا آنها که به سوی شما می آیند ، و از پیکار با شما ، یا پیکار با قوم خود ناتوان شده اند ( نه سر جنگ با شما دارند ، و نه توانایی مبارزه با قوم خود. ) و اگر خداوند بخواهد ، آنان را بر شما مسلّط می کند تا با شما پیکار کنند. پس اگر از شما کناره گیری کرده و با شما پیکار ننمودند ، ( بلکه ) پیشنهاد صلح کردند ، خداوند به شما اجازه نمی دهد که متعرّض آنان شوید.

نساء 90

[=microsoft sans serif]
«يا اَيُّهاَ الَّذينَ آمَنُوا اِذا ضَرَبتُم في سَبيِلِ اللهِ فَتَبَيَّنُوا وَ لاتَقُولُوا لِمَنْ ألقَي إِلَيكُم السِّلَم لَستَ مَؤمِناً تَبتَغُونَ عَرَضَ الَحيوِةِ الدُّنيا فَعِندَاللهِ مَغانِمُ كَثيرهٌ كَذلِكَ كُنتُم مِن قَبلُ فَمَنَّ الله عَلَيكُم فَتَبيَّنُوا اِنَّ اللهَ كانَ بِما تَعمَلُونَ خَبيراً»

اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! هنگامي كه در راه خدا گام مي‌زنيد (و به سفري براي جهاد مي‌رويد) تحقيق كنيد و به خاطر اينكه سرمايه ناپايدار دنيا (و غنايمي) به دست آوريد، به كسي كه اظهار صلح و اسلام مي‌كند نگوييد: «مسلمان نيستي»! زيرا غنيمت‌هاي فراواني (براي شما) نزد خداست. شما قبلاً چنين بوديد و خداوند بر شما منّت نهاد (و هدايت شديد). پس (به شكرانه اين نعمت بزرگ) تحقيق كنيد. خداوند به آنچه انجام مي‌دهيد آگاه است. (نساء:94)[=microsoft sans serif]

بنابراین هيچ مسلماني نبايد براي هدف مادّي گام در ميدان جهاد بگذارد و به همين دليل، بايد نخستين اظهار ايمان را از طرف دشمن بپذيرد و به نداي صلح و اسلام او پاسخ گويد؛ اگر چه از غنايم مادّي فراوان محروم گردد

قرآن هدف از جنگ را تنها انگیزه های درخور توجه می داند، نه پاداش دنیوی. همان طور که خداوند در قرآن کریم سوره نسا، آیه 74 می فرماید: «فلیقاتل فی سبیل الله الذین یشرون الحیوة الدنیا بالاخرة و من یقاتل فی سبیل الله فیقتل او یغلب فسوف نوتیه اجرا عظیما؛ کسانى که زندگى دنیا را به آخرت فروخته اند، باید در راه خدا پیکار کنند و آن کس که در راه خدا پیکار کند، و کشته شود یا پیروز گردد، پاداش بزرگى به او خواهیم داد».

در مرحله سوم كه بعد از درگيري و جنگ با دشمن است، اسلام در مورد اسيران دشمن سفارش مي‌كند و از مسلمانان مي خواهد با آنان برخورد نيكو داشته باشند، آنان را به اسلام دعوت نمايند، زمينه پذيرش هدايت را براي آنان فراهم سازند و آنان را بدون فديه يا با گرفتن فديه آزاد كنند.
[=microsoft sans serif]
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ في‏ أَيْديکُمْ مِنَ الْأَسْرى‏ إِنْ يَعْلَمِ اللَّهُ في‏ قُلُوبِکُمْ خَيْراً يُؤْتِکُمْ خَيْراً مِمَّا أُخِذَ مِنْکُمْ وَ يَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ

ای پیامبر! به اسیرانی که در دست شما هستند بگو: «اگر خداوند ، خیری در دلهای شما بداند ، ( و نیّات پاکی داشته باشید ، ) بهتر از آنچه از شما گرفته شده به شما می دهد و شما را می بخشد و خداوند آمرزنده و مهربان است!»

(انفال:70)

"و قاتلوا في سبيل الله يقاتلونکم و لا تعتدوا ان الله لا يحب المعتدين (بقره/190)" يعني با کساني که قصد کشتن شما را دارند ميتوانيد بجنگيد بلکه بايد بجنگيد ولي تعدي و تجاوز از حق جایز نیست.

(فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ يُقاتِلُوکُمْ وَ أَلْقَوْا إِلَيْکُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللّهُ لَکُمْ عَلَيْهِمْ سَبيلاً)
اگر آنها(دشمن) از پيکار با شما کناره گيرى کنند و پيشنهاد صلح نمايند خداوند به شما اجازه تعرض نسبت به آنها را نمى دهد» (نساء، 90)

از منظر روایات پیامبر اسلام و حضرت علی چه اصول در اخلاق کاربردی جنگ باید رعایت شود. لطفا منابع و آدرس را ذکر بفرمایید

[=microsoft sans serif]همانطور که در پست قبلی اشاره شد تاکید قران برای رعایت اخلاق در جنگ بسیار واضح وصریح می باشد وسیره وسخن ائمه ی معصومین علیهم السلام نیز اینچنین بوده است.
اميرمؤمنان- صلوات اللّه عليه- در جنگ جمل به نيروهاى تحت امرش چنين توصيه مى‏كنند:

«لا تَقْتُلُوا الْاسَراءَ وَ لا تَجْهَزُوا عَلى‏ جَريحٍ وَ لا تُتْبِعُوا مُوَلِّيًا وَ مَنْ الْقى‏ سِلاحَهُ فَهُوَ امِنٌ وَ مَنْ اغْلَقَ بابَهُ فَهُوَ امِنٌ» «1»
اسيران را نكشيد، به مجروحان تير خلاص نزنيد و فرارى را تعقيب نكنيد. هر كس سلاحش را بر زمين مى‏گذارد. و آن كه در خانه‏اش را مى‏بندد، در امان است.

امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: «هنگامى كه رسول مكرّم اسلام صلى الله عليه و آله تصميم مى‏گرفت سربازان اسلام را به سوى ميدان جنگ روانه كند، آنها را فرامى‏ خواند و اين نكات را به آنها گوشزد مى ‏كرد):
«سيرُوا بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ فى‏ سَبيل اللَّهِ وَ عَلى‏ مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ»؛
به سوى ميدان جنگ حركت كنيد، امّا نه از سر هوى‏ و هوس، بلكه با نام و ياد خدا و براى رضاى او، و با نيّتى پاك و خالى از هر گونه انگيزه غير خدائى، و بر طبق برنامه‏هاى اسلامى عمل كنيد.
«لا تَغُلُّوا»: در جنگ هرگز خيانت نكنيد.
«وَ لا تُمَثِّلُوا»: پس از اين كه دشمن را از پاى درآورديد، بر پيكر بى جان او هجوم نياوريد، و آن را مُثله (قطعه قطعه) نكنيد.
«وَ لا تَغْدِروا»: اهل مكر و فريب و غدر و پيمان شكنى نباشيد.( اگر با دشمن از درِ صلح وارد شديد، و با او پيمان آتش بس امضا كرديد، عهد و پيمانتان را محترم بشمريد، و آن را زير پا ننهيد).
«وَ لا تَقْتُلُوا شَيْخاً فانِياً وَ لا صَبيّاً وَ لا امْرَأَةً»؛به افراد ضعيف و ناتوان، كه دخالتى در جنگ ندارند، حمله‏ نكنيد، و پيرمردهاى ناتوان و بچّه ‏ها و زنها را به قتل نرسانيد.
«وَ لا تَقْطَعُوا شَجَراً الّا انْ تَضْطَرُّوا الَيْها»؛و درختان را قطع نكنيد، مگر كه ناچار شويد(2)!

امیر مؤمنان علی علیه السلام در نامه خود به مالک اشتر این جمله را خاطرنشان می سازد که : «و لا تدفعن صلحا دعاک الیه عدوک لله فیه رضی، فان فی الصلح دعة لجنودک و راحة من همومک و امنا لبلادک..» . (3))
و از صلح و آشتی که رضا و خوشنودی خدا در آن است و دشمنت تو را به آن بخواند سرپیچی مکن، زیرا در آشتی راحت لشگریان و آسایش اندوهها و آسودگی برای اهل شهرهاست » .

علی علیه السلام می فرمود: غذا دادن و نیکی نمودن به اسیر در اسلام واجب است و کشتن او ناجوانمردی محسوب می شود و بعد به آیه شریفه «و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا» استشهاد می نمود یعنی از جمله اوصاف مؤمنان این است که به فقیر و یتیم و اسیر اطعام می کنند (4)

در حدیث دیگری از علی ـ علیه السّلام ـ می‌خوانیم: فَإِذَا كَانَتِ الْهَزِیمَهُ بِإِذْنِ اللَّهِ فَلَا تَقْتُلُوا مُدْبِراً وَ لَا تُصِیبُوا مُعْوِراً وَ لَا تُجْهِزُوا عَلَى جَرِیح وَ لَا تَهِیجُوا النِّسَاءَ بِأَذًى وَ إِنْ شَتَمْنَ أَعْرَاضَكُمْ وَ سَبَبْنَ أُمَرَاءَكُمْ: «هنگامی كه به اذن خدا آنان را شكست دادید فراریان را نكشید و افراد ناتوان را از پای در نیاورید، مجروحان را به قتل نرسانید و زنان را با اذیّت و آزار تحریك نكنید هر چند آنها به شما دشنام دهند و به سران شما بدگویی كنند.»[5]

