داستان نزول ایت الکرسی

[h=1]ارزش و ثواب آیة الكرسى
[/h]

آیة الکرسی یکی از بزرگترین و با فضیلت ترین آیات قرآن کریم است. در روایات، برای تلاوت آیة الكرسى، فضایل و برکات بسیار و نتایج مادی و معنوی فراوانی برشمرده شده است. برخی آیات نام خاصی دارند که آن نام، از متن آیه گرفته شده است. مانند کرسی که در آیه ذیل قرار دارد و این آیه، آیة‎الکرسی نامگذاری شده است. در این مطلب برخی از خواص و نتایج تلاوت این آیه را از این روایات ذکر می‎نماییم.
«اللهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأَرْضِ مَن ذَاالَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.»(بقره/255)
خداست كه معبودى جز او نیست زنده و برپا دارنده است. نه خوابى سبك او را فرو مى‏گیرد و نه خوابى سنگین. آنچه در آسمان‎ها و آنچه در زمین است، از آنِ اوست. كیست آن كس كه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت كند؟ آنچه در پیش روى آنان و آنچه در پشت سرشان است مى‏داند. و به چیزى از علم او، جز به آنچه بخواهد، احاطه نمى‏یابند. كرسىِ او آسمان‎ها و زمین را در برگرفته، و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست، و اوست والاىِ بزرگ .

[h=2]نورانیت در قبر[/h]امام صادق(علیه‎السلام) فرمودند: وقتی مؤمنی، ثواب قرائت آیة الكرسى را به اهل قبور هدیه کند، خداوند برای هر حرفى از این آیه، فرشته‎ای قرار می‎دهد كه خداوند را براى قاری آن، تا روز قیامت تسبیح كند. و به وى پاداش شصت پیامبر را دهد و خدا در هر قبرى از شرق تا غرب، چهل شمع از نور قرار می‎دهد و قبرهاى آنها را وسعت دهد. (1)
[h=2]
نتیجه قرائت آیة الكرسى
[/h]از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه فرمودند: هر كس آیة الكرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، چیزى مانع از ورودش به بهشت نخواهد شد، مگر مرگ. (کنایه از این که وقتی مرگش برسد به بهشت می‎رود. البته باید به این نکته توجه کرد که صرف تلاوت این آیه ملاک نیست بلکه در مورد کسی است که مراقب اعمالش است.) و کسی بر قرائت آن، مواظبت نمى‎كند، مگر آن كس كه صدیق و راستگو باشد.(2)
از امیرالمؤ منین على(علیه‎السلام) روایت شده است كه پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) هر گاه غم و اندوهى برایش ایجاد می‎شد، بعد از خواندن آیة الكرسى این دعا را مى‎خواند و مى‎فرمود: مسلمانى نیست كه این دعا را سه بار بخواند، مگر آن كه درخواست خود را به دست آورد.
یا حَىُّ یا قَیِوم، یا حَیّا لایَموت، یا حَىَّ لا اِلهَ اِلا انت كاشِفَ الهَمّ، مُجیبَ دَعوة المُضطَرین، اَسالُكَ بِانَّ لكَ الحَمد لا اِله اِلا انت، المَنّان، بَدیع السموات والارض، ذوالجلال و الاكرام، رَحمان الدنیا والاخرة و رَحیمها ربِّ ارحَمنى رَحمَةً تُغنینى بِها عَن رَحمةٍِ مِن سِواكَ یا ارحمَ الراحمین

[h=2]اثر تلاوت آیة الکرسی هنگام خواب[/h]رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: هر كس آیة الکرسی را در هنگام خواب قرائت کند، خدا او را و خانه‎اش و خانه همسایگانش را، ایمن خواهد کرد.(3)

[h=2]باعث قبولى نماز می‎شود[/h]از پیغمبر گرامى(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه فرمودند: هر كس آیة الكرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، نمازش مورد قبول قرار مى‎گیرد و در امان خدا خواهد بود. (4)

[h=2]ثواب آیة الكرسى بعد از وضو[/h]از امام باقر(علیه‎السلام) روایت شده كه فرمودند: هر كس بعد از وضو گرفتن یك بار آیة الكرسى بخواند، خدا ثواب چهل سال عبادت را به او عطا كند و مقامش، چهل درجه بالا می‎رود. (5)

