دعا خوندن مثل مقاله خوندن ، قبوله؟

کارشناس بحث: استاد سینا

[=microsoft sans serif]همانطور که می دانید دعا یکی از ابزارهای معنوی ارتباط با خداوند است هرچند انسان می تواند با هر زبانی با خداوند صحبت کنداما بهترین دعاها دعاهایی است که از زبان ائمه ی معصومین علیهم السلام واولیای الهی نقل شده باشد چرا که اینگونه دعاها بر زبان انسان هایی جاری شده است که به دلیل معرفت بالا نسبت به خداوند وجایگاه خود درهستی،هنگام دعا کردن بهترین ها را از خداوند طلب کرده اند. بنابراین بر ما لازم است که در نحوه ی دعا کردن واین که چه بخواهیم وچگونه بخواهیم از سیره ی ائمه علیهم السلام تبعیت نماییم.

انچه که ائمه ی معصومین علیهم السلام از خداوند طلب می کنند با آنچه ما طلب می نماییم بسیار متفاوت است چرا که آنها نه به دنبال مقامات دنیوی ونه در صددناله وشکایت از کمبودها ومحرومیتها هستند بلکه دعا برای انها راه رسیدن به قرب الهی وکمالات انسانی است در حالی که ما بیشتر اوقات در دعا تنها به دنبال خواسته های مادی هستیم ویا به خاطر نداشته های خود معترضیم.پس با خواندن دعاهاى رسيده از ائمّه(عليهم السلام)، علاوه بر آنكه بهترين دعاها را با بهترين آداب آن خوانده ايم، به شيوه اولياى خدا نيز عمل كرده ايم كه اين خود فضيلتى اضافه بر اصل دعاست.
در رابطه با خواندن دعا نیز به ماسفارشاتی شده است که بعضی مانند با وضو بودن؛داشتن حالت تضرع وگریه و... عمومی است وبعضی ویژگی ها به طور خاص به بعضی از دعاها اختصاص دارد مانند تعیین زمان ومکان خاص برای خواندن دعا.
نکته ای که لازم است به آن توجه کنیم این است که در آموزه های دینی ما؛ به کیفیت امور بیش از کمیت اهمیت داده شده است بنابراین در هنگام خواندن دعا نیز توصیه ای برای اتمام دعا در هر شرایطی ؛نداریم بلکه مهم خواندن دعا با معرفت واقبال روحی است چرا که در روایات نیز به ماتوصیه شده است که برای انجام عبادات به حالات قلبی خود مراجعه کنید وچنانچه از نشاط روحی برخوردارید سراغ مستحبات بروید اما چنانچه اقبالی برای انجام مستحبات ندارید به همان واجبات اکتفا نمایید.

میزان گریه ویا داشتن حال خوش معنوی برای انسان به میزان معرفت او باز می گردد وهر چه که معرفت وشناخت انسان بیشتر باشد احساس عجز وناتوانی اش در برابر معبود بیشتر خواهد بود و یکی از راه های ابراز این عجز ، گریه وتضرع در درگاه الهی است. اما این سخن بدین معنا نیست که اگر ما در موقع دعا حال خوشی نداشتیم پس باید به طور کامل دعا را کنار بگذریم وناامید شویم ویا فکر کنیم که چون از گریه خبری نیست پس دعای ما ارزشی ندارد ویا مورد قبول نیست ،بلکه ما از طریق همین دعا می توانیم از خداوند طلب توفیق بیشتر برای کسب معرفت نماییم وهمین دعا را ابزاری برای رسیدن به معرفتش قرار دهیم.در وافع شرط قبولی وپذیرش دعای ما در درگاه الهی به میزان خلوص ما بر می گردد هرچقدر که در نیت خالص باشیم وخالصانه دعا بخوانیم به اجابت وقبولی نزدیک تر خواهد بود.
توجه کنید که در هیچ منبعی اشاره به خواندن تمام دعا نشده است بلکه انچه اولویت دارد تدبیر در فرازهای ایات قران و روایات و ادعیه اهل بیت هست و عدم گریه دلالت بر عدم قبولی نیست بلکه گریه حالتی معنوی در هنگام خواندن ادعیه است که منشا ان می تواند عواملی از جمله خشوع قلب و پاکی روح باشد .