حضرت على عليه السلام در عهدنامه مالك اشتر خطاب به آن فرمانده شجاع خويش مى ‏فرمايد:

«اگر پيمانى بين تو و دشمن منعقد گرديد، يا او را در پناه خود امان دادى، به عهد خود وفادار باش، و آنچه بر عهده گرفتى امانت‏دار باش، و جان خود را بر سر پيمانت بنه، زيرا هيچ يك از واجبات الهى همانند وفاى به عهد نيست، كه همه مردم جهان با تمام اختلافاتى كه در افكار و تمايلات دارند، در آن اتّفاق نظر دارند. «6»


[=microsoft sans serif] 1 بحارالانوار ج 32 ص 210



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]2 وسائل الشیعه ج 11 ص 43



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]3 نهج البلاغه،نامه 53.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]4 وسائل الشیعه: ج 11، ص 69.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]5 نهج البلاغه، نامه‌ی 14.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]6 نهج البلاغه نامه 53



[=microsoft sans serif]

با تشکر
آیا از پیامبر روایتی در این موضوع نداریم؟

نقل قول:
پیامبر به حضرت علی فرموده دروغ در سه جا مجاز است:1به زن 2در جنگ 3برای اصلاح دوست

نقل قول:
مضمون این احادیث دستورهای معقول و پسندیده ای است که كسي آنها را محکوم نمی کند. در این احادیث دروغ در سه جا جایز بلکه پسندیده شمرده شده است :

1. در جنگ که دشمن برای ضربه زدن به مسلمانان و جامعه اسلامی هجوم آورده و مسلمانان برای مقابله قیام کرده اند، در اینجا اطلاعات غلط دادن به دشمن و با دروغ و مکر و حیله دشمن را منحرف کردن و به زمین زدن، جایز است و این در عرف عموم مردم دنیا جا افتاده و ضرب المثل شده که: جنگ میدان خدعه و نیرنگ است.
دو نفر که برای کشتن هم رو در رو ایستاده اند، به هر طریق سعی در پیروزی دارند . اسلام جنگ ابتدایی و هجومی را علیه کسی اجازه نمی دهد و در میدان فردی و جمعی فقط دفاع را جایز می شمارد . بنا بر این اجازه نمی دهد بدون دلیل قانع و جایز کننده بر فرد یا جمعی هجوم برند ولی اگر جایی مورد هجوم دشمن واقع شدند، به آنان اجازه داده برای غلبه بر دشمن مکر و کید و حیله کنند و دادن اطلاعات غلط یکی از موارد است.

http://www.askdin.com/thread8684.html#post61432

[=microsoft sans serif]