[h=2]جهت رفع حاجت[/h]از امیرمؤمنان على(علیه‎السلام) روایت شده است كه فرمودند: هر گاه یكى از شما حاجتى داشت، صبح پنج‎شنبه در طلب آن برود، زیرا رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) در دعا گفت: خدایا، در بیرون رفتن امتم در بامداد پنج‎شنبه بركت قرار ده و چون از منزل برون رفت، آیات سوره آل عمران و آیة الكرسى و سوره قدر را بخواند.(6)

[h=2]قرائت آیة الكرسى بعد از هر نماز [/h]از پیغمبر اكرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه فرمودند: هر كس آیة الكرسى را بعد از هر نماز بخواند، هفت آسمان شكافته گردد و به هم نیاید تا خدا به سوى خواننده‎اش نظر رحمت افكند و پس از آن فرشته‎اى را برانگیزد كه از آن هنگام تا فرداى آن روز، كارهاى خوبش را بنویسد و كارهاى بدش را محو نماید.(7)

[h=2]دفع آفت از مال و جان[/h]امام زین العابدین(علیه‎السلام) نقل مى‎نماید كه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: كسى كه چهار آیه اول سوره بقره، آیة الكرسى، و دو آیه بعد از آن و سه آیه آخر این سوره را قرائت نماید، خودش و مالش دچار هیچگونه آفتى نخواهد شد، شیطان به او نزدیك نشده و قرآن را فراموش نخواهد كرد. (8)
امام رضا(علیه‎السلام) فرمود: كسى كه به هنگام خواب آیة الكرسى بخواند، ان شاءالله از فلج شدن ترسى نخواهد داشت. و هر كس آن را پس از هر نمازى بخواند، هیچ گزنده زهردارى به او آسیب نخواهد رساند.

[h=2]حفاظت از گزندها
[/h]امام کاظم(علیه‎السلام) فرمود: هر كس آیة الكرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، به او هیچ گزند و ضرری نرسد.(9)

[h=2]كفاره گناهان[/h]امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: هر كس بعد از نماز جمعه، وقتى كه سلام مى‎دهد، حمد را یك بار، سوره توحید را هفت بار، سوره فلق هفت بار، سوره ناس را هفت بار و آیة الكرسى، آیه سخره؛ ان ربكم الله الذى خلق السموات (10) و آیه ما قبل آخر سوره توبه؛ لقد جاءكم رسول من انفسكم را بخواند، كفاره گناهان او از آن جمعه تا جمعه دیگر خواهد بود.(11)

[h=2]ارزش آیة الكرسى در نماز مستحبى[/h]امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: كسى كه در هر ركعت از نماز مستحبى خود، سوره توحید، قدر و آیة الكرسى را بخواند، خداوند عمل او را بهترین اعمال خواهد دانست، مگر كسى كه مانند او و بیش از او این عمل را انجام دهد.(12)

[h=2]ذكر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در بستر خواب[/h]از محمد بن مروان روایت شده است كه امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: آیا به شما گزارش ندهم آنچه را كه شیوه رسول گرامى خدا(صلی الله علیه و آله) بود كه هرگاه ایشان به بستر خواب می‎رفت، چه مى‎فرمودند؟ گفتم: چرا. فرمود: آیة الكرسى را مى‎خواند و مى‎گفت: آمنت بالله و كفرت بالطاغوت؛ بار خدایا! مرا در خواب و بیدارى‎ام حفظ فرما.(13)

[h=2]آیة الکرسی، مانع بیمارى[/h]امام رضا(علیه‎السلام) فرمود: كسى كه به هنگام خواب آیة الكرسى بخواند، ان شاءالله از فلج شدن ترسى نخواهد داشت. و هر كس آن را پس از هر نمازى بخواند، هیچ گزنده زهردارى به او آسیب نخواهد رساند.(14)

[h=2]دورى از بلاها و گناهان[/h]به روایت دیگر، هر كس آیة الكرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، نمازش قبول گردد و در امان خدا باشد و خدا او را از بلاها و گناهان نگاه دارد.(15)
از امام باقر(علیه‎السلام) روایت شده كه فرمودند: هر كس بعد از وضو گرفتن یك بار آیة الكرسى بخواند، خدا ثواب چهل سال عبادت را به او عطا كند و مقامش، چهل درجه بالا می‎رود.