سوال:
من دعا و زیارت میخونم گاهی به معنی آن هم نگاهی می اندازم ولی مثل یه مقاله ، گریه ام نمیگیره حالت خاصی هم ندارم .تکلیف ما چیه؟

پاسخ:
همانطور که می دانید دعا یکی از ابزارهای معنوی ارتباط با خداوند است هرچند انسان می تواند با هر زبانی با خداوند صحبت کند اما بهترین دعاها دعاهایی است که از زبان ائمه ی معصومین علیهم السلام و اولیای الهی نقل شده باشد چرا که اینگونه دعاها بر زبان انسان هایی جاری شده است که به دلیل معرفت بالا نسبت به خداوند و جایگاه خود در هستی،هنگام دعا کردن بهترین ها را از خداوند طلب کرده اند. بنابراین بر ما لازم است که در نحوه ی دعا کردن و این که چه بخواهیم و چگونه بخواهیم از سیره ی ائمه علیهم السلام تبعیت نماییم.

آنچه که ائمه ی معصومین علیهم السلام از خداوند طلب می کنند با آنچه ما طلب می نماییم بسیار متفاوت است چرا که آنها نه به دنبال مقامات دنیوی و نه در صدد ناله و شکایت از کمبودها و محرومیتها هستند بلکه دعا برای آنها راه رسیدن به قرب الهی و کمالات انسانی است در حالی که ما بیشتر اوقات در دعا تنها به دنبال خواسته های مادی هستیم و یا به خاطر نداشته های خود معترضیم.پس با خواندن دعاهاى رسيده از ائمّه(عليهم السلام)، علاوه بر آنكه بهترين دعاها را با بهترين آداب آن خوانده ايم، به شيوه اولياى خدا نيز عمل كرده ايم كه اين خود فضيلتى اضافه بر اصل دعاست.

در رابطه با خواندن دعا نیز سفارشاتی شده است که بعضی مانند با وضو بودن؛داشتن حالت تضرع وگریه و... عمومی است و بعضی ویژگی ها به طور خاص به بعضی از دعاها اختصاص دارد مانند تعیین زمان و مکان خاص برای خواندن دعا.نکته ای که لازم است به آن توجه کنیم این است که در آموزه های دینی ؛ به کیفیت امور بیش از کمیت اهمیت داده شده است بنابراین در هنگام خواندن دعا نیز توصیه ای برای اتمام دعا در هر شرایطی ؛نداریم بلکه مهم خواندن دعا با معرفت و اقبال روحی است چرا که در روایات نیز به ما توصیه شده است که برای انجام عبادات به حالات قلبی خود مراجعه کنید و چنانچه از نشاط روحی برخوردارید سراغ مستحبات بروید

اما چنانچه اقبالی برای انجام مستحبات ندارید به همان واجبات اکتفا نمایید.میزان گریه و یا داشتن حال خوش معنوی برای انسان به میزان معرفت او باز می گردد و هر چه که معرفت و شناخت انسان بیشتر باشد احساس عجز و ناتوانی اش در برابر معبود بیشتر خواهد بود و یکی از راه های ابراز این عجز ، گریه و تضرع در درگاه الهی است. اما این سخن بدین معنا نیست که اگر ما در موقع دعا حال خوشی نداشتیم پس باید به طور کامل دعا را کنار بگذریم و ناامید شویم یا فکر کنیم که چون از گریه خبری نیست پس دعای ما ارزشی ندارد یا مورد قبول نیست ،بلکه ما از طریق همین دعا می توانیم از خداوند طلب توفیق بیشتر برای کسب معرفت نماییم و همین دعا را ابزاری برای رسیدن به معرفتش قرار دهیم.

در واقع شرط قبولی و پذیرش دعای ما در درگاه الهی به میزان خلوص ما بر می گردد هر اندازه که در نیت خالص باشیم و خالصانه دعا بخوانیم به اجابت و قبولی نزدیک تر خواهد بود.توجه کنید که در هیچ منبعی اشاره به خواندن تمام دعا نشده است بلکه آنچه اولویت دارد تدبیر در فرازهای آیات قران و روایات و ادعیه اهل بیت هست و عدم گریه دلالت بر عدم قبولی نیست بلکه گریه حالتی معنوی در هنگام خواندن ادعیه است که منشا ان می تواند عواملی از جمله خشوع قلب و پاکی روح باشد