عَنْ مَسْعَدَةَ بْنَ صَدَقَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّه (ع) قَالَ إِنَّ النَّبِيَّ (ص) كَانَ إِذَا بَعَثَ أَمِيراً لَه عَلَى سَرِيَّةٍ أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّه عَزَّوَجَلَّ فِي خَاصَّةِ نَفْسِهِ ثُمَّ فِي أَصْحَابِهِ عَامَّةً ثُمَّ يَقُولُ اغْزُ بِسْمِ اللَّهِ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَاتِلُوا مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ لَاتَغْدِرُوا وَ لَاتَغُلُّوا وَ لَاتُمَثِّلُوا وَ لَاتَقْتُلُوا وَلِيداً وَ لَامُتَبَتِّلًا فِي شَاهِقٍ وَ لَاتُحْرِقُوا النَّخْلَ وَلَا تُغْرِقُوهُ بِالْمَاءَ وَ لَاتَقْطَعُوا شَجَرَةً مُثُمِرَةً وَ لَاتُحْرِقُوا زَرْعاً لِانَّكُمْ لَاتَدْرُونَ لَعَلَّكُمْ تَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ وَ لَاتَعْقِرُوا مِنَ الْبَهَائِمِ مِمَّا يُؤْكَلُ لَحْمُهُ إِلّا مَا لَابُدَّ لَكُمْ مِنْ أَكْلِهِ وَ إِذَا لَقِيتُمْ عَدُوّاً لِلمُسلِمِين فَادعُوهُم الَى احدَى ثَلاثٍ فَان هُم اجابُوكُم الَيهَا فَاقبَلُوا مِنهُم، وَ كَفُوا عَنهُم: ادْعُوهُم إلَى الْإِسْلَامَ فَإِنْ دَخَلُوا فِيهِ فَاقْبَلُوا مِنهم وَ كُفُّوا عَنْهُمْ وَادْعُوهُمْ إلَى الْهِجْرَةِ بَعْدَ الْإِسْلَامَ فَإِنْ فَعَلُوا فَاقْبَلُوا مِنْهُمْ وَ كُفُّوا عَنْهُم‌ وَ إِنْ أَبَوْا أَنْ يُهَاجِرُوا وَ اخْتَارُوا دِيَارَهُمْ وَ أَبَوْا أَنْ يَدْخُلُوا فِي دَارِ الْهِجْرَةِ كَانُوا بِمَنْزِلَةِ أَعْرَابِ الْمُؤمِنينَ يَجْري عَلَيْهِم‌ مَا يَجْري عَلَى أعْرَابِ الْمُؤمِنينَ وَ لَا يَجْري لَهُمْ فِي الْفَيْ‌ءِ وَ لَافِي الْقِسْمَةِ شَيْئاً إِلّا أَنْ يُهَاجِرُوا فِي سَبِيل اللَّهِ فَإِنْ أَبَوا هَاتَيْنِ فَادْعُوهُمْ إِلَى إِعْطَاءَ الْجِزيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صَاغِرُونَ فَإِنْ أَعْطَوُا الْجِزْيَةَ فَاقْبَلَ مِنْهُمْ وَ كُفَّ عَنْهْم‌ وَ إِنْ أَبَوْ افَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَيْهِمْ وَ جَاهِدْهُمْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ وَ إِذَا حَاصَرْتَ أَهْلَ حِصْنٍ فَأَرَادُوكَ عَلَى أَنْ يَنْزِلُوا عَلَى حُكْمِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَلَا تَنْزِلْ بِهِمْ وَ لَكِنْ أَنْزِلْهُمْ علَى حُكْمِكُمْ ثُمَّ اقْضِ فِيهِمْ بَعْدُ مَا شِئْتُمْ فَإِنَّكُمْ إِنْ أَنْزَلُتمُوهُمْ عَلَى حُكْمِ اللَّهِ لَمْ تَدْرُوا تُصِيبُوا حُكْمَ اللَّهِ فِيهِمْ أَمْ لَاوَ إِذا حَاصَرْتُمْ أَهْلَ حِصْنٍ فَإِنْ آذَنُوكَ عَلَى أَنْ تُنْزِلَهُمْ عَلَى ذِمَّةِ اللَّهِ وَ ذِمَّةِ رَسُولِهِ فَلَا تُنْزِلْهُمْ وَ لَكِنْ أَنْزِلْهُمْ عَلَى ذِمَمِكُمْ وَ ذِمَمِ آبَائِكُمْ وَ إِخْوانِكُمْ فَإِنَّكُمْ إِنْ تُخْفِرُوا ذِمَمَكُمْ وَ ذِمَمَ آبائِكُمْ وَ إِخْوَانِكُمْ كَانَ أَيْسَرَ عَلَيْكُمْ يَوْمَ‌الْقِيَامَةَ مِنْ أَنْ تُخْفِروا ذِمَّةَ اللَّهِ وَ ذِمَّةَ رَسُولِهِ (ص).
[=microsoft sans serif]
(وسائل الشيعه 15/ 59، ح 19986، بحار الانوار، 19/ 179 و الكافى، 5/ 29)
[=microsoft sans serif]
«مسعدة بن صدقه» از امام صادق (ع) نقل كرد كه فرمود: رسول خدا (ص) هر گاه فرمانده‌اى را براى سريه‌اى مى‌فرستاد، او و يارانش را به تقواى الهى سفارش مى‌كرد.سپس مى‌فرمود: به نام خدا و در راه خدا جهاد كنيد و با كسانى كه به خدا كفر ورزيده‌اند بجنگيد (اما) نارو نزنيد، خيانت و پيمان شكنى نكنيد (كشته‌ها) را مثله ننماييد و طفل و نوجوان و راهب (كسى را كه در قله كوهى به تنهايى زندگى مى‌كند) نكشيد و درختان نخل را آتش نزنيد و آن‌ها را در آب غرق نكنيد و درختى كه ميوه مى‌دهد قطع نكنيد. و زراعتى را آتش نزنيد؛ زيرا چه بسا بدانها نيازمند شويد و از چهارپايانى كه گوشت آنها خوردنى است، نكشيد، مگر آن كه به گوشت آنها محتاج شويد و هنگامى كه دشمن را ملاقات كرديد، آنها را به يكى از اين سه چيز دعوت كنيد. پس اگر اجابت كردند از آن‌ها قبول كنيد و از (جنگ) با آنها چشم بپوشيد؛ (آن سه چيز عبارتند از) اين كه آن‌ها را به اسلام دعوت كنيد؛ اگر پذيرفتند قبول كنيد و ديگر كارى با آن‌ها نداشته باشيد و آنان را بعد از اسلام آوردن به هجرت دعوت كنيد. اگر قبول كردند از آن‌ها بپذيريد و كارى با آن‌ها نداشته باشيد و اگر از مهاجرت امتناع ورزيدند و شهر و كشور خودشان را اختيار كردند و از داخل شدن به «دارالهجرة» خوددارى كردند، در اين صورت آن‌ها به منزله باديه نشينان مسلمان هستند، همان قانونى كه بر آنان جارى مى‌شود بر اين‌ها نيز جارى است؛ از غنائم چيزى به آن‌ها تعلق نمى‌گيرد مگر اين كه در راه خدا مهاجرت كنند.و اگر از اين دو پيشنهاد، روى گرداندند پس آن‌ها را به دادن جزيه دعوت كنيد (با همان شيوه‌اى كه قرآن فرموده) با دست خود و با خضوع.بنابراين اگر حاضر به اعطاى جزيه شدند از آن‌ها قبول مى‌شود و در اين حال با آنان كارى نداشته باشيد. و اگر از پرداخت جزيه نيز خوددارى كردند. در اين صورت براى جنگ با آن‌ها از خدا كمك بخواه و با آنان در راه خدا جهاد كن به نحوى كه حق جهاد در راه خدا ادا شود. و هنگامى كه قلعه‌اى را محاصره كردى و اهل قلعه از تو خواستند كه در اجراى حكم خدا نسبت به آن‌ها كوتاه بيايى، كوتاه نيا؛ اما در حكم قانون خودت، درباره آنان تخفيف بده و هر گونه كه مى‌خواهى درباره آن‌ها عمل كن (زيرا) اگر شما در اجراى حكم خدا تخفيف قائل شوى نمى‌دانى كه‌آيا حكم خدا را درباره آن‌ها پياده كرده‌اى يا نه. و هنگامى كه اهل قلعه‌اى را محاصره كردى پس اگر از تو اجازه خواستند كه نسبت به حقوق و پيمان خدا و رسولش به آن‌ها تخفيف دهى چنين كارى را نكن؛ اما در حقوق و پيمان‌هاى خودتان و پدرانتان و برادرانتان به آن‌ها تخفيف ده؛ زيرا اگر شما پيمان خود و پدران و برادرانتان را بشكنيد، در روز قيامت براى شما آسان‌تر است از اين كه پيمان و حقوق خداوند و پيامبرش (ص) را ناديده بگيريد و بشكنيد.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