[h=2]آیة الكرسى در تنهایى[/h]از معصوم رسیده است که فرمود: هر كس تنها در خانه‎اى شب را به سر برد، باید آیة الكرسى را بخواند و باید بگوید: بارخدایا! هراسم را آرام كن و ترسم را بیاساى و در تنهایى كمكم كن .(16)

[h=2]آغاز سفر با آیة الكرسى[/h]امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: سفر را با دادن صدقه و یا با خواندن آیة الكرسى آغاز كن .(17)

[h=2]هنگام عزیمت به سفر[/h]از موسى کاظم(علیه‎السلام) روایت شده است: اگر فردى عازم سفر است، بر در خانه‎اش رو به مسیرى كه مى‎رود، بایستد و سوره حمد و آیة الكرسى را به سمت مقابل، چپ و راست بخواند.(18)

[h=2]دعاى بعد از آیة الكرسى[/h]از امام صادق(علیه‎السلام) نقل است كه فرمودند: هر كس در سفر، آیة الكرسى را در هر شب بخواند، خود و همراهانش سالم بمانند و سپس بگوید:
اللهم اجعل مسیرى عبرا و صمتى تفكرا و كلامى ذكرا؛ خداوندا! سیر مرا وسیله عبرت، و سكوتم را وسیله تفكر، و سخنم را ذكر قرار ده. (19)

[h=2]ذكرى براى رفع همّ و غم[/h]از امیرالمؤ منین على(علیه‎السلام) روایت شده است كه پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) هر گاه غم و اندوهى برایش ایجاد می‎شد، بعد از خواندن آیة الكرسى این دعا را مى‎خواند و مى‎فرمود: مسلمانى نیست كه این دعا را سه بار بخواند، مگر آن كه درخواست خود را به دست آورد.
یا حَىُّ یا قَیِوم، یا حَیّا لایَموت، یا حَىَّ لا اِلهَ اِلا انت كاشِفَ الهَمّ، مُجیبَ دَعوة المُضطَرین، اَسالُكَ بِانَّ لكَ الحَمد لا اِله اِلا انت، المَنّان، بَدیع السموات والارض، ذوالجلال و الاكرام، رَحمان الدنیا والاخرة و رَحیمها ربِّ ارحَمنى رَحمَةً تُغنینى بِها عَن رَحمةٍِ مِن سِواكَ یا ارحمَ الراحمین.(20)

پی‎نوشت‎ها:
1- اجساد جاویدان، ص 124.
2- مستدرك الوسائل، ج 1، ص 343.
3- همان .
4- مصابیح الدجى، ص 1029.
5- لئالى الاخبار، ج 1، ص 208.
6- قول ثابت، ص 41.
7- لئالى الاخبار، ج 3، ص 357.
8- ثواب الاعمال، ص 223.
9- مصابیح الدجى، ص 1011.
10- سوره اعراف، آیه 54.
11- ثواب الاعمال، ص 83.
12- ثواب الاعمال، ص 73.
13- اصول كافى، ج 6، ص 207.
14- ثواب الاعمال، ص 223.
15- مصابیح الدّجى، ص 1012.
16- اصول كافى، ج 6، ص 311 .
17- فروع كافى، ج 4، ص 283 .
18- مكارم الاخلاق، ص 245 .
19- مكارم الاخلاق، ص 254 .
20- طرائف الحكم، ج 2، ص 21 .

