جمع بندی کدام ظن ها گناه اند؟

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
کدام ظن ها گناه اند؟

با سلام.
از آیه ی شریفه ی «اِنَّ بَعضَ الظَّنِّ اِثم» برداشت می شود بعضی از سوء ظن ها گناه اند.
حال سوال این است دقیقا چه ظن هایی گناه اند؟

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد یاسین

بسم الله الرحمن الرحیم

مراد از" اجتناب ازظن" اجتناب از خود ظن نيست، چون ظن، خود نوعى ادراك نفسانى است، و در دل باز است، ناگهان ظنى در آن وارد مى‏شود و آدمى نمى‏تواند براى نفس و دل خود درى بسازد، تا ازورود ظن بد جلوگيرى كند، پس نهى كردن از خود ظن صحيح نيست. بله، مگر آنكه از پاره ‏اى مقدمات اختيارى آن نهى كند. پس منظور آيه مورد بحث نهى از پذيرفتن ظن بد است، مى‏خواهد بفرمايد: اگر در باره كسى ظن بدى به دلت وارد شد آن را نپذير و به آن ترتيب اثر مده.

و بنا بر اين، پس اينكه فرمودبعضى از ظن‏ ها گناه است، باز خود ظن را نمى‏گويد، (چون ظن به تنهايى چه خوبش و چه بدش گناه نيست، براى اينكه گفتيم اختيارى نيست)، بلكه ترتيب اثر دادن به آن است كه در بعضی موارد گناه است، (مثل اينكه نزد تو از كسى بدگويى كنند، و تو دچار سوء ظن به او شوى و اين سوء ظن را بپذيرى، و در مقام ترتيب اثر دادن بر آمده او را توهين كنى، و يا همان نسبت را كه شنيده ‏اى به او بدهى و يا اثر عملى ديگرى بر مظنه ‏ات بار كنى كه همه اينهاآثارى است بد و گناه و حرام).[1]



[/HR]
[1] - علامه طباطبایی، ترجمه الميزان، ج‏18، ص: 483

ولی یه داستانی بود که یه پیرزن موقع خوندن نماز شب میشنوه که در همسایه شون که یه دختر جوون بوده باز و بسته میشه
و بعد گمان بد میکنه در حالی که باد سبب باز و بسته شدن بوده و همین گمان بد پیرزن نماز شب هاشو تباه میکنه

یعنی این داستان درست نیست؟

saba;501609 نوشت:
ولی یه داستانی بود که یه پیرزن موقع خوندن نماز شب میشنوه که در همسایه شون که یه دختر جوون بوده باز و بسته میشه
و بعد گمان بد میکنه در حالی که باد سبب باز و بسته شدن بوده و همین گمان بد پیرزن نماز شب هاشو تباه میکنه
یعنی این داستان درست نیست؟

بسم الله الرحمن الرحیم

در مورد این داستان و تباه شدن نماز شب، ما اطلاعی نداریم و نمی توانیم قضاوت کنیم.
اما اینکه بعضی از گناهان موجب از بین رفتن ثواب بعضی از اعمال می شود، این حرف درسته.

سوال: از آیه ی شریفه ی «اِنَّ بَعضَ الظَّنِّ اِثم» برداشت می شود بعضی از سوء ظن ها گناه اند.
حال سوال این است دقیقا چه ظن هایی گناه اند؟


پاسخ:

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام



«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْم‏»[1] (اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد، چرا كه بعضى از گمانها گناه است‏).

منظور از"كَثِيراً مِنَ الظَّنِ‏" گمانهاى بد است كه نسبت به گمانهاى‏خوب در ميان مردم بيشتر است لذا از آن تعبير به كثير شده و گرنه" حسن ظن و گمان خير" نه تنها ممنوع نيست بلكه نیکو و پسندیده است، چنان كه قرآن مجيد مى‏فرمايد: «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً»

" چرا هنگامى كه آن نسبت ناروا را شنيديد مردان و زنان با ايمان نسبت به خود (و كسى كه همچون خود آنها بود) گمان خير نبردند"؟!

قابل توجه اينكه: نهى از" كثيرى" از گمانها شده، ولى در مقام تعليل مى‏گويد زيرا" بعضى" از گمانها گناه است اين تفاوت تعبير ممكن است از اين جهت باشد كه گمانهاى بد بعضى مطابق واقع است، و بعضى مخالف واقع، آنكه مخالف واقع است مسلما گناه است، و لذا تعبير به"إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ‏" شده است، بنا بر اين وجود همين گناه كافى است كه از همه بپرهيزد.

در اينجا اين سؤال مطرح مى‏شود كه گمان بد و خوب غالبا اختيارى نيست، يعنى بر اثر يك سلسله مقدمات كه از اختيار انسان بيرون است در ذهن منعكس مى‏شود، بنا بر اين چگونه مى‏شود از آن نهى كرد؟! 1- منظور از اين نهى، نهى از ترتيب آثار است، يعنى هر گاه گمان بدى نسبت به مسلمانى در ذهن شما پيدا شد، در عمل كوچكترين اعتنايى به آن نكنيد، طرز رفتار خود را دگرگون نسازيد، و مناسبات خود را با طرف تغيير ندهيد، بنا بر اين آنچه گناه است ترتيب اثر دادن به گمان بد مى‏باشد.[2]

به همین دلیل در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) مى‏خوانيم:

ثلاث فى المؤمن لا يستحسن، و له منهن مخرج، فمخرجه من سوء الظن ان لا يحققه:

" سه چيز است كه وجود آن در مؤمن پسنديده نيست، و راه فرار دارد، از جمله سوء ظن است كه راه فرارش اين است كه به آن جامه عمل نپوشاند[3]




_________________________________________________

1 . حجرات:49/ 12.
2 .مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج‏22، ص: 182
3
.مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏72، ص: 201.
موضوع قفل شده است