عَنْ أَبِي حَمْزَةِ الُّثمَالِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ (ع) قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِذَا أَرادَ أَنْ يَبْعَثَ سَرِيَّةً دَعَاهُمْ فَأَجْلَسَهُمْ بَيْنَ يَدَيْهُ ثُمَّ يَقُولُ سِيُروا بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَلَى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ لَا تَغُلُّوا وَ لَا تُمَثِّلُواوَ لَاتَغْدِرُوا وَ لَاتَقْتُلُوا شَيْخاً فَانِيا؛ وَ لَا صَبِيّاً وَ لَاامْرَأَةً وَ لَاتَقْطَعُوا شَجَراً إِلَّا أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا وَ أَيُّمَا رَجُلٍ مِنْ أَدْنى الْمُسْلِمِينَ أَوْ أَفْضَلِهِمْ نَظَرَ إلى أَحَدٍ مِنَ الْمُشْرِكينَ فَهُوَ جارٌ حَتَّى يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ فَإِنْ تَبِعَكُمْ فَأَخُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ إِنْ أَبِى فَأَبْلِغُوهُ مَأْمَنَهُ وَاسْتَعِينُوا بِاللَّهِ.

[=microsoft sans serif](وسائل الشيعه 15/ 58، ح 19985، الكافى 5/ 27، تهذيب الأحكام 6/ 138)[=microsoft sans serif]

«ابوحمزه ثمالى» از امام صادق (ع) نقل مى‌كند كه فرمود: پيامبر خدا (ص) هنگامى كه تصميم به اعزام سريه‌اى مى‌گرفت آنان را فرا مى‌خواند و در برابر خود مى‌نشاند و مى‌فرمود: با نام خدا و با استعانت از خدا و در راه خدا و بر راه و روش رسول خدا (ص) حركت كنيد. از حدود الهى تجاوز ننماييد، (كسى را) مثله نكنيد. خيانت و پيمان شكنى نكنيد. پير فرتوت و از كار افتاده، كودك و زنى را نكشيد و درختى را قطع ننماييد مگر اضطرار داشته باشيد و هر فردى از افراد مسلمان، چه بلند مرتبه باشد يا مقام پايين داشته باشد، در صورتى كه به يكى از مشركان امان دهد، امان وى محترم است تا او بيايد و كلام خدا را بشنود؛ پس اگر اسلام آورد، او برادر دينى شماست و اگر نپذيرفت، راه در امان ماندنش (يعنى جزيه) را به او ابلاغ كنيد (و يا او را به مأمنش بازگردانيد) و از خدا كمك بگيرد.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