درباره فضيلت و منزلت اين آيه، از پيامبر (ص) نقل شده كه آيه الكرسي سيد آيه ها و برترين آيه قرآن است (1) و همه خيرهاي دنيا و آخرت را دربر دارد و نزد ساق عرش، خداوند را تقديس مي كند و از گنجينه رحمت در زير عرش الهي نازل و به پيامبر اعطا شده است(2) از امام علي (ع) نقل شده كه فرمود: پس از شنيدن اين سخن از پيامبر، هيچ شبي را بدون قرائت آن به سر نياوردم و هر شب سه بار در دو ركعت بعد از عشا و در وتر و هنگام خواب، آن را مي خواندم. (3) اين آيه با فاتحه الكتاب و آيه ملك و آيه شهادت، به عرش خداوند آويخته بودند و بين آنها و خداوند حجابي نبود. از پيامبر نقل شده است كه هركس آيه الكرسي را صد بار بخواند، به منزله كسي است كه خداوند را در تمام عمر خود، عبادت كرده (4) و قرائت آن، با قرائت ربع قرآن برابر است. از حضرت صادق (ع) نقل شده كه آيه الكرسي قله رفيع قرآن است.
*****************
1: ابن كثير، ج 1، ، ص 314؛ قرطبي، ج 3، ص .175
2:الدر المنثور، ج 2، ص 8؛ آيه الكرسي، ص .36
3:الدرالمنثور، ج 2، ص 8، الامالي، طوسي، ص .509
4: بحارالانوار، ج 89، ص 263؛ نور الثقلين، ج 1، ص .258

داستان نزول آیت الکرسی

در روایت است که امام صادق (ع) به حالت چهار زانو در مجلسی نشسته بود و پای راست خود را بر روی ران پای چپ قرار داده بود, در این هنگام مردی گفت فدایت شوم این نوع نشستن مکروه است. حضرت فرمودند : نه این چنین نیست, بلکه این سخنی است که یهودی ها می گویند.
آنها می گویند:« هنگامی که خدای متعال آسمانها و زمین را آفرید و به عرش مسلط گشت,به این صورت نشست تا استراحت نماید.»
خدای متعال هم این آیه را« در ردّ کلام باطل آنها» فرمود که :« الله ُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ » تا « هُوَ العَلیّ العَظیم » و امام صادق در همان حالت که نشسته بود باقی ماند.
عکس العمل شیطان هنگام نزول آیت الکرسی
امام محمد باقر(ع) از امیر المومنین علی (ع) روایت فرموده:
« هنگامی که آیت الکرسی نازل شد رسول خدا (ص) فرمود: آیت الکرسی آیه ای است که از گنج عرش نازل شده و زمانی که این آیه نازل گشت‘ هر بُتی که در جهان بود, با صورت به زمین افتاد.»
در این زمان ابلیس (شیطان) ترسید و به قومش گفت: « امشب حادثه ای بزرگ اتفاق افتاده است,باشید تا من عالم را بگردم و متوجه حادثه شوم که چه بوده است.»
ابلیس عالم را گشت تا به شهر مدینه رسید, مردی را دید و از او سوال کرد( باید توجه داشت که از رویات استفاده می شود, شیطان به تمام اشکال از موجودات عالم,ممکن است ظاهرگردد و در اینجا هم به صورت انسانی در آمده و از مرد سوال می کند!)
« دیشب چه حادثه ای اتفاق افتاد؟»
مرد گفت: رسول خدا (ص) به ما فرمود : آیه ای از گنجهای عرش نازل شده است که بتهای جهان به خاطر آن همگی با صورت به زمین خورده اند ابلیس بعد از شنیدن حادثه به نزد قومش رفت و خادثه را به آنها خبر داد.
آیت الکرسی سیّد آیات قرآن
در روایتی آمده است : روزی عده ای از اصحاب پیامبر(ص)در مسجد رسول اکرم (ص) نشسته بودند واز فضا ئل قرآن یاد می کردند ،که کدام آیه افضل و بهتر است ؟
یکی می گفت : آخرین آیه ی سوره ی توبه و یکی می گفت : آخرین آیه ی سوره ی اسراء ، دیگری می گفت : سوره ی مریم ویکی دیگر می گفت: سوره ی طه .