عن الرضا، عن آبائه عليهم السلام قَالَ: قَالَ رَسوُلُ اللّهِ (ص): افْضَلُ الاعْمالِ عَنْدَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ ايمانٌ لْا شَكَّ فِيهِ، وَ غَزْوٌ لا غَلوُلَ فِيهَ. [=microsoft sans serif](بحارالانوار 97/ 11، ح 21؛ عيون اخبار الرضا 2/ 28)[=microsoft sans serif]
امام على بن موسى الرضا (ع) از پدرانش نقل كرد كه رسول خدا (ص) فرمود بهترين عمل در پيشگاه خداوند، ايمانى است كه در آن شكى نباشد و پيكارى است كه در آن خيانت (به دشمن) نشود.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

عَنْ رَسوُلِ اللَّهِ (ص): قَاتِلوُا مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ لا تَغْدِروُا. [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه، 15/ 59، ح 19986)[=microsoft sans serif]
پيامبر (ص) فرمود: با كسانى كه به خدا كفر ورزيده‌اند بجنگيد، (اما) خيانت و غدر نكنيد و نارو نزنيد.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

قال رسول اللَّه (ص): وَ لَاتَقْتُلُوا شَيْخاً فَانِيا؛ وَ لَا صَبِيّاً وَ لَاامْرَأَةً [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه 15/ 58، ح 19985، الكافى 5/ 27)[=microsoft sans serif]

پيامبر خدا (ص) پير فرتوت و از كار افتاده، كودك و زنى را نكشيد.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

همچنين فرمود: وَ لَاتَقْتُلُوا وَلِيداً. نوجوان (فرد غير بالغ) را نكشيد. [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه 15/ 58، ح 19986)[=microsoft sans serif]

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

قالَ رَسوُلُ اللّهُ صِلى اللّه عليه و آله: لا تَقتُلوا فِى الحَربِ الّا مَن جَرت عَليه المَواسِى. [=microsoft sans serif] (بحارالانوار 97/ 34 ح 22، باب احكام الجهاد، نوادر راوندى/ 23)
[=microsoft sans serif]
رسول خدا (ص) فرمود: در جنگ كسى را نكشيد مگر آن كه بالغ باشد.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
قال رسول اللَّه (ص): لا يُقتَلُ الرُّسُلُ [=microsoft sans serif](بحار 97/ 31، ح 2)
[=microsoft sans serif]
پيامبر (ص) فرمود: پيك و فرستاده دشمن كشته نمى‌شود.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
قال رسول اللَّه (ص): ... وَ لَاتَقْتُلُوا مُتَبَتِّلًا فِي شَاهِقٍ. [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه 15/ 59، ح 19986)[=microsoft sans serif]

پيامبر (ص) فرمود: ... راهب صومعه‌نشين را كه در كوهها به تنهايى زندگى مى‌كند نكشيد

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
قَالَ رَسوُلُ اللَّهِ (ص) لا يُقْتَلُ الرُّسُلُ وَ لا الرَّهْنُ. [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه، 15/ 117، ح 20107؛ بحارالانوار، ج 97، ص 31)[=microsoft sans serif]
رسول خدا (ص) مى‌فرمود: پيكى كه از سوى دشمن براى رساندن پيامى آمده، هم چنين كسى كه به عنوان گروگان بازداشت گرديده، نبايد كشته شود.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
قال رسول اللَّه (ص): ... وَ لَاتَقْطَعُوا شَجَراً إِلَّا أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا. [=microsoft sans serif] (وسائل الشيعه 15/ 58، ح 19985)[=microsoft sans serif]

پيامبر (ص) فرمود: ... و درختى را قطع ننماييد مگر اضطرار داشته باشيد.

بزرگوار سوال شما مربوط به انجمن حدیث می باشد لطفا در تاپیک جداگانه ای در انجمن مربوطه مطرح بفرمایید . ممنون

سینا;511420 نوشت:
بزرگوار سوال شما مربوط به انجمن حدیث می باشد لطفا در تاپیک جداگانه ای در انجمن مربوطه مطرح بفرمایید . ممنون

سلام. سوال نپرسیدم. یک لینک دادم که در اون لینک حدیثی راجع به مسائل اخلاقی در میدان جنگ بود

شاد باشید


با تشکر
از استاد محترم سوال دارم که بر اساس آنچه تاکنون آوردید بر جنگجویان سوریه چه نقدهای اخلاقی می توان گرفت؟

البته منظورم شورشیان سنی است

بنان;512454 نوشت:
با تشکر
از استاد محترم سوال دارم که بر اساس آنچه تاکنون آوردید بر جنگجویان سوریه چه نقدهای اخلاقی می توان گرفت؟

سلام وعرض ادب

انچه که مطرح شد گوشه ای از اصول وآموزه های اخلاقی در جنگ است که در نبرد وجنگ ؛مسلمانان موظف به رعایت این امور اخلاقی می باشند توجه کنید که بررسی مصداقی در اینگونه موارد بر عهده ی کارشناسان سایت نمی باشد چرا که در این سایت ،موظف به بیان آنچه که باید باشد هستیم نه انچه که هست واتفاق می افتد.

سوال:
از دیدگاه اسلام برای جهاد در راه خدا(جنگ) چه موارد اخلاقی را باید رعایت نمود؟

پاسخ:
همانطور که می دانید دین اسلام دینی نیست که بنا و پایه ی آن بر اساس جنگ باشد بلکه در آموزه های اسلام قبل از دستور به جنگ ،دستور به صلح و سازش داده شده است.اما گاهی واکنش دشمنان نسبت به مسلمین به گونه ای است که آنها را مجبور به جنگ می نمایند.ولی در عین حال دستورهای اخلاقی حتی در زمان جنگ مورد توجه ویژه قرار گرفته است و در کتب اخلاقی با عنوان اخلاق نظامی از آن یاد می شود.مراد از «اخلاق نظامى»، آن دسته از فضايل اخلاقى است كه براى نظاميان، ضرورتى بيشتر دارد و هر كس كه در اين صنف قرار دارد، بايستى به آن آراسته گردد. همچنين عبارت است از دورى از برخى رذايل، كه ‏پيراستگى از آنها براى نظاميان ارجحيت دارد.در واقع می توان این گونه مطرح کرد که اصول اخلاقی اسلام در رابطه با جنگ مربوط به سه مرحله می باشد قبل از جنگ،در حین جنگ و بعد از جنگ. اسلام برای هر یک از این مراحل دستورات اخلاقی مهمی ارائه فرموده است.در مرحله ی اول در آموزه های اسلام قبل از جنگ مسلمانان سفارش شده اند که به دنبال تبیین حقیقت باشند و در جهت هدایت دشمنان گام بردارند.

ادْعُ إِلى‏ سَبيلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدينَ
( مردم را ) به سوی راه پروردگارت با منطقی حکیمانه و ادلّه قانع کننده و با پندی نیک و بیداری بخش و عبرت آموز دعوت کن و با آنان ( مخالفان ) به نیکوترین وجه محاجّه و مجادله نما. ( این وظیفه تو ، و اما آنها ) البته پروردگارت خود داناتر است به کسی که از راه او گم گشته و او داناتر است به هدایت یافتگان(1).
قران تاکید می کند که چنانچه دشمن تمایل به صلح دارد از نظر اخلاقی مسلمانان نیز موظفند صلح پذیر باشند.

وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ
و اگر به صلح و آشتی گرایند ، تو نیز بدان بگرای و بر خدا توکل کن که مسلّما اوست شنوا و داناست(2)

در آیه‌ی 193 سوره‌ی بقره می‌خوانیم: وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَهٌ وَ یَكُونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمِینَ: «با آنها (دشمنان) پیكار كنید تا آتش فتنه خاموش شود، و اگر آنها خودداری كردند و دست از فتنه‌جویی برداشتند مزاحم آنها نشوید، چرا كه تعدّی جز بر ستمكاران روا نیست
اسلام به مسلمانان سفارش مي‌كند اگر دشمنان با شما پيماني بستند، تا زماني كه آن را نشكسته‌اند، شما پيمان را محترم داريد و نقض‌كننده آن نباشيد.

إِلاَّ الَّذينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوکُمْ شَيْئاً وَ لَمْ يُظاهِرُوا عَلَيْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلى‏ مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ
مگر کسانی از مشرکان که با آنها پیمان بستید سپس چیزی ( از تعهداتشان ) را از شما کم نگذاشته اند و احدی ( از دشمنانتان ) را بر ضد شما یاری نکرده اند پس پیمان آنها را تا آخر مدتشان به پایان رسانید ، که همانا خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.(3).
همانطور که گفته شد بعضی از دستورات اخلاقی مربوط به زمان جنگیدن است.اسلام مسلمانان را به رعايت حدود و قوانين جنگ، در حال درگيري با دشمن توصيه مي كند وازآنان مي خواهد ازحدود خويش تجاوز نكنند

وَ قاتِلُوا في‏ سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقاتِلُونَکُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ
و در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند بجنگید و ( وقت جنگ از حدود شرعی و قوانین عقلایی جنگ ) تجاوز نکنید ( بدون عذر قانونی حمله ننمایید ، با هم پیمان متارکه نجنگید ، ضعیفان بی آزار را مکشید ، کشته ها را مثله نکنید و اموال را بی جهت اتلاف ننمایید ) که خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد.(4).