حضرت علی (ع) فرمود : شما از آیه الکرسی چه می دانید ؟ من از رسول خدا شنیدم که فرمود : ای علی. حضرت آدم (ع) سید انسان هاست ، من سید عربم ، سلمان فارسی سید فارس است ، صُهَیب سید روم است ، درخت سدر سید درختان است,طور سیتا سید کوه هاست, روز جمعه سید روزهاست,قرآن سید سخن هاست, سوره ی بقره سید سوره های قرآن است آیت الکرسی سید سوره ی بقره است. در این آیه پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت است.
در ترجمه ی فارسی تفسیر طبری نیز آمده است: روزی حضرت علی (ع) نزد پیغمبر(ص) آمد. پیامبر به او گفت:
«یا علی! من سید عربم,مکه سید شهرهاست, کوه سینا سید همه ی کوه هاست, جبرئیل سید همه ی فرشتگان است, فرزندان تو حسن و حسین سید جوانان اهل بهشت اند, قرآن سید همه ی کتابهاست, سوره ی بقره سید همه ی سوره های قرآن است و در سوره ی بقره یک آیه است که آن ایه پنجاه کلمه است, هر کلمه ای پنجاه برکت دارد و آن آیت الکرسی است.
چرا آیت الکرسی را سید آیات خوانده اند؟ ...
صدر المتألّهین در این باره می گوید: « هنگامی که شخص متفکر تامل نماید و با چشم بصیرت به معارف الهی و مطالب ربوی, از توحید و تقدیس شرح و صفات علیا و افعال عظمی , که آیت الکرسی مشتمل بر آن است بنگرد, آنها را یکجا در آیه ای به جز آیت الکرسی نخواهد یافت. به همین جهت آیت الکرسی به تنهایی سیادت و ریاست را بر سایر آیات خواهد داشت.
مرد انگلیسی که دل داده ی آیت الکرسی بود!
دانشمند و نویسنده ی مصری؛ عبدالعزیز جاویش می گوید:
« تصادفا ً با یک نفر انگلیسی مسلمان برخورد کردم که از اسلامش هیچ منظور مادّی نداشت و با مسلمان شدنش در پی بدست آوردن مقام و اعتباری نبود و برای دست یافتن به ثروت و خلاصه سیاست,مسلمان نشده بود.»
آن مرد انگلیسی به من گفت: در قرآن کریم آیه ای است که من هرگز از تکرار آن ملول و رنجور نمی شوم و هر اندازه در آن نظر می افکنم احساس خستگی نمی کنم. این آیه خدا را به گونه ای توصیف کرده است که هیچ یک از راهبران ادیان با آن هوش و ذکاوت و ذوق و استعداد نمی توانند خدا را بدان گونه توصیف کنند و قدرت ندارند که مانند این آیه را بیاورند.
پس شروع به خواندن آیت الکرسی الکرسی به زبان انگلیسی کرد. آنگاه به من گفت: تو را به جان پدرت ای عرب «مسلمان» آیا می شود گاهی این آیه به گوش تو بخورد و تو در غفلت از آن, در حالت سرگرمی و بازی نباشی؟
و آیا شده که زبانت را به خواندن این آیه بگردانی و با عجله و شتا بزدگی از آن نگذری و لحظه ای در آن بیندیشی؟
پاداش کسی که آیت الکرسی را زیاد می خواند

باسلام خدمت شما دوست گرامی برای شأن نزول آیة الکرسی مورد سوال شماسند متقن ومستندی نیافتم ولی جستجو را ادامه میدهم.

باسلام این آدرس سوال مورد نظر شماست ؟
في مجمع البيان روى جعفر بن محمد عن أبيه عن آبائه عن النبي صلى الله عليه و آله و سلم لما أراد الله عزّ و جلّ ان ينزل فاتحة الكتاب و آية الكرسي و شهد الله و «قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ» الى قوله «بِغَيْرِ حِسابٍ» تعلقن بالعرش و ليس بينهن و بين الله حجاب، و قلن:
يا رب تحبطنا دار الذنوب و الى من يعصيك و نحن معلقات بالطهور و القدس فقال: و عزتي و جلالي ما من عبد قرأكن في دبر كل صلوة الا أسكنته حظيرة القدس على ما كان فيه، و نظرت اليه «1» بعيني المكنونة في كل يوم سبعين نظرة، و إلا قضيت له في كل يوم سبعين حاجة أدناها المغفرة، و الا أعذته من كل عدو و نصرته عليه، و لا يمنعه من دخول الجنة الا الموت .
مجمع البیان ج2 ص628