در این آیه در واقع به سه نكته اشاره شده: نخست این كه جنگ باید برای خدا و در راه خدا باشد نه به خاطر جاه‌طلبی و انتقام‌جویی.دیگر اینكه جنگ در برابر متجاوز باشد، یعنی تا جنگ بر شما تحمیل نشود دست به اسلحه نبرید.سوم در میدان جنگ از حد تجاوز نكنید و اصول اخلاقی را رعایت كنید بنابراین اگر دشمن اسلحه را بر زمین بگذارد و تسلیم شود نباید به او حمله كرد.در بيشتر آياتى كه دستور و آداب جهاد مطرح شده، قيد «فى سبيل اللّه» به چشم مى‏خورد، به گونه ‏اى كه چنين برداشت مى‏شود جهاد بدون اين ويژگى نمى‏تواند اسلامى و مشروع باشد. مفهوم اين «قيد»، چيزى جز اخلاص نيّت نيست كه آن يك ويژگى اخلاقى است تأكيد اسلام بر اين است كه اگر تصميم به مجازات دشمن گرفتيد، به همان اندازه كه او به شما خسارت وارد كرده است، به او خسارت بزنيد، نه بيشتر. البته باز هم در عين حال توصيه به اين است كه آنها را در صورت امكان مورد عفو قرار دهيد.

وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرينَ
و اگر عقوبت کردید ، همان گونه که مورد عقوبت قرار گرفته اید [ متجاوز را ] به عقوبت رسانید ، و اگر صبر کنید البته آن برای شکیبایان بهتر است.(5).
توصيه اسلام بر اين است كه در حال درگيري اگر يكي از دشمنان، براي شنيدن پيام اسلام پناهندگي بخواهد و شما بتوانيد و برايتان مقدور باشد، به او پناه دهيد.

وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکينَ اسْتَجارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ کَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْلَمُونَ
و اگر یکی از مشرکان ( تحت تعقیب ) از تو پناه خواست او را پناه ده تا کلام خدا را بشنود سپس او را به جایگاه امنش برسان ، زیرا آنها گروهی هستند که نمی دانند.(6).
هيچ مسلماني نبايد براي هدف مادّي گام در ميدان جهاد بگذارد و به همين دليل، بايد نخستين اظهار ايمان را از طرف دشمن بپذيرد و به نداي صلح و اسلام او پاسخ گويد؛ اگر چه از غنايم مادّي فراوان محروم گردد ،

در مرحله سوم كه بعد از درگيري و جنگ با دشمن است، اسلام در مورد اسيران دشمن سفارش مي‌كند و از مسلمانان مي خواهد با آنان برخورد نيكو داشته باشند، آنان را به اسلام دعوت نمايند، زمينه پذيرش هدايت را براي آنان فراهم سازند و آنان را بدون فديه يا با گرفتن فديه آزاد كنند.

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ في‏ أَيْديکُمْ مِنَ الْأَسْرى‏ إِنْ يَعْلَمِ اللَّهُ في‏ قُلُوبِکُمْ خَيْراً يُؤْتِکُمْ خَيْراً مِمَّا أُخِذَ مِنْکُمْ وَ يَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ
ای پیامبر! به اسیرانی که در دست شما هستند بگو: «اگر خداوند ، خیری در دلهای شما بداند ، ( و نیّات پاکی داشته باشید ، ) بهتر از آنچه از شما گرفته شده به شما می دهد و شما را می بخشد و خداوند آمرزنده و مهربان است(7)!»
اميرمؤمنان- صلوات اللّه عليه- در جنگ جمل به نيروهاى تحت امرش چنين توصيه مى‏كنند:
«لا تَقْتُلُوا الْاسَراءَ وَ لا تَجْهَزُوا عَلى‏ جَريحٍ وَ لا تُتْبِعُوا مُوَلِّيًا وَ مَنْ الْقى‏ سِلاحَهُ فَهُوَ امِنٌ وَ مَنْ اغْلَقَ بابَهُ فَهُوَ امِنٌ» «8»
اسيران را نكشيد، به مجروحان تير خلاص نزنيد و فرارى را تعقيب نكنيد. هر كس سلاحش را بر زمين مى‏گذارد. و آن كه در خانه‏اش را مى‏بندد، در امان است.

منابع:
(1) نحل:125
(2) انفال:61
(3)توبه ایه 4
(4)بقره:190
(5)نحل:126
(6)توبه:6
(7)انفال:70
(8)بحارالانوار ج 32 ص 210

موضوع قفل